Bermudy

Bermudy
Bermuda
	terytorium zamorskie
Herb	Flaga
	Hymn : God Save the King
	Dewiza : Quo Fata Ferunt
Pa?stwo	Wielka Brytania
Siedziba	Hamilton
Data powstania	1612
Zarz?dzaj?cy	E. David Burt
Powierzchnia	53,2 km²
Populacja (2010) ; ? liczba ludno?ci	; 64 237
? g?sto??	1207 os./km²
Numer kierunkowy	+1 441
Strefa czasowa	UTC ?4 ? zima ; UTC ?3 ? lato
J?zyki urz?dowe	angielski
	Poło?enie na mapie ;
	Poło?enie na mapie ;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodro?ach
	Strona internetowa

Bermudy ( ang. Bermuda ) ? brytyjskie terytorium zamorskie obejmuj?ce archipelag o tej samej nazwie poło?ony w połnocno-zachodniej cz??ci Oceanu Atlantyckiego , oddalony o około 1000 km od wybrze?a Ameryki Połnocnej . W skład archipelagu wchodzi około 180 nizinnych wysp koralowych . O?rodkiem administracyjnym terytorium jest Hamilton ^[2]. Powierzchnia terytorium wynosi 53,2 km² , a liczba ludno?ci to 64 237 osob (2010) ^[1]. Na Bermudach na niewielk? skal? rozwin?ł si? przemysł i rolnictwo . Głownym ?rodłem dochodow jest turystyka .

Geografia [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: Geografia Bermudow .

Nizinne wyspy, zbudowane z wapieni koralowych. Do atrakcji turystycznych nale?? rafy koralowe . Najwy?szy punkt kraju ? Town Hill (79 m n.p.m.).

Ro?linno?? bujna. Rosn? tu lasy iglaste, głownie jałowiec bermudzki ( Juniperus bermudiana ), zajmuj?ce ok. 20% powierzchni kolonii, a tak?e wiele gatunkow kwiatow. Wzdłu? wybrze?a rosn? namorzyny. Bogat? faun? reprezentuje wiele gatunkow płazow, ptakow oraz liczne owady. Jedynymi gadami s? jaszczurki. Brak rodzimych ssakow. Całkowity brak rzek. Wod? deszczow? magazynuje si? w zbiornikach.

Klimat [ edytuj | edytuj kod ]

Bermudy le?? w strefie wilgotnego klimatu subtropikalnego (ang. humid subtropical climate ), na pograniczu klimatu tropikalnego z całorocznym okresem wiosenno-letnim.

?rednia roczna temperatura wynosi 24,5 °C w dzie? i 19,5 °C w nocy. ?rednia temperatura trzech najchłodniejszych miesi?cy ? stycznia, lutego i marca wynosi ponad 20 °C w dzie? i około 16 °C w nocy. ?rednia temperatura trzech najcieplejszych miesi?cy ? lipca, sierpnia i wrze?nia wynosi około 29 °C w dzie? i 24 °C w nocy. Opady wynosz? ?rednio 1400 mm rocznie ^[3].

?rednia temperatura i opady dla Bermudow
Miesi?c	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Pa?	Lis	Gru	Roczna
?rednie temperatury w dzie? [°C]	20,4	19,9	20,3	21,6	24,1	27,0	29,2	29,8	28,8	26,3	23,6	21,4	24,8
?rednie dobowe temperatury [°C]	18,2	17,7	18,0	19,3	22,0	24,9	26,7	27,2	26,2	23,9	21,2	19,0	22,0
?rednie temperatury w nocy [°C]	16,1	15,5	15,7	16,9	19,9	22,8	24,1	24,5	23,5	21,4	18,7	16,5	19,6
Opady [mm]	129	115	110	88	83	130	115	131	129	161	105	114	1410
?rednia liczba dni z opadami	17	15	15	12	10	12	13	14	15	16	13	17	171
?rednie usłonecznienie [h]	155	145	155	240	248	270	279	279	240	186	180	124	2501
?rodło: Bermuda Weather Service ^[3], weather2travel.com (nasłonecznienie) ^[4]

?rednia temperatura morza (°C) ^[5]
Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Pa?	Lis	Gru	Rok
20,3	19,6	19,1	20,1	21,5	24,3	27,1	27,8	27,7	26,3	24,1	22,1	23,3

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Wyspy odkrył hiszpa?ski podro?nik Juan de Bermudez (inne j?zyki) . Zostały zasiedlone przypadkowo w 1609 roku przez przedsi?biorstwo handlowe Virginia Company of London (inne j?zyki) , gdy jego okr?t flagowy Sea Venture (inne j?zyki) rozbił si? na pobliskich rafach. Powstała tu kolonia brytyjska pocz?tkowo zarz?dzana przez zało?on? w 1615 roku Company of the City of London for the Plantacion of The Somers Isles (inne j?zyki) . Miasto St. George’s , powstałe w 1612 roku, to jedna z najwcze?niejszych osad zało?onych przez Anglikow w Nowym ?wiecie ^[6]. W 1684 roku została koloni? korony brytyjskiej (ang. crown colony , zob. historia Bermudow (inne j?zyki) ).

Podczas II wojny ?wiatowej Bermudy stanowiły ameryka?sk? baz? strategiczn?, morsk? i lotnicz?. Autonomi? przyznano w roku 1968. Rozszerzono w 1973 roku.

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

W 2000 roku na Bermudach mieszkało 62 059 osob, w 2010 roku ? 64 237 osob co stanowi wzrost niecałe 4% w ci?gu dekady. W?rod mieszka?cow 30 858 to m??czy?ni i 33 379 to kobiety ^[1].

42 802 osob co stanowi 67% społecze?stwa to osoby urodzone na Bermudach, 18 532 osob co stanowi 29% społecze?stwa to osoby urodzone poza Bermudami. Spo?rod osob urodzonych poza Bermudami 3942 osob (6% populacji) pochodzi z Wielkiej Brytanii, 3424 osob (5% populacji) z USA, 2651 osob (4% populacji) z Karaibow, 2235 osob (3% populacji) z Kanady ^[1].

Na podstawie danych CIA czarnoskorzy stanowi? 53,8% mieszka?cow, biali 31%, rasy mieszane (głownie Mulaci ) 7,5% a pozostali 7,1% ^[7].

Na podstawie danych spisu ludno?ci w 2010 roku czarnoskorzy stanowi? 54% mieszka?cow (34 532 osob), biali ? 31% (19 926 osob), Azjaci ? 4% (2289 osob), Mulaci ? 4% (2273 osob) ^[1].

Kilka procent ogołu populacji stanowi? osoby pochodzenia portugalskiego, ktore przybyły na Bermudy ju? w XIX wieku z terenow Azorow i Madery oraz Mulaci z dawnej kolonii portugalskiej, Wysp Zielonego Przyl?dka ^[8].

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: Protestantyzm na Bermudach .

Zobacz wi?cej w artykule ?wiadkowie Jehowy w Wielkiej Brytanii , w sekcji ?wiadkowie Jehowy na Bermudach .

Głown? religi? na Bermudach jest chrze?cija?stwo reprezentowane głownie przez ro?ne odłamy protestantyzmu i katolicyzm .

Struktura religijna na Bermudach w 2010 roku według CIA The World Factbook ^[9]:

protestanci ? 46,2%:
- anglikanie ? 15,8%,
- metody?ci ? 11,3%,
- adwenty?ci dnia siodmego ? 6,7%,
- zielono?wi?tkowcy i Ko?cioł Bo?y ? 5,1%,
- prezbiterianie ? 2,0%,
- bapty?ci ? 1,2%,
- Armia Zbawienia ? 1,1%,
- anabapty?ci ? 1,0%,
brak religii ? 17,8%,
katolicy ? 14,5%,
inni chrze?cijanie ? 9,1%,
nieokre?leni ? 6,2%,
?wiadkowie Jehowy ? 1,3%,
muzułmanie ? 1,0%,
inne religie ? 3,9%.

Ustroj polityczny [ edytuj | edytuj kod ]

Autonomiczne terytorium zale?ne Wielkiej Brytanii . Głow? pa?stwa jest krol brytyjski, ktorego reprezentuje gubernator generalny . Władz? ustawodawcz? sprawuje gubernator oraz dwuizbowy parlament ? Izba Zgromadzenia, w ktorej zasiada 40 deputowanych i Senat ? 11 senatorow. Rz?d (Rada Wykonawcza) sprawuje władz? wykonawcz?. Na jej czele stoi premier mianowany przez gubernatora i odpowiedzialny przed parlamentem.

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

Porty lotnicze na Bermudach

W 2010 roku było 2586 osob bezrobotnych, bezrobocie si?gało 6% ^[1]. Głowne gał?zie ? procent osob pracuj?cych ^[1]:

handel hurtowy i detaliczny, usługi naprawcze ? 12%
edukacja, zdrowie i opieka społeczna ? 12%
usługi biznesowe ? 10%
administracja publiczna ? 10%
mi?dzynarodowa działalno?? gospodarcza ? 10%
budownictwo ? 9%
po?rednictwo finansowe ? 7%
transport i komunikacja ? 7%
inne usługi komunalne i osobiste ? 7%

Gospodarstwa domowe ? liczba pokoi, zestawienie procentowe ^[1]:

4% ? 1 pokoj
8% ? 2 pokoje
15% ? 3 pokoje
20% ? 4 pokoje
20% ? 5 pokoi
29% ? 6 lub wi?cej pokoi

?rednia emerytura w 2010 roku wynosiła 15 606 $ ^[1].

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Trojk?t Bermudzki

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ 2010 Census of Population & Housing Final Results ? Bermuda Department of Statistics.
↑ Bermuda , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2022-03-07] ( ang. ) .
↑ ^a ^b Bermuda Weather Service: Bermuda’s Climatology 1949?1999 .
↑ Bermuda climate ? weather2travel.com.
↑ Hamilton average sea temperature ? seatemperature.org.
↑ Saint George , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2022-03-07] ( ang. ) .
↑ The World Factbook CIA Factbook .
↑ Bonds, rivalries that date back centuries .
↑ North America :: Bermuda ? The World Factbook ? Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dost?p 2019-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-04] .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Bermudy ? informacje dotycz?ce najstarszej brytyjskiej kolonii
Keith Archibald Forbes: Bermuda's History from 1800 to 1899; British naval base for July 1814 attack on Washington DC with White House burning and Southern supporter in US Civil War , bermuda-online.org

[unstats-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ 2010 Census of Population & Housing Final Results ? Bermuda Department of Statistics.

[brit-2] Bermuda , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2022-03-07] ( ang. ) .

[weather.bm-3] Bermuda Weather Service: Bermuda’s Climatology 1949?1999 .

[4] Bermuda climate ? weather2travel.com.

[5] Hamilton average sea temperature ? seatemperature.org.

[brit-sg-6] Saint George , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2022-03-07] ( ang. ) .

[7] The World Factbook CIA Factbook .

[8] Bonds, rivalries that date back centuries .

[9] North America :: Bermuda ? The World Factbook ? Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dost?p 2019-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-04] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Terytoria zamorskie	Akrotiri i Dhekelia Anguilla Bermudy Brytyjskie Terytorium Antarktyczne Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego Brytyjskie Wyspy Dziewicze Kajmany Falklandy Gibraltar Montserrat Pitcairn Wyspa ?wi?tej Heleny, Wyspa Wniebowst?pienia i Tristan da Cunha Georgia Południowa i Sandwich Południowy Turks i Caicos
Dependencje korony brytyjskiej	Guernsey (dependencja: Alderney ) Jersey Wyspa Man