Sanktulo,
la? diversaj kulturaj medioj kaj religioj, estas persono kiu meritas respektegon kaj admiron, kaj estas proponata kiel imitenda virta homo. La? la kristanaj eklezioj, temas pri persono kiu dumvive persistis en supera kristana virto (amo al Dio kaj servo al proksiluaro), kaj fine la eklezioj rekonis tia.
Sanktulo en la greka estas
?γιο? (agios)
, la
senterulo
, ne en la senco de sen?tatano, sed en la senco de evangelie alta spirito, homo ne de tiu ?i mondo sed de tiu estonta: ?i tie oni malkovras la stampo de la platona-bizanca spiritualeco. En la latina
sanctus
(sanktulo), male, estas homo
sankciito, ratifito
a? konfirmito de la le?o: en tiu etimologia interpeto ku?as la ideo de
kanonizito
, publike kaj oficiale rekonito per la le?o, igita normo de konduto kaj ekzemplo de virto; oni notas ?i tie la influon de la romia juro. Fine el la hebrea
Kadosh
(sankta?o) signifas ulo ”peza” ?ar la sanktulo estas personulo “peze konsista”, grava, granda, glora, potenca: ?i tie vidi?as la semita stampo kie estas substrekata la grando, grandiozeco kaj forto. Nu tiuj tri vidpunktoj reciproke integri?as por difini la figuron de la kristana sanktulo kiu en humilaj homaj terminoj devas reprezenti la supernaturan kondi?on de la Difilo, potenca kaj glora
(qadosh),
en kiu anta?staris la spirito
(a-aghios)
kaj agnoskita de la komunumo
(sanctus)
sanktulo.
Por la katolika eklezio estas sankta kiu, animita de amo, vivas kaj mortas en la dia graco; do multegaj kristanoj estas sanktaj tiusence. La katolika eklezio (kiel anka? la ortodoksaj eklezioj) kredas je la
komuneco de la sanktuloj
kiu kunligas ?iujn homojn sen gravaj
pekoj
, vivajn kaj mortintajn, inter ili kaj kun Dio.
En pli strikta senco, oficiala ("kanonigita") sanktulo estas elstara homo kiu dumvive distingi?is en la praktikado de la kristanaj virtoj la? senmizura formo a? elspezis sian vivon pro sia kredo (
martiro
). La katolika eklezio proklamas sankta personon nur post la rezulto de ordigita proceduro nomata
kanonizo
per kiu la eklezio certi?as ke la homo jam ?uas je la dia vizio.
Kristanoj
katolikaj
kaj
ortodoksaj
pre?as al sanktuloj pu?ite al tio de la
komuneco de la sanktuloj
kaj de la origina tradicio;
protestantaj
, tamen, plejparte ne (vidu sube).
La
Koncilio de Trento
(
1545
-
1563
), per kiu la katolika Eklezio respondis al la protestanta
reformacio
, reasertis la pravecon de la kulto al sanktuloj, sed avertis pri la risko de misuzoj, troigoj kaj
supersti?oj
, kaj klarigis ke en la
mesoj
celebrataj honore al sanktuloj la ofero ne estas farata al ili, sed nur al
Dio
, kiu en la sanktuloj montris sian gloron.
Por esti kanonigita kiel sanktulo de Katolika Eklezio, nuntempe, oni devas:
- Esti mortinta (kutime almena? 50 jarojn post ties morto)
- Fari almena? du miraklojn sendubindajn (nur unu, se tiu estas martiro)
- Esti dum vivo ortodoksa en dogmo (pia)
- Havi post morto tiujn, kiuj pledas por sanktigo.
La tri
an?eloj
kiuj havis nomojn en la
Biblio
estas anka? nomitaj Sanktuloj, tio estas
Sankta Gabrielo
,
Sankta Rafaelo
kaj
Sankta Mikaelo
.
|
|
?i tiu sekcio estas ankora? malplena
. Helpu nin por
pligrandigi
la artikolon!
|
Marteno Lutero
, ?efa iniciatinto de la
Reformacio
, ne kontra?is la ?ustan memoron pri la sanktuloj, sed li avertis kontra? la risko malklarigi la centran rolon de
Kristo
. La luterana tiel nomita ≪
A?gsburga Kredkonfeso
≫ (de la jaro
1530
) deklaris: ≪la memoron pri la sanktuloj oni rajtas proponi, por ke ni imitu ilian kredon kaj iliajn bonfarojn la? la voki?o de ?iu unuope≫. Tamen ?i aldonas: ≪La
Biblio
ne al ni instruas alvoki sanktulojn a? peti ilian helpon, ?ar la sankta Skribo al ni prezentas nur Jesuon Kriston kiel peranton, favoriganton, pontifikon kaj propetanton≫. Anka? nuntempe plej granda parto de la protestantaj eklezioj kaj komunumoj estas tute kontra?aj al kulto de sanktuloj, sed kelke el ili ne forigas de la kristana pieco la rolon de la sanktuloj, unualoke de
Sankta Maria
, patrino de Jesuo.
|
|
?i tiu sekcio estas ankora? malplena
. Helpu nin por
pligrandigi
la artikolon!
|
|
|
?i tiu sekcio estas ankora? malplena
. Helpu nin por
pligrandigi
la artikolon!
|
|
|
?i tiu sekcio estas ankora? malplena
. Helpu nin por
pligrandigi
la artikolon!
|
|
|
?i tiu sekcio estas ankora? malplena
. Helpu nin por
pligrandigi
la artikolon!
|
|
|
?i tiu sekcio estas ankora? malplena
. Helpu nin por
pligrandigi
la artikolon!
|
Ekzistas pluraj
proverboj
pri sanktulo en la
Proverbaro Esperanta
de
L. L. Zamenhof
, inter ili
[1]
:
|
 | | ?
Se Dio ne volas, sanktulo ne helpos.
”
|
|
|
| | ?
?irka? sanktuloj diabloj vagas.
”
|
|
|
| | ?
Neniu sanktulo estas sen makulo.
”
|
|