Lockheed Martin F-22 Raptor
|
|
Algemeen
|
Rol
|
jachtvliegtuig
|
Bemanning
|
1
|
Varianten
|
X-44 MANTA, FB-22
|
Stukprijs
|
USD 150 miljoen (2009)
[1]
|
Status
|
Eerste vlucht
|
YF-22: 29 september 1990
F-22: 7 september 1997
|
Aantal gebouwd
|
195
8 test en 187 operationeel
|
Gebruik
|
United States Air Force
, de Amerikaanse luchtmacht
|
Afmetingen
|
Lengte
|
18,9 m
|
Hoogte
|
5,1 m
|
Spanwijdte
|
13,6 m
|
Vleugeloppervlak
|
78,0 m²
|
Gewicht
|
Leeggewicht
|
19700 kg
|
Brandstofgewicht:
|
intern 8200 kg
met 2 externe brandstoftanks 11900 kg
|
Startgewicht
|
29300 kg
|
Max. gewicht
|
38000 kg
|
Krachtbron
|
Motor(en)
|
2 keer
Pratt & Whitney
F-119
turbojet
|
Stuwkracht
|
elk 156+ kN
|
Prestaties
|
Kruissnelheid
|
mach
1.82
supercruise 1963 km/h
|
Topsnelheid
|
meer dan
mach
2.25
geclassificeerd op 2410 km/h
|
Vliegbereik
|
met twee externe brandstoftanks: 2977 km
|
Actieradius
|
met twee externe brandstoftanks: 3200 km
|
Dienstplafond
|
18000 m
|
Bewapening
|
Boordgeschut
|
een M61 Vulcan 20 mm gatlingkanon
|
Ophangpunten
|
vier onder de vleugels, elk met een capaciteit van 2300 kg
|
Bommen
|
zie artikel
|
Raketten
|
zie artikel
|
|
De
Lockheed Martin F-22 Raptor
is het meest geavanceerde
jachtvliegtuig
van de Amerikaanse luchtmacht. De
straaljager
wordt in delen door de firma’s
Lockheed Martin
Aeronautics,
Boeing
en
Pratt & Whitney
geproduceerd. Het moet de
United States Air Force
tot het midden van de
21e eeuw
in staat stellen het
luchtoverwicht
in de wereld te handhaven.
De eerste vlucht van een F-22 Raptor was in september
1997
. In 2023 scoorde een F-22 de eerste
air-to-air kill
door een ballon uit de lucht te schieten die vermoedelijk door
China
werd ingezet om boven het Amerikaanse vasteland te spioneren.
[2]
Ontwikkeling van de F-22 begon in de
jaren ’80
als de studie
Advanced Tactical Fighter ATF
. Dit was een geavanceerd gevechtsvliegtuig, tijdens de
Koude Oorlog
dat voor de bestrijding van de
luchtmacht van de Sovjet-Unie
werd ontworpen. Het toestel moest de
F-15 Eagle
uit 1972 en de
F-117 Nighthawk
uit 1981 vervangen. De Raptor moet het eventueel tegen negen toestellen tegelijk uit de
Su-27 Flanker-klasse
op kunnen nemen. Er wordt aangenomen, de meeste gegevens zijn nog geheim, dat de F-22 bij een snelheid van meer dan 1500
km/h
op de
radar
onzichtbaar blijft. De Raptor wordt er ook toe in staat geacht vijandelijke toestellen op zeer grote afstand te kunnen aanvallen.
De Raptor heeft een bredere missie gekregen dan alleen van ATF. Het toestel heeft behalve dat het voor
luchtoverwicht
zorgt, de capaciteit om ook allerlei speciale opdrachten uit te voeren, zoals grondaanvallen met allerlei soorten “slimme” precisiemunitie.
De F-22 Raptor wordt door
Lockheed Martin
Aeronautics, gevestigd in
Marietta (Georgia)
geproduceerd, door
Boeing
in
Seattle
,
Washington
, en door
Pratt & Whitney
in
East Hartford
,
Connecticut
. Het eerste toestel van de productielijn werd in januari
2003
als testvliegtuig aan de Nellis Air Force Base in
Nevada
geleverd, maar er worden ook tests op
Edwards Air Force Base
in
Californie
uitgevoerd. Tijdens de tests verongelukte een toestel, maar in oktober
2004
werden de laatste tests succesvol afgesloten en werd de Raptor operationeel verklaard. De productie werd in 2011 vervroegd afgerond op grond van een gewijzigde behoefteanalyse en sinds 2012 zijn er nog 187 operationeel.
Alle trainingen aan het vliegend en onderhoudspersoneel worden gegeven op Tyndall AFB, in
Florida
.
Er is op 25 maart 2009 een F-22 in
Californie
neergestort en op 16 november 2010 is er een in
Alaska
gecrasht.
Het werd op 23 september 2014 bekend dat de F-22 voor de eerste maal in een offensieve actie werd ingezet, in het noorden van
Syrie
gericht tegen
IS of Islamitische Staat
.
Het toestel heeft een aantal eigenschappen die voor een
straaljager
belangrijk zijn.
De standaard raketbewapening bestaat uit
Vier van de AIM-120 AMRAAM-raketten kunnen vervangen worden door
De
Verenigde Staten
hadden oorspronkelijk 277 toestellen besteld, maar dit aantal werd vanwege de hoge kostprijs van $150 miljoen per toestel
[3]
tot 183 teruggebracht. De Raptor was op de strategische bommenwerper
B-2 Spirit
na het duurste
gevechtsvliegtuig
ooit.
Israel
,
Zuid-Korea
en
Japan
hebben belangstelling getoond, maar vanwege de nieuwe technologie willen de Verenigde Staten het toestel niet exporteren.
De eerste operationele F-22-
squadrons
werden op de bases Langley AFB, in
Virginia
, de 1st Fighter Wing, en Elmendorf AFB, in
Alaska
, gelegerd. Verdere squadrons zijn er inmiddels gelegerd op Tyndall AFB, Florida, Holloman AFB,
New Mexico
, Nellis AFB, Nevada en Hickam AFB,
Hawai
. Een testsquadron voert permanente testen met de F-22 uit vanop
Edwards Air Force Base
in
Californie
.
Internationaal werd het toestel al ingezet vanaf de Al Dhafra Air Base in de
Verenigde Arabische Emiraten
en de Kadena Air Base, een basis van de Amerikaanse luchtmacht in
Japan
.
In 2023 werd een F-22 ingezet om een ballon vanuit
China
uit de lucht te halen. Dit was de eerste “air-to-air”-neutralisatie door een F-22.
[2]