Wikipedia, Entziklopedia askea
Urriaren 20
a
gregoriotar egutegiaren
urteko
berrehun eta laurogeita hamahirugarren
eguna
da, 294.a
bisurteetan
. 72 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
Gertaerak
|
|
Egutegia
|
|
Aurreko eta hurrengo urteetan
|
Izendegia
|
Santutegia:
Daturik ez
(
gehitu
)
Seaska egutegia:
Jurgi eta Izei.
|
|
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
- 1097
–
Antiokiako setioa
hasi zen,
Lehenengo Gurutzadan
.
- 1548
–
Alonso de Mendozak
Nuestra Senora de La Paz
hiria sortu zuen.
- 1803
–
Ameriketako Estatu Batuetako
senatuak
Louisianaren
erosketa berretsi zuen.
- 1827
–
Navarinoko guduan
erruso-franko-britainiar armadak otomandar armada menderatu zuen.
- 1924
–
Enbaxadoreen Konferentziak
Nazioen Elkartearen
testu bat onetsi zuen,
Polonia
eta
Errusiaren
arteko mugak finkatzeko.
- 1944
–
Bigarren Mundu Gerran
,
Ameriketako Estatu Batuetako Armadak
Akisgran
(
Alemania
) hartu zuen.
- 1944
– Bigarren Mundu Gerran,
Armada Gorriak
Belgrad
(orduan
Jugoslaviako
hiriburua, gaur egun
Serbiakoa
) hartu zuen.
- 1952
–
Kenyako
gobernu kolonialak larrialdi egoera ezarri zuen
Mau Mau gerrillaren
matxinada zapaltzeko.
- 1968
–
Jacqueline Kennedy
eta
Aristoteles Onassis
ezkondu ziren.
- 1944
–
Guatemalan
, San Carlos Unibertsitateko ikasleak, langileak eta maisuak elkartu ziren, eta Jorge Ubico diktadorea bota zuten.
- 1975
– Independentziaren alde borrokan ari zen
Mendebaldeko Saharako
espainiar
kolonia okupatzeko,
Ibilaldi Berdea
abiatu zuen Marokok.
- 1981
–
Andaluziako
autonomia Estatutua
erreferendumean
berretsi zuten.
- 1987
–
Bonngo
hitzarmenak sinatu zituzten
Helmut Kohlek
eta
Francois Mitterrandek
.
- 1988
–
Zikloi
batek 400 gizabanako hil eta 20.000 kaltetu zituen
Bangladeshen
.
- 1991
–
Israelgo
gobernuak
Madrilgo
bake konferentzian parte hartzea erabaki zuen.
- 2011
–
Libiako Gerra Zibilean
,
Muammar al Kadafi
hil zuten.
- 1948
–
The Three Musketeers
("Hiru Musketariak") filma estreinatu zen,
George Sidneyk
zuzendu eta
Gene Kelly
,
Van Heflin
,
June Allyson
,
Vincent Price
,
Lana Turner
eta
Angela Lansbury
aktoreek antzeztu zuten.
- 1955
–
Erregearen itzulera
argitaratu zen,
Eraztunen jauna
serieko azken atala.
- 1971
–
Willy Brandti
Bakearen Nobel Saria
eman zioten.
- 1973
–
Sydneyko Opera
ireki zuten.
- 2000
–
Pay It Forward
("Itzuleko Ordaina") filma estreinatu zen,
Mimi Lederek
zuzendu eta
Kevin Spacey
,
Helen Hunt
,
Haley Joel Osment
,
Jay Mohr
,
Jim Caviezel
,
Jon Bon Jovi
eta
Angie Dickinson
aktoreek antzeztu zuten.
- 2006
–
Flags of Our Fathers
("Gure Aiten Banderak") filma estreinatu zen,
Clint Eastwoodek
zuzendu eta
Ryan Phillippe
,
Jesse Bradford
,
Adam Beach
,
John Benjamin Hickey
,
John Slattery
,
Barry Pepper
,
Jamie Bell
,
Robert Patrick
eta
Neal McDonough
aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2006
–
The Prestige
("Ospea") filma estreinatu zen,
Christopher Nolanek
zuzendu eta
Hugh Jackman
,
Christian Bale
,
Michael Caine
,
Scarlett Johansson
,
Rebecca Hall
,
Andy Serkis
eta
David Bowie
aktoreek antzeztu zuten.
- 1727
–
Joanes Olabaratz
, lapurtar itsasgizona, kortsario eta militarra izandakoa (h.
1808
).
- 1821
–
Emilio Arrieta
, nafar musikagilea (h.
1894
).
- 1827
–
Jean-Baptiste Plantie
, lapurtar politikaria (h.
1889
).
- 1834
–
Juan Cancio Mena
, nafar idazle, kazetari, politikari eta legelaria (h.
1916
).
- 1900
–
Jose Maria Larrabeiti
, euskal atleta (h.
1925
?).
- 1902
–
Maximo Ruiz Gaona
, nafar elizgizona eta paleontologoa (h.
1971
).
- 1913
–
Juanita Gorrono
, bizkaitar panderojolea, dantzaria eta irrintzilaria (h.
1991
).
- 1925
–
Juana Arrillaga,
Arene II.
, gipuzkoar erraketista (h.
2022
).
- 1928
–
Jean Fagoaga
, lapurtar sendagile eta politikaria.
- 1930
–
Madeleine Cabidoche
, euskal
espeleologiaren
aintzindari eta sustatzailea,
Parisen
(h.
2018
).
- 1933
–
Angel Urrutia Iturbe
, nafar poeta, argitaratzaile eta ekintzaile kulturala,
Rio Arga. Revista navarra de poesia
aldizkariaren zuzendaria eta sortzaileetako bat (h.
1994
).
- 1940
–
Juan Antonio Urbeltz
, nafar folklorista eta kulturgizona.
- 1949
–
Txema Auzmendi
, gipuzkoar jesuita eta kazetaria, euskalgintzan egin duen lanarengatik ezaguna.
- 1951
–
Joxe Mari Iturralde
, gipuzkoar idazlea.
- 1956
–
Koldo Zuazo
, gipuzkoar hizkuntzalaria,
EHUko
irakaslea eta
euskaltzain urgazlea
.
- 1958
–
Kepa Sarasola
, bizkaitar informatikaria,
EHUko
irakaslea eta
Udako Euskal Unibertsitateko
zuzendaria.
- 1960
–
Roberto Uriarte
, bizkaitar politikari, legelari eta
EHUko
irakaslea.
- 1963
–
Jasone Aretxabaleta
, gipuzkoar kazetaria eta telebista aurkezlea.
- 1965
–
Carlos Iturgaiz
, bizkaitar politikaria,
Euskadiko Alderdi Popularraren
presidente ohia.
- 1967
–
Roberto Olabe
, arabar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1968
–
Inigo Juaristi
, bizkaitar futbol-entrenatzailea.
- 1971
–
Asel Luzarraga
, bizkaitar idazlea.
- 1982
–
Sustrai Colina
, lapurtar bertsolaria, bertso irakaslea eta kazetaria.
- 1983
–
- 1987
–
- 1998
–
Nerea Mazo
, bizkaitar abeslari eta aktorea.
- 1999
–
Irati Zabala Mujika
, gipuzkoar eskalatzailea.
- 1616
–
Thomas Bartholin
, daniar sendagile, matematikari eta teologoa (h.
1680
).
- 1620
–
Aelbert Cuyp
, herbeheretar
Urrezko Aroko
margolaria (h.
1691
).
- 1632
– Sir
Christopher Wren
, ingeles zientzialari eta arkitektoa (h.
1723
).
- 1677
–
Stanisław Leszczy?ski
,
Poloniako
erregea (h.
1766
).
- 1683
–
Maria Luisa Ana Lobkowiczekoa
(h.
1750
).
- 1719
–
Gottfried Achenwall
, alemaniar filosofo eta estatistikaria,
estatistikaren
asmatzaileetako bat (h.
1772
).
- 1740
–
Isabelle de Charriere
, herbeheretar idazle, pentsalari eta musikagilea (h.
1805
).
- 1747
–
Francois de Barthelemy
, frantziar diplomazialaria (h.
1830
).
- 1780
–
Pauline Bonaparte
,
Napoleon I.aren
arreba (h.
1825
).
- 1784
–
Henry John Temple
,
Lord Palmerston
, ingeles politikaria (h.
1865
).
- 1787
–
Ursula Goyzueta
, boliviar abertzale mestizoan, Boliviako Independentzia lortzeko borrokan nabarmendua (h.
1854
).
- 1819
– Siyyid Ali Muhammad,
Bab
,
Babismoaren
sortzaile eta
Baha'i Fedearen
aitzindaria (h.
1850
).
- 1822
–
Thomas Hughes
, ingeles legegizon, epaile, politikari eta egilea (h.
1896
).
- 1836
–
Daniel Owen
, galeserazko eleberrigilea (h.
1895
).
- 1847
–
Frits Thaulow
, norvegiar margolari
inpresionista
(h.
1906
).
- 1854
–
Arthur Rimbaud
, frantziar olerkaria (h.
1891
).
- 1859
–
John Dewey
, estatubatuar pedagogo eta filosofo pragmatikoa (h.
1952
).
- 1874
–
Charles Ives
, estatubatuar musikagilea (h.
1954
).
- 1881
–
George Snedecor
, estatubatuar estatistikaria (h.
1974
).
- 1882
–
Bela Lugosi
, errumaniar aktorea (h.
1956
).
- 1883
–
Diego Basterra
, bizkaitar arkitektoa (h.
1959
).
- 1891
–
James Chadwick
, ingeles fisikaria, 1935eko
Fisikako Nobel Saria
(h.
1974
).
- 1893
–
Jomo Kenyatta
,
Kenyako
lehen presidentea (h.
1978
).
- 1900
–
Ismail al-Azhari
,
Sudango
lehen ministro eta presidentea (h.
1969
).
- 1900
–
Rodolfo Halffter
, espainiar musikagilea eta musika-irakaslea (h.
1987
).
- 1902
–
Felisberto Hernandez
, uruguaitar idazlea (h.
1964
).
- 1904
–
Adelaide Hall
, estatubatuar kantaria (h.
1993
).
- 1908
–
Michel Cepede
, frantziar agronomo eta administratzailea (h.
1988
).
- 1912
–
Marcel Giro
, kataluniar argazkilaria (h.
2011
).
- 1913
–
Alejandro de la Sota
, galiziar arkitektoa, Espainiako Estatuko XX. mendeko arkitekturako maisu handienetako bat (h.
1996
).
- 1914
–
Horacio Aguirre Legarreta
, argentinar politikari eta medikua (h.
1995
).
- 1917
–
- 1920
–
Veerasamy Ringadoo
,
Maurizioko
lehenbiziko presidentea (h.
2000
).
- 1923
–
Otfried Preußler
, haur literaturako alemaniar idazlea (h.
2013
).
- 1926
–
Ursula Happe
, alemaniar igerilaria (h.
2021
).
- 1928
–
Li Peng
,
Txinako Herri Errepublikako
lehen ministroa (h.
2019
).
- 1931
–
Mickey Mantle
, estatubatuar beisbol jokalaria,
Liga Handietako
jokalari ospetsuenetariko bat (h.
1995
).
- 1932
–
Mohsin Ahmad al-Aini
,
Yemengo Arabiar Errepublikako
lehen ministroa (h.
2021
).
- 1934
–
- 1937
–
Giuseppe Pericu
, italiar politikaria,
Genovako
alkatea (h.
2022
).
- 1938
–
Tatsuya Shiji
, japoniar futbolaria.
- 1939
–
Daniel Prevost
, frantziar antzezle eta umorista.
- 1940
–
Robert Pinsky
, estatubatuar olerkari, kritikari eta itzultzailea.
- 1941
–
Clare Peploe
, britainiar-italiar zinema gidoilari, ekoizle eta zuzendaria (h.
2021
).
- 1942
–
Christiane Nusslein-Volhard
, alemaniar biokimikaria, 1995eko
Medikuntzako Nobel Saria
.
- 1943
–
Mark Granovetter
, estatubatuar soziologoa eta
gizarte-sareen
soziologiaren ordezkari garrantzitsuenetakoa.
- 1945
–
Amparo Rubiales
, espainiar irakaslea eta
PSOEko
politikaria.
- 1946
–
- 1947
–
Bernard Lapasset
, frantziar errugbi jokalari eta administratzailea (h.
2023
).
- 1949
–
- 1950
–
- 1951
–
Claudio Ranieri
, italiar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1952
–
- 1956
–
Danny Boyle
, ingeles zinema zuzendaria eta ekoizlea.
- 1957
–
Quimi Portet
, kataluniar abeslari eta musikaria,
El Ultimo de la Fila
taldeko sortzaileetakoa.
- 1958
–
Viggo Mortensen
, estatubatuar aktore, poeta, musikari eta argazkilaria.
- 1959
–
Rosario Pardo
, espainiar aktorea, zuzendaria, enpresaburu, umorista eta idazlea.
- 1961
–
- 1962
-
Ana Mendiola Mugika
, gipuzkoar dantzaria, dantza irakaslea eta poeta.
- 1963
–
- 1964
–
Kamala Harris
,
AEBetako lehen emakumezko presidenteordea
.
- 1969
-
Irene Gonzalez Hernandez
, espainiar ikertzaile eta astrofisikaria (h.
2014
).
- 1971
–
- 1976
–
- 1977
-
Lis Vega
, kubatar vedettea, dantzaria, aktorea eta kantaria.
- 1979
–
Oier Aldekoa
, bizkaitar musikari eta musikagilea.
- 1980
–
Alberto Amarilla
, espainiar aktorea.
- 1982
–
Adela Ju?i?
, bosniar artista bisual garaikidea.
- 1983
–
Victoria Pineiro
, galiziar arraunlaria, sei aldiz Kontxako bandera eta bost aldiz Emakumezkoen Traineru Ligaren irabazle.
- 1985
–
Saeid Marouf
, irandar boleibol jokalaria.
- 1990
–
Claudia Zornoza
, madrildar futbolaria.
- 1753
–
Frantzisko Etxebeste
, gipuzkoar militar eta merkataria (j.
1683
).
- 1823
–
Prudentzio Maria Berastegi
, Arabako errejidore nagusi eta diputatua (j.
1747
).
- 1830
–
Joaquin de Pablo
, nafar gerrillari eta militar liberala (j.
1784
).
- 1912
–
Aquilino Ametzua
, gipuzkoar organogilea, bere garaiko organogilerik ospetsuena (j.
1847
).
- 1927
–
Andres Narbarte,
Xalto
, nafar bertsolaria (h.
1971
).
- 1936
–
Jose Sagarna
, bizkaitar abadea,
Gerra Zibilean
frankistek
eraila (j.
1911
).
- 1964
–
Dionisio Olano
, gipuzkoar idazlea (j.
1894
).
- 1977
–
Madalena Jauregiberri
, euskal idazlea eta euskaltzalea (j.
1884
).
- 1980
–
Jose Mugerza
, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea,
Mexikon
(j.
1911
).
- 1994
–
Pedro Diez de Ultzurrun
, euskal mediku eta idazlea (j.
1924
).
- 1997
–
Manuel Turrillas
, nafar musikagilea eta konposatzailea (j.
1905
).
- 2009
–
Lino Plaza
, euskal herritar arkitektoa,
errugbiaren
bultzatzaile eta sustatzailea izateagatik ezaguna,
Matalebrerasen
(j.
1939
).
- 2013
–
Pedro Maria Uribe-Etxebarria
, arabar botanikaria (j.
1953
).
- 2016
–
Fernando Larrukert
, gipuzkoar zinema zuzendari, editore eta gidoigilea (j.
1934
).
- 2019
–
Miel Sasieta
, gipuzkoar arkeologoa (j.
1931
).
- 1008
–
Abd al-Malik al-Muzafar
,
Hisham II.a
Al Andaluseko
kalifaren
garaiko
hayib
a. (j.
975
).
- 1187
–
Urbano III.a
,
Aita santua
.
- 1438
–
Jacopo della Quercia
, italiar eskultorea.
- 1570
–
Joao de Barros
, portugalgo lehen historialari handitzat hartua (j.
c.
1496
).
- 1575
–
Cornelis Floris de Vriendt
,
flandestar
arkitekto, diseinatzaile eta grabatzailea.
- 1740
–
Karlos VI.a
,
Germaniako Erromatar Inperio Santuko
enperadorea (j.
1685
).
- 1869
–
Mary Ann Mantell
, britainiar paleontologoa,
Iguanodon
aren aurreneko fosila aurkitu zuena (j.
1795
).
- 1878
–
Jose Tomas Urmeneta
, euskal jatorriko txiletar politikari eta industrialaria (j.
1808
).
- 1890
–
Richard Francis Burton
, ingeles esploratzaile, hizkuntzalari eta idazlea (j.
1821
).
- 1894
–
James Anthony Froude
, ingeles historialari, eleberrigile, biografo eta argiratzailea (j.
1818
).
- 1900
–
Naim Frasheri
, albaniar abertzale, olerkari, historialari, kazetari eta itzultzailea (j.
1846
).
- 1902
-
Julie Wilhelmine Hagen-Schwarz
, alemaniar erretratu-margolaria (j.
1824
).
- 1926
–
Eugene Debs
, estatubatuar politikaria (j.
1855
).
- 1928
-
Mary Ingalls
, estatubatuar idazlea (j.
1865
).
- 1935
–
Arthur Henderson
, eskoziar politikari laborista, 1934ko
Bakearen Nobel Saria
(j.
1863
).
- 1936
–
Anne Sullivan
, estatubatuar irakaslea (j.
1866
).
- 1940
–
Erik Gunnar Asplund
, suediar
arkitekto neoklasizista
eta modernoa (j.
1885
).
- 1944
–
Hermann Maaß
, erregimen naziaren aurkako erresistentzia alemaniarreko kidea, urkatua (j.
1897
).
- 1949
–
Jacques Copeau
, frantziar antzerki-zuzendari eta antzezlea (j.
1879
).
- 1952
–
Mikhail Rostovtsev
, ukrainar historialaria (j.
1870
).
- 1960
–
Ronald M. Schernikau
, alemaniar idazlea,
Errepublika Demokratikoko
herritartasuna eskatzen azkena (j.
1960
).
- 1964
–
Herbert Clark Hoover
,
Ameriketako Estatu Batuetako 31. Presidentea
(h.
1964
).
- 1967
–
Shigeru Yoshida
,
Japoniako Lehen Ministroa
(j.
1878
).
- 1972
–
Harlow Shapley
, estatubatuar astronomoa (j.
1885
).
- 1977
–
- 1983
–
Yves Theriault
,
quebectar
idazlea, Kanadako idazle oparoenetakoa (j.
1915
).
- 1984
–
- 1987
–
- 1989
–
Anthony Quayle
, ingeles aktore, antzerki zuzendari eta idazlea (j.
1913
).
- 1990
–
- Colette Audry
, frantziar idazle, antzerkigile, irakasle, eleberrigile, gidoilari eta literatura kritikoa (j.
1906
).
- Joel McCrea
, estatubatuar aktorea (j.
1905
).
- 1994
–
- 1997
–
Henry Vestine
, estatubatuar gitarra-jotzailea,
Canned Heat
taldeko kidea (j.
1944
).
- 1998
–
Alfred Roth
, suitzar arkitektoa (j.
1903
).
- 1999
–
Jack Lynch
,
Irlandako Errepublikako
laugarren
Taoiseacha
(j.
1917
).
- 2007
–
- 2010
–
Robert Katz
, estatubatuar idazle eta kazetaria (j.
1933
).
- 2011
–
Muammar al Kadafi
,
Libiako
de facto
zko buruzagia (j.
1942
).
- 2012
–
Edward Donnall Thomas
, estatubatuar medikua, 1990eko
Medikuntzako Nobel Saria
(j.
1920
).
- 2013
–
Lawrence Klein
, estatubatuar ekonomista, 1980ko
Ekonomiako Nobel Saria
(j.
1920
).
- 2016
–
Junko Tabei
, japoniar alpinista,
Everest
tontorrera iritsi zen eta
Zazpi Gailurrak
konkistatu zituen lehen emakumea (j.
1939
).
- 2017
–
Federico Luppi
, argentinar-espainiar aktorea (j.
1936
).
- 2018
–
Wim Kok
,
Herbehereetako
lehen ministroa (j.
1938
).
- 2022
–
Anton Dontxev
, bulgariar idazlea (j.
1930
).
- 2023
–
Hiba Kamal Abu Nada
, palestinar poeta, eleberrigilea, biokimikaria, aktibista feminista (j.
1991
).
Urriaren 19
|
Urteko egutegi
|
Urriaren 21