Томас Эдисон
|
Thomas Alva Edison
|
Эдисон 1915 йылда
|
Тыу?ан к?н?
|
11 февраль
1847
(
{{padleft:1847|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:11|2|0}}
)
|
---|
Тыу?ан урыны
|
Майлен,
Огайо
|
---|
Вафат к?н?
|
18 октябрь
1931
(
{{padleft:1931|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:18|2|0}}
)
(84 й?ш)
|
---|
Вафат урыны
|
Уэст-Ориндж
|
---|
Ил
|
А?Ш
|
---|
?илми даир??е
|
уйлап табыусы, ?алим, эш?ыуар
|
---|
Автограф
|
|
---|
Вики???мт?л? цитаталар
|
|
То?мас А?лва Э?дисон
(
ингл.
Thomas Alva Edison
;
11 февраль
1847 йыл
?
18 октябрь
1931 йыл
) ? бар донъя?а билд?ле Америка уйлап табыусы?ы ??м эш?ыуары.
Эдисон А?Ш-та 1093
[1]
??м баш?а илд?р?? 3 ме?г? я?ын патент ал?ан
[2]
. Ул
телеграфты
,
телефонды
, киноаппаратураны камиллаштыр?ан, электр ?ы??ырма лампа?ыны? табышлы т?р?н уйлап сы?ар?ан
[3]
,
фонограф
уйлап сы?ар?ан. Тап ул телефондан ??йл?ш? башла?анда ≪алло≫ ???ен ?улланыр?а т??дим ит?..
1928 йылда
А?Ш-ты? ю?ары б?л?ге А?Ш Конгресыны? алтын ми?алына лайы? була. 1930 йылда СССР Фа-ны? сит ил Почетлы гражданы тип таныла
[4]
.
Томас Эдисон
1847 йылды?
11 февраленд?
Огайо штатыны? Майлен ?ала?ында балта о?та?ы к?р?к-яра?ы кибете тот?ан ?аил?л? донъя?а килг?н. Ата?ы Самуэль Эдисонды? сы?ышы
Нидерландынан
бул?ан. Канада?а к?ск?с, ул урында?ы у?ытыусы ?ы? Нэнси Эллиот?а ?йл?нг?н
[5]
. Томас?а тиклем улар?ы? д?рт бала?ы бул?ан. Малай ауырыу ар?а?ында ?ур башлы булып тыу?ан, бик сирл?шк? бул?ан
[5]
.
7 й?ш тул?анда улар Порт-Гурон?а к?сенг?н
[5]
. Юлда
скарлатина
мен?н ауырып китк?н, шул ар?ала ишете? ??л?тен ю?алта башла?ан
[5]
. Я?ы урында ул сирк?? м?кт?бен? ?аба??а т?шк?н, м?г?р ?лл? ни ш?п у?ыма?ан. У?ытыусы?ы, 1+1=2, урынына малай ≪Ике сыная? ?ыу?ы ?ушып ?ал?а?, бер сыная? ?ыу килеп сы?а, ?мм? ике тап?ыр?а ?урыра?, шулай бит?≫ тиг?не ?с?н малай?ы ≪баш?ы?≫ тип ?рл?г?нд?н ?у?, ?с??е уны м?кт?пт?н алып, ??е у?ытыр?а бул?ан. Улын бик ?атмарлы китаптар буйынса у?ыт?ан ул. Эдисон ??е:
Бала са?та м?кт?пк? й?р?м?г?н ?с?н мин уйлап табыусы булып кит? алдым, тиг?н
? Томас Эдисон
[5]
1860 йылда
Томас ?ала май?анында алма ?атып, хе?м?т юлын башлай. 12 й?шен?н поездар?а к?нфит, с?тл??ек, т?м?ке ??м г?зитт?р ?атып й?р?й. Буш ва?ытында китапханан сы?май.
Артабан станция телеграфисы булып эшл?й, шунда т?нд?рен йо?лап бул?ын ?с?н т??ге яйланма ? автояуапсы уйлап таба. 22 й?шенд? к?нк?реш электротехника?ы кибете аса. Уны? ши?ары: ≪Бер ва?ытта ла ихтыяж булма? н?м? уйлап сы?арма≫.
1877
?
1878
йылдар?а Эдисон к?мерле микрофонды камиллаштыра. Электровоз уйлап сы?арыу?а Вильям ?аммер?ы ла са?ыра.
1880 йылда
Эдисон х??еф?е? ?ы??ырма лампалар уйлап таба. Артабан Эдисон ??м инглиз ?алимы
Джозеф Сван
(
1828
?
1914
) мен?н берлект? ≪Эдисон-энд-Сван-юнайтед-электрик-лайт-компани≫ фирма?ына ниге? ?ала.
85 й?шенд?, донъя мен?н хушлаш?анда ?атынына: ≪
?лемд?н ?у? ним?лер бар ик?н ? я?шы. Булма?а ла ? я?шы.. Мин ??меремде м?мкинс? я?шылы? эшл?п ?тк?р?ем
≫.
Томас Эдисон 1931 йылды? 18 октябренд? Нью-Джерси штатында?ы Уэст-Оринджда вафат була.
Эдисонды? уйлап сы?ар?ан н?м?л?ре бик к?п: ??мере эсенд? Эдисон?а А?Ш-ты? Патенттар бюро?ы 1093 патент бирг?н
[6]
.
Улар ара?ында:
Эдисон и? киткес ег?рле ??м ны?ышмал кеше бул?ан. ?ы??ырма лампа?а ярарлы? сым э?л?г?нд? ул 6 ме? тир??е т?рл? материалды ?ынап ?ара?ан ??м карбонатлан?ан
бамбукта
ту?та?ан. Лампаны? к?мер сылбыры ба?аламаларын тикшерг?нд? ул 45 с???т буйы ял?ы? эшл?г?н. Бик оло й?шк? етк?нсе ул т??леген? 16?19 с???т эшл?й тор?ан бул?ан
[7]
.
Никола Тесла
??ене? ??н?р??ше тура?ында ошолар?ы ?йтк?н:
?г?р Эдисон?а к?б?нд?н эн? табыр?а к?р?к бул?а, ул ?ай?ы тир?л?р?к ятыуы ихтимал тип башын ?атырып ултырма?, шунда у? эшк? тотонор кеше булды. Ул ти?-ти? ген? ??р ?аламды ?елкеп ?алып эн?не э?л?й башлар, тапмай ?уйма? ине. Уны? ысулдары шул тиклем б?р?к?т?е?: осра?лы бер у?ыш ?ына у?а яр?ам итеп еб?рм???, ул т?кк?н к?с, ва?ыт бер фай?а?ы??а китер ине. Башта мин уны? а?апланыу?арына ?арап, ?ур булма?ан ижади белем ??м и??пл?п сы?арыу?ар уны? ?ал?ан к?с?н уты? процент?а к?метер ине, тип уйлай тор?айным. М?г?р ул китап белемен? ??м математик и??пл????рг? ??т?н ген? ?араны, ??ене? ?и?герлеген? ышанды ??м американдарса т?пл? а?ылына таянды
[8]
Эдисон исеме 1913 йылда асыл?ан астероид?а бирелг?н.
- ↑
Edison’s Patents ? The Edison Papers
(ингл.)
.
Дата обращения: 8 сентябрь 2012.
Архивировано
15 октябрь 2012 года.
- ↑
1073 эшен Эдисон автор?аш?ы? уйлап сы?ар?ан. 20 эше баш?а уйлап табыусылар ?атнашлы?ында ижад ителг?н. Эдисонды? барлы?ы 13 автор?ашы бул?ан.
- ↑
Cм.
Лампа накаливания: история изобретения
.
- ↑
Томас Эдисон
(уры?)
.
Дата обращения: 8 сентябрь 2012.
Архивировано
15 октябрь 2012 года.
- ↑
5,0
5,1
5,2
5,3
5,4
100 человек, которые изменили ход истории. Выпуск № 14. Томас Эдисон. ? ООО ≪Де Агостини≫, 2008. ?
300 000 экз.
- ↑
Edison’s Patents
(инг.)
- ↑
Томас Алва Эдисон на people.ru
(Тикшереле? к?н?: 23 ?инуар 2009)
- ↑
Томас Алва Эдисон, Психология знаменитостей, Владимир Гаков
2022 йыл 28 март
архивлан?ан
.
(Тикшереле? к?н?: 23 ?инуар 2009)
- Уилсон М.
Американские учёные и изобретатели / Пер. с англ. В. Рамзеса; под ред. Н. Тренёвой. ?
М
.: Знание, 1975. ? С. 53-64. ? 136 с. ?
100 000 экз.
(рус.)
- Астамирова Х.; Ахманов М.
Настольная книга диабетика. ?
М
.: Эксмо-Пресс, 2001. ? С. 243-247. ? 400 с. ?
2000 экз.
(рус.)