Alan Mathison Turing
(23 Haziran 1912 – 7 Haziran 1954),
?ngiliz
matematikci
,
bilgisayar bilimcisi
ve kriptolog.
Bilgisayar biliminin
kurucusu sayılır. Geli?tirmi? oldu?u
Turing testi
ile makinelerin ve bilgisayarların du?unme yetisine sahip olup olamayacakları konusunda bir kriter one surmu?tur.
II. Dunya Sava?ı
sırasında
Alman
?ifrelerinin kırılmasında cok onemli bir rol oynadı?ı icin sava? kahramanı sayılmı?tır. Ayrıca
Manchester Universitesi
'nde calı?tı?ı yıllarda,
Turing makinesi
denilen
algoritma
tanımı ile modern bilgisayarların kavramsal temelini atmı?tır.
Adı ayrıca
Princeton
'da beraber calı?tı?ı tez hocası
Alonzo Church
ile geli?tirdi?i
Church-Turing Hipotezi
ile de matematik tarihine gecmi?tir. Bu tez, bir
algoritmayla
tarif edilebilecek tum hesaplamaların dort i?lem, projeksiyon, eklemleme ve tarama operasyonları ile tarif edilebilecek hesaplamalardan ibaret oldu?unu ifade eder. Bir
matematiksel teorem
olmaktan ziyade
matematik felsefesi
hakkında curutulememi? bir
hipotezdir
.
1952 yılında ?antaja maruz kaldı?ı ?ikayetiyle polise ba?vurup
e?cinsel
oldu?unu acıklayan Turing, e?cinsellik suclamasından yargılanıp 1 sene boyunca kimyasal olarak
hadım
etme yontemi olarak kullanılan
ostrojen
i?nesi vurulmaya mahkum edilmi?tir. 1954 yılında
potasyum siyanid
zehirlenmesinden olmu?tur. Polis ara?tırmasında Turing'in yedi?i elma ile siyanur zehiri alarak
intihar
sonucu oldu?une karar verilmi?tir. Buna ra?men, Turing'in zehirlenmesinin kendisi tarafından intihar nedeniyle olmadı?ı ve ba?kalarının bu ?upheli olumde bir parma?ı oldu?u iddiası one surulmu?tur.
Adı anısına verilen ve bilgisayar biliminin
Nobel
'i sayılan
Turing Odulu
ile de akademik bili?im dunyasının bir parcası olmu?tur.
Geli?im biyolojisi
alanındaki en onemli matematiksel modellerden biri olan
reaksiyon-difuzyon modeli
de Turing tarafından formule edilmi?tir.
Alan Turing'in 1912'de do?du?u yer olan Londra, ?ngiltere'deki Colonnade Hotel'e 1998'de yerle?tirilen mavi plaketi.
Annesi Sara,
Hindistan
'ın
Orissa
?ehrinin Chatrapur kasabasında hamile kalmı?tır. Babası Julius Mathison Turing, Britanya Hindistan koloni idaresinde Hindistan devlet memuru idi. Julius ve annesi Sara Alan'ı
?ngiltere
'de dunyaya getirmek istediler ve boylece Londra'ya gelerek Alan Turing'in 23 Haziran 1912'de do?du?u (?imdi Colonnade Hotel olan) Maide Vale'de bir eve yerle?tiler. John adlı bir abisi vardı. Babası Hindistan Devlet Memurlu?u i?ine devam etmekteydi ve Turing'in cocukluk yılları boyunca ailesi iki o?lunun kalması icin ?ngiltere Hastings'teki arkada?larına bırakarak Guildford, ?ngiltere ve Hindistan arasında seyahat etti. Turing ya?amının erken donemlerinde deha belirtileri gosterdi ve bunları surekli olarak sergiledi.
Ailesi onu 6 ya?ında iken bir gunduz okulu olan St Michaels'a kaydettirdi. Di?er e?itmenleri ve sonra da okulun ba?o?retmeni cabucak onun zekasının farkına varmı?tır. 1926'da 14 ya?ındayken Dorset'te unlu cok pahalı bir ozel okul olan Sherborne Okuluna girdi. Okul somestrinin birinci gunu ?ngiltere'deki Genel Greve denk geldi; ancak Turing okuluna o kadar hevesliydi ki, trenlerin ulkede i?lemedi?i o gunu Southhampton'dan okula 60 milden fazla suren yolu tek ba?ına bisikletle gitti ve yarıyolda geceyi bir otelde gecirdi.
Turing'in matematik ve bilim uzerine do?al e?ilimi, Sherborne'daki e?itim tanımı daha cok klasik Antik Yunanca ve Latince uzerinde odaklanan, o?retmenlerinin saygısını kazandırmadı. Okul Muduru ailesine ?oyle yazmı?tır: "Umarım iki okul arasında bilgisiz kalmaz. E?er ozel okulda kalacaksa ozel okulun ozel e?itimini almayı kabul etmeli; e?er sadece bir kendini bilime adamı? bir bilim adamı olacaksa, vaktini bu ozel okulda bo?una harcıyor."
Buna ra?men Turing sevdi?i calı?malarda goze carpan yetene?ini gostermeye devam ediyordu, derslerinde daha turev ve entegrasyon konularını o?renmeden bile ileri yuksek matematik konulu problemleri cozumlemeye ba?lamı?tı. 1928'de 16 ya?ına geldi?inde
Albert Einstein
'ın calı?masıyla kar?ıla?tı; onu kavramakla kalmadı; bunu
Einstein
'ın
Newton hareket savlarını
tenkitlerini (bunların acıklamasını yapmayan ders kitabı metinleri kullanmadan) kendi kendine calı?arak ortaya cıkardı.
Turing okulda kendinden ya?ca biraz daha buyuk akademik o?renci
Christopher Morcom
'la yakın arkada?lık ve a?k ili?kisi kurdu. Morcom, cocukken veremli inek sutu icmesi dolayısıyla kaptı?ı
tuberkuloz
hastalı?ı nedeniyle, Sherborne'daki son somestirinin bitmesinden sadece birkac hafta sonra oldu. Turing'in dini inancı yıkıldı ve ateist oldu. ?nsan beyninin calı?ması da dahil, tum dunya fenomenlerinin materiyalistik oldu?u inancını benimsedi.
Universite ve hesaplanabilirlilik uzerinde calı?maları
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
Turing'in 1931-1934 ders yıllarında diploma derecesi icin bulundu?u ve 1935'te okutman oldu?u Cambridge Kings Kolej
Turing'in klasik eski Yunanca ve Latince calı?malara istekli olmaması ve matematik ve bilimi daima tercih etmesi onun
Cambridge Trinity
Koleji'ne bir burs kazanmasına engel oldu. ?kinci tercihi olan Cambridge Kings Kolej'e gitti. 1931'den 1934'e kadar orada o?renciydi, seckin bir dereceyle diploma aldı ve
merkezi limit teoremi
uzerinde hazırladı?ı bir tez yazısı dolayısıyla 1935'te Kings Kolej'e akademik uye secildi.
28 Mayıs 1936'da sundu?u
Hesaplanabilir Sayılar: Karar Verme Probleminin bir Uygulaması
adlı cok onemli bir makalesinde,
Kurt Godel
'in 1931'de evrensel aritmetik-tabanlı bicimsel diliyle hazırladı?ı hesaplama ve kanıtın sınırları ispat sonuclarını yeniden formule ederek, onun yerine ?imdi
Turing makineleri
diye andı?ımız, daha basit ve formel usullere dayanan ispatı ortaya attı. E?er bir algoritma ile temsil edilmesi mumkun ise du?unulmesi mumkun olan her turlu matematiksel problemin boyle bir ce?it makine kullanılarak cozulebilece?ini ispat etmi? oldu.
Turing makineleri gunumuzun hesaplama teorilerinin ana ara?tırma o?esidir. Turing makineleri icin
Sonlanma Problemi
'nin kararverilemez oldu?unu gostererek Karar Verme Probleminin bir sonucu olmadı?ını ispatlamaya devam etti: genel anlamda, algoritmik olarak sunulan bir Turing makinesi her zaman sonlanıyor olsa bile, karar vermek mumkun de?ildir. Kanıtının,
Alonzo Church
'un
lambda hesaplama
teorisine dayandırdı?ı Turing sonucuna e?it olan kanıttan daha sonra yayınlanmasına ra?men, Turing'in calı?ması cok daha kabul edilebilir ve sezgiseldi. Teorisinin yeni bir tarafı da "Evrensel (Turing) Makinesi" kavramı idi ve bu herhangi bir di?er makinenin gorevlerini yerine getirecek bir makine fikri idi. Makale ayrıca tanımlanabilen sayılar kavramını da tanıtıyordu.
Eylul 1936'dan Temmuz 1938'a kadar Princeton Universitesi, ?leri Etudler Enstitusu'nde,
Alonzo Church
yanında hemen hemen devamlı calı?arak gecirdi. Soyut matematik calı?maları yanında kriptoloji uzerinde de calı?malar yaptı ve ayrıca dort a?amalı elektro-mekanik ikili carpma makinesinin uc a?amasını tamamlayıp bitirdi. Haziran 1938'de tezini verip Princeton’dan Felsefe Doktoru unvanını kazandı. Bilimsel tezinde bir Turing makinesinin cozemeyece?i problemler ara?tırmasına olanak sa?layarak, kehanet makineleri ile ba?lantılı Turing makineleri ile hesaplama kavramını inceledi.
?ngiltere
'de
Cambridge
’e geri donerek,
Ludwig Wittgenstein
’in matematik temelleriyle ilgili derslerine katıldı. ?kisi aralarında tartı?malar yapıp birbiriyle uyu?amadılar. Turing bicimcili?i savunmaktaydı ve
Wittgenstein
ise matemati?in mevcut olan gercekleri yeniden ke?fetmek yerine onları yeni olarak icat etti?ini iddia etmekteydi. Ayrıca Hukumet Kod ve ?ifre Okulunda (
GCCS
) yarı-zamanlı calı?maktaydı.
Alan Turing - Sackville Park, Manchester
II. Dunya Sava?ı
sırasında, Turing Bletchley Park’ta Alman ?ifrelerini kırma giri?imlerinde ba? katılımcılardan biriydi. Sava?tan once Marian Rejewski,
Jerzy Rozycki
ve
Henryk Zygalski
tarafından
Polonya
?ifre Burosunda geli?tirilen kriptanaliz uzerine eklemeler yaptı.
Hem Enigma makinesi hem de bu makineye eklenen (?ngilizler tarafından ‘Tunny’ kodadı verilen teletip makinesi olan) Lorenz SZ 40/42 makinesinin ?ifrelerinin kırılmasına bircok anlayı?la katkıda bulundu. Bir sure de, 8 Numaralı Kulubede bulunan Alman Deniz Kuvvetleri ?ifreli ileti?imi okumadan sorumlu bolume ba?kanlık yapmı?tır.
Turing makinesinin ?ematik gosterimi (solda)
ve Enigma kodunu de?ifre eden
"Bombe" adlı elektro-mekanik cihaz (sa?da)
Turing, Eylul 1938 itibarıyla Hukumet Kod ve ?ifre Okulu adındaki, ?ngiliz ?ifre kod kırma organizasyonunda yarı-zamanlı calı?mı?tır. Alman Enigma makinesi problemi uzerinde calı?mı? ve
GCCS
’de kıdemli kod kırıcı
Dilly Knox
’la i?birli?i yapmı?tır. 4 Eylul 1939’da,
Birle?mi? Krallık
’ın
Almanya
’ya kar?ı sava? ilan etmesinin ertesi gunu, Turing askeri hizmet gormek icin GCCS’nin sava? zamanı ussu Bletchley Park’a katıldı.
Bombe
makinesinin sonradan yapılan bir kopyası
Bletchley Park’a katılı?ından birkac hafta sonra, Turing Enigma’yı hızlı kırmaya yardımcı olacak elektromekanik bir makine tasarladı; bu makineye Bombe adı daha once 1932'de Polonya tasarımlı makinelerinden geli?tirilmi? olan cihaza verilen Bomba adına atıfla verildi. Matematikci Gordon Welchman’ın onerileriyle eklemelerle, Bombe Enigma, korumalı mesaj trafi?ine saldırmada en onemli ve tek tam otomatikle?tirilmi? kod kırma makinesi olarak kullanıldı.
Turing ile aynı donemde Bletchley Park’ta kriptanaliz uzerine calı?an Profesor Jack Good daha sonra Turing'i ?u sozlerle onurlandırmı?tır: "Turing'in en onemli katkısı, bence, kriptanalitik makine Bombe’nin tasarımıdır. Bunun esası e?itilmemi? bir kulak icin cok sacma gelen bir mantık teoremine, hatta her ?eyi anlayabilece?imizin muhtemel oldu?una dair celi?kili bir fikre dayanmaktaydı."
Bombe bir Enigma makinesi mesajında kullanılacak muhtemel do?ru ayarlamaları (orn. cark komutları, cark ayarları vs.) ara?tırdı ve uygun ve makul bir ?ifresiz metin parcasını bulunan test icin kullandı. Carklar icin, uc carklı genel Enigma makineleri icin 10
19
olası durum ve 4 carklı denizaltı Enigma makineleri icin 10
22
olası durum mevcuttu. Bombe elektriksel olarak tamamlanan, crib’i esas alan bir dizi mantıksal sonuc sergiledi. Bombe bir celi?ki belirdi?inde tespit etti ve bir sonrakine ta?ıyarak duzenlemeleri eledi. Muhtemel duzenlemelerin co?u celi?kilere sebep oluyor ve detayların ara?tırılması icin birkac tane bırakarak kalanı bir kenara atılıyordu. Turing’in Bombe’si ilk kez 18 Mart 1940'ta kuruldu. Sava? sonunda operasyonda iki yuzun uzerinde Bombe vardı.
Kulube 8 Bolumu ve Alman Deniz Kuvvetleri Enigma makinesi
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
Bletchley Park
ana binası
Aralık 1940'ta Turing, di?er servislerin kullandı?ı goster gec sistemlerinden daha karma?ık olan, deniz kuvvetleri Enigma goster gec sistemini cozdu. Turing ayrıca Deniz Kuvvetleri Enigmasını kırmaya yardımcı olması icin ‘Banburismus’ adı verilen
Bayes tipi istatistik
tekni?i ke?fetti. Banburismus Bombe’lerin duzenlemelerini test etmek icin gerekli zamanı kısaltarak, Enigma carklarından cıkan kesin komutları eliyordu.
1941 baharında, Turing Hut-8’deki i? arkada?ı Joan Clarke’a evlilik teklifinde bulundu, ancak yazın her iki tarafın anla?masıyla bu ni?an bozuldu.
Alan Turing'in Bletchley Park'taki odası
Temmuz 1942 yılında, Turing, Almanların ‘Fish’ kodadlılardan biri olan yeni Geheimschreiber (gizli yazıcı) makinesinde kullanılan Lorenz ?ifrecisine kar?ı kullanılmak uzere Turingismus ya da Turingery adı verilen bir teknik icat etti. Ayrıca, gunluk-de?i?ken ?ifrelere faydalı bir ?ekilde uygulanan kaba-kuvvet zoru ile kod cozme tekniklerine ustun hız sa?layan, oncelikle basit makinelerin yerine gecen, dunyanın ilk programlanabilen dijital elektronik bilgisayarı
Collossus
’un olu?turulmasına devam etmi? Max Newman’ın koruması altındaki Tommy Flowers’ın Fish takımıyla da tanı?tırılmı?tır. Sık rastlanılan yanlı? bir kanı ise, Turing’in Colossus’un dizaynında anahtar ?ahıs oldu?uydu ki bu do?ru de?ildi.
Bletchley’da calı?ırken, Turing, ara ara ust-seviye kar?ılamalarda ona ihtiyac duyuldu?unda Londra’ya 40 km ko?mu?, ba?arılı bir uzun-mesafe ko?ucusudur.
Turing, Kasım 1942 yılında Birle?ik Devletler’e (USA) seyahat etti ve ABD Deniz kuvvetleri kriptanalistleriyle Deniz Kuvvetleri Enigması ve
Washington
’da Bombe yapımı uzerinde calı?tı ve Bell laboratuvarlarında korumalı konu?ma cihazlarının geli?tirilmesine yardımcı oldu. Mart 1943’te Bletchley Park’a geri dondu. Hugh Alexander, Turing bazen bolumun ko?turmacısında gunluk ufak i?lerini hallederken gecici lider oldu?undan, yoklu?unda resmi olarak Hut-8’in liderlik pozisyonunu ustlenmi?ti. Turing ise Bletchley Park’taki kriptanalistlerin genel danı?manı oldu. Sava?ın ileriki kısmında, i?ini, muhendis Donald Bailey’in yardımıyla elektronik bilgisini daha ileri seviyede geli?tirdi?i Hanslope Park’a ta?ıdı. Birlikte Delilah kod adlı portatif, korumalı ses ileti?imleri makinesinin tasarımı ve yapımına giri?tiler. Farklı uygulamalara ayrılmı?tı, uzun-mesafe radya yayınlarının kullanımı icin eksik kapasite ve her halukarda Delilah sava? sırasında kullanabilmek icin cok gec tamamlanmı?tı. Turing’in onu memurlar icin bir Winston Churchill’in konu?ma kaydının ?ifreleme/de?ifrele?mesi icin memurlara ispat etmesine ra?men Delilah kullanıma kabul edilmedi.
1945’te, Turing sava? zamanındaki hizmetleri icin OBE ile odullendirildi, ancak calı?ması yıllarca bir sır olarak kaldı. Royal Society tarafından olumunden kısa bir sure sonra basılan bir biyografide ?oyle kayıtlara gecmi?tir:
Sava?tan hemen once, o kritik zamanda bazı buyuk problemler uzerine calı?malara kendini verseydi sunulabilecek calı?masının kalitesini gosteren, ce?itli matematiksel konuda uc kayda de?er makale yazıldı. Yabancı Burodaki calı?masına istinaden OBE ile odullendirildi.
1945'ten 1947’ye kadar ACE (Otomatik Bilgisayar Motoru) tasarımında calı?tı?ı Ulusal Fizik Laboratuvarı'ndaydı. 19 ?ubat 1946’da ilk program-hafızalı bilgisayarın detaylı dizaynının makalesini sundu. ACE uygulanabilir bir dizayn olmasına ra?men,
Bletchley Park
’taki sava? zamanı calı?malarını saran esrarengizlik proje ba?langıcının ertelenmelerine onculuk etti ve onu hayal aleminden cıkardı. 1947’nin sonlarında altı yıllık devamlı calı?madan sonra kendi istedi?i bir alanda istedi?i gibi calı?mak uzere
Cambridge
’e dondu. O
Cambridge
’deyken yoklu?unda Pilot ACE yapıldı. ?lk programı 10 Mayıs 1950’de gercekle?tirildi.
1948’de
Manchester
’da Matematik Departmanına Okutman tayin edildi. 1949’da Manchester Universitesi'ndeki bilgisayar laboratuvarında vekil yonetici oldu ve ilk gercek bilgisayarlardan biri icin Manchester Mark 1 yazılımı uzerinde calı?tı. Bu sure zarfında daha soyut i?ler yapmaya devam etti ve ‘Bilgisayar Mekanizması ve Zeka’ da (Mind, Ekim 1950) Turing yapay zekaya i?aret etti ve ?u anda Turing testi olarak bilinen, bir makine icin ‘zeki’ denilebilme standardını saptama giri?imi olan bir deney ileri surdu. ?ddiası e?er soru soran ki?iyi, diyalog icerisinde oldu?unun bir insan oldu?u konusunda kandırabilirse, bir bilgisayar icin du?unmenin soz konusu olabilece?iydi.
1948'de Turing aynı sınıftan mezun oldu?u meslekta?ı D.G. Champernowne ile calı?ırken henuz var olmayan bir bilgisayar icin satranc programı yazmaya ba?ladı. 1952’de programı gercekle?tirmeye yetecek kadar bir bilgisayarı guclendirerek, Turing bilgisayarını taklit etti?i, her bir hamlesi yakla?ık yarım saat alan bir oyun oynadı. Oyun kaydedildi, Champernowne’nın karısına kar?ı oyunu kazandı?ı soylense bile, program Turing’in meslekta?ı Alick Glennie’ye kar?ı kaybetmi?tir.
Turing 1952’den 1954’teki olumune kadar matematiksel biyoloji, ozellikle morfogenez uzerine calı?mı?tır. 1952’de Turing ornek bicimlendirme hipotezini one surerek, ‘
Morfogenezin Kimyasal Temeli
‘ adlı bir makale yazmı?tır. Bu alandaki ilgi oda?ı canlıların yapısındaki Fibonacci numaralarının varlı?ını, Fibonacci filotaksisini anlamaktır. Ornek bicimlendirme alanının ?u an merkezi olan reaksiyon-difuzyon denklemini kullanmı?tır. Son makaleleri 1992’de A.M. Turing’in Derleme Calı?maları eserinin basımına kadar yayınlanmamı?tır.
Turing'in evini gosteren plaka
Homoseksuellik
?ngiltere
’de yasa dı?ıydı ve bir akıl hastalı?ı olarak dikkate alınmakla birlikte cezai yaptırımı olan suc sınıfına girmekteydi. Ocak 1952’de Turing 19 ya?ında bir genc olan Alan Murray ile bir sinemada tanı?tı ve Alan Murray birkac defa Turing'in evine giderek onunla birlikte kaldı. Birkac hafta sonra Alan Murray bir tanıdı?ı ile birlikte Turing'in evini soymaya gitti. Turing bu hırsızlı?ı polise bildirdi. Polis hırsızları yakaladı ve soru?turma sırasında Alan Murray'in Turing ile e?cinsel ili?kisi oldu?u gerce?i ortaya cıktı. Turing de bunun gercek oldu?unu itiraf etti. Turing ve Murray 1885 Ceza Kanunu'na ek yasanın 11. kısmı gere?ince mustehcen uygunsuzluktan suclanıp mahkemeye verildiler. Turing pi?man de?ildi ve 50 yıl once
Oscar Wilde
'ın ba?ına geldi?i gibi aynı suctan mahkum edildi.
Turing’e mahkumiyet ve durumuna ba?lı olarak libidosunu azaltmak icin devam eden hormonal tedavisinde goz hapsi arasında bir tercih sunuldu. Hapisten kacmak icin, bir yıl icinde kendini hadım edecek ostrojen hormonu i?nelerini kabul etti. Suclu bulunması dolayısıyla devletin gizli i?leri icin guvenilirlik izni kaldırıldı ve o zamanlar cok gizli olan GCHQ’daki kriptografik konular uzerine devam eden danı?manlı?ı da sona erdirildi. O donemde ?ngiltere hukumeti Cambridge Be? adlı co?u akademik e?itimleri sırasında Oxford-Cambridge'de tahsil yaparken
Sovyetler Birli?i
hesabına casusluk yapmayı kabul etmi? ve sonradan ?ngiliz entelejans kurumunda en yuksek rutbeleri almı? olan (Guy Burgesss ve Donald Maclean) bir grup ajanlar sorunu ile u?ra?maktaydı. Casuslar ve Sovyet ajanlarının onemli mevkilerde bulunan e?cinselleri tuza?a du?urmelerinden endi?e edilmekteydi. Turing o kadar yıl sonra bile cok gizli olan Bletchley Park'ta cok onemli mevkilerde calı?mı?tı ve e?cinsel olma sucundan mahkeme tarafından hukum giymi?ti.
8 Haziran 1954’te temizlikcisi onu
Manchester
'deki evinde olu buldu. Bir gun evvel, yata?ının kenarında bıraktı?ı yarı-yenmi? siyanur-zehirli elmayı yemek suretiyle siyanur zehirlenmesinden oldu?u acıklandı. Elmanın kendisi nedense hicbir siyanur zehri testine tabi tutulmadı. Olum sebebinin siyanur zehirlenmesi olması iddiasına ra?men naa?ına otopsi yapılmadı.
Bu ?artlarda devletin cok gizli i?leri icin cok onemli gorevlerde bulunan ve ?upheli bir tarzda olen bir ki?i olan Turing'in olumunun kasıtlı, hatta ?ngiliz MI5 (gizli istihbarat) servisi tarafından bir suikast oldu?una ve intihar susu verildi?ine inanılmasına yol acmı?tır. Annesi ise o?lunun laboratuvar ecza maddelerini dikkatsizce depolanıp kullanılmasına ba?lı olarak zehirin yeme?e ba?ladı?ı elmaya kazara bula?tı?ını iddia etmi?tir. Bazı ki?iler Turing'in Pamuk Prenses peri masalı rolu yaparak intihar etti?ine inanırlar. Di?er ki?iler Turing'in resmi guvenilirli izini kaybetmesine ra?men pasaportunun alınmadı?ına ve bu hukumden sonra (ABD tarafından kabul edilmemekle beraber) birkac defa akademik nedenlerle Avrupa'ya gitmesine izin verildi?ine i?aret etmektedirler. Bu ziyaretler sırasında Turing'e bir suikast yapılma olasılı?ının cok yuksek bulundu?u bilinmektedir. Buna ra?men ?ngiliz resmi makamları bu ziyaretleri ve yuksek suikast olasılı?ına goz yummalarını kasıtlı bulmaktadırlar. Turing'in biyografisini yazan Andrew Hodges, Turing’in bu ?ekilde intiharının annesine biraz makul bir inkar etme imkanı verebilmek icin oldu?unu one surmektedir.
1966’dan beri, Bilgisayar Mekanizmaları Birli?i tarafından her yıl, bilgisayar camiasına teknik makaleler yazan bir ki?iye Turing Odulu verilmektedir. Bu odul, gunumuzde bilgisayar dunyasının Nobel Odulu olarak kabul edilmektedir.
Turing'in
Londra
'da do?um yeri olan (?imdi Colonnade Hotel olan) bina onune ve Manchester'de ya?ayıp oldu?u evinin onune, ?ngiltere'deki onemli tarihsel ki?ilerin orada ya?adı?ına i?aret etmek icin binalara birer mavi plaka konulmu?tur.
23 Haziran 2001'de
Manchester
'de Whitworth Soka?ı'ndaki universite binaları arasında bulunan Sackville Park'ta Turing'in bir bronz heykeli icin acı? toreni yapıldı. Guney ?ngiltere'de Guildford'da yerle?ik "Surrey Universitesi" kampusunde heykeltıra? "John W. Mills" tarafından yapılan bir bronz heykel icin 28 Ekim 2004'te acılı? toreni yapılmı?tır. Turing'in calı?mı? oldu?u Beltchley Park'ta ise
Galler
'den gelen ince kayrak ta?lardan heykeltıra? Stephen Kettle tarafından yapılmı? 1,5 ton a?ırlıkta bir di?er Turing heykeli 19 Haziran 2007'de torenle acılmı?tır.
?ngiltere'de ve dunyanın ce?itli yerlerinde, ozellikle universitelerde, Turing'in anısını devam ettirmek hedefiyle ce?itli etkinlikler yapılmakta ve fakultelerde ve kampuslerde ozel salon, bina ve meydanlara Turing adı verilmektedir. Orne?in
?stanbul Bilgi Universitesinde
her yıl 'Turing Gunleri' adlı uluslararası katılımlı bilimsel bir sempozyum organize edilegelmektedir. Toplantının amacı 'Hesaplama Teorisinde ve Bilgisayar Bilimlerinde' uluslararası cevrelerdeki yeni e?ilimlerin ve geli?melerin tartı?ıldı?ı tanıtıldı?ı bir zemin yaratmaktır.
[1]
10 Eylul 2009 tarihinde yani Alan Turing'in olumunden 50 yıl sonra ?ngiliz ba?bakanı Gordon Brown unlu matematikciye yapılanların korkunc oldu?unu kabul etti. Ve 2013'te Kralice 2. Elizabeth, olumunun ardından Turing'e kraliyet affı bah?edip, e?siz ba?arılarını onurlandırdı.
[2]
 |
Wikimedia Commons'ta
Alan Turing
ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|
- [3]
13 Nisan 2005 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
. Alan Turing sayfası
(?ngilizce)
(Eri?me tarihi:23.06.2012).
- [4]
Turing Ar?ivi
(?ngilizce)
(Eri?me tarihi:23.06.2012).
- [5]
4 A?ustos 2005 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
. Alan Turing Biyografisi. (Eri?me tarihi:23.06.2012).