Венгрия

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Венгрия, Мажарстан
Magyarorszag
Венгрияның гербы
Флаг
Гимн : ≪Himnusz≫
Венгрияны? (й?п-й?шел):
? Европала (асы?-й?шел ??м ?ара-к?л?ыу)
? Европа Берл?шм??енд? (асы?-й?шел)
??аллылы? дата?ы 17 октябрь 1918 ( Австрия-Мажарстан)
Р?сми тел Венгр (мажар)
Баш ?ала Будапешт
Эре ?алалар Будапешт , Дебрецен , Мишкольц, Сегед, Печ , Дьёр, Ниредьхаза, Кечкемет, Секешфехервар
Идара ите? т?р? Парламент республика?ы
Президент
Премьер-министр
Каталин Новак
Виктор Орбан
Территория
? Б?т??е
? % ?ыу ??т?
109
93 030 км²
0,74%
Халы?
? ?аны (2009)
? Перепись (2011)
? Халы? ты?ы?лы?ы

9 982 000 [1] чел. ( 83 )
10 014 324 [2] чел.
107,7 чел./км² ( 94 )
ЭТП ( ППС )
  ? Б?т??е
  ? На душу населения

196,196 млрд. [3]   долл.
19 647 [3]   долл.
ЭТП (номинал)
  ? Б?т??е
  ? Бер кешег?

147,874 млрд. [3]   долл.
14 808 [3]   долл.
ИЧР  (2008) 0,805 [4]  ( очень высокий [4] ) ( 36 урын )
Этнохороним Венгр (мажар)
Валюта Венгр форинты (HUF, 348)
Интернет-домен .hu , .eu
Код ISO HU
МОК коды HUN
Телефон коды +36
С???т б?лк?те +1 (CET)

Ве?нгрия ( Мажарстан , мадьярса   Magyarorszag ) ? ???к Европала урынлаш?ан д??л?т. 2004 йылдан алып Европа Берлеге а?за?ы. Словения , Австрия , Украина , Румыния , Сербия ??м Хорватия илд?ре мен?н сикт?ш.

Этимология?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Баш?орт теленд? венгр атама?ы уры? телен?н к?ск?н. Баш?орт ?алимдарыны? к?бе?е мадъяр атама?ын ?уллана. Урта быуатта ??р?п ?алимдары (Ибн Саид аль-Магриби, Абу-ль-Фид, Закарийа ибн Мухаммед ал-Казвини ?.б.) мадъяр?ар?ы ≪ баш?орт≫ тип атай. Европа телд?ренд? ошондай формалар осрай: франц.   hongrois , нем.   Ungar(n) , ингл.   Hungarian(s) , швед.   ungrare

География?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Д??л?т бил?м??е башлыса тиге?лект?р??н тора. Дунай йыл?а?ыны? у? я? яры 150?200 м бейеклект?ге Дунантул тиге?леге ??м Урта Венгр тау?арыны? массивтарынан тора. Д??л?тте? т?нья?-к?нбайышында Кесе Дунай т?б?нлегене? к?нья? ?л?ш? (Кишалф?лд), т?нья?-к?нсы?ышта Карпат тау?арыны? ит?кт?ре. И? бейек н?кт??е булып Матра массивында?ы Кекеш тауы и??пл?н?, бейеклеге 1015 метр. К?нбайышта 500?800 метр бейеклект?ге Альп тау?ары ит?кт?ре ?у?ыл?ан.

?а?ылма байлы?тары: боксит , к?мер, нефть , таби?и газ, уран , марганец , тимер м??д?не.

Климаты? уртаса континенталь. Уртаса температура ?2…-4°С ( ?инуар ), +20…+22,5°С ( июль ).Йыллы? яуым-т?ш?м 450?900 мм т?шкил ит?. К?нбайышта ?ороло?тар була. Яуым-т?ш?м башлыса й?й баштарында ??м к?? к?нд?ре була.

Тау?ар?а ??м бейек ер??р?? ?оро урман ??м к??ле-карбонатлы тупра? бул?а, Тиса, Дунай ки?лект?ренд? аллювиаль тупра?.?лф?лд? у?дырыш?ы? татырлы тупра?тар осрай. Венгрия бил?м?л?рене? я?ынса 20%-ын урмандар ?апла?ан. Урмандар башлыса тау?ар?а ?а?ланып ?ал?ан.

Хайуандар донъя?ы: ?уян, ялман, йомран, т?лк?, терпе. ?оштар?ан ? тур?ай, мил?ш тур?айы, тумырт?а, ябала? тарал?ан.?амыштар ??к?н ер??р?? ?ыу ?оштары ла бар.

Хал?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Венгрияны? т?п хал?ын венгер?ар т?шкил ит? (92,3 %).

Илде? 95 % хал?ы венгер телен ту?ан тел тип и??пл?й. Венгр теле Урал телд?ре ?аил??ене? фин-у?ыр тарма?ына ?арай. Улар?ы? ??р??ш телд?ре булып ханттар ??м манси?ар тора.

?? ?анда?ы милл?тт?рг? немецтар (1,2 %), си?андар (1,1 % ? 8 %), й???дт?р (1 %), румындар (0,8 %), словактар (0,4 %), хорваттар (0,2 %) ??м сербтар (0,2 %) ин?.

К?рше д??л?тт?р?? л? байта? венгер милл?тле халы? й?ш?й. Бигер?к т? Украинала ( Карпат аръя?ында ), Словакияла , Румынияла ( Трансильванияла ), Сербияла ( Воеводинала ), Хорватияла .

Дин [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Динг? табыныусылар?ы? и? ?ур ?л?ш? булып католиктар тора(51,9 %). Шулай у? кальвинсылар (15.9 %), лютерандар (3 %) грек-католиктары (2,6 %), баш?а христиандар (1 %). Дине м??л?м булма?андар ? 25,6 %.

Эре ?алалары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?ала Венгерса атама?ы Медье Халы? ?аны (2011)
Будапешт Budapest Будапешт 1 729 040
Дебрецен Debrecen ?айду-Би?ар 211 320
Мишкольц Miskolc Боршод-Абауй-Земплен 167 754
Сегед Szeged Чонград 168 048
Печ Pecs Баранья 156 049
Дьёр Gy?r Дьёр-Мошон-Шопрон 129 527
Ньиредьхаза Nyiregyhaza Сабольч-Сатмар-Берег 119 746
Кечкемет Kecskemet Бач-Кишкун 111 411
Секешфе?ервар Szekesfehervar Фейер 100 570
Сомбат?ей Szombathely Ваш 78 884
Сольнок Szolnok Яс-Надькун-Сольнок 72 953
Татабанья Tatabanya Комаром-Эстергом 67 753
Капошвар Kaposvar Шомодь 66 245
Бекешчаба Bekescsaba Бекеш 62 050
Эрд Erd Пешт 63 631
Веспрем Veszprem Веспрем 61 721
Залаэгерсег Zalaegerszeg Зала 59 499
Шопрон Sopron Дьёр-Мошон-Шопрон 60 548
Эгер Eger ?евеш 56 569
Надьканижа Nagykanizsa Зала 49 026

С?й?си система [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Венгрия парламенты бина?ы

?анундар сы?арыусы власть булып бер мандатлы Венгрия парламенты тора(Милли йыйын)(386 урын).

2004 йылды? 25 авгусында х?к?м?т кризисы р?хс?т ител?. ????мт?л? элекке премьер министр Петер Медьеши отставка?а кит?. Уны? урынына Венгерия социалистик партия?ы тарафынан й?шт?р эшт?ре ??м спорт буйынса министр, мультимиллионер Ференц Дюрчань ?айлана.

Ет?кселек итк?н социалистар ??м ирекле демократтар партиялары коалиция?ы кризисыны? т?п с?б?пт?ре булып, финанс-и?тисади проблемалар тора.

Кризис в правящей коалиции социалистов и свободных демократов связан, прежде всего, с накопившимися финансово-экономическими проблемами, которые включают в себя огромный бюджетный дефицит (почти 6 % в 2003 ), завышенный курс национальной валюты, небывалый рост внутренней и внешней задолженности страны (свыше 50 миллиардов долларов). Отражаясь на социальной сфере, эти проблемы вызывают недовольство населения. В результате недавние выборы в Европарламент венгерские социалисты проиграли Союзу молодых демократов.

В апреле 2006 в Венгрии прошли новые парламентские выборы .

Венгерская социалистическая партия (ВСП) получила 186 из 386 мандатов, её союзник по правительственной коалиции ? Союз свободных демократов ? 18 мандатов. Их соперники ? Венгерская гражданская партия (ФИДЕС) ? на выборах выступала единым списком с Венгерским демократическим форумом.

Парламентские выборы в апреле 2010 года кардинально изменили политический ландшафт Венгрии. Победу одержала Венгерская гражданская партия ( ФИДЕС ), получив 262 депутатских мест в парламенте (более двух третей мест). Венгерская социалистическая партия получила 59 мест, националистическая партия Движение за лучшую Венгрию  ? 47 мест. В парламент прошла также партия Политика может быть другой  ? 16 мест.

29 июня 2010 года парламент страны избрал новым президентом Венгрии Пала Шмитта , золотого медалиста по фехтованию на Олимпийских играх 1968 и 1972 годов; Шмитт вступил в должность 6 августа 2010 года [5] .

Административ б?ленеше [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Венгрияны? административ б?ленеше

Венгрия 19 медье (?лк?г?) ??м республика?а буй?он?ан, медье?а ти?л?штерелг?н Будапешт ?ала?ына б?ленг?н. Медье ??м хакими?т ???кт?ре исемд?ре тура килм?й, т?рл?с? атап й?р?т?л?.

И?тисады [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Венгрия уртаса к?л?мле ?ур табышлы и?тисад?а эй?. [6] Европа берл?шм??е и?тисадыны? бер ?л?ш?н т?шкил ит?. 1990-сы йылдар?а, социалистик и?тисадтан ?у? ба?ар и?тисадына к?се? ?ы?аларында ил и?тисадты либиралл?штере??е кисерг?н. Венгрия 1995 йылдан алып Халы?-ара хе?м?тт?шлек ??м ??еш ойошма?ы а?за?ы булып тора. [7] Шулай у? 1996 йылдан Б?т?н донъя сау?а ойошма?ы а?за?ы [8] , 2004 йылдан Европа Берлеге а?за?ы.

Тулайым эске продуктта ауыл хужалы?ы 7,1 %, с?н???т 29,7 %, хе?м?т к?р??те? тарма?ы 63,3 % т?шкил ит?. 2013 йыл?ы м??л?м?тт?рг? ?ара?анда, Венгрия экспорты 93.01 миллиард доллар т?шкил ит? [9] ; т?п партнер?ары: Германия (25.6 %), Румыния (6.2 %), Словакия (6.1 %), Австрия (6.0 %), Италия (4.8 %), Франция (4.8 %), Б?й?к Британия (4.2 %), ??м баш?алар. [10] Т?п экспорт тауар?ары  ? машиналар ??м йы?аздар (53.5 %), баш?а эшл?нм?л?р (31.2 %), а?ы?-т?лек 8,7 %, я?ыулы? ??м электр энергия?ы (3.9 %), сеймал (3.4 %).

Венгрия экспорты 89.51 миллиард доллар т?шкил ит? [9] ; т?п партнер?ары: Германия (25.1 %), Р?с?й (8.8 %), ?ытай (7.4 %), Австрия (7.1 %), Словакия (5.6 %), Польша (4.8 %), Италия (4.5 %), Нидерланд (4.2 %) . [11] Т?п импорт тауар?ары ? машиналар ??м йы?аздар (45.4 %), баш?а эшл?нм?л?р (34.3 %), я?ыулык ??м электр энергия?ы (12.6 %), а?ы?-т?лек (5.3 %), сеймал (2.5 %) (2012).

Т?п и?тисад тарма?тары ? тау байы?тырыу , м??д?нселек , т???л?ш материалдары, а?ы?-т?лек, текстиль, химикаттар (к?бе?енс? фармацевтика), автотранспорт. Т?п ауыл хужалы?ы культуралары ? бой?ай , кукуруза , к?нба?ыш , картуф , ш?к?р с?г?лд?р? .

Байрамдары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Фаршанг ? венгр масленица?ы.
  • Пасха
  • Раштыуа
  • Изге Иштван к?н? ? 20 август билд?л?нг?н Венгрияны? т?п байрамы.
  • 1848 йыл?ы Венгрия революция?ы к?н? ? 15 март билд?л?н?.
  • Хе?м?т байрамы ? 1 май.
  • Венгрия Республика?ы к?н?.

Галерея [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Вышеград һәм Дунай панаромаһы

Шулай у? ?ара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]