Mjanmar

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Republika Savez Mjanmara

(Pyidoungzu Myanma Naingngandau)
Zastava
Dr?avna himna : " Gabar Majay Bamar Pyay
"
Glavni grad Naypyidaw
Najve?i Yangon
Slu?beni jezici burmanski
Uspostava
 -  grad dr?ava Pyu c.?180 PNE 
 -  Kraljevina Pagan 23. decembar 849. 
 -  Dinastija Taungoo 16. oktobar 1510. 
 -  Dinastija Konbaung 29. februar 1752. 
 -  Britanska aneksija 1. januar 1886. 
 -  nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva 4. januar 1948 . 
 -  Dr?avni udar 2. mart 1962. 
 -  Burma preimenovana u Mjanmar 18. jun 1989. 
 -  Obnova predsjedni?tva 30. mart 2011. 
 -  Dr?avni udar 1. februar 2021. 
Povr?ina
 -  678 500 km 2
 -  Voda (%) 3.06
Stanovni?tvo
 -  Popis iz 2017.  53,582,855
BDP (nominalni) procjena za 2019.
 -  Ukupno 66 milijardi USD ( 72 .)
 -  Per capita 1245 USD ( 155 .)
Gini  (2015.) 38.1
srednji
HDI 0.583
srednji   ? 147 .
Valuta kyat (100 pya)
Vremenska zona +6:30
Pozivni broj +95
Web domena .mm

Mjanmar , ili sve donedavno Burma , slu?beno Republika Savez Mjanmara , je dr?ava u jugoisto?noj Aziji na obalama Bengalskog zaljeva i Andamanskog mora (dijelova Indijskog oceana ). Grani?i na zapadu s Banglade?om , na sjeverozapadu s Indijom , na sjeveroistoku s Kinom , na istoku s Laosom te na jugoistoku s Tajlandom . Mjanmar je povr?inom najve?a zemlja kontinentalnog dijela jugoisto?ne Azije kao i povr?inom deseta najve?a zemlja u Aziji ukupno. Prema popisu iz 2017. godine populacija Mjanmara bila je oko 54 miliona stanovnika. Glavni grad ove dr?ave je Naypyidaw , dok je najve?i grad Yangon .

Rane civilizacije Mjanmara uklju?uju tibetansko-burmanske gradove dr?ave Pyu u podru?ju gornje Burme i kraljevstva Mon donje Burme. Burmanci su u IX vijeku u?li u gornji tok rijeke Iravadi dok su sa uspostavom Kraljevine Pagan oko 1050. godine burmanski jezik i theravada budizam postali dominantni ?irom zemlje. Kraljevina Pagan pala je pod invazijom Mongola nakon ?ega je nastalo nekoliko međusobno sukobljenih manjih dr?ava. U XVI vijeku, ponovo ujedinjena pod dinastijom Taungoo, Burma je za kratko vrijeme postala najve?a imperija u istoriji jugoisto?ne Azije. U ranom XIX vijeku dinastija Konbaung vladala je podru?jem dana?njeg Mjanmara, a kratko je kontrolirala i Manipur i Assam . Britanska isto?noindijska kompanija preuzela je kontrolu nad zemljom u XIX vijeku nakon tri Anglo-burmanska rata (1824-1826, 1852-1853. i 1885) nakon kojih je uspostavljena i kolonijalna vlast. Nakon japanske okupacije u periodu II svjetskog rata zemlju su zauzeli saveznici koji su joj priznali nezavisnost 1948. godine. Anti-kolonijalni revolucionar i vođa zemlje poslije nezavisnosti Kyaw Nyein je sa drugim burmanskim liderima u Socijalisti?koj Federativnoj Republici Jugoslaviji prepoznao model za svoju zemlju uz ?elju da ? Burmu transformira u Jugoslaviju Azije “. [1] Savez komunista Jugoslavije u?estvovao je 1953. godine u Azijskoj socijalisti?koj konferenciji dok je Nyein bio jedan od u?esnika prve konferencije Pokreta nesvrstanih zemalja u Beogradu . [1] U zemlji je 1962. godine vojska izvela prvi dr?avni udar i preuzela direktnu vlast na narodnih nekoliko decenija.

Ve?inu vremena od nezavisnosti zemlja je bila zahva?ena ra?irenim etni?kim sukobima te su njene brojne etni?ke skupine uvu?ene u jedan od najdugovje?nijih građanskih ratova na svijetu. Ujedinjene nacije izvije?tavale su o sistematskim kr?enjima ljudskih prava u toku sukoba. 2011. godine vojna hunta slu?beno je raspu?tena nakon op?tihih izbora odr?anih 2010. kada je na vlast postavljena nominalno civilna vlada. Postavljanje civilne vlade uz pu?tanje Aung San Suu Kyi i drugih politi?kih zatvorenika dovelo do ubla?avanja trgovinskih i drugih ekonomskih sankcija. Zemlja je ostala meta kritika zbog nasilja i kr?enja prava manjinskih skupina. Na op?tim izborima 2015. stranka Aung San Suu Kyi osvojila je ve?inu mandata u oba doma parlamenta dok je vojska zadr?ala va?nu ulogu u politi?kom ?ivotu. 1. februara 2021. vojska je izvela drugi dr?avni udar u istoriji zemlje.

Ime [ uredi | uredi kod ]

Novo ime dr?ave Mjanmar , umjesto stranog Burma , pretvorilo se u politi?ko pitanje. Od stjecanja nezavisnosti sve do 1989 . slu?beno ime zemlje bilo je Unija Burma . Tada je vojna hunta promijenila ime zemlje u Mjanmar , ali tu promjenu ne priznaje opozicija u zemlji i emigraciji, kao ni vlade SAD -a, Ujedinjenog Kraljevstva i Kanade . Ipak, novo ime prihvatili su Ujedinjeni narodi u skladu sa svojim pravilom da svaka dr?ava, odnosno njezina vlada, ima pravo odrediti vlastito ime.

Historija [ uredi | uredi kod ]

Mjanmar je od 1531 . do 1885 . bio sredi?te nezavisnog kraljevstva koje je svoj vrhunac do?ivjelo sredinom 18. vijeka kada je pod mjanmarskom vla??u bio velik dio susjednog Tajlanda i neke indijske pokrajine. Britanci su postupno, u tri rata od 1824 . do 1885 . osvojili zemlju i uklju?ili je u sastav svoje kolonije Britanske Indije .

Od samog stjecanja nezavisnosti 1948 . Mjanmar se usprkos ekonomskom oporavku, nalazio u trusnom politi?kom podru?ju Indokine oko kog su se tad lomila koplja Istoka i Zapada i bio politi?ki nestabilan. Vojna hunta preuzela je vlast u zemlji - 1958 ., pa nakon tog ponovno 1962 . i svrgnula demokratski izabranu vladu. Politika generala Ne Wina bila je mje?avina marksizma i nacionalizma ve?inskih Burmanaca s gotovo potpunom izolacijom zemlje. Nakon njegovog povla?enja 1988 . vlast je preuzela skupina njemu bliskih oficira na ?elu s generalom Sau Maungom koja je isprva nastavila reforme zapo?ete pred kraj Winovog razdoblja, ali je nakon 1990 . poja?ala izolaciju zemlje, ne dopustiv?i formiranje demokratske vlade nakon izbora na kojima je pobijedila stranka predvođena Aung San Suu Kyi, k?erkom oca mjanmarske nezavisnosti Aung Sana. Ona je odbila napustiti Mjanmar i od tada se uglavnom nalazi u ku?nom pritvoru.

Geografija [ uredi | uredi kod ]

U rubnim dijelovima zemlje te na istoku dominiraju planinski lanci i visoravni (najvi?i vrh 5 881 m visoki Hkakabo Razi na tromeđi s Indijom i Kinom). U sredi?njem dijelu nalazi se dolina glavne mjanmarske rijeke Iravadi i njenih pritoka, ispresijecana niskim gorjima koja se pru?aju u smjeru sjever-jug. Klima je, osim u najsjevernijim dijelovima, monsunska .

Stanovni?tvo [ uredi | uredi kod ]

Zemljom dominiraju etni?ki Burmanci (oko 70% stanovni?tva) ?ija je tradicionalna religija teravadski Budizam . U planinama i visoravnima na sjeveru i istoku ?ive manjinski narodi koji se ?esto oru?ano sukobljavaju sa centralnom vladom oko zahtjeva za ve?im stupnjem autonomije. Najve?i među njima su Shan (oko 9%) i Karen (oko 7%).

Privreda [ uredi | uredi kod ]

Dekade provedene u nekoj vrsti ekonomske blokade, zbog politike suprostavljanja Sjedinjenim Ameri?kim Dr?avama , ali zbog pogre?aka u razvoju koje su napravile prosocijalisti?ke vlade - stvorile su od Mjanmara jednu od najsiroma?nijih zemalja svijeta. Ve?ina stanovnika jo? se uvijek bavi poljoprivredom . Reformski napori koje provodi vojna vlada posljednju dekadu bili su tek djelomi?no uspje?ni. Zbog sankcija koje su uvele Amerika , Ujedinjeno Kraljevstvo i Japan 2003 . ionako te?ko stanje, dodatno je pogor?ano.

Gradovi [ uredi | uredi kod ]

Izvori [ uredi | uredi kod ]

  1. ↑ 1,0 1,1 Jovan ?avo?ki (April 2010). Arming Nonalignment: Yugoslavia’s Relations with Burma and the Cold war in Asia (1950-1955) . Woodrow Wilson International Center for Scholars .  

Vanjske veze [ uredi | uredi kod ]

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Mjanmar&oldid=41040450