Венгрия, Мажарстан
Magyarorszag
|
Гимн
:
≪Himnusz≫
|
|
??аллылы? дата?ы
|
17 октябрь
1918
( Австрия-Мажарстан)
|
Р?сми тел
|
Венгр (мажар)
|
Баш ?ала
|
Будапешт
|
Эре ?алалар
|
Будапешт
,
Дебрецен
, Мишкольц, Сегед,
Печ
, Дьёр, Ниредьхаза, Кечкемет, Секешфехервар
|
Идара ите? т?р?
|
Парламент республика?ы
|
Президент
Премьер-министр
|
Каталин Новак
Виктор Орбан
|
Территория
? Б?т??е
? % ?ыу ??т?
|
109
93 030 км²
0,74%
|
Халы?
? ?аны (2009)
? Перепись (2011)
? Халы? ты?ы?лы?ы
|
9 982 000
[1]
чел. (
83
)
10 014 324
[2]
чел.
107,7 чел./км² (
94
)
|
ЭТП
(
ППС
)
? Б?т??е
? На душу населения
|
196,196 млрд.
[3]
долл.
19 647
[3]
долл.
|
ЭТП
(номинал)
? Б?т??е
? Бер кешег?
|
147,874 млрд.
[3]
долл.
14 808
[3]
долл.
|
КП?И
(2008)
|
▲
0,805
[4]
(
очень высокий
[4]
) (
36 урын
)
|
Этнохороним
|
Венгр (мажар)
|
Валюта
|
Венгр форинты (HUF, 348)
|
Интернет-домен
|
.hu
,
.eu
|
Код ISO
|
HU
|
МОК коды
|
HUN
|
Телефон коды
|
+36
|
С???т б?лк?те
|
+1 (CET)
|
Ве?нгрия
(
Мажарстан
,
мадьярса
Magyarorszag
) ? ???к
Европала
урынлаш?ан д??л?т. 2004 йылдан алып
Европа Берлеге
а?за?ы.
Словения
,
Австрия
,
Украина
,
Румыния
,
Сербия
??м
Хорватия
илд?ре мен?н сикт?ш.
Баш?орт теленд?
венгр
атама?ы уры? телен?н к?ск?н. Баш?орт ?алимдарыны? к?бе?е
мадъяр
атама?ын ?уллана. Урта быуатта ??р?п ?алимдары (Ибн Саид аль-Магриби, Абу-ль-Фид, Закарийа ибн Мухаммед ал-Казвини ?.б.) мадъяр?ар?ы ≪
баш?орт≫
тип атай. Европа телд?ренд? ошондай формалар осрай:
франц.
hongrois
,
нем.
Ungar(n)
,
ингл.
Hungarian(s)
,
швед.
ungrare
Д??л?т бил?м??е башлыса тиге?лект?р??н тора. Дунай йыл?а?ыны? у? я? яры 150?200 м бейеклект?ге Дунантул тиге?леге ??м Урта Венгр тау?арыны? массивтарынан тора. Д??л?тте? т?нья?-к?нбайышында Кесе Дунай т?б?нлегене? к?нья? ?л?ш? (Кишалф?лд), т?нья?-к?нсы?ышта
Карпат тау?арыны?
ит?кт?ре. И? бейек н?кт??е булып Матра массивында?ы Кекеш тауы и??пл?н?, бейеклеге 1015 метр. К?нбайышта 500?800 метр бейеклект?ге Альп тау?ары ит?кт?ре ?у?ыл?ан.
?а?ылма байлы?тары:
боксит
, к?мер,
нефть
, таби?и газ,
уран
,
марганец
, тимер м??д?не.
Климаты? уртаса континенталь. Уртаса температура ?2…-4°С (
?инуар
), +20…+22,5°С (
июль
).Йыллы? яуым-т?ш?м 450?900 мм т?шкил ит?. К?нбайышта
?ороло?тар
була. Яуым-т?ш?м башлыса й?й баштарында ??м к?? к?нд?ре була.
Тау?ар?а ??м бейек ер??р?? ?оро урман ??м к??ле-карбонатлы тупра? бул?а, Тиса, Дунай ки?лект?ренд? аллювиаль тупра?.?лф?лд? у?дырыш?ы? татырлы тупра?тар осрай. Венгрия бил?м?л?рене? я?ынса 20%-ын урмандар ?апла?ан. Урмандар башлыса тау?ар?а ?а?ланып ?ал?ан.
Хайуандар донъя?ы: ?уян, ялман, йомран, т?лк?, терпе. ?оштар?ан ? тур?ай, мил?ш тур?айы, тумырт?а, ябала? тарал?ан.?амыштар ??к?н ер??р?? ?ыу ?оштары ла бар.
Венгрияны? т?п хал?ын венгер?ар т?шкил ит? (92,3 %).
Илде? 95 % хал?ы венгер телен ту?ан тел тип и??пл?й.
Венгр теле
Урал телд?ре
?аил??ене? фин-у?ыр тарма?ына ?арай. Улар?ы? ??р??ш телд?ре булып
ханттар
??м
манси?ар
тора.
?? ?анда?ы милл?тт?рг?
немецтар
(1,2 %),
си?андар
(1,1 % ? 8 %),
й???дт?р
(1 %),
румындар
(0,8 %),
словактар
(0,4 %),
хорваттар
(0,2 %) ??м
сербтар
(0,2 %) ин?.
К?рше д??л?тт?р?? л? байта? венгер милл?тле халы? й?ш?й. Бигер?к т?
Украинала
(
Карпат аръя?ында
),
Словакияла
,
Румынияла
(
Трансильванияла
),
Сербияла
(
Воеводинала
),
Хорватияла
.
Динг? табыныусылар?ы? и? ?ур ?л?ш? булып католиктар тора(51,9 %). Шулай у? кальвинсылар (15.9 %), лютерандар (3 %) грек-католиктары (2,6 %), баш?а христиандар (1 %). Дине м??л?м булма?андар ? 25,6 %.
?анундар сы?арыусы власть булып бер мандатлы Венгрия парламенты тора(Милли йыйын)(386 урын).
2004 йылды? 25 авгусында х?к?м?т кризисы р?хс?т ител?. ????мт?л? элекке премьер министр Петер Медьеши отставка?а кит?. Уны? урынына Венгерия социалистик партия?ы тарафынан й?шт?р эшт?ре ??м спорт буйынса министр, мультимиллионер
Ференц Дюрчань
?айлана.
Ет?кселек итк?н социалистар ??м ирекле демократтар партиялары коалиция?ы кризисыны? т?п с?б?пт?ре булып, финанс-и?тисади проблемалар тора.
Кризис в правящей коалиции социалистов и свободных демократов связан, прежде всего, с накопившимися финансово-экономическими проблемами, которые включают в себя огромный
бюджетный дефицит
(почти 6 % в
2003
), завышенный курс национальной валюты, небывалый рост внутренней и внешней задолженности страны (свыше 50 миллиардов долларов). Отражаясь на социальной сфере, эти проблемы вызывают недовольство населения. В результате недавние выборы в
Европарламент
венгерские социалисты проиграли Союзу молодых демократов.
В апреле 2006 в Венгрии прошли
новые парламентские выборы
.
Венгерская социалистическая партия (ВСП) получила 186 из 386 мандатов, её союзник по правительственной коалиции ? Союз свободных демократов ? 18 мандатов. Их соперники ? Венгерская гражданская партия (ФИДЕС) ? на выборах выступала единым списком с Венгерским демократическим форумом.
Парламентские выборы в апреле 2010 года
кардинально изменили политический ландшафт Венгрии. Победу одержала Венгерская гражданская партия (
ФИДЕС
), получив 262 депутатских мест в парламенте (более двух третей мест).
Венгерская социалистическая партия
получила 59 мест, националистическая партия
Движение за лучшую Венгрию
? 47 мест. В парламент прошла также партия
Политика может быть другой
? 16 мест.
29 июня 2010 года парламент страны избрал новым президентом Венгрии
Пала Шмитта
, золотого медалиста по фехтованию на Олимпийских играх 1968 и 1972 годов; Шмитт вступил в должность 6 августа 2010 года
[5]
.
Венгрия 19
медье
(?лк?г?) ??м республика?а буй?он?ан, медье?а ти?л?штерелг?н
Будапешт
?ала?ына б?ленг?н. Медье ??м хакими?т ???кт?ре исемд?ре тура килм?й, т?рл?с? атап й?р?т?л?.
Венгрия уртаса к?л?мле ?ур табышлы и?тисад?а эй?.
[6]
Европа берл?шм??е и?тисадыны? бер ?л?ш?н т?шкил ит?. 1990-сы йылдар?а, социалистик и?тисадтан ?у? ба?ар и?тисадына к?се? ?ы?аларында ил и?тисадты либиралл?штере??е кисерг?н. Венгрия 1995 йылдан алып Халы?-ара хе?м?тт?шлек ??м ??еш ойошма?ы а?за?ы булып тора.
[7]
Шулай у? 1996 йылдан
Б?т?н донъя сау?а ойошма?ы
а?за?ы
[8]
, 2004 йылдан
Европа Берлеге
а?за?ы.
Тулайым эске продуктта
ауыл хужалы?ы 7,1 %, с?н???т 29,7 %,
хе?м?т к?р??те?
тарма?ы 63,3 % т?шкил ит?. 2013 йыл?ы м??л?м?тт?рг? ?ара?анда, Венгрия экспорты 93.01 миллиард
доллар
т?шкил ит?
[9]
; т?п партнер?ары:
Германия
(25.6 %),
Румыния
(6.2 %),
Словакия
(6.1 %),
Австрия
(6.0 %),
Италия
(4.8 %),
Франция
(4.8 %),
Б?й?к Британия
(4.2 %), ??м баш?алар.
[10]
Т?п экспорт
тауар?ары
? машиналар ??м йы?аздар (53.5 %), баш?а эшл?нм?л?р (31.2 %), а?ы?-т?лек 8,7 %, я?ыулы? ??м электр энергия?ы (3.9 %), сеймал (3.4 %).
Венгрия экспорты 89.51 миллиард доллар т?шкил ит?
[9]
; т?п партнер?ары:
Германия
(25.1 %),
Р?с?й
(8.8 %),
?ытай
(7.4 %),
Австрия
(7.1 %),
Словакия
(5.6 %),
Польша
(4.8 %),
Италия
(4.5 %),
Нидерланд
(4.2 %) .
[11]
Т?п импорт тауар?ары ? машиналар ??м йы?аздар (45.4 %), баш?а эшл?нм?л?р (34.3 %), я?ыулык ??м электр энергия?ы (12.6 %), а?ы?-т?лек (5.3 %), сеймал (2.5 %) (2012).
Т?п и?тисад тарма?тары ?
тау байы?тырыу
,
м??д?нселек
, т???л?ш материалдары, а?ы?-т?лек, текстиль, химикаттар (к?бе?енс? фармацевтика), автотранспорт. Т?п ауыл хужалы?ы культуралары ?
бой?ай
,
кукуруза
,
к?нба?ыш
,
картуф
,
ш?к?р с?г?лд?р?
.
- Фаршанг ? венгр масленица?ы.
- Пасха
- Раштыуа
- Изге Иштван к?н? ? 20 август билд?л?нг?н Венгрияны? т?п байрамы.
- 1848 йыл?ы Венгрия революция?ы к?н? ? 15 март билд?л?н?.
- Хе?м?т байрамы ? 1 май.
- Венгрия Республика?ы к?н?.
- ↑
Hungarian Central Statistical Office
2008 йыл 22 сентябрь
архивлан?ан
.
. Retrieved 2008-12-19.
- ↑
[
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tgs00079&plugin=1
Population and living conditions in Urban Audit cities, core city
Total population in Urban Audit cities],
eurostat
.
- ↑
3,0
3,1
3,2
3,3
Report for Selected Countries and Subjects
- ↑
4,0
4,1
Human Development Index and its components
2019 йыл 5 ?инуар
архивлан?ан
.
- ↑
Hungary's parliament elects Pal Schmitt president
,
Reuters
(29 июня 2010 года).
- ↑
http://data.worldbank.org/about/country-and-lending-groups#High_income
- ↑
http://www.oecd.org/about/0,3347,en_33873108_33873438_1_1_1_1_1,00.html
- ↑
http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/hungary_e.htm
- ↑
9,0
9,1
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/hu.html
2009 йыл 10 июнь
архивлан?ан
.
- ↑
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2050.html#hu
2016 йыл 2 октябрь
архивлан?ан
.
- ↑
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2061.html#hu
2016 йыл 6 август
архивлан?ан
.
Венгрия
|
---|
|
Европа илд?ре
|
---|
|
- ?л?шл?т? таныл?ан ил
- Танылма?ан илд?р
| |
- Европала бил?м?л?ре бул?ан
Азия
илд?ре
- Бил?м?л?ре Европала булыуы б?х?сле бул?ан
Азия
илд?ре
| |
|
---|
А?залары
| |
---|
Р?сми кандидаттар
| |
---|
Ихтимал кандидаттар
| |
---|
Элекке а?залар
| |
---|
?алып:Европа Советы
?алып:Дунай буйында?ы илд?р
|
---|
| Альянс а?залары
| |
---|
Партнёрлы?ты? ки?
форматында ?атнашыусылар
| НАТО-ла а?залы? буйынса эш планы
| |
---|
Ти?л?телг?н диалог
| |
---|
Партнёрлы?ты? индивидуаль планы
| |
---|
|
---|
≪Тыныслы? ха?ына партнёрлы?≫та ?атнашыусылар
| |
---|
|
|