Linux

Ba?lantıları de?i?tir
Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Bu madde Linux'un tanımı ve bilgisayar sektorundeki yeri hakkındadır. Linux cekirde?i hakkındaki teknik bilgiler icin Linux cekirde?i sayfasına bakınız. Da?ıtımlar icin Linux da?ıtımı sayfasına bakınız. Di?er anlamları icin, Linux (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Linux
Linux'un maskotu Tux
Geli?tirici(ler) Linux Vakfı
??letim sistemi ailesi Unix benzeri
Kaynak turu Ozgur ve Acık Kaynak
Lisans GNU Genel Kamu Lisansı surum 2
Cekirdek turu Monolitik cekirdek
Guncelleme yontemi
?lk yayınlanma 1991 (33 yıl once )  ( 1991 )
Son kararlı surumu 6.8.1 / 15 Mart 2024 (55 gun once )  ( 2024-03-15 )
Platform deste?i Alpha , ARM , AVR32 , Blackfin , ETRAX CRIS , FR-V , H8/300 , Itanium , M32R , m68k , Microblaze , MIPS , MN103 , PA-RISC , PowerPC , s390 , S+core , SuperH , SPARC , TILE64 , Unicore32 , x86 , Xtensa
Kullanıcı arayuzu Komut satırı ; Grafiksel kullanıcı arayuzu
Web sitesi linuxfoundation.org

Linux (telaffuz: Lin-uks ); Linux cekirde?ine dayalı, acık kaynak kodlu, Unix benzeri bir i?letim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı catısı altında geli?tirilen bir ozgur yazılım projesidir. Linux ismi ilk geli?tiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmi?tir. [1] Gunumuzde super bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların i?letim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. [2] [3] Bunlardan en populer olanı Google tarafından geli?tirilen Android i?letim sistemidir.

Ayrıca Linux ismi, bu cekirdek kullanılarak olu?turulan i?letim sistemlerini genel anlamda tanımlamak icin yaygın bir kısaltma olarak da kullanılmaktadır. Orne?in Linux cekirde?i ve GNU aracları bir araya getirilerek tam bir i?letim sistemi olarak sunuldu?unda GNU/Linux da?ıtımı olarak adlandırılır, ancak konu?ma dilinde kısaca Linux olarak ifade edilmektedir. [4] [5]

Linux kelimesinin bu iki farklı kullanımının yol acabilece?i karı?ıklıktan kacınmak icin cekirdek yazılım hakkındaki teknik bilgiler Linux cekirde?i maddesinde, da?ıtımlar hakkındaki bilgiler Linux da?ıtımları maddesinde verilmi?tir.

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana madde: Linux'un gecmi?i
Linus Torvalds , Linux cekirde?inin yaratıcısı.

Linux, 1991 yılında Linus Torvalds adlı bir Fin universite o?rencisi tarafından, daha eski i?letim sistemlerinden birisi olan UNIX 'in mimarisine ve POSIX standartlarına uygun ?ekilde sıfırdan yazılmaya ba?lanmı?tır. Geli?tirilmesinde Unix mimarisinden esinlenilmi? olmakla birlikte Linux icinde Unix'ten alınmı? herhangi bir kod bulunmamaktadır. Geli?tirilen bu yazılım, kullanıcı aracları olmayan sadece bir cekirdek yazılımıdır .

Linux'tan cok daha once, 1984 yılında, yine UNIX mimarisiyle uyumlu yeni bir i?letim sistemini ozgur yazılım projesi olarak geli?tirmek isteyen Richard Stallman MIT'deki gorevinden ayrılmı?tı. [6] GNU Projesi adını verdi?i i?letim sistemi geli?tirme projesi 1991 yılına gelindi?inde kullanıcı aracları hazır ancak cekirdek yazılımı eksik bir durumdaydı.

1992 yılında Linus Torvalds geli?tirdi?i bu cekirdek yazılımı daha cok geli?tirici ve katkıcının deste?ini alabilmek icin ozgur yazılım olarak GNU Genel Kamu Lisansı ile yayınlamaya karar verdi. Boylece bu iki proje (Linux cekirde?i ve GNU Tasarısı) birbirlerinin eksik taraflarını tamamlamı? ve tam bir i?letim sistemi olarak sunulabilir hale gelmi? oldu. [7] Bu i?letim sistemi 1994 yılında GNU bulteninde "Ozgur UNIX Benzeri" olarak duyuruldu. [7]

Linus Torvalds Linux'u geli?tirme hikayesini Yalnızca E?lenmek ?cin adlı eserinde anlatmı?tır. [8]

Ozgur yazılım olmasının Linux'a etkisi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ozgur yazılımlar lisansları gere?i yazılımın kopyalanabilmesi, kodlarının de?i?tirilebilmesi ve bu ?ekilde da?ıtılabilmesini yasal olarak mumkun kılmaktadır, yazılımlar isteyen herkes tarafından payla?ılarak geli?tirilebilmektedir. Bu nedenle Linux'un GNU Genel Kamu Lisansı 'nı tercih etmesi Linux tarihindeki en onemli kırılma noktasıdır. Bu sayede Linux projesi Dunya genelinden pek cok gonullu uzmanın katkısını almayı ba?armı?tır.

Richard Stallman tarafından ba?latılan ozgur yazılım hareketi de daha iyi bilinir olmu? ve ba?arısı kanıtlanmı? bir geli?tirme modeli olarak kabul gormu?tur.

?nternet'in Linux'a etkisi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?nternet ozgur yazılımların ihtiyacı olan, evrensel olarak birlikte yazılım geli?tirebilme ortamını herkese sa?layan bir alan acmı?tır. GNU/Linux projesi bu imkanı cok iyi de?erlendirerek 90'lı yıllardan gunumuze kadar Dunya capındaki uzmanlardan katkı alarak geli?mi?tir.

Ozellikle Apache yazılımı rakiplerine gore internet sunucularının daha hızlı ve kararlı, maliyet acısından daha ucuz olmasını sa?lamı?tır. Bu durum 90'lı yılların sonlarından itibaren Linux sistemlerin ticari ve teknolojik olarak geli?mesine buyuk katkı yapmı?tır.

Ayrıca 2000'li yıllarda internetin evlere ve kucuk i?letmelere kadar yaygınla?ması cok geni? internet altyapısına ve cok farklı ozellikteki a? cihazlarına olan ihtiyacı arttırmı?tır. GNU/Linux sisteminin cihaz ureticileri tarafından sınırsızca ozelle?tirilebilir olması ve ucretsiz sunulması bu ureticiler tarafından yaygın olarak tercih edilmesine neden olmu?tur.

Da?ıtımların ortaya cıkı?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana madde: Linux da?ıtımı

Linux da?ıtımı (ya da GNU/Linux da?ıtımı); Linux cekirde?i, GNU aracları, bir goruntu sunucusu ve bir masaustu ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteli?i surdurulebilir ?ekilde yonetecek yapılandırma aracları ile olu?turulan tam bir i?letim sistemidir.

1993 Yılında Patrick Volkerding, ce?itli a? aracları, grafik arabirimi ve di?er aracları bir arada sundu?u bir GNU/Linux projesi ba?latmı?tır. Slackware adını verdi?i proje ilk GNU/Linux da?ıtımıdır. [9] Aynı yıl benzer amaclarla Ian Murdock tarafından Debian projesi duyurulmu?tur. [10] Debian da?ıtımı halen yaygın kullanılan en eski da?ıtım olma ozelli?i ta?ımaktadır. Bu konudaki ayrıntılı bilgilere Linux da?ıtımı maddesinden ula?ılabilir.

GNU/Linux, geli?iminin ilk yıllarında ce?itli konferanslarda ve universite cevrelerinde disketlerle co?altılıp elden ele da?ıtılmaktaydı. Da?ıtım (distrubution) tanımına yol acan bu yontem gunumuzde internet yoluyla indirme ?eklinde yapılsa da bu terim halen kullanılmaktadır.

Ticari alanda kullanıma ba?lanması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Linux 1995 Yılında DEC Alpha ve Sun SPARC i? istasyonlarında da calı?abilir hale getirilmi?tir. 1998 Yılında ise IBM , Compaq ve Oracle Linux'a destek vermeye ba?lamı?tır. InfoWorld dergisi 2000 yılında sunucu bilgisayarlarda kullanılan Red Hat Linux 'u "Yılın ??letim Sistemi" odulune layık gormu?tur. [11] Red Hat ?irketi 2005 yılında NASDAQ-100 listesine girmeyi ba?armı?tır. 2004 Yılında Canonical Ltd. tarafından duyurulan Ubuntu Linux ise sunucu sistemlerin yanında masaustu sistemlerde de populer olmayı ba?armı?tır.

2008 Yılında Google , mobil cihazlar icin geli?tirdi?i ve Linux cekirde?i kullanan Android i?letim sisteminin 1.0 surumunu duyurmu?tur. [12] Sonraki yıllarda Samsung ve Sony gibi buyuk ureticilerin de mobil cihazlarında kullandı?ı Android son kullanıcı piyasasındaki en yaygın Linux tabanlı i?letim sistemi olmayı ba?armı?tır.

Android, 2017 yılının ilk aylarında internet kullanan cihazlar istatisti?ine gore Microsoft Windows 'un kullanım oranını yakalamı?tır. [13]

Masaustunde kullanılmaya ba?laması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Linux cekirde?i tek ba?ına calı?tırıldı?ında grafiksel bir masaustu ortamı sa?lamaz. Bunun icin pek cok yazılımın bir araya getirilmesi gerekmektedir.

Gercekte 1991 yılında UNIX sistemlerde grafik arabirim sa?lamak uzere geli?tirilen X386 projesi mevcuttu. Ancak projenin SGCS firmasına ozgur olmayan bir lisansla satılması ile bu projenin ozgur versiyonu olan XFree86 arasında bazı hukuki sorunlar ortaya cıktı. [14] Ayrıca bazı teknik sorunlar projenin geli?mesini yava?lattı.

X.Org Konsorsiyumu 2004 yılında XFree86 kodlarını catallayarak X Pencere Sistemini geli?tirmeye ba?ladı ve 2005 yılında ilk surumunu duyurdu. [15] Ancak bu tarihe kadar MacOS ve ozellikle Microsoft Windows i?letim sistemleri, masaustu sistem piyasasında coktan lider ve belirleyici konuma gelmi?ti.

Bundan sonraki donemde de ticari Linux da?ıtımının gelirlerini masaustu yerine sunucu ve mobil sistemlerden elde ediyor olması geli?tiricilerin ve ?irketlerin masaustu ortamına deste?inin kısıtlı olmasına yol actı. Ancak gunumuzde Linux sistemlerin GNOME , KDE , Xfce gibi geli?mi? masaustu teknolojileri mevcuttur, bu konudaki bilgilere Masaustu ortamı maddesinden ula?ılabilir.

Simgesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana madde: Tux

Linus Torvalds 1996 yılında Canberra, Avustralya Ulusal Hayvanat Bahcesini ziyaretinde bir penguen tarafından ısırılmı?tır. Burada Linus, Linux maskotunun bir tur kucuk penguen olaca?ından bahsetmi?tir. Ba?latılan yarı?maya Larry Ewing bugun de kullanılan penguen cizimi ile katılmı? ve cizimi secilmi?tir. Bu sembole isim onerisi ise James Hughes'den gelmi?tir, Hughes'un "'T orvald's U ni x'" (Torvalds'ın Unix'i) kelimelerindeki harflerden yola cıkarak onerdi?i "'Tux'" kısaltması kabul edilmi?tir. Bu ismin bir esprisi de penguenlerin tuy renklerinin Smokin kıyafetine benzemesidir, ?ngilizcedeki smokin sozcu?unun kar?ılı?ı " tux edo'dur. [8]

Kullanım alanları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?nternet sunucuları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Linux icin tasarlanmı? sunucular

Linux sunucu i?letim sistemlerinde kullanım oranı bakımından dunya capında ilk sırada tercih edilmektedir. [2] Linux urunleri sunucu i?letim sistemi olarak uzun zamandır oldukca yaygın bir ?ekilde kullanılmaktadır, 2008 Eylul ayında Microsoft CEO'su Steve Ballmer, dunya genelinde web sunucularının %60'ında Linux'un, %40'ında Windows'un kullanıldı?ını itiraf etmi?tir. [2] IDC 'nin 2007 raporunda, GNU/Linux yuklu olarak satılmı? sunucular goz onune alınarak o zaman genel sunucu pazarının %12,7'sinin GNU/Linux'a ait oldu?u belirtilmi?tir. [16] Ancak bu istatistik, ce?itli ?irketler tarafından satılan Linux sunucuların sayısı dayalıdır yani ve sonradan GNU/Linux yuklenerek kullanılan sunucuları icermemektedir. Netcraft ’ın Eylul 2006'da yayınladı?ı rapora gore, on guvenilir internet ?irketinden sekizi GNU/Linux urunlerini internet sunucularında kullanmaktadır.

Linux da?ıtımları LAMP sunucu-yazılım kombinasyonunun (Linux, Apache, MySQL, PHP) ko?e ta?ıdır. Linux da?ıtımları di?er anabilgisayar i?letim sistemleri ile kar?ıla?tırıldı?ında, fiyatlandırma nedeniyle son on yılda giderek populer olmu?tur. Aralık 2009'da, bilgisayar devi IBM, pazarlamaya oncelik verece?ini ve ana bilgisayar tabanlı kurumsal Linux sunucularını sataca?ını bildirdi.

Ev ve ofis [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Populer Linux da?ıtımlarından Ubuntu 'nun masaustu ekran goruntusu

Linux cekirde?i kullanan sistemler masaustu, dizustu ve netbook bilgisayar pazarında yakla?ık olarak %2 pazar payına sahiptir. [17] Daha cok yazılım geli?tiriciler, bilgisayar uzmanları ve ozgur yazılım gonulluleri tarafından tercih edilmektedir.

Masaustu Linux sistemlerine Ubuntu , Debian , Fedora , openSUSE , Linux Mint , Mageia ornek olarak gosterilebilir. Son kullanıcıya hitap etmek amacıyla geli?tirilmekte olan Linux da?ıtımlarda; kullanıcı arayuzunu te?kil eden GNOME , KDE , Xfce gibi bir masaustu ortamı, Mozilla Firefox , Chromium gibi bir web tarayıcı, LibreOffice gibi bir ofis yazılım seti video-muzik oynatıcı, CD/DVD yazıcı, grafik i?leme yazılımı vb. turden gozde ozgur yazılımlar paketlenerek son kullanıcıya sunulmaktadır.

Super bilgisayarlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kasım 2017 tarihinden bugune en iyi 500 super bilgisayar sistemin [18] tamamı (%100) Linux kullanmaktadır. [19] Ayrıca dunyanın en guclu super bilgisayarı olan ve 2011'de kullanılmaya ba?lanan IBM Sequoia icin de i?letim sistemi olarak secilmi?tir. [20]

Bulut bili?im [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bulut bili?im gibi buyuk verilerin depolandı?ı sistemler icin Linux oldukca uygun ve olceklenebilir bir yapı sunmaktadır. Bu alanda Linux uzerine in?a edilen OpenStack projesi buyuk teknoloji ?irketlerinin deste?ini almı?tır. [21]

Mini bilgisayarlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Raspberry Pi Anakartı

2000'li yıllardan itibaren az guc tuketen bir Mikroi?lemci mimarisi olan ARM mimarisi sayesinde kredi kartı boyutunda bilgisayar sistemleri mumkun hale gelmi?tir. Ozellikle Raspberry Pi markası ile teknoloji cevrelerinde tanınan benzer donanımlar cok ce?itlidir. [22] Linux bu donanımlarda ba?arılı bir ?ekilde calı?abilmekte ve populer Linux da?ıtımının bu donanımlar icin ozel surumleri bulunmaktadır.

Mobil cihazlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Linux tabanlı Android i?letim sistemini kullanan bir cep telefonu
  • Android : Google tarafından, mobil cihazlar icin uretilen, Linux temelli acık kaynak kodlu bir i?letim sistemi. Gunumuzde akıllı telefon sektorunde yılı ici akıllı telefon satı?ları goz onune alındı?ında pazar lideri konumundadır. [23]
  • Tizen : Linux Vakfı bunyesinde Samsung ve Intel 'in onculu?unde akıllı telefonlar, tabletler ve TV'ler icin geli?tirilen bir i?letim sistemi projesi. [24] HTML5 tabanlı bir arayuze sahiptir.
  • webOS : LG'nin ozellikle televizyonlar icin geli?tirmekte oldu?u i?letim sistemi.
  • Postmarketos 10 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .:Tabanı Alpine linux 17 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .'e dayanan bu i?letim sistemi ?u ana dek 200'den fazla cihaza destek vermektedir. [25] [26]
  • Ubuntu Touch : Canonical Ltd. ve Ubuntu toplulu?u tarafından yeni nesil akıllı telefonlar ve tabletler icin geli?tirilmi? bir mobil i?letim sistemi projesidir. 5 Nisan 2017'de Ubuntu Touch projesi icin yapılan yatırımların sona erece?i duyuruldu.

Gomulu cihazlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Gomulu sistemler sadece belli bir gorev icin uretilmi? ozel donanımlar ve ozel tasarlanmı? i?letim sistemlerinden olu?ur. Akıllı TV'ler, Internet yonlendiricileri, endustriyel otomasyon ve makine kontrol sistemleri gibi geni? bir kullanım alanı vardır. Linux'un olceklenebilir yapısı bu alanda da yaygın kullanılmasını sa?lamı?tır. [27]

Nesnelerin interneti [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

21.Yuzyılın en onemli bili?im devrimlerinden birisi olarak gorulen Nesnelerin interneti henuz emekleme a?amasındadır ve belli bir standarda kavu?mamı?tır. Bu alanda kullanılan cihazlar du?uk guc tuketimli, yuksek kararlılıkla calı?ma ve yuksek olceklenebilir ozellikte olması beklenmektedir. Linux bu imkanları ba?arı ile sa?ladı?ından oldukca avantajlı konumdadır ve ba?ta Linux Vakfı tarafından olmak uzere pek cok proje ile desteklenmektedir. [28] [29]

Gercek zamanlı FPS turu Urban Terror Oyunu

Oyun ve e?lence [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ticari PC Oyunları ureten firmaların pek co?u son yıllara gelinceye kadar Linux sistemlere uygun oyunlar uretmemi?lerdir. Bu nedenle Linux sistemlerdeki oyun imkanları oldukca sınırlı kalmı?tır. Oyun yazılımlarının kullandı?ı DirectX kutuphanesi Linux sistemlerde calı?mamaktadır. Linux ile calı?an OpenGL kutuphanesi ise ureticiler tarafından tercih edilmemi?tir. [30]

Ancak 2012 yılında Steam oyun platformunun Linux ?stemcisi sunmasıyla birlikte bazı populer oyunların Linux surumleri uretilmeye ba?lanmı?tır. [31] [32] Ayrıca Android i?letim sistemine ait uygulama ma?azasında da geni? bir oyun secene?i bulunmaktadır.

Otomotiv [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Toyota, Nissan, Jaguar, Land Rover, Ford, Mazda, Mitsubishi, Subaru gibi buyuk otomobil ureticileri araclarının dijital sistemlerinde uzun zamandır Linux kullanmaktadır. [33] Automotive Grade Linux projesi ise Linux Vakfı tarafından akıllı otomobiller uretilmesi icin yurutulmektedir, buyuk teknoloji ve otomotiv ureticileri projeye uye olmu?lardır. [34]

Geli?tirme [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Unix benzeri i?letim sistemlerinin basitle?tirilmi? tarihcesi. Linux kapalı kaynak olan orijinal Unix ve Minix kodlarını ta?ımasa da ( POSIX standardı dahilinde) benzer mimari ve konseptlere sahiptir.

Linux ve obur populer i?letim sistemleri arasındaki ana fark Linux cekirde?i ile sistemi olu?turan obur parcaların ozgur ve acık kaynak kodlu yazılım olmasıdır. Linux ozgur olan tek i?letim sistemi olmamakla beraber en cok kullanılan ornektir. [35] Bazı Ozgur yazılım lisansları, kopyalanan kodun aynı ?artlar altında da?ıtılmasını ongoren Copyleft prensibine dayanır. En sık kullanılan ozgur yazılım lisanslarından GNU Genel Kamu Lisansı (GPL) bir tur copyleft'tir ve Linux kerneli ile bircok GNU yazılımında bulunmaktadır. [36]

Linux tabanlı da?ıtımlar, geli?tiricileri tarafından obur i?letim sistemleri ve yerle?mi? bilgisayar standartlarıyla uyumluluk goze alınarak yapılır. Linux sistemleri POSIX , [37] Single UNIX Specification, [38] Linux Standart Base, ISO ve ANSI standartlarına uygun yapılır.

Ozgur yazılım projeleri, i? birli?i ile geli?tirilmelerine kar?ın sıklıkla birbirlerinden ba?ımsız uretilirler.

Co?u Linux da?ıtımı a? ba?lantısı ile sistem ve aplikasyon yazılımlarını indirmeye olanak tanıyan uzaktan ba?lantıları yoneten paket yoneticilerine sahiptir. Da?ıtımlar bireyler, topluluklar, gonulluler ve ticari kurulu?lar tarafından geli?tirilir. Bir da?ıtım, indirilen Linux kernelinin varsayılan konfigurasyonu, genel sistem guvenli?i ve farklı yazılım paketlerinin tum sisteme entegrasyonundan sorumludur. Da?ıtımlar yazılım indirmek, silmek ve sistemi guncellemek icin genelde apt, rpm, pacman gibi paket yoneticilerini kullanır. [39]

Linux Vakfı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Linux Vakfı'na uye kurulu?lar ?unlardır;

Uyelik Seviyesi ?leti?im veya Medya

?irketleri

Yazılım ?irketleri Finans ?irketleri Ula?ım Firmaları Donanım Ureticileri
Platin Uye(28)
(500bin $ uzeri ba?ı?)
Altın Uye (5)
(Yıllık 100bin $ ba?ı?)
Gumu? Uye (65) Fujitsu

Telif hakkı ve isimlendirme [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Linux ve co?u GNU yazılımı GNU Genel Kamu Lisansı altında lisanslıdır. GPL, Linux da?ıtıcılarına kaynak kodu(ya da herhangi bir de?i?ikli?i) alıcılar icin aynı ?artlar altında kullanılabilir hale getirmesini gerektirir. Yazılım sisteminin di?er anahtar bile?enleri ba?ka lisanslar kullanabilir. Orne?in bircok kutuphane GNU, LGPL 'yi ve GPL'nin bircok serbest versiyonunu kullanır. Ek olarak X Pencere sistemini X.org uygulamaları MIT Lisansı 'nı kullanır.

Torvalds, Linux cekirde?inin Genel Kamu Lisansı'nın 2. versiyonundan 3. versiyonuna gecmeyece?ini belirtir. Torvalds ozellikle yeni lisansta yer alan ve dijital haklar yonetiminde yazılım kullanımını yasaklayan bazı hukumleri sevmemektedir ve aynı zamanda sayısı binleri bulan butun telif hakkı sahiplerinden izin almak kullanı?sız olacaktır.

Bir kısım kitle tarafından “Linux” kelimesiyle ifade edilen cekirdek, bir kısım kitle tarafından da GNU Projesi yazılım ve araclarını icermesi nedeniyle “GNU/Linux” diye ifade edilmekte, bu soz grubu ile adlandırılmaktadır. Adlandırma konusundaki tartı?ma uzun bir suredir devam etmektedir.

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "http://groups.google.com/group/comp.os.minix" . 18 Ocak 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2012 .   |ba?lık= dı? ba?lantı ( yardım )
  2. ^ a b c "Sunucu pazar payı konusunda Microsoft'un acıklması" . 21 Nisan 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Mart 2013 .  
  3. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 19 Mart 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2012 .  
  4. ^ "GNU/Linux FAQ" . Gnu.org. 2 ?ubat 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 Eylul 2013 .  
  5. ^ "Linux and the GNU System" . Gnu.org. 9 ?ubat 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 Eylul 2013 .  
  6. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 20 ?ubat 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  7. ^ a b "ODTU Bilgisayar Toplulu?u e-bergi'de "Linux'un Do?u?u" yazısı" . 3 Ekim 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 A?ustos 2013 .  
  8. ^ a b https://archive.org/details/JustForFun [ yalın URL ]
  9. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 30 Mayıs 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  10. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 17 A?ustos 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  11. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 18 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  12. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 5 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  13. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 18 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  14. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 25 Mart 2005 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  15. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 18 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  16. ^ "VPS Server Hosting Solutions - Starting at $3.99/month" . VPSServer.com . 13 ?ubat 2024 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 13 ?ubat 2024 .  
  17. ^ "marketshare.hitslink.com" . 17 Temmuz 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Mart 2013 .  
  18. ^ "TOP500 List" . 12 Aralık 1998 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 Mayıs 2020 .  
  19. ^ "Operating system Family / Linux" . 19 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
  20. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 2 Nisan 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  21. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 14 Eylul 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  22. ^ "Mini PC invasion - These radically tiny computers fit in the palm of your hand" . 29 Mayıs 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  23. ^ "Gartner'ın ara?tırması" . 30 Ocak 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 30 Ocak 2020 .  
  24. ^ "About Tizen" . 27 Nisan 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Mart 2013 .  
  25. ^ "Devices - postmarketOS" . wiki.postmarketos.org . 21 Kasım 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Temmuz 2021 .  
  26. ^ "PostmarketOS, Artık 200'den Fazla Mobil Cihazı Destekliyor" . Webtekno . 3 Aralık 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Temmuz 2021 .  
  27. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 26 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  28. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 14 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  29. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 16 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  30. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 27 ?ubat 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  31. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 18 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  32. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 3 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  33. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 19 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  34. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 14 ?ubat 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Mart 2017 .  
  35. ^ Operating System Market Share (November 2009). "Operating System Market Share" . January 25, 2010 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 Aralık 2009 .  
  36. ^ "gnu.org" . www.gnu.org (?ngilizce). 6 Ekim 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 12 Mayıs 2020 .  
  37. ^ "POSIX.1 (FIPS 151-2) Certification" . 26 ?ubat 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  38. ^ "How source code compatible is Debian with other Unix systems?" . Debian FAQ . the Debian project. October 16, 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  39. ^ comments, 26 Jul 2018 Steve OvensFeed 151up 9. "The evolution of package managers" . Opensource.com (?ngilizce). 26 Temmuz 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 12 Mayıs 2020 .  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Linux&oldid=32557041 " sayfasından alınmı?tır