?ymja
|
Parametry
uorbity
(J2000)
|
St?ed?e uoddaly?e uod
Sł??ca
|
149 597 887
km
(1,00000011
j.a.
)
|
Uobw?d
orbity
|
0,940×10
9
km
(6,283 j.a.)
|
Mimostrz?d
|
0,01671022
|
Peryhelj?m
|
147 098 074 km
(0,9832899 j.a.)
|
Aphelj?m
|
152 097 701 km
(1,0167103 j.a.)
|
Rok gwjozdowy
|
365,25696
d?o
(1,0000191
rok?w
)
|
Synodyczny uokres uobjygu
|
?y tyczy
|
Strzed?o
wartko?? uorbitalno
|
29,783 km/
s
|
Maks.
wartko?? uorbitalno
|
30,287 km/s
|
Mi?.
wartko?? uorbitalno
|
29,291 km/s
|
Nachyly?y uorbity wzglyndym
ekliptyki
|
0,00005
°
(7,25° wzglyndem
r?wnika
sł?necznego
)
|
k?yn?yce
|
1
|
Charakterystyka fizyczno
|
Szyrzka
r?w?ikowo
|
12 756,274 km
|
Szyrzka
bjeg?nowo
|
12 713,500 km
|
Strzed?o Szyrzka
|
12 745,591 km
|
Klap?y??e
|
0,003352861
|
Strzed?i uobw?d
|
40 041,455 km
|
Plac
|
510 072 000 km
2
148 940 000 km
2
l?ndu (29,2%)
361 132 000 km
2
wody (70,8%)
|
Uobjynto??
|
1,0832×10
12
km
3
|
Masa
|
5,9736×10
24
kg
|
Gynsto??
|
5,515
g
/cm
3
|
P?ispjy?y?y grawitacyjne
na r?w?iku
|
9,780 m/s²
1
(0,99732
g
)
|
Gibko?? u?eczki
|
11,186 km/s
|
Gibko?? li?iowa na
r?w?iku
|
1674,38 km/h
|
Gibko?? kołowa
|
15
°
/
h
(7,272×10
?5
rad
/
s
)
|
Nachylenie r?w?ika
wzglyndem
pła??yzny uorbity
|
23,439281°
|
Deklinacyjo
|
90°
|
Albedo
|
0,367
|
Temp.
powjy?ch?e
|
min.
|
strzed.
|
maks.
|
185
K
|
287K
|
331K
|
|
Ci??y?e atmosfery?ne
|
100
kPa
|
Skuod atmosfery
|
Azot
|
78,08%
|
Tlyn
|
20,95%
|
Argon
|
0,93%
|
Dwutlynek w?ngla
,
Para wodno
, inksze gazy
|
?ladowe, 1% (zmjenne)
|
?ymja
(
ła?
. Terra) ? trze?o we kolejno??i (licz?nc uod
Sł??ca
) a pj?nto co do wjelgo??i
planeta
?kłodu Sł?necznygo
.
Nołokoło ?ymje kr?n?y jydyn
naturalny satelita
?
Mje??n?ek
a prawdopodob?y dwa
k?yn?yce p?łowe
(k?yn?yce Kordelewskigo) a wjelgo liczba
sztucznych satelit?w
. Stoło, stabilno uorbita mo ty? planetojida
3753 Cruithne
, kero pozostawo we rez?na??e s uorbit?m ?ymje be? ?ykerych naukowc?w je uwa?ano za dr?gi k?yn?yc ?ymje.
?ymja uformowoła ?e ?ngyfer 4,5 milijorda rok?w tymu.
?ymja mo wua??iwo
masa
a grawitacyjo do utrzima?o atmosfery, kera chr??i przed szkodliwym
pr?mjy?owa?ym ultrafjoletowym
, a ty?
pole magnetyczne
chr??j?nce przed pochodz?ncym ze Sł??ca
pr?mjy?owa?ym korpuskularnym
.
Uoddaly?y uod Sł??ca je wa??iwe do utrzima?o uodpowjyd?ij tymperatury. Uwa?o ?e, a?e czyn?iki te sprzijouy
powsta?u ?y?o
na naszyj plane?e.
Je nojwjynkszo s
planet skalistych
we ?kuod?e Su?ne?nym, a ty? kej dotychczas jydynym zn?nym mjejscym wystympowa?o
?y?o
.