Singapur

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
{{{nazwa}}}
Herb Flaga
Herb Singapuru flaga Singapuru
Dewiza : Majulah Singapura
Hymn :
Majulah Singapura
[[Plik:{{{hymn audio}}}|200px]]
Stolica

Singapur

Powierzchnia

733,1 [1]

Populacja
? liczba ludno?ci


5 866 139
(lipiec 2021)

Domena internetowa

.sg

PKB ({{{pkb rok}}})
 ? całkowite 
 ? na osob?


515,55 mld [2] USD
{{{pkb na osob?}}}

Poło?enie na mapie ?wiata
Mapa konturowa świata
Brak wspołrz?dnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{wspołrz?dne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{wspołrz?dne}}}|}
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodro?ach

Singapur ( ang.   Singapore , chi?.   新加坡 , malajski   Singapura , tamil.   ?????????? ), oficjalnie Republika Singapuru ( ang. Republic of Singapore , chi?. 新加坡共和? , malajski Republik Singapura , tamil. ??????????? ???????? ) ? miasto-pa?stwo w Azji Południowo-Wschodniej , poło?one na wyspie Singapur oraz kilkudziesi?ciu mniejszych wyspach, w pobli?u południowego kra?ca Połwyspu Malajskiego . Został zało?ony przez Brytyjczykow w 1819 i uzyskał niepodległo?? 9 sierpnia 1965 roku [5] . Jego nazwa pochodzi od dwoch sanskryckich słow: simha (lew) i pura (miasto), st?d niekiedy stosowana nazwa Miasto Lwa [6] . Wizerunek pos?gu Merlion jest znanym symbolem Singapuru, u?ywanym do 1997 jako logo przez tutejsz? izb? turystyki.

Singapur jest siedzib? APEC i nale?y do takich organizacji jak: Azjatycki Bank Rozwoju , Mi?dzynarodowa Agencja Energii Atomowej , Mi?dzynarodowa Organizacja Pracy , Mi?dzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju , Mi?dzynarodowy Fundusz Walutowy , Organizacja Narodow Zjednoczonych , Stowarzyszenie Narodow Azji Południowo-Wschodniej , ?wiatowa Organizacja Handlu [5] . Cechuje si? on du?ym pluralizmem religijnym, a głown? grup? etniczn? s? Chi?czycy . Jest to jeden z najwi?kszych portow i centrow finansowych ?wiata.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Kalendarium historii Singapuru .

Singapur został wydzier?awiony w 1819 roku jako placowka handlowa od sułtanatu Johor przez Brytyjsk? Kompani? Wschodnioindyjsk? . W 1826 roku Brytyjczycy kupili Singapur od sułtana. Był odt?d wykorzystywany głownie jako baza morska [5] . Od 1867 stanowił cz??? brytyjskich kolonii zwanych Straits Settlements [5] . Po I wojnie ?wiatowej Singapur stał si? najwa?niejsz? brytyjsk? baz? wojskow? na Dalekim Wschodzie [5] . Zaprojektowany tak, aby mogł oprze? si? atakom morskim, w lutym 1942 roku został zaatakowany i 15 lutego zdobyty przez Japo?czykow od strony l?du, a nast?pnie był przez nich okupowany do wrze?nia 1945 roku [5] . W 1946 Singapur stał si? oddzieln? koloni? brytyjsk?, a pełn? autonomi? uzyskał w 1959 roku [5] . Na czele rz?du stan?ł Lee Kuan Yew [5] . W 1962 roku rz?d Singapuru wsparł rebeli? w Brunei [7] . W 1963 Singapur przyst?pił do Federacji Malezji , ale ju? w sierpniu 1965 roku został wydalony wskutek głosowania parlamentarnego stosunkiem głosow 126 za, 0 przeciw [8] . Niepodległa Republika Singapuru, nale??ca do brytyjskiej Wspolnoty Narodow, została utworzona 9 sierpnia 1965 roku [9] . W tym samym roku Singapur został członkiem ONZ [5] .

Partia Akcji Ludowej zdobywała wszystkie miejsca w parlamencie w wyborach 1968?1980. W?rod członkow zało?ycieli przewa?ały sympatie lewicowe , a cz??? z nich sympatyzowała z komunizmem , do?? szybko partia przeszła jednak na pozycje prawicowe [10] . Pod przywodztwem Lee Kuan Yewa Singapur szybko si? rozwijał jako port przeładunkowy i centrum finansowe dla nowych, produkuj?cych na eksport, gał?zi przemysłu [5] . Dzisiaj jego mieszka?cy ciesz? si? najwy?szym poziomem ?ycia w Azji , poza Japoni? i Brunei . Na pocz?tku lat 80., w wyniku spowolnienia wzrostu gospodarczego, ujawniła si? opozycja wobec re?imu Lee Kuan Yew, a poparcie dla Partii Akcji Ludowej spadło. W 1984 roku po raz pierwszy dwa miejsca w parlamencie zdobyli deputowani opozycyjni. W wyborach powszechnych w 1988 roku Partia Akcji Ludowej odniosła zwyci?stwo. W 1990 roku Lee Kuan Yew ust?pił ze stanowiska premiera, przekazuj?c je swojemu zast?pcy Goh Chok Tongowi , ale zachował wysokie stanowisko w gabinecie [5] . W 1992 roku zrezygnował te? z kierowania parti?, zast?pił go tam Goh Chok Tong [5] . W 1993 roku Ong Teng Cheong został wybrany na prezydenta w pierwszych wyborach powszechnych [5] . W 1999 roku prezydentem został polityk pochodzenia hinduskiego, S.R. Nathan. W wyborach do parlamentu w 2001 roku zwyci?stwo odniosła rz?dz?ca Partia Akcji Ludowej, na stanowisku premiera został Goh Chok Tong [5] . W tym samym roku na skutek azjatyckiego kryzysu ekonomicznego rozpocz?ła si? recesja [5] . W 2004 nowym szefem rz?du został Lee Hsien Loong , syn Lee Kuan Yewa [5] . 23 marca 2015 zmarł Lee Kuan Yew [11] . 15 maja 2024 czwartym w historii szefem rz?du został Lawrence Wong  (inne j?zyki) [12] .

Warunki naturalne [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Geografia Singapuru .
Merlion ? symbol narodowy Singapuru

Pa?stwo Singapur poło?one jest na wyspie Singapur o powierzchni 576 km² wraz z 60 otaczaj?cymi wysepkami otoczonymi w wi?kszo?ci raf? koralow? [13] . Powierzchnia l?dowa Singapuru ulega stałemu wzrostowi na skutek prac prowadzonych nad pozyskaniem l?du od morza. S? one rownie? ?rodłem zatargu z s?siedni? Malezj? . Z Połwyspem Malajskim wyspa Singapur poł?czona jest za pomoc? grobli ( grobla Johor-Singapur ) w połnocnej cz??ci wyspy oraz mostem Tuas Second Link w jej zachodniej cz??ci. Inne wi?ksze wyspy to: Tekong (17,9 km²), Sentosa i Bukum [13] . Wyspa jest nizinna, ?rednia wysoko?? wyspy Singapur to 17 metrow [13] . Najwy?szym szczytem jest Timah , mierz?cy 177 m n.p.m. [13] Wn?trze wyspy Singapur tworz? skały granitowe [13] , jednak na przewa?aj?cym obszarze wyspy, a tak?e na pozostałych wyspach, rozci?ga si? płaska nizina aluwialna . Singapur posiada g?st? sie? bardzo krotkich rzek (najdłu?sza to Seletar , maj?ca 16 km długo?ci) [13] .

Singapur omywaj? ciepłe wody cie?nin Malakka i Singapurskiej , ł?cz?cych Morze Andama?skie z Morzem Południowochi?skim , oraz cie?niny Johor , ktora w?skim, zaledwie dwukilometrowym pasem oddziela kraj od Połwyspu Malajskiego . Wi?kszo?? wysp otaczaj? rafy koralowe.

Dawniej wysp? porastały wilgotne lasy rownikowe i zaro?la namorzynowe rozci?gni?te wzdłu? wybrze?y oraz na brzegach rzek. Wykarczowano je jednak pod zabudow? gwałtownie rozwijaj?cego si? miasta-pa?stwa. Wspołcze?nie pozostało?ci tej naturalnej ro?linno?ci zajmuj? zaledwie 5% powierzchni kraju i w wi?kszo?ci s? chronione w rezerwatach [13] . Ogolnie jednak terenow zadrzewionych w Singapurze jest a? 29,3%, co jest najlepszym wynikiem na ?wiecie w?rod wielkich miast [14] . Charakterystycznym dla Singapuru zwierz?ciem jest makak ? małpa w?skonosa. Na wyspach Ubin i Tekong ostoj? znalazł najwi?kszy singapurski ssak ? dzika ?winia. Ponadto w całym kraju ?yje wiele ptakow, gadow (m.in. pytony ), ponad 350 gatunkow motyli, a w przybrze?nych wodach liczne gatunki ryb i skorupiakow .

Singapur le?y 137 km na połnoc od rownika . Kraj le?y w strefie klimatu wybitnie wilgotnego, według klasyfikacji klimatow Koppena jest to tropikalny klimat lasow deszczowych ( Af ) [15] . ?rednia suma wysokich, rozło?onych rownomiernie w ci?gu roku opadow wynosi 2500 mm [13] . Temperatura powietrza jest prawie cały czas taka sama ? w styczniu wynosi ?rednio 25 stopni Celsjusza , a w czerwcu 27 [13] . W czasie zimowego monsunu wiatry wiej? z połnocy i połnocnego wschodu, a podczas letniego odwrotnie ? z południa i południowego wschodu.

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Dzielnica biznesowa (Central Business District), na pierwszym planie budynek dawnego parlamentu
Widok na Singapur z Marina Bay (zatoka Marina)

Po Monako Singapur jest drugim najg??ciej zaludnionym pa?stwem ?wiata [16] . Wi?kszo?? mieszka?cow zamieszkuje wysp? Singapur, na pozostałych wysepkach mieszka niespełna kilkana?cie tysi?cy osob.

Liczba ludno?ci (2012): 5 353 494 mieszka?cow [17] .

Singapur jest pa?stwem bardzo zro?nicowanym pod wzgl?dem etnicznym. Zgodnie ze spisem powszechnym przeprowadzonym w 2000 roku, najwi?ksze grupy etniczne zamieszkuj?ce Singapur maj? pochodzenie [17] :

  • chi?skie: 76,8%,
  • malajskie: 13,9%,
  • hinduskie: 7,9%,
  • inne: 1,4%.

Za j?zyki ojczyste uwa?ane s? [17] :

Singapur jest rownie? mieszank? wyznaniow?. 16,4% stanowi? bezwyznaniowcy , a jako głowne wyznania mo?na wymieni? [18] [19] :

  Osobne artykuły: Archidiecezja singapurska , City Harvest Church , Ko?cioł Nowego Stworzenia i  ?wiadkowie Jehowy w Singapurze .

Podział administracyjny i podział urbanistyczny [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Podział administracyjny Singapuru .

Od 24 listopada 2001 roku Singapur jest podzielony dla celow administracyjnych na 5 regionow (ang. districts ):

Regiony administracyjne s? z kolei podzielone na 55 dzielnic . Ka?dy region jest prowadzony przez swojego mera i Rad? Rozwoju Miejscowego (ang.: Community Development Council ). Rady te wszczynaj?, planuj? i nadzoruj? miejscowe przedsi?wzi?cia maj?ce na celu promocj? miejscowej zgody i spojno?ci socjalnej. Ich oficjalne nazwy to:

  • Central Singapore Community Development Council
  • North East Community Development Council
  • North West Community Development Council
  • South East Community Development Council
  • South West Community Development Council

Oprocz podziału administracyjnego, szeroko stosowany jest podział urbanistyczny na rejony, pierwotnie wdro?ony w celu planowania przestrzenno-gospodarczego, lecz obecnie tak?e stosowany w cenzusie i przez inne władze rz?dowe. Rejony urbanistyczne ciesz? si? wi?ksz? popularno?ci? od podziału administracyjnego i stanowi? de facto podział Singapuru. Rejony urbanistyczne Singapuru to:

Mapa Singapuru z podziałem urbanistycznym na regiony planowania miejskiego. Nie jest to obowiązujący podział administracyjny, używany jest jednak w celach statystycznych dla cenzusu i przez inne agencje rządowe. Zaznaczenie regionów na mapie: Centralny (jasnobrązowy)[i], Północny (jasnoróżowy), Północno-Wschodni (biało-żółty), Wschodni (pomarańczowy), Zachodni (beżowy)[ii], Water Catchment Areas (zielony)[iii].
Mapa Singapuru z podziałem urbanistycznym na regiony planowania miejskiego. Nie jest to obowi?zuj?cy podział administracyjny, u?ywany jest jednak w celach statystycznych dla cenzusu i przez inne agencje rz?dowe. Zaznaczenie regionow na mapie: Centralny (jasnobr?zowy) [i] , Połnocny (jasnoro?owy), Połnocno-Wschodni (biało-?ołty), Wschodni (pomara?czowy), Zachodni (be?owy) [ii] , Water Catchment Areas (zielony) [iii] .
  1. ↑ Centralny region przeznaczony jest dla rekreacji, ochrony i przywracania lasow, a tak?e jest miejscem, w ktorym zlokalizowano ogrod zoologiczny.
  2. ↑ Zachodni region zawiera poligon przeznaczony do ostrego strzelania.
  3. ↑ Dwa wydzielone obszary zawieraj?ce zbiorniki wodne zasilane deszczami, lecz słu??ce tak?e innym celom.

System polityczny [ edytuj | edytuj kod ]

Singapur
Godło Singapuru
Ten artykuł jest cz??ci? serii:
Ustroj i polityka
Singapuru
Ustroj polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza s?downicza
Kontrola pa?stwowa
Finanse
Samorz?d terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Wikiprojekt Polityka

  Osobny artykuł: Partie polityczne Singapuru .

Singapur jest republik? nale??c? do Brytyjskiej Wspolnoty Narodow [20] . W 1959 roku wprowadzono konstytucj?, ktor? wielokrotnie modyfikowano (ostatni raz w 1996) [20] . Władz? sprawuje prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 6 lat, parlament jest jednoizbowy i składa si? ze 101 członkow wybieranych na 5-letni? kadencj? [20] . Udział w wyborach jest obowi?zkowy dla mieszka?cow Singapuru [20] . Singapur jest krajem autorytarnym kierowanym przez Parti? Akcji Ludowej (działaj?ca od 1954 roku [21] ). Opozycja zazwyczaj nie wprowadza swoich kandydatow do parlamentu [22] . Prawo wyborcze wymaga od kandydatow na posłow depozytu w wysoko?ci 6,5 tys. dolarow, przepadaj?cego, je?li dana osoba nie uzyska poparcia wi?kszego ni? 12,5% [22] . Wa?niejsze partie opozycyjne to: Singapurski Sojusz Demokratyczny (powstała w 2001 roku) [21] i Demokratyczna Partia Singapuru (powstała w 1980 roku) [23] . W ostatnich wyborach parlamentarnych z 2011 roku Partia Akcji Ludowej uzyskała 60% poparcia (w 2001 ? 75%, a w 2006 ? 67%) [24] .

Pierwszym premierem kraju został Lee Kuan Yew rz?dz?cy w latach 1959?1990. Władz? po nim obj?ł Goh Chok Tong , sprawuj?cy urz?d do 2004 roku. Od 2004 roku urz?d premiera sprawuje Lee Hsien Loong , najstarszy syn Lee Kuan Yewa.

W 1965 roku utworzono urz?d prezydenta, ktory obj?ł Encik Yusof bin Ishak . Urz?d ten sprawowali po?niej kolejno: Yeoh Ghim Seng (pełni?cy tymczasowo obowi?zki; 1970?1971), Benjamin Henry Sheares (1971?1981), Yeoh Ghim Seng (pełni?cy obowi?zki; 1981), Devan Nair (1981?1985), Wee Chong Jin (pełni?cy obowi?zki; 1985), Yeoh Ghim Seng (pełni?cy obowi?zki; 1985), Wee Kim Wee (1985?1993), Ong Teng Cheong (1993?1999), S.R. Nathan (1999?2011), Tony Tan Keng Yam (2011?2017) [25] , J.Y. Pillay (pełni?cy obowi?zki; 2017), Halimah Yacob (2017-2023) Tharman Shanmugaratnam (od 2023).

Prawo [ edytuj | edytuj kod ]

Kary za wykroczenia w transporcie zbiorowym
  Osobne artykuły: Kara ?mierci w Singapurze i  Prawa człowieka w Singapurze .

Singapur jest znany z surowego prawa. Kara ?mierci jest wykonywana za morderstwo , piractwo , posiadanie narkotykow , asystowanie przy samobojstwie osoby poni?ej 18. roku ?ycia, gwałt , d??enie do wojny, korupcj? w?rod wysokich urz?dnikow oraz za przest?pstwa przeciwko prezydentowi Singapuru [26] [27] . Kara ?mierci jest wykonywana regularnie (w 2013 roku nie przeprowadzono ?adnej egzekucji). Prawo singapurskie zezwala na wykonywanie kary ?mierci na cudzoziemcach, przez co cz?sto dochodzi do sporow pomi?dzy Singapurem a innymi krajami. W 2005 roku skazano Malezyjczyka Shanmugam Murugesu oraz Australijczyka pochodzenia wietnamskiego Van Tuong Nguyena [28] . W 2009 roku skazano na ?mier? Malezyjczyka Young Vui Konga (aresztowanego w 2007), ktorego skazano za posiadanie ok. 47 gramow heroiny [29] . W 2013 roku wyrok zamieniono na do?ywotnie wi?zienie i 15 uderze? kijem [29] . Malezyjczyk był pierwszym cudzoziemcem, ktoremu umorzono egzekucj? w Singapurze [29] . Kara ?mierci cieszy si? w wysokim stopniu akceptacj? społecze?stwa [24] .

W Singapurze istnieje kara chłosty (nazywana niekiedy canning , od ang. cane ? laska, trzcina) m.in. za włamanie, wandalizm czy porwanie [30] [24] . Skazany na kar? chłosty jest przywi?zywany do stela?a . Skazany jest chroniony ochraniaczem na nerki [30] . Rozga mierzy ok. 120 cm długo?ci i 1,3 cm grubo?ci, jest elastyczna, a szybko?? uderzenia wynosi do 160 km/h [30] . Maksymalnie mo?na w ci?gu jednej doby uderzy? winnego 24 razy [30] . Chłosta ma na celu wywoła? jak najwi?kszy bol skazanemu przy jak najmniejszym uszczerbku na zdrowiu. Aby zmniejszy? rany, rozga jest moczona w wodzie, aby skazany nie odniosł ran w wyniku drzazg [30] . Zazwyczaj jednak po trzecim uderzeniu pojawia si? krwawa blizna, ktora pozostaje cz?sto do ko?ca ?ycia [30] . Kara chłosty obejmuje mieszka?cow Singapuru oraz turystow. Ofiary chłosty nigdy nie znaj? daty wykonania wyroku [30] . W 2012 roku ponad 2,5 tys. osob skazano na wychłostanie (głownie nielegalnych imigrantow) [30] . W 2015 roku skazano na kar? chłosty dwoch niemieckich turystow, ktorzy zdewastowali wagony singapurskiej kolei [30] .

W Singapurze istniej? liczne zakazy karane wysokimi mandatami pieni??nymi. Obok karania za palenie papierosow w miejscach publicznych czy rozmow? przez telefon komorkowy w czasie jazdy mo?na otrzyma? mandat m.in. za plucie [20] , niespłukanie wody w ubikacji [20] czy spacerowanie po swoim mieszkaniu nago [31] . Du?o kontrowersji sprawił wprowadzony w 1992 roku zakaz ?ucia gum [32] . Rz?d tłumaczył swoj? decyzj? niszczeniem aut, poci?gow i budynkow poprzez przylepianie do nich gum oraz parali?em komunikacji w metrze (przylepiane gumy blokowały drzwi, uniemo?liwiaj?c wej?cie do poci?gu) [33] [32] . Sprawa gumy do ?ucia przerodziła si? w spor pomi?dzy Singapurem a Stanami Zjednoczonymi, gdy? przepis ten był wbrew porozumieniom o wolnym handlu [32] . W 2002 roku w Singapurze zezwolono na ?ucie gumy pozbawionej cukru w celach leczniczych (do kupna gumy wymagana jest recepta) [32] . W 2004 roku wprowadzono zakaz wwo?enia na teren pa?stwa gumy [33] . Obecnie zabronione s? tak?e sprzeda? i zakup gumy na terenie Singapuru [33] . Za złamanie zakazu grozi mandat w wysoko?ci 1000 dolarow [33] .

Za posiadanie narkotykow grozi kara ?mierci. Surowe prawo miało z zało?enia zapobiec problemowi narkomanii przy bliskim poło?eniu Złotego Trojk?ta oraz przy du?ym przeładunku towarow na mi?dzynarodowych lotniskach [24] .

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

Singapur jest najbardziej, po Japonii , rozwini?tym pa?stwem Azji. Ze wzgl?du na gwałtowny rozwoj gospodarczy od czasow II wojny ?wiatowej zalicza si? go do ? azjatyckich tygrysow ”. Sukces gospodarczy Singapur zawdzi?cza stabilizacji politycznej, cz??ciowemu planowaniu gospodarczemu, zach?caniu firm zagranicznych do inwestowania w kraju (dzi?ki niskim podatkom dla firm w Singapurze działa ponad 3000 zagranicznych przedsi?biorstw), stałemu unowocze?nianiu transportu i przemysłu oraz dogodnemu poło?eniu [34] . Wa?n? rol? pełni jednak na przykład A*STAR ( Agency for Science, Technology and Research ), pa?stwowa instytucja, zajmuj?ca si? wspieraniem rozwoju przemysłu wysokich technologii. Inn? dziedzin? znajduj?c? si? pod kontrol? pa?stwa jest polityka mieszkaniowa. Standard ?ycia Singapurczykow jest na niezwykle wysokim poziomie. Singapur jest czwartym finansowym centrum ?wiata po Londynie , Nowym Jorku i Tokio .

Pod wzgl?dem PKB jest w ?wiatowej czołowce. W latach 70. kraj rozwijał si? na poziomie 9%, w latach 80. ? 8%, 6% na pocz?tku lat 90. [34] W 1993 roku Singapur osi?gn?ł wzrost gospodarczy 10%, ale w kolejnych latach spadł do poziomu z pocz?tku lat 90. [34] Kryzys gospodarczy z lat 1997?1998 uderzył w Singapur w 2001 roku, kiedy to gospodarka skurczyła si? o ?2,2% [34] . W 2007 roku wzrost gospodarczy wyniosł 7,7% [34] . W 2010 roku Singapur prze?ywał kolejny boom gospodarczy. W wyniku boomu gospodarczego wzrost w skali rocznej wyniosł 17,9% [35] (obecnie wzrost wynosi 0,1% [36] ). Na pocz?tku lat 60. PKB na osob? wynosił ok. 600 dolarow, za? w 2013 roku PKB na osob? wynosił ponad 61 tys. dolarow [24] . Inflacja wynosi 1%, za? bez pracy jest 3,1% mieszka?cow Singapuru [17] .

W przemy?le pracuje 24% osob czynnych zawodowo, a w rolnictwie 0,2%. Pozostałe osoby czynne zawodowo pracuj? w sektorze usługowym [37] .

Stawka podatku dochodowego dla mieszka?cow jest uzale?niona od ich dochodu i wynosi pomi?dzy 0% a 22% [38] . W kraju nie istnieje płaca minimalna [24] .

Usługi [ edytuj | edytuj kod ]

Podstaw? gospodarki s? usługi wytwarzaj?ce 68,7% PKB [34] . Budownictwo i przemysł wytwarzaj? 31,2%, a rolnictwo 0,1% [34] . Singapur jest najwi?kszym o?rodkiem finansowym, handlowym i bankowym w Azji Południowo-Wschodniej [34] . Działa tutaj 170 bankow, z czego ok. 120 zagranicznych oraz 80 towarzystw ubezpieczeniowych [34] . Singapur to centrum wolnocłowego handlu, najwi?ksza na ?wiecie giełda kauczuku, przypraw korzennych i cyny [34] .

Przemysł [ edytuj | edytuj kod ]

W Singapurze najbardziej rozwini?t? gał?zi? przemysłu jest przemysł elektroniczny . W Singapurze wytwarza si? rocznie połow? ?wiatowej produkcji dyskow twardych [34] . Na wysokim poziomie stoj? przemysł precyzyjny , rafineryjny , chemiczny (leki, tworzywa sztuczne, wyroby gumowe), maszynowy (urz?dzenia do wydobywania cyny), mechaniczny i stoczniowy [34] . Singapur zaraz po Rotterdamie i Houston jest najwa?niejszym o?rodkiem przemysłu rafineryjnego, 5 rafinerii przetwarza rop? importowan? z Arabii Saudyjskiej , Iranu , Malezji i Indonezji [34] .

Rolnictwo [ edytuj | edytuj kod ]

Grunty orne zajmuj? 1,4% powierzchni Singapuru [34] . Uprawia si? warzywa, kauczukowca, palm? kokosow?, bataty, maniok, owoce (głownie ananasy) i kwiaty (przeznaczone na eksport) [34] . Rozwin?ła si? hodowla ryb, głownie akwariowych (z przeznaczeniem na eksport) [34] .

Turystyka [ edytuj | edytuj kod ]

Statua Thomasa Stamforda Rafflesa

W zabudowie Singapuru przewa?aj? wie?owce. Sercem miasta jest stara dzielnica kolonialna. Znajduj? si? tu gmachy rz?dowe, ko?cioły, hotele, kluby sportowe, luksusowe domy mieszkalne oraz nowoczesne drapacze chmur. Do zabytkow z czasow kolonialnych nale?? odlana z br?zu statua Thomasa Stamforda Rafflesa , neogotycka katedra ?w. Andrzeja i budynek ratusza. W mie?cie istnieje wiele ?wi?ty? buddyjskich, taoistycznych, hinduistycznych i meczetow. Interesuj?ce zbiory sztuki azjatyckiej i europejskiej mo?na zobaczy? w kilku muzeach (Narodowym, Sztuki i Azjatyckim).

Pomimo g?stej i systematycznie rozrastaj?cej si? zabudowy w Singapurze znajduj? si? miejsca wypoczynkowe. Na park rozrywki zamieniono jedn? z wysp ? wysp? Sentosa. Zbudowano na niej oceanarium, w ktorym mo?na m.in. odby? spacer przeszklonym korytarzem umieszczonym pod jednym z głownych akwariow. Na wyspie istniej? tak?e wodny park rozrywki, ogrod botaniczny oraz muzeum motyli, w ktorym mo?na obejrze? około 60 gatunkow ?ywych okazow. Na wschodnim wybrze?u głownej wyspy znajduje si? tak?e krokodylarium, w ktorym ?yje ponad 1800 krokodyli pochodz?cych z Azji , Afryki i Stanow Zjednoczonych .

Jest to miasto, gdzie intensywna zabudowa kontrastuje z bujn? zieleni? rozlicznych parkow. Do najch?tniej odwiedzanych nale?? takie miejsca, jak ogrody botaniczne czy bukit timah (z najwy?szym wzniesieniem w Singapurze). Dodatkowo do Singapuru nale?y niewielka wyspa Pulau Ubin (wschod Singapuru, nieopodal lotniska), ktora nie została poddana procesom modernizacji i jest w zasadzie jedynym skrawkiem singapurskiej ziemi o charakterze wiejsko-rolniczym. Pulau Ubin jest dosy? popularnym miejscem wycieczek rowerowych i spacerow.

Olbrzymi? popularno?ci? ciesz? si? ogrody botaniczne wpisane w 2015 na list? ?wiatowego dziedzictwa UNESCO . Olbrzymi? atrakcj? turystyczn? stanowi? tak?e otwarte w 2012 i zajmuj?ce ponad 100 ha powierzchni Ogrody nad Zatok? ( Gardens by the Bay ).

W 2015 kraj ten odwiedziło 12,052 mln turystow (1,6% wi?cej ni? w roku poprzednim), generuj?c dla niego przychody na poziomie 16,743 mld dolarow [39] . W 2018 Singapur odwiedziło 14,47 mln turystow z całego ?wiata ? był pi?tym najcz??ciej odwiedzanym miastem ?wiata [40] .

Transport i ł?czno?? [ edytuj | edytuj kod ]

Port w Singapurze jest drugim co do wielko?ci portem na ?wiecie (wi?kszy znajduje si? w holenderskim Rotterdamie). Port w Singapurze przeładowuje drug? co do wielko?ci liczb? kontenerow na ?wiecie, po porcie w Hongkongu [34] . W 2005 roku przeładowano 423 mln t ładunkow [34] . Do portu ł?cznie zawija ok. 130 tys. statkow rocznie [34] . Flota handlowa Singapuru składa si? z 1063 statkow o ł?cznej no?no?ci 49,7 mln DWT (2006) [34] . W Singapurze znajduje si? najwi?ksze w Azji Południowo-Wschodniej lotnisko [34] . Ł?cznie w Singapurze działa 9 lotnisk ( Paya Lebar i Changi obsługuj? mi?dzynarodowe poł?czenia) [34] , obsługuj?cych ok. 30 mln osob rocznie [34] . W Singapurze działa ponad 70 towarzystw lotniczych oferuj?cych poł?czenia do 175 miast w 55 pa?stwach [34] . W Singapurze znajduje si? 3,2 tys. km drog samochodowych (2004) oraz ok. 40 km linii kolejowej ł?cz?cej Singapur z Malezj? [34] . Poł?czenia promowe działaj? na wszystkich zamieszkanych wyspach [34] . Na wyspie Sentosa znajduje si? kolej linowa . W 2005 było 1,8 mln abonentow telefonii stacjonarnej. W u?yciu było prawie 4,5 mln telefonow komorkowych [34] .

Handel [ edytuj | edytuj kod ]

W 2005 roku warto?? eksportu wyniosła 230 mld USD, a importu 200 mld USD [34] . Eksportuje si? przede wszystkim maszyny i urz?dzenia elektroniczne, dobra konsumpcyjne, produkty ropopochodne. Importuje si? aparatur? telekomunikacyjn?, maszyny, rop? naftow? i ?ywno?? [34] . Singapur handluje głownie z Malezj?, Indonezj?, Stanami Zjednoczonymi i Chinami [34] .

Emisja gazow cieplarnianych [ edytuj | edytuj kod ]

Ł?czna emisja rownowa?nika dwutlenku w?gla z obszaru Singapuru wyniosła w 1990 roku 33,617 Mt, z czego 31,607 Mt stanowił dwutlenek w?gla. W przeliczeniu na mieszka?ca emisja wyniosła wowczas 10,49 t dwutlenku w?gla, a w przeliczeniu na 1 dolar PKB 297 kg. Emisja od tego czasu zasadniczo rosła. W 2018 roku emisja dwutlenku w?gla pochodzenia kopalnego wyniosła 55,912 Mt, a w przeliczeniu na mieszka?ca 9,653 t i w przeliczeniu na 1 dolar PKB 110 kg. Przez cały czas głown? bran?? odpowiedzialn? za t? emisj? była energetyka. W całkowitej emisji gazow cieplarnianych dwutlenek w?gla zawsze stanowił przytłaczaj?c? wi?kszo??. Natomiast emisje metanu zwykle były mniejsze ni? emisje podtlenku azotu ? te były stosunkowo du?e w latach 2000?2001 ? i gazow fluorowanych [41] .

Siły zbrojne [ edytuj | edytuj kod ]

Singapur dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych : wojskami l?dowymi, marynark? wojenn? oraz siłami powietrznymi [42] . Uzbrojenie sił l?dowych Singapuru składało si? w 2014 roku z: 215 czołgow, 2192 opancerzonych pojazdow bojowych, 48 dział samobie?nych , 18 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych oraz 262 zestawow artylerii holowanej [42] . Marynarka wojenna Singapuru dysponowała w 2014 roku nast?puj?cymi okr?tami: 6 korwetami , 12 okr?tami obrony przybrze?a, 4 okr?tami obrony przeciwminowej , 6 okr?tami podwodnymi oraz 6 fregatami [42] .

Wojska singapurskie w 2014 roku liczyły 71,6 tys. ?ołnierzy zawodowych oraz 950 tys. rezerwistow. Według rankingu Global Firepower (2014) singapurskie siły zbrojne stanowi? 44. sił? militarn? na ?wiecie, z rocznym bud?etem na cele obronne w wysoko?ci 9,7 mld dolarow ( USD ) [42] .

  Z tym tematem zwi?zana jest kategoria: Wojsko singapurskie .

Panorama Singapuru [ edytuj | edytuj kod ]

Singapur, panorama miasta
Singapur, panorama miasta

Inne dane [ edytuj | edytuj kod ]

  • Konflikty: spor z Malezj? o dostawy wody pitnej do Singapuru, o wyspy: Pedra Branca Island/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks i South Ledge, o prace nad pozyskaniem powierzchni l?dowej od morza.
  • Singapur jest najwa?niejszym i najwi?kszym centrum edukacji na wysokim poziomie w Azji Południowo-Wschodniej (i jednym z najwa?niejszych w całej Azji, jak i na ?wiecie). Poza doskonałymi uniwersytetami pa?stwowymi (znajduj?cymi si? w ?wiatowej czołowce), czyli Narodowym Uniwersytetem Singapuru , Uniwersytetem Technologicznym Nanyang i Singapore Management University , jest te? du?a liczba szkoł specjalistycznych oraz oddziałow uniwersytetow ameryka?skich, australijskich i europejskich. Na wszystkich uczelniach j?zykiem wykładowym jest angielski, a zaj?cia prowadz? wykładowcy z całego ?wiata. Bardzo du?a jest te? liczba studentow przebywaj?cych na wymianie.
  • Zagro?enia: piractwo morskie, zanieczyszczenie atmosfery spowodowane wielkimi po?arami le?nymi wzniecanymi w celu pozyskania ziemi pod uprawy na s?siednich wyspach indonezyjskich.

Galeria [ edytuj | edytuj kod ]

  • Singapur Marina Promenade – widok na most Helix (po lewej), hotel Marina Bay Sands (w środku) i Muzeum ArtScience (po prawej) (2020)
    Singapur Marina Promenade ? widok na most Helix (po lewej), hotel Marina Bay Sands (w ?rodku) i Muzeum ArtScience (po prawej) (2020)
  • Singapur – Marina Bay Sands Hotel – Basen infinity (2020)
    Singapur ? Marina Bay Sands Hotel ? Basen infinity (2020)
  • Marina Bay Sands Hotel nocą z ogrodów nad zatoką (Gardens by the Bay)
    Marina Bay Sands Hotel noc? z ogrodow nad zatok? ( Gardens by the Bay )
  • Marina Bay Sands i ArtScience Museum
    Marina Bay Sands i ArtScience Museum
  • Singapur – Muzeum ArtScience w nocy (2020)
    Singapur ? Muzeum ArtScience w nocy (2020)
  • Wieczorny widok na Central Business District od strony promenady Esplanade
    Wieczorny widok na Central Business District od strony promenady Esplanade
  • Esplanade – Theatres on the Bay
    Esplanade ? Theatres on the Bay
  • Gardens by the Bay – Supertrees (Superdrzewa) (2020)
    Gardens by the Bay ? Supertrees (Superdrzewa) (2020)
  • Gardens by the Bay Supertrees – Supertrees (Superdrzewa) nocą (2020)
    Gardens by the Bay Supertrees ? Supertrees (Superdrzewa) noc? (2020)
  • Gardens by the Bay Supertrees (Superdrzewa) z dwiema szklarniami – Flower Dome i Cloud Forest
    Gardens by the Bay Supertrees (Superdrzewa) z dwiema szklarniami ? Flower Dome i Cloud Forest
  • Gardens of the Bay – szklarnia Cloud Forest z wodospadem (2020)
    Gardens of the Bay ? szklarnia Cloud Forest z wodospadem (2020)
  • Helix Bridge (wzorowany na spirali DNA) i Marina Bay Sands Hotel w nocy
    Helix Bridge (wzorowany na spirali DNA) i Marina Bay Sands Hotel w nocy
  • Helix Bridge – most dla pieszych, inspirowany budową DNA
    Helix Bridge ? most dla pieszych, inspirowany budow? DNA
  • Hotel Fullerton
    Hotel Fullerton
  • Merlion – symbol miasta
    Merlion ? symbol miasta
  • Teatr Wiktorii i Hala Koncertowa
    Teatr Wiktorii i Hala Koncertowa
  • Typowe domy-sklepy w Chinatown
    Typowe domy-sklepy w Chinatown
  • Meczet Al-Abrar
    Meczet Al-Abrar
  • Dawny Pałac Kampong Glam. Obecnie Centrum Dziedzictwa Malajskiego
    Dawny Pałac Kampong Glam. Obecnie Centrum Dziedzictwa Malajskiego
  • Meczet Malabar
    Meczet Malabar
  • Meczet Abdul Gaffoor
    Meczet Abdul Gaffoor
  • Typowe domy-sklepy w Little India
    Typowe domy-sklepy w Little India
  • Była rezydencja Tan Teng Niaha
    Była rezydencja Tan Teng Niaha
  • Posągi hinduistyczne w świątyni Sri Krishnan
    Pos?gi hinduistyczne w ?wi?tyni Sri Krishnan
  • Synagoga Maghain Aboth
    Synagoga Maghain Aboth
  • Sala Wolnomularzy
    Sala Wolnomularzy
  • Narodowe Muzeum Singapuru
    Narodowe Muzeum Singapuru
  • Muzeum Filatelistyczne
    Muzeum Filatelistyczne

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Environment [online], Base [dost?p 2022-07-07] ( ang. ) .
  2. ↑ a b c d Dane dotycz?ce PKB na podstawie szacunkow Mi?dzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023 . [dost?p 2023-05-21]. ( ang. ) .
  3. ↑ Art. 7 ust. 1 Republic of Singapore Independence Act 1965 . [dost?p 2022-10-04].
  4. ↑ Population [online], Base [dost?p 2022-07-07] ( ang. ) .
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Singapur. Historia , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2015-10-18] .
  6. ↑ The Merlion [online], Singapore Government Singapore Infopedia [dost?p 2014-12-30] ( ang. ) .
  7. ↑ Instituto del tercer Mundo Guia del mundo . IEPALA, 2009, s. 141?142. ISBN  978-84-675-3225-8 .
  8. ↑ Felix Abisheganaden. Singapore is out . ?The Straits Times”, s. 1, 1965-08-10. ( ang. ) .  
  9. ↑ Oxford Wielka Encyklopedia ?wiata . T. 20. Pozna?: Oxford Educational, 2006, s. 1965. ISBN  83-7425-500-5 .
  10. ↑ Singapore People’s Action Party . country-data.com. [dost?p 2015-10-18]. ( ang. ) .
  11. ↑ Zmarł Lee Kuan Yew, pierwszy premier Singapuru. ?Gigant historii” [online], polskieradio.pl, 23 marca 2015 [dost?p 2015-10-18] .
  12. ↑ Wong will be sworn in as Singapore's prime minister, as Lee Hsien Loong bows out after 20 years [online], AP News, 15 maja 2024 [dost?p 2024-05-15] ( ang. ) .
  13. ↑ a b c d e f g h i Singapur. Warunki naturalne , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2015-10-18] .
  14. ↑ Leanna Garfield: 12 miast na ?wiecie, w ktorych jest najwi?cej drzew . businessinsider.com.pl, 2017-02-20. [dost?p 2017-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-21)].
  15. ↑ Koppen classification [online] [dost?p 2014-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-01] ( ang. ) .
  16. ↑ Population density (people per sq. km of land area) . [w:] The World Bank [on-line]. worldbank.org. [dost?p 2014-08-12].
  17. ↑ a b c d The World Factbook . cia.gov. [dost?p 2015-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-07)]. ( ang. ) .
  18. ↑ Religious Composition by Country, in Percentages [online], The Pew Research Center [dost?p 2014-06-24] .
  19. ↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country [online], The Pew Research Center [dost?p 2014-06-24] .
  20. ↑ a b c d e f SINGAPUR, pa?stwo [online], encyklopedia.interia.pl [dost?p 2015-10-18] .
  21. ↑ a b Singapur. Partie polityczne , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2015-10-18] .
  22. ↑ a b Singapur ? demokracja konfucja?ska [online], historia.net.pl [dost?p 2015-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-04] .
  23. ↑ Who we are . yoursdp.org. [dost?p 2015-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-27)].
  24. ↑ a b c d e f Jacek Pawlicki: By? jak Singapur . newsweek.pl. [dost?p 2015-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  25. ↑ Dr Tony Tan sworn in as Singapore’s 7th President . channelnewsasia.com, 1 wrze?nia 2011. [dost?p 2015-10-15]. ( ang. ) .
  26. ↑ Cap. 185, 2001 Rev. Ed. . statutes.agc.gov.sg. [dost?p 2015-10-18]. ( ang. ) .
  27. ↑ Cap. 224, 1985 Rev. Ed. . statutes.agc.gov.sg. [dost?p 2015-10-18]. ( ang. ) .
  28. ↑ Rick Kelly: Nguyen Tuong Van executed in Singapore . wsws.org, 2005-12-03. [dost?p 2015-10-18]. ( ang. ) .
  29. ↑ a b c Pierwszy raz w historii przemytnik w Singapurze unikn?ł kary ?mierci . tvn24.pl, 2013-11-14. [dost?p 2015-10-18].
  30. ↑ a b c d e f g h i Małgorzata Matzke: W Singapurze skazali Niemcow na chłost?. Jak to b?dzie wygl?dało? [GRAFIKA ]. wiadomosci.gazeta.pl, 2015-06-03. [dost?p 2015-10-18].
  31. ↑ Jak trafi? za kratki w innych krajach 9. Singapur . turystyka.wp.pl, 2011-05-06. s. 9. [dost?p 2015-10-18].
  32. ↑ a b c d Singapur: Guma do ?ucia na recept? . rmf24.pl, 2002-11-20. [dost?p 2015-10-18].
  33. ↑ a b c d 10 sytuacji, w ktorych mo?esz dosta? mandat na urlopie za granic? . bankier.pl, 2015-07-11. [dost?p 2015-10-18].
  34. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Singapur. Gospodarka , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2015-10-18] .
  35. ↑ Aleksander Pi?ski: Jak to si? robi w Singapurze . uwazamrze.pl. s. 5. [dost?p 2015-10-18].
  36. ↑ Singapur ? PKB per capita . pl.tradingeconomics.com. [dost?p 2015-10-18].
  37. ↑ Singapur. Ludno?? , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2015-10-18] .
  38. ↑ Inland Revenue Authority of Singapore Inland Revenue Authority of Singapore: Resident Tax Rates . iras.gov.sg, 2021-01-19. [dost?p 2021-01-19]. ( ang. ) .
  39. ↑ UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition . UNWTO , 2016. s. 9. [dost?p 2016-10-04]. ( ang. ) .
  40. ↑ Top 20 miast najch?tniej odwiedzanych przez turystow w 2018 roku [online], Business Insider, 13 pa?dziernika 2018 [dost?p 2019-06-23] ( pol. ) .
  41. ↑ Singapore , [w:] F.   Monforti-Ferrario i inni , Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report ? Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 205, DOI :  10.2760/687800 , ISBN  978-92-76-11100-9 ( ang. ) .
  42. ↑ a b c d Singapore [online], Global Firepower [dost?p 2017-01-09] ( ang. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Pa?stwa Azji
Pa?stwa
Terytoria zale?ne
Podmioty o ograniczonym
uznaniu mi?dzynarodowym

  1. ↑ Uznawana przez 5 pa?stw
  2. ↑ Uznawany przez 1 pa?stwo
  3. ↑ Uznawana przez 5 pa?stw
  4. ↑ Pa?stwo in statu nascendi ; Palesty?skie Władze Narodowe to tymczasowa struktura zarz?dzaj?ca obszarem Strefy Gazy i cz??ci? Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległo?ci przez Palestyn?
  5. ↑ Uznawana przez 12 pa?stw
Stolice pa?stw Azji
Pa?stwa nieuznawane
na arenie mi?dzynarodowej
Członkostwo w organizacjach mi?dzynarodowych
Stowarzyszenie Narodow Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN)
Członkowie
Obserwatorzy
Pa?stwa kandyduj?ce
?wiatowa Organizacja Handlu (WTO)

Mapa członków WTO

Wspolnota Narodow (Commonwealth of Nations)
Europa
Ameryka Połnocna
Ameryka Południowa
Azja
Australia i Oceania
Afryka
Dawni członkowie
Kolonie, protektoraty i terytoria zale?ne Wielkiej Brytanii
Europa
Afryka
Ameryka Połnocna
Stany Zjednoczone
Trzyna?cie kolonii
Kanada
Ameryka Łaci?ska i Karaiby
Antarktyda i Ocean Atlantycki
Azja
Ocean Indyjski
Australia i Oceania
Australia
Oceania
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Singapur&oldid=73779870 ”