Чили

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Чили Республика?ы
исп. Republica de Chile
Чили гербы
Флаг
Девиз : ≪Por la razon o la fuerza

( исп. Хоку? ??м к?с мен?н )≫

Гимн : ≪Himno Nacional≫
??аллылы? дата?ы 18 сентябрь 1810 Испаниянан )
Р?сми тел испан
Баш ?ала Сантьяго
Идара ите? т?р? Президент республика?ы
Президент Michelle Bachelet
Территория
? Б?т??е
? % ?ыу ??т?
37
756 950 [1] км²
1,07
Халы?
? ?аны (2011)
? Халы? ты?ы?лы?ы

17 248 450 чел. ( 59 )
22,81 чел./км²
ИЧР  (2011) 0,805 [2]  (бик ю?ары) ( 44 урын )
Этнохороним чилилылар
Валюта Чилийское песо [3]
Интернет-домен .cl
Код ISO CL
МОК коды CHI
Телефон коды +56
С???т б?лк?те -4

Чи?ли ( исп. Chile , р?сми атама?ы ? Чи?ли Респу?блика?ы ( исп. Republica de Chile [re?puβlika ðe ??ile] )) ? Тымы? океан ??м Анд тау?ары ара?ында?ы ер?е? о?он тар ?ы?атын бил?г?н К?нья? Американы? к?нья?-к?нбайышында?ы д??л?т.

К?нбайышта Тымы? океан мен?н йыуыла, к?нсы?ышта Аргентина, т?нья?та ? Перу, т?нья?-к?нсы?ышта ? Боливия мен?н сикт?ш.

Чили о?онло?о 6435 километр?а ?у?ыл?ан яр буйы ?ы?атына ??м Чили ди?ге?е (Mar chileno) тип атал?ан сикт?ш ди?ге? арауы?ына эксклюзив хо?у??а эй? [4] , ??м ул д?рт ?лк?не [5] : территориаль ?ыу?ар?ы ( 120 827 км 2 ), я?ын ят?ан зонаны ( 131 669 км 2 ), айырым и?тисади зонаны ( 3 681 989 км 2 ) ??м шу?а ярашлы континенталь шельфты ( 161 338 км 2 ) ?? эсен? ала.

Этимология?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Тарихсы Хосе де Акоста ра?лауынса, кечуа теленд? ≪ Chile ≫ ???е ≪ ?ал?ын, ?ыуы? [6] й?ки ≪ сик ≫ тиг?нде а?лата [7] . Баш?а фараз буйынса, Чили?а?ы т?п ???н (уй?ыулы?) шулай атал?ан.

≪Чили≫ атама?ыны? грамматик роды м?сь?л??е айырым и?тибар?а лайы?. ?г?р д??л?т к?? у?ында тотол?а, Чили ???е ? средний родта. ?г?р ил т?ш?нс??е тура?ында (≪Чили протянулась узкой полосой вдоль Тихоокеанского побережья Южной Америки…≫) ??? алып барыл?а, был осра?та ? женский родта [8] .

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Сантьяго, 1779

Чили тарихы был т?б?кт? халы? й?ш?й башла?ан осор?ан, я?ынса 13 000 йыл элекке ва?ыттан башлана.

Испания колония?ына ?йл?ндереле? осоро [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Испан ба?ып алыуына тиклем Чили?ы? т?нья? ?л?ш?нд? индей халы?тары: кечуа ??м аймара, ???к ?л?ш?нд? ? мапуче, к?нья?та ? алакалуфтар, ягандар ??м она й?ш?г?н.

XIII б. а?а?ында ? XIV б. башында Чили?ы? т?нья? ?л?ш? (Мауле йыл?а?ына тиклем) Инктар империя?ы тарафынан ба?ып алын?ан. Южнее реки Мауле йыл?а?ынан к?нья?тара? й?ш?г?н мапуче ??бил?л?ре, к?с?рг?нешле ?аршылы? к?р??теп, инктар?а буй?онма?ан.

≪Перу хроника?ы≫ китабыны? беренсе б?леге, ( 1553 )

1535-50 йй. испан конкистадор?ары к?нья? ки?легене? я?ынса 40° тиклем Чили?ы? яр буйын ба?ып ала ??м бер нис? ?ала?а: Сантьяго, Нуэва-Эстремадура, Консепсьон, Вальдивия ?алаларына ниге? ?ала [9] . Хал?ы инктар?а буй?онор?а ?йр?нг?н т?нья? райондар?ы испандар е?ел ба?ып ал?ан. Мапуче?ар й?ш?г?н райондар?а испандар х?рби х?р?к?тт?р яр?амында м?мкин бул?ан.

Фернандо де Сантильян Чили?а 1558 йылда индерелг?н (Подать Сантильяна ? Tasa de Santillan) ? испандар ??м мапуче хал?ы ара?ында?ы м?н?с?б?тт?р?е к?йл??се т??ге закондар?ы? авторы. Был закондар, испандар?ы? индей?ар?а насар м???м?л??е ар?а?ында к?пл?п к?сене??е? халы? ?анын ?ы??артыу?а килтерг?нен?н сы?ып, булдырыл?ан.

Колония?а ?йл?ндерелг?нг? тиклем Чили территория?ында я?ынса 1 миллион кеше й?ш?г?н бул?а, ?у?ыш, сир??р ??м ?олдарса хе?м?т ите? ар?а?ында 1590 йыл?а индейц?ар ?аны 549 ме? кеше ?ала [10] .

Араукан ?у?ышы

Испандар Чили?а ?имм?тле металл ят?ылы?тары тапма?ан, ??м колония?а ?йл?ндере? ауыл хужалы?ы ?ы?аттарын ала, XVII?XVIII быуаттар?а и? х?йерсе испан провинция?ы Эстремадура хал?ыны?, шулай у? басктар?ы? к?пл?п к?сеп киле?ен? килтер?.

Чили?ы? ???к ?л?ш?нд? т?би??т шарттары урта ди?ге??екен? о?ша?ан бул?ан. Унда бой?ай, арпа, киндер й?ки тарма конопля, й???м культивироваться. Шулай у? эре м?г??л? мал ??м ?ары? ?рсете? башлана.

XVIII быуаттан башлап ба?ыр табыу ?ур ???ми?тк? эй? була. Шулай итеп, колониаль осор?а х??ерге Чили и?тисадына ниге? ?алын?ан.

Был осор?а метисация процесы бар?ан. XIX быуат башына халы?ты? я?ынса 80%-ы метистар?ан тор?ан.

Бойондоро??о?ло? осоро [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Бернардо О’Хиггинс

XIX б.башында (1810?1823) Бернардо О’Хиггинс ??м Мануэль Родригес ет?кселегенд? чили хал?ы Чили?ы испан бойондоро?ло?онан азат ит?.

1837 йылда Чили ??м Аргентинаны? Боливия?а, Перу?а ?аршы у?ышлы ?у?ышы, Беренсе ??м Икенсе ≪ тымы? океан ?у?ыштары≫ Чили?ы? К?нья? Америка к?нбайыш яр буйында ??т?нл?к алыуына килтер?. XIX быуат урта?ында Чили?а Германиянан к?сеп киле?сел?р бер нис? тора?та урынлаш?ан.

Икенсе донъя ?у?ышына тиклем Чили?ы? ??еше башта селитра ??м ба?ыр табыу, ?у?ынан ?а?ылма к?мер ??м к?м?ш табыу мен?н билд?л?нг?н. Ер а?ты фай?алы ?а?ылмалары табыу Чили?ы? и?тисади ??ешен? алып кил?.

1927?1931 ? Карлос Ибаньес дель Кампо диктатура?ы. Ибаньес хакимлы? ите??е? диктатор методтарын социаль демагогия мен?н у?маштыр?ан, ??ен ва? кешел?р я?лы ??м олигархия дошманы итеп к?р??тк?не ?с?н уны ≪Я?ы Донъя Mycсолини?ы≫ тип ата?андар.

1931 ? демократияны терге?е?, президент ?айлау.

1932 йылды? июненд? ?ул офицер?ар хунта?ы т??к?релеш баш?ара, демократик ?айлан?ан президентты т?ш?р?, 12 к?н й?ш?п ?ал?ан Чили Социалистик республика?ын и?лан ит?.

1932 й. октябренд? ? демократияны терге?е?, президент ?айлау. Бынан ?у? 40 йылдан арты? ? демократик ??еш.

1938?1952 йй. ? власта ?ул-???к х?к?м?тт?р тора.

1952?1958 йй. ? демократик ниге??? ?айлан?ан президент идаралы?ы (экс-диктатор Ибаньес?).

1964 йыл?ы президент ?айлау?арында Чили Христиан-демократик партия?ы (ХДП) лидеры Эдуардо Фрей Монтальва ??ене? ≪Азатлы? шарттарында революция≫ реформалар программа?ы мен?н е?е? яулай. Аграр реформа ??м ба?ыр?ы ≪чилилаштырыу≫ (д??л?т ба?ыр ?а?ыу мен?н ш???лл?нг?н предприятиелар?ы? 51 % акцияларын ?атып ала) ?тк?рел?.

Альенде реформалары ??м Пиночет контрреформалары осоро [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Президент Сальвадор Альенде ??м генерал Хосе Рамон Аугусто Пиночет х?рби хунта?ы реформалары эшм?к?рлеге мен?н б?йле бул?ан 1970?1988 йылдар осоро и? к?п т?рл? ба?алар?а лайы?.

1970 йылда президент Сальвадор Альенде ет?кл?г?н ≪Халы? бер??млеге≫ блогы (?ул ??м ?ул-???к партиялар ??м ойошмалар берлеге) влас?а килг?нд?н ?у?, 1970?1972 йй. илд? ?ул блокты? социаль-и?тисади ??г?ртеп ?ороу?ар комплексы: предприятиелар ??м банктар?ы националл?штере?, аграр реформа, социаль программалар?ы ысынбарлы??а ?йл?ндере?, ялланып эшл?г?н м?нф???тен и??пк? алып хе?м?т ?ануи?тен ??г?рте? тормош?а ашырыла. Был ва?ытта д??л?т и?тисады мен?н компьютер яр?амында идара ите? т?жриб??е (Киберсин проекты) ?улланыл?ан, а?рын кире б?йл?неш ар?а?ында ул ?атнаш ????мт?л?рг? килтер?. Альенде с?й?с?те илде? консерватив финанс, с?н???т промышленных ??м латифундистик даир?л?ре я?ынан риза?ы?лы?ына ??м сит ил корпорациялары ба?ымына дусар ител?. Был ?у?ынан и?тисади к?рс?кк? алып килг?н и?тисади ?ыйынлы?тар тыу?ыра. Ю?ары инфляция ??м тауар дефициты у? оппозиция а?са?ына ?тк?релг?н забастовкалар [11] , урам т?ртип?е?леге [11] ??м у? терроризм ижтима?и к?с?рг?нешлекк? алып кил?. Режим д??еренд? ??л?к бул?андар?ы? и??бе билд?ле т?гел.

И?тисади х?лде шулай у? ?ур америка ??м халы?-ара банктар?ы? Чили?а кредит бирм??е ны?ыра? б?лг?нл?кк? т?ш?р?. Президент Альенде бер я?тан системалы р??ешт? реформалар талап итк?н ??м производство саботажы ойоштор?ан ??м капиталистар?ы? м?лк?тен тулы?ынса экспроприациялау?ы талап итк?н ?ул радикалдар я?ынан ба?ым?а; икенсе я?тан ? реформалар?ы ту?татыу?ы ??м и?лан ителг?н ижтима?и гарантиялар?ан баш тартыу?ы талап итк?н у?дар?ы? ба?ымына дусар ителг?н [11] .

Чили эске валовый продуктыны? йыллы? ??г?реш проценты

А?Ш-ты? ???к Разведка Идаралы?ы ЦРУ оппозицияла?ы ки? м??л?м?т сараларына, с?й?см?н ??м ойошмалар?а а?са мен?н яр?ам итк?н, ??м илде? дестабилизация?ына алып килг?н [12] [13] . Альенде х?к?м?тене? закон сы?арыу инициативалары "Халы? бер??млеге"н? ?арама?ан парламент к?пселеге тарафынан ябыл?ан. 1973 й. мартында парламент ?айлау?ары й?м?и?тте? икег? айырыл?анын ра?ланы. 1973 й. 26 майында Ю?ары Суды Альенде режимын илд?ге законлы?ты бо?оу?а ??йепл?й. 1973 й. 22 авгусында Милли конгресс х?к?м?тте закондан тыш и?лан итк?н ??м Альендены конституция бо?оу?а ??йепл?г?н резолюция ?абул итк?н. Ысынында, ≪Килеше?≫ ?ораллы к?ст?р?е, хакими?т ≪законлылы? юлына ба?май тороп≫, властар?а буй?онма??а са?ыр?ан. Альендены властан ситл?штерер ?с?н оппозиция 2/3 тауыш?а эй? булма?ан. 1973 йылды? сентябрен? д??л?т власы к?с???л?ндерелг?н.

Илде? ю?ары генералитеты Чили?а 1973 йыл?ы Х?рби т??к?релеш ойошторор?а ?арар ит?. Т??к?релеш барышында президент ?арайын ба??анда Сальвадор Альенде ?лтерел? [14] [15] [16] ) ?у??ыра? м??л?м?т буйынса ул ??ен? ?ул ?ал?ан (был фараз 2011 йылда Альенде м?йетен эксгумациялау ????мт??е буйынса билд?ле бул?ан [17] [18] [19] ). Илд? генерал Аугусто Пиночет ет?кселегенд? Х?к?м?т Хунта диктатура?ы урынлаштырыл?ан.

Аугусто Пиночет ??м Генри Киссинджер, 1976

Конституция ??м?лг? ашырылма?ан, Чили Милли Конгресы таратыл?ан, б?т? "Халы? бер??млеге"н? инг?н ??м инм?г?н ?ул ??м ?ул-???к партиялары ??м ойошмалары, Хе?м?тс?нд?р бер??м ??н?ри ???ге (CUT) тыйыл?ан ??м Киберсин проекты ю??а сы?арыл?ан, у? партиялар эшм?к?рлеге ≪ту?татып торол?ан≫ тип и?лан ителг?н, ? 1977 йылда шулай у? б?т?нл?й тыйыл?ан. ?у??ара? я?ы, х?рби режим?а буй?он?ан ?ары профсоюздар булдырыл?ан [20] [21] .

Т??к?релеш ва?ытында индерелг?н ≪?амалыш х?ле≫ 11 сентябр??н ?у? бер ай ?а?лан?ан. Был осор?а Чили?а 30 ме?д?н арты? кеше ?лтерелг?н [22] [23] [24] .

1990 йылда Чили?а ? А?Ш т??дим итк?н методика буйынса ? (зыян к?ре?сел?р ?ариза?ы буйынса) бер йыл эшл?п ?ал?ан ≪Х??и??т ??м ?аршы я?тар?ы килештере? комиссия?ы≫ булдырыл?ан. Комиссия диктатураны? 4500-г? я?ын ?орбаны эшт?рен ?арай [25] . Комиссияны? м????те 1978 йылда Пиночет ?абул итк?н 1973 йыл?ы Чили Х?рби т??к?релеше м?ленд?ге ен?й?тт?р буйынса Амнистия Законы мен?н ту?татыл?ан. Шуны? ?с?н Комиссия ?лег? са?лы ?ул, либераль, профсоюз ??м хо?у? ?а?сылары я?ынан т?н?ит утында тотола [26] .

2004 йылда президент Рикардо Лагос указы мен?н ≪С?й?си тот?ондар ??м язалау?ар Комиссия?ы≫ Валеч доклады буйынса х?рби хунтанан закон?ы? ?ул?а алыу?ар ??м язалау?ар?ан зыян к?рг?н 28 ме? кешег? ??мерлек пенсия т???йенл?нг?н.

Власть дошмандарын ю? ите? хатта илд?н ситт? л? тормош?а ашырыл?ан. С?й?си эмигранттар?ы ю? ите? буйынса Милли разведка идаралы?ы (ДИНА), Латин Америка?ыны? баш?а махсус хе?м?тт?ре мен?н берлект? у??арыл?ан ≪Кондор≫ операция?ы билд?лелек ала. М???л?н, ≪Коломбо≫ операция?ы шу?а килтер?, й?н??е, ≪Чили?ан ??р?лг?н≫ 119 кеше ысынында ?лтерелг?н була. Бер ?к ва?ытта Пиночет режимы европа ультрау?дары мен?н шул у? ма?сатта эшл?г?н [27] .

Генерал Пиночет режимы с?й?си планда граждандар ??м с?й?си хо?у?тарын сикл???е, оппозицияны ?аты ба?тырыу?ы ?тк?рг?н. Репрессиялар, азатлы?тан м?хр?м ите?, язалау?ар диктатура тамамлан?ансы дауам итк?н [28] [29] . Чили йырсы-барды Виктор Хара репрессиялар ?орбандарыны? бере?е бул?ан.

Сантьяго, 2007

Халы?ты? социаль-и?тисади тормош х?лен? Пиночет с?й?с?те э?емт?л?ре б?х?с предметы булып тора. ?улдар фекеренс?, я?ы либерал х?к?м?те башла?ан контрреформалар?ы кире тибе? (реформалар башында ха?тар 18?20, икм?к, ??т, ит ке?ек т?п а?ы?-т?лекк?, ? 4?10 тап?ыр?а к?т?релг?н [к 1] ), шуны? ар?а?ында б?г?н Чили хал?ыны? 20 % (р?сми м??л?м?т буйынса) ф??ирлек сигенд? й?ш?й [30] , ? приватизация ар?а?ында диктатор ??е, уны? ?аил? а?залары ??м режимды? баш?а а?залары килем ал?ан [31] .

У?дар ??м я?ы либералдар ва?и?алар?ы ошолай а?латыу мен?н ризалашмай, ??м Пиночет ет?кселегенд?ге (1973?1989 йй.) и?тисади с?й?с?т ар?а?ында и?тисадта?ы у?ыштар аша ра?лай. Б?г?н Чили б?т? Латин Америка?ында и? эффектив и?тисад?а эй?, кеше потенциалы индексы буйынса 44-се урында ??м кеше потенциалы буйынса ю?ары ким?лд?ге илд?р и??бен? ин?. Transparency International рейтингына ярашлы, ил риш??тселек буйынса к?р??ткес и? т?б?н ким?лд? ? 2013 йылда 20-се урында.

Вальпараисо, 2011
Атакама

1978 йылда ки? м??л?м?т сараларында цензура йомшара, сикл?нг?н бул?а ла, радио ??м телевидениела ≪тура эфир≫ р?хс?т ител? [32] . 1980 йылда илд? я?ы конституция ?абул ител?, ?мм? уны тулы?ынса индере? 1988 йыл?а са?лы ?у?ыла. 1988 йылда Чили?ы? б?т? тарихында булма?ан ил эсенд? бар?ан к?м?к халы?ты? ?аршылы?ы ??м А?Ш-ты?ба?ымы ????мт??енд?, Пиночет диктатураны ?а?лау м?сь?л??е буйынса плебисцит ?тк?ре?г? ризалы? бир?. Плебисцит алдынан у? партиялар (диктатура осоронда, формаль р??ешт? б?т? партиялар эшм?к?рлеге тыйыл?а ла, фашист партиялары Чили?а ????рен де-факто иркен той?ан) эшм?к?рлеге тыйылма?ан була [33] . 1988 йылды? 5 октябренд? Пиночет плебисцитта е?еле?г? дусар ител?, ? ул йый?ан Милли х??еф?е?лек Советы диктатор?ы?, плебисцит ????мт?л?рен?н баш тартып, я?ы Д??л?т т??к?релеше эшл?рг? тиг?н т??димен хупламаны [34] . 1989 йылда Чили демократик идара ите?г? к?сте, Чили?а Президент ?айлау?ары (1989) ?тте, диктатура?а ?аршы ≪Партиялар коалиция?ы демократия ?с?н≫ оппозиция блогы е?е? яуланы. 1990 йылда христиан демократ блогы кандидаты Патрисио Эйлвин президент урынын алды.

Белгест?р Чили?ы? 1980 йыл?ы конституция буйынса д??л?т-хо?у? ?оролошон демократия ??м диктатура ара?ында?ы компромисс тип ба?алай, с?нки уны? ниге?енд? граждандар власыны? ?ораллы к?ст?р?е контролд? тотоу ??м уны? м?мкинлект?рен сикл?? механизмы ю? ??м элекке х?рби режимды? эшм?к?р??рен? ??т?нл?к бирелг?н [35] .

Аналитиктар м??л?м?те буйынса, х??ерге ва?ытта Чили Латин Америка?ы илд?ре ара?ында к?н?рк?шлек интеграль к?р??ткесе буйынса (донъя рейтингында 27-се урын) 1-се позицияны бил?й ??м тауар?ар?а т?л?? ??л?тлеге рейтингы буйынса илд?р?е? ?с?нс? ти?т??ен? ин?; Standard & Poor’s рейтинг-агентлы?ы х??еф алдында тор?ан илд?р классификация?ында у?а ю?ары A категория?ын бир?е.

С?й?с?те [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Конституция?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Чили?а, референдум ?тк?релг?нд?н ?у?, 1981 йылды? 11 мартында ?абул ителг?н Конституция эшл?й. Конституция Пиночет хакимлы?ын та?ы 8 йыл дауам итерг? т??дим итк?н була, ? конституция нормаларны? к?пселеге 1990 йыл?а са?лы ту?татыл?ан була.

1988 йыл?ы референдумда Пиночет хакимлы?ын дауам иттере? м?сь?л??е к?т?релг?н. ????мт?л? Пиночет е?еле?г? дусар ител? ??м 1989 йыл?а я?ы президент ?айлау?ары т???йенл?й.

Баш?арма власть [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Чили министр?ары

Д??л?т башлы?ы ? президент, ул у? ? х?к?м?т башлы?ы ла. Халы? тарафынан 4 йыл?а бер ?айлана, я?ынан ?айланыу хо?у?ы ю?.

Президент илсел?р ??м х?к?м?т а?заларын ?айлау, Ю?ары ??м Апелляция судтары составын билд?л??, ?ораллы к?ст?р?е? ??р т?рл? ??ск?р??ре командующий?арын ??м Милли полиция начальнигын т???йенл?? хо?у?ына эй?. Президент шулай у? закон сы?арыу инициатива?ы ??м парламент?а закон проекттары т??дим ите? хо?у?ына эй?.

Закондар сы?арыу власы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ю?ары закон сы?арыу органы  ? ике палаталы Чили Милли Конгресы:

  • Чили Сенаты ? халы? тарафынан 8 йыл?а ?айлан?ан 38 а?за (шул у? ва?ытта сенатор?ар?ы? ярты?ы ??р 4 йыл ?айын алмашына);
  • Чили депутаттары Палата?ы ? халы? тарафынан 4 йыл?а ?айлан?ан 120 а?за (60 ?айлау округынан 2-ш?р депутат).

1990 йылда Милли Конгресс, власты децентрализацилау ма?сатында, Сантьягонан Вальпараисо?а к?серел?.

Суд система?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Илде? Ю?ары суд инстанция?ы булып Чили Ю?ары суды тора, у?а т?б?нге ба??ыс судтары, шул и??пт?н Апелляция суды ла буй?она.

С?й?си партиялар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Чили?а 2013 йылды? 13 ноябрь Президент Парламент ?айлау?ары ????мт??е буйынса:

≪Я?ы к?пселек≫ (?ул-???к ??м ?улдар)  ? 21 сенатор ??м 67 депутат:

  • Чили Христиан-демократик партия?ы ? 6 сенатор, 21 депутат
  • Чили Социалистик партия?ы ? 6 сенатор, 15 депутат
  • Демократия ?с?н партия?ы ? 6 сенатор, 15 депутат
  • Радикаль социал-демократик партия ? 6 депутат
  • Чили Коммунистар партия?ы ? 6 депутат
  • Ки? социаль х?р?к?т ? 1 сенатор
  • Чили ?ул гражданлы? партия?ы ? 1 депутат
  • Партия?ы??ар ? 2 сенатор, 4 депутат;

≪Чили ?с?н Альянс≫ ( у?-???кт?р )  ? 16 сенатор ??м 49 депутат:

  • Бойондоро??о? демократик союз ? 8 сенатор, 29 депутат
  • Милли я?ырыу ? 8 сенатор, 19 депутат
  • Партия?ы? у?-???к я?лылар  ? 1 депутат;

≪?г?р ?ин тел????, Чили ??г?рер≫ (центристар ??м ?ул-???к я?лылар )  ? 1 депутат:

  • Либераль партия ? 1 депутат
  • Прогрессив партия ? 0 депутат;

Блоктар?ан тыш  ? 1 сенатор ??м 3 депутат;

Административ б?ленеш [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Чили төбәктәре
Чили т?б?кт?ре

Чили 16 ?лк?г? [36] [37] , ??м улары 56 провинция?а ??м 348 община?а б?лен?.

?лк? Административ ???к
Арика-и-Паринакота Арика
Тарапака Икике
Антофагаста Антофагаста
Атакама Копьяпо
Кокимбо Ла-Серена
Вальпараисо Вальпараисо
Либертадор-Хенераль-Бернардо-О’Хиггинс Ранкагуа
Мауле Талька
Био-Био Консепсьон
Араукания Темуко
Лос-Риос Вальдивия
Лос-Лагос Пуэрто-Монт
Айсен-дель-Хенераль-Карлос-Ибаньес-дель-Кампо Койайке
Магальянес-и-ла-Антарктика-Чилена Пунта-Аренас
Чили илене? баш ?ала ?лк??е Сантьяго
Ньюбле провинция?ы Чильян

Географик м??л?м?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Чили Тымы? океан?а ла, Атлантик океан?а ла сы?ыу юлына эй?. Чили?ы? т?нья?тан к?нья??а о?онло?о 4630 км (2880 миль) ??м к?нбайыштан к?нсы?ыш?а ки?леге 430 км (265 миль).

Чили климаты т?нья?та тропик с?ллен?н алып к?нья?та уртаса океанлы?а тиклем.

Уртаса температура:

  • к?нья?та +3 °С-т?н +16 °С-?а тиклем
  • т?нья?та +12 °С-н?н +22 °С-г? тиклем

И? бейек н?кт??е ? Охос-дель-Саладо тауы, 6893 м [38]


Фай?алы ?а?ылмалар ? ба?ыр, тимер , марганец м??д?не, к?м?ш.

И?тисады [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

халы?ты? й?н башына ?атып алыу ??л?те (ППС) буйынса Эске валовый продукт , 1950?2008. Латин Америка?ы (Куба индерелм?г?н) ? ?оро т??т?, Чили ? к?к т??т? (2000 й. А?Ш долларында)

Илде? т?п с?н???т тарма?ы булып тау-байы?тырыу (ба?ыр ??м баш?а металдар), Чили ? донъяла?ы и? ?ур ба?ыр экспортлаусы, ??м уны милли предприятиелар CODELCO таба ??м ирет?. С?н???тте? баш?а тарма?тары ара?ында ? металлургия, а?ас эшк?рте?, а?ы?-т?лек, ту?ыу тарма?тары. Балы?сылы? мен?н урмансылы?ты индереп, ауыл хужалы?ында (13 % эшле) Милли валовый продукт ты? 7%-ын т?ьмин ит?. Малсылы? ??ешк?н, бой?ай, й???м, борса? бобы, ш?к?р с?г?лд?р?, картуф, емешт?р ??терел?. Чили ? и? ?ур емеш, шулай у? балы? ??м а?ас эшл?нм?л?р экспортлаусылар?ы? бере?е. 1994 й. Милли валовый продукт $97,7 млрд. (й?н башына Милли валовый продукт ? $7010), 2008 й. Милли валовый продукт $169,6 млрд (й?н башы ? ?атып алыу ??л?те паритеты буйынса $14,9 ме? т?шкил итк?н [39] ).

90-сы йй. башында Чили?а й?н башына ?атып алыу ??л?те паритеты буйынса Эске валовый продукт ким?ле уртаса латин-америка ким?лен?н арты? бул?ан. Был к?р??ткесте? ??е? тенденция?ы артабан да дауам итк?н, 2013 йыл?а Латин Америка?ында Чили (Уругвай мен?н бер р?тт?н) й?н башына и? ю?ары килемг? эй?.

т?п сау?а партнёр?ары: ?ытай, А?Ш, Япония, Бразилия. А?са бер?меге ? чили песо?ы (1 чили песо?ы (Ch$) 100 сентаво?а ти?). Тимер юлдарыны? д?й?м о?онло?о ? 7 766 км, автомобиль юлдары ? 79 025 км, эске ?ыу юлдары ? 725 км о?онло?онда. Илде? и? м??им порттары: Икике, Вальпараисо.

2008 й. бюджет килеме $44,79 млрд, сы?ымдар ? $35,09 млрд.

Экспорт 66,46 млрд долл. (2008 й.) ? ба?ыр, емешт?р, балы?, ?а?ы?, химик продукция, шарап.

Сантьяго, 2013

т?п ?атып алыусылар (2008 йыл): ?ытай ? 14,2 %, А?Ш ? 11,3 %, Япония ? 10,4 %, Бразилия ? 5,9 %, К?нья? Корея ? 5,7 %, Нидерланд ? 5,2 %.

Импорт 57,61 млрд долл. (2008 й.) ? нефть ??м нефть продукттары, химикаттар, электроника, с?н???т продукция?ы, автомобилд?, газ.

Т?п т?ьмин ите?сел?р (2008 й.): А?Ш ? 19,1 %, ?ытай ? 11,9 %, Бразилия ? 9,3 %, Аргентина ? 8,8 %, К?нья? Корея ? 5,6 %, Япония ? 4,6 %.

??т?нл?кт?ре : донъяла?ы и? эре ба?ыр етештере?сне. Емеш экспорты. Эре сит ил инвестициялары килтерг?н и?тисади ??еш. Чили песо?ыны? ??м финанс ба?арыны? стабиллеге ар?а?ында и? ю?ары кредит ышанысы бул?анлы?тан, д??л?т бурысы барлы?ы йыллы? Эске валовый продукт 5,2 % (в 2008 й) т?шкил итк?н.; 2004 й. ? 12,8 %) ? донъяла 121-се урын. Чили?а шарап етештере? ??м балы? эшк?рте? я?шы ??ешк?н.

М?с??? я?тары : донъя ба?арында ба?ыр?а ха?тар т?ш?? мен?н б?йле экспорт ?ай?ы бер са?та 40 % зыян килтерг?н. Нефтте ситт?н индере? мен?н б?йлелек (б?т? ?улланыл?ан нефтте? 90 %) к?п ?ыйынлы?тар барлы??а килтер?. Америка сау?а партнёр?арына б?йл?нг?нлек. Са?ыштырмаса м?с??? валюта (2008 й. $1-?ы 509 песо?а алмаштыр?андар, ? 2004 й. ? 609 песо). 2008 й. ба?а буйынса ? инфляция 8,7 % т?шкил итк?н ? (2007 й. ? 4,4 %).

2003 й. Джини индексы ? 54,9 (донъяла 14-се урын), 2000 й. ? 57,1. Йорт хужалы?тары тотоноу?ары (2006 й.): 10 % и? ярлылар ? 1,6 % тотона, 10 % и? бай?ар ? 41,7 %. Ф??ирлек ким?ле ? 18,2 % (2005 й.).

2018 йылды? 3 сентябренд? Чили?а минималь эш ха?ы к?л?ме айына 288000 чили песо?ы (А?Ш доллары мен?н айына $ 440.37) [40] [40] [41] [42] [43] [43] [44] . 2018 йыл?а ?арата Чили?а уртаса эш ха?ы с???тен? 4761.92 чили песо?ы (А?Ш доллары мен?н с???тен? $ 7.28).

?ораллы к?ст?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?алалары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Т?п ?ала агломерациялары (кеше): [45]

Агломерация Хал?ы
(19-04-2017)
1 Сантьяго 6.160.040
2 Вальпараисо 901.468
3 Консепсьон 722.929
4 Ла-Серена 401.938
5 Антофагаста 352.638
6 Ранкагуа 290.864
7 Темуко 278.513
8 Талька 237.295
9 Арика 204.078
10 Чильян 191.983

Хал?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Сантьяго метро?ы
Футбол буйынса Чили Йыйылма команда?ы

Чили хал?ыны? 30 ? 55 % европеоид раса?ына ?арай. Метистар ? 45-т?н 65 %-?а тиклем, халы?ты? 5 % индей?ар [46] [47] . Иммигранттар?ы? милли составы т?рл? бул?ан ??м шулай булып ?ала: Испаниянан (ниге??? басктар ??м галисийлылар) сы??андар к?п, Италиянан, Германиянан, Франциянан, Хорватиянан, Британия утрау?арынан килг?нд?р байта?. Халы?ты? 5 проценты немецтар?ан, португалдар?ан, итальяндар?ан, француздар?ан ??м к?нья? славяндар?ан [48] .

Колониаль осор дауамында Чили территория?ына 100 ме?д?н алып 150 ме?г? са?лы европалы, башлыса испандар к?сеп килг?н. Артабан, XIX быуатты? 70 ? 90-сы йылдарындда илде? ???к ?л?ш?н?? к?нья? райондарына я?ынса ике ти?т? ме? немец к?сеп кил?. 1880?1890-се йй. Чили?а 75 ме? я?ы граждан, шулар?ы? 44 ме?е испан, по 19 ме?е итальян ??м француз, 12 ме?е швейцар?ар була.

XX быуатта Чили?а килг?н иммигранттар ?аны 600 ме? кеше, ниге??? испандар, итальяндар, немецтар, хорваттар ??м ??р?пт?р т?шкил ит?. Х??ерге ва?ытта Чили?а сит илд? тыу?ан 800 ме?д?н арты? кеше й?ш?й [49] .

Халы? и??бе [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

17 925 262 кеше (2018 й. июлен?) [50] .

Этник составы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Сантьяго
  • Европа сы?ышлы? 30-49 %
  • метистар ? 35-60 %
  • индей?ар ? 5-12 % [46] [47]

Ксенофобия [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Уртаса ??мер о?онло?о [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

К?т?лг?н уртаса ??мер о?онло?о ? 79,1 йыл [50] .

  • Ир-аттар ? 76 й?ш.
  • ?атын-?ы??ар ? 82,2 й?ш.

?ала хал?ы ?л?ш? ? 87,6 % [50] .

М???ни?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?алып:Заготовка раздела

1925 йыл?ы конституция?а ярашлы, Чили?а сирк?? д??л?тт?н айырыл?ан, халы?ты? 80 %№тан арты?ы Рим-католик сирк??ен? ?арай. ????тт? сик?? илде? с?й?си ??ешен? ?ир?к ?ы?ыла, ?мм? 1960-сы йылдар а?а?ынан, ижтима?и м?сь?л?л?рг? ба?ышлан?ан папа энциклика?ы к?р??тм??ен? эй?реп, шулай у? также под влиянием социальных течений европа католицизмыны? ижтима?и а?ымдары йо?онто?о мен?н, чили сирк??е илд?ге ижтима?и реформалар ?тк?орг?нд? м??им роль уйнай башла?ан, ??м социаль актив рухани?ар ?аны ?и?елеп арт?ан. ?ай?ы бер рухани?ар Христиан-демократик партия?ы йо?онто?оно? ??е?ен? яр?ам итк?н.

Мануэль Антонио Каро, ≪Замакуэка бейе?е≫, 1873

Дине [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1970-се йй. Чили католик сирк??е р?сми р??ешт? капитализмды ?абул итм??ен и?лан ит? ??м уны? бар бул?ан ?имм?тле ?а?ы??арынан, ул эй? бул?ан килемле ер??рен?н ??м милек объекттарынан баш тарта. 1973 йылдан сирк?? язалау?ар, ?лтере???р ??м кеше урлау?ы ??йепл?п сы?ыш я?аны.

Католиктар?ан тыш, Чили?а протестанттар?ы? (1992 йыл?ы й?ни??п м??л?м?тт?ре буйынса, улар халы?ты? 13%-ын т?шкил ит?) ??м иудаизм эй?рсенд?рене? йо?онтоло т?рк?мд?ре бар.

Протестант сирк??ене? ???ми?тле роле Б?й?к Британия я?ынан хуплан?анлы?ына ??м илд? т?нья? америка дини ойошмалары ниге? ?ал?ан бер нис? м??ариф у?ыу йорттары ??м социаль институттарына б?йле [51] .

СМКи? м??л?м?т саралары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Д??л?т телекомпания?ы ? TVN ( Television Nacional  ? ≪Милли телевидение≫), ?? эсен? шул у? исемле телеканал индер?, 1969 йылда булдырыл?ан.

Байрамдар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Чили?а 15 р?сми байрам к?нд?ре ?абул ителг?н, ту?ы?ы дини, алты?ы ? донъяуи. Бынан тыш плебисцит ?тк?рг?н к?нд?р, президент й? парламент ?айлау?ары [52] , р?сми халы? й?ни??бен алыу к?нд?ре байрам к?нд?ре тип ?анала [53] [54] .

Чили?а ял к?нд?ре
Дата Атама?ы ??енс?лекле атама?ы Характер И?к?рм?л?р
1 ?инуар [55] Я?ы йыл Ano Nuevo Граждандар байрамы Мотла? [56]
rowspan=2 colspan=1 март-апрель [к 2] Б?й?к йома [55] Viernes Santo Дини
Б?й?к ш?мбе [55] Sabado Santo
1 май [57] [58] Беренсе май ? Хе?м?т байрамы Dia del Trabajo Граждандар?ы? ?тк?релерг? тейешле байрамы, дата?ы ??г?рм?й [56] [59]
21 май [55] Чили Х?рби-ди?ге? флоты к?н? Dia de las Glorias Navales Граждандар байрамы
29 июнь [55] [60] Петр ??м Павел к?н? San Pedro y San Pablo Дини И? я?ын ял к?нд?рен? к?серел?, ул шиш?мбе мен?н йома ара?ына тура кил? [61]
16 июль [62] Кармель Али???е Dia de la Virgen del Carmen Дини
15 август [55] М?рй?м ананы? ол?ашыуы Asuncion de la Virgen Дини
18 сентябрь [55] Т??ге х?к?м?тте х?терл?? к?н? Primera Junta Nacional de Gobierno Гражданлы? байрамы ?тк?релерг? тейешле байрам, дата ??г?рм?й [56]
19 сентябрь [55] Армия к?н? Dia de las Glorias del Ejercito de Chile ?тк?релерг? тейешле байрам, дата ??г?рм?й [63]
12 октябрь [64] [65] Колумб к?н? [61] [к 3] Descubrimiento de Dos Mundos Гражданлы? байрамы И? я?ын ял к?нд?рен? к?серел?, ул шиш?мбе мен?н йома ара?ына тура кил? [61]
31 октябрь [66] Реформация к?н? Dia Nacional de las Iglesias Evangelicas y Protestantes Дини
1 ноябрь [55] Б?т? изгел?р?е? Соборы Dia de Todos los Santos Дини
8 декабрь [55] М?рй?м ананы? гона??ы? аталандырылыуы Inmaculada Concepcion Дини
25 декабрь [55] Христос Раштыуа?ы Navidad Дини ?тк?релерг? тейешле байрам [56]

Шулай у? ?ара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Комментарий?ар
  1. Чилийцы теперь вспоминают, что даже в моменты наиболее серьёзных затруднений со снабжением, вызванных действиями реакции против правительства Альенде, созданные тогда ассоциации потребителей распределяли товары первой необходимости по твердым государственным ценам, обеспечивая людям возможность жить достойно. А сейчас ≪свободные цены≫ обрекли на нищету и голод даже в прошлом довольно состоятельные семьи. Средняя семья, прежде имевшая доход, который обеспечивал ей сносную жизнь, теперь ограничивает свой рацион тарелкой бобов или фасоли в день на человека и почти исключила мясо из меню. Молочные продукты настолько повысились в цене, что многие семьи не могут их покупать, в то время как при правительстве Альенде каждый ребёнок ежедневно бесплатно получал пол-литра молока. // Марио Сильверман . Хунта на службе монополий
  2. Б?й?к йома ??м Б?й?к ш?мбе ? был Пасха й?кш?мбе?ене? ике к?н?, был дата йыл ?айын махсус и??пл?п сы?арыла. Т??ге?е 20 марттан 23 апрель, икенсе?е ? 21 марттан 24 апрель арауы?ында тирб?л?.
  3. Называемый также ≪ Днём Колумба≫ .
Сы?ана?тар
  1. Чили д???? итк?н1 250 000 км² Антарктиданы и??пк? алмайынса.
  2. Human Development Report 2011   (ингл.) . United Nations Development Program (2011). Дата обращения: 6 ноябрь 2011. Архивировано 2 февраль 2012 года.
  3. ( CLP,код 152 )
  4. Министерство иностранных дел. Декрет 346 от 1974 года Министерства иностранных дел (HTML) (4 июнь 1974). Дата обращения: 5 май 2011.
  5. Ministerio de Justicia. Ley 18565 de 1986 (HTML) (23 октябрь 1986). Дата обращения: 3 может 2011.
  6. Coleccion de historiadores de Chile y documentos relativos a la historia nacional
  7. Вокруг Света | Журнал | Стручковые остряки
  8. Былинский К. И., Розенталь Д. Э. Литературное редактирование . ? М .: Наука, 2011. ? С. 123. ? 400 с. ? (Стилистическое наследие). ? ISBN 978-5-02-037300-6 .
  9. Педро де Сьеса де Леон. Хроника Перу. Часть Первая. www.kuprienko.info (А. Скромницкий) (24 июль 2008). Дата обращения: 12 ноябрь 2012. Архивировано 9 июль 2012 года.
  10. Платошкин Н. Н. Чили 1970?1973. Прерванная модернизация. 2011 с. 10
  11. 11,0 11,1 11,2 Лисандро Отеро . Разум и сила: Чили. Три года Народного единства . М.: Прогресс. 1983. Стр. 190?192, 205?208, 210?212
  12. Сеймур Херш . Тайная война ЦРУ против Чили
  13. Report of CIA Chilean Task Force Activities   (недоступная ссылка ? история ) .
  14. Лаврецкий И. Р. Сальвадор Альенде. ? М.: Издательство ЦК ВЛКСМ ≪Молодая Гвардия≫, 1975. ( Жизнь замечательных людей ) ? Стр. 269
  15. Волков В. Ночь над Чили . 1974
  16. Robinson Rojas Sandford . The Murder of Allende: And the End of the Chilean Way to Socialism . Harper and Row, New York, 1975; Fitzhenry&Whiteside Ltd., Toronto, Canada, 1975. ISBN 0-06-013748-7
  17. Soto Oscar. El Ultimo dia de Salvador Allende.
  18. Ahumada Eugeno. Chile: La memoria prohibida.
  19. Смерть Сальвадора Альенде признали самоубийством
  20. Строганов А. И. Латинская Америка в XX веке. М.: Дрофа, 2002. С. 279.
  21. Collier S., Sater W. F. A History of Chile, 1808?1994. Cambridge (MA): Cambridge University Press , 1996. P. 307.
  22. История Латинской Америки. Вторая половина XX века. М.: Наука, 2004. С. 209
  23. Страны мира. Краткий политико-экономический справочник. М.: Издательство политической литературы, 1975. С. 445
  24. Тарасов А. Н. Хватит врать о Пиночете!
  25. Correa Sutil S. y.o. Historia del siglo XX chileno. Santiago: Editorial Sudamericana, 2001. P. 347. ISBN 956-262-144-8
  26. Марта Абреу. Никто не отомстит за Серхио Чакона?
  27. Серхио Сорин . Секретные связи Пиночета, Франко и П-2
  28. Доклад президентской Комиссии по делам политзаключённых и пыткам (2004)   (недоступная ссылка ? история ) . (недоступная ссылка)
  29. Документ организации бывших политзаключённых о нарушениях прав человека в период диктатуры (2004)
  30. Пол Митчелл. Правительство Великобритании скорбит по чилийскому диктатору Пиночету
  31. Хью О'Шонесси . Потерянные миллионы Пиночета: британский след . The Independent, 23 августа 2009 года
  32. Тарасов А. Н. Верите, что можно подружиться с крокодилом? На ≪Скепсисе≫ , на Saint-juste
  33. Тарасов А. Н. Хватит врать о Пиночете! На Saint-juste , на ≪Скепсисе≫
  34. Кармен А. Р. Мифотворчество невежд // ≪ Латинская Америка≫ , 2007, № 1.
  35. История Латинской Америки. Вторая половина XX века. М.: Наука, 2004. С. 214?215
  36. Парагвай, Уругвай, Чили, Аргентина // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО ≪Картография≫ в 2009 г. ; гл. ред. Г. В. Поздняк . ? М . : ПКО ≪Картография≫ : Оникс, 2010. ? С. 180?181. ? ISBN 978-5-85120-295-7 (Картография). ? ISBN 978-5-488-02609-4 (Оникс).
  37. Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. ? 3-е изд., перераб. и доп. ? М .: Недра, 1986. ? С. 6.
  38. Montanas de Chile (8 май 2019).
  39. Книга фактов ЦРУ 2015 йыл 6 ноябрь архивлан?ан .
  40. 40,0 40,1 ¿Cual es el valor del ingreso minimo mensual? ? DT ? Consultas
  41. salariominimo2017.de -&nbspДанный веб-сайт выставлен на продажу! -&nbspsalariominimo2017 Ресурсы и информация 2019 йыл 6 декабрь архивлан?ан .
  42. Nuevo reajuste del sueldo minimo entra en vigencia el 1 de julio | Tele 13
  43. 43,0 43,1 Ley Chile ? Leyes por tema ? Ingreso minimo desde 1990 hasta 2018
  44. Sueldo minimo en Chile
  45. ЧИЛИ : Т?б?кт?р ??м ?ала агломерациялары (8 май 2019).
  46. 46,0 46,1 5.2.6. Estructura racial   (исп.) . La Universidad de Chile . Дата обращения: 26 август 2007. Архивировано 16 октябрь 2007 года. 2007 йыл 16 октябрь архивлан?ан . ( Main page . Архивировано 16 сентябрь 2009 года. 2009 йыл 16 сентябрь архивлан?ан . )
  47. 47,0 47,1 Composicion Etnica de las Tres Areas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI .   (исп.)
  48. Thayer-Ojeda, Luis Origenes de Chile: Elementos Etnicos, Apellidos, Familias   (исп.) 161. Santiago de Chile: Editorial Andres Bello (1989). Дата обращения: 3 апрель 2014.
  49. Chile y Latinoamerica en el siglo XX. Los inmigrantes europeos en America Latina durante el siglo XX
  50. 50,0 50,1 50,2 ???мт? хата?ы: <ref> там?а?ы д?р?? т?гел; cia т?ш?рм?л?ре ?с?н текст ю?
  51. Хронос
  52. Ministerio del Interior. Ley 18700 de 1988 (HTML) (6 может 1988). Дата обращения: 12 апрель 2011. Архивировано из оригинала 18 сентябрь 2017 года.
  53. Ministerio de Economia. Ley 17374 de 1970 (HTML) (10 декабрь 1970). Дата обращения: 12 апрель 2011.
  54. Ministerio de Economia, Fomento y Reconstruccion . Ley 19790 de 2002 (HTML) (1 февраль 2002). Дата обращения: 12 декабрь 2011.
  55. 55,00 55,01 55,02 55,03 55,04 55,05 55,06 55,07 55,08 55,09 55,10 Ministerio del Interior. Ley 2977 de 1915 (HTML) (1 февраль 1915). Дата обращения: 9 март 2011.
  56. 56,0 56,1 56,2 56,3 Ministerio del Interior. Ley 19973 de 2004 (HTML) (10 сентябрь 2004). Дата обращения: 10 апрель 2011.
  57. Ministerio de Bienestar Social. Decreto con fuerza de ley 178 de 1931 del Ministerio de Bienestar Social (HTML) (28 может 1931). ? ≪Titulo IV - Art. 322. Se declara feriado el 1.º de mayo de cada ano, dia de la fiesta del trabajo≫ . Дата обращения: 9 март 2011.
  58. Ministerio del Trabajo y Prevision Social . Decreto con fuerza de ley 1 de 2003 del Ministerio del Trabajo y Prevision Social - Codigo del trabajo (HTML) (16 ?инуар 2003). Дата обращения: 12 апрель 2011. Архивировано из оригинала 11 сентябрь 2016 года.
  59. Ministerio del Trabajo y Prevision Social. Ley 20215 de 2007 (HTML) (14 сентябрь 2007). Дата обращения: 1 сентябрь 2011.
  60. Ministerio del Interior. Ley 18432 de 1985 (HTML) (17 сентябрь 1985). Дата обращения: 12 апрель 2011.
  61. 61,0 61,1 61,2 Ministerio del Interior. Ley 19668 de 2000 (HTML) (10 март 2000). Дата обращения: 9 март 2011.
  62. Ministerio del Interior. Ley 20148 de 2007 (HTML) (6 ?инуар 2007). Дата обращения: 9 март 2011.
  63. Ministerio del Trabajo y Prevision Social. Ley 20629 de 2012 (HTML) (14 сентябрь 2012). Дата обращения: 16 сентябрь 2011.
  64. Ministerio del Interior. Ley 3810 de 1921 (HTML) (24 ноябрь 1921). Дата обращения: 9 март 2011.
  65. Ministerio del Interior. Decreto ley 687 de 1974 (HTML) (10 октябрь 1974). Дата обращения: 14 август 2011.
  66. Ministerio del Interior. Ley 20299 de 2008 (HTML) (11 октябрь 2008). Дата обращения: 9 март 2011.

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Рус теленд?
  • Вильегас С. Стадион в Сантьяго. Преступления чилийской военной хунты. М.: Прогресс, 1976.
  • Зорина И. Н. Революция или реформа в Латинской Америке. Критика реформизма чилийской христианской демократии. М.: Наука, 1971.
  • Лабарка Годдард Э. Чили, раскалённое докрасна. М.: Прогресс, 1973.
  • Отеро Л. Разум и сила: Чили. Три года Народного единства. М.: Прогресс, 1983.
  • Очерки истории Чили. М.: Наука, 1967.
  • Трагедия Чили. Материалы и документы. М.: Издательство политической литературы; Издательство Агентства печати Новости, 1974.
  • Чили: боль и борьба. М.: Правда, 1974.
  • Чили. Политика. Экономика. Культура. М.: Наука, 1965.
Испан теленд?
  • Adler Lomnitz L., Melnick A. Neoliberalismo y clase media: el caso de los profesores de Chile. Santiago: DIBAM, 1998. ISBN 956-244-074-5
  • Cademartori J. Chile: el modelo neoliberal. Santiago:Chile-America CESOC, 2001.
  • Correa Sutil S. y.o. Historia del siglo XX chileno. Santiago: Sudamericana, 2001. ISBN 956-262-144-8
  • Fuentes M. Memorias secretas de Patria y Libertad y algunas confesiones sobre la Guerra Fria en Chile. Santiago: Grijalbo, 1999. ISBN 956-258-094-6
  • Gonzalez Pino M., Fontaine Talavera A. Los mil dias de Allende. Vol. 1. Santiago: Centro de Estudios Publicos, 1998. ISBN 956-7015-23-6
  • Rojas A. Salvador Allende. Una epoca en blanco y negro. Buenos Aires: Aguilar, 1998. ISBN 950-511-386-2
  • Uribe A. Intervencion norteamericana en Chile: dos textos claves. Santiago: Sudamericana, 2001. ISBN 956-262-123-5
Инглиз теленд?
  • Dinges, J. The Condor Years: How Pinochet and His Allies Brought Terrorism to Three Continents. New York and London: New Press, 2004.
  • Schneider, C. L. Shantytown Protest in Pinochet’s Chile. Philadelphia: Temple University Press, 1995.
  • The Pinochet Case: Origins, Progress and Implications. London: Institute of Latin American Studies, 2003.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?алып:Чили в темах ?алып:Южная Америка ?алып:ОАГ ?алып:CSN ?алып:Меркосур