Argentina
, seu plenius
res publica Argentinae
,
[1]
est
civitas sui iuris
in
America Australi
sita, cuius
caput
est
Bonaeropolis
.
Argentina fines cum
Bolivia
Paraquariaque
septentrione
,
oriente
cum
Brasilia
,
Uruquaria
et
Oceano Atlantico
,
australi
cum
Freto Drakeano
et austroccidente cum
Chilia
habet, et a tricies nongenties centena milibus
hominum
inhabitatur. Forma
gubernationis
est
res publica
foederalis
.
praesidentialistica
.
Civitas
Americae Latinae
cui est maxima
productus domesticus grossus
per capita
(secundum
paritatis potestatis emptoriae
normam) et maximus
index incrementi humani
) est. Gubernatio, rite
Nacion Argentina
('Civitas Argentina') Hispanice, in multis propositis
legitimis
nominatur.
Si
spatium
consideratur, Argentina
Americae Australis
secunda a maxima civitas post
Brasiliam
et
orbis terrarum
octava
est.
Continentalis
superficiei
area
2?766?889
chiliometrorum quadratorum
est (1?078?000 km²) inter
montes continuos Andes
occidente
et
australi
,
Oceanum Atlanticum
oriente
. Civitas
Britannica
territoria gubernata
Falklandiae
(
Malvinae
) et
insularum
Georgiae Australis
et
Sandvicensium Australium
vindicat. Cum
Antarcticae Argentinae
nomine, 96 464 chiliometrorum quadratorum
Antarcticae
, alias vindicationes
Tsilia
et
Britanniarum Regno
factas amplexa, vindicat.
Historia Argentinae
cum primorum
hominum
adventu in
regionem
initium habet, abhinc
annorum
13?000 fere. Boreoccidentalis
regio
hodierni territorii
Incaici Imperii
pars erat, et
Pampae
ab
indigenis Americanis
nomadibus dominatae sunt. Mense Februario anni
1516
,
Ioannes Diaz de Solis
,
nauta
Hispanus,
navem
in
aestuarium
Fluminis Argentei
gubernavit, et regionem nomine
Hispaniae
postulavit. Hispanica
colonizatio
per saecula
sextum decimum
et
septimum decimum
transcurrit. Argentinae nomen ex
argento
deducitur, magnae
metalli
summae in
manibus
indigenarum inventae causa.
Ab
Hispania
libertas
anno
1816
facta est, et innumerabiles rixas intestinas effecit. Primae
constitutionis
proclamatio anno
1853
facta est; hodie adhuc vigentis, mutationibus anno
1994
perfectis. Medio
saeculo undevicensimo
et usque ad
1955
fere,
civitatis historia
intestinis certaminibus inter
conservativos
militares
et cives liberales notata est, inter quos
Peronistici
motus principium eminet,
Bello Orbis Terrarum II
conficiente. Inter annos
1955
et
1983
, permulti civiles militaresque praesides in gubernatione se alternaverunt, cum crebris seditionibus et
violentarum
dictaturarum
implantatione. De illo tempore, Argentina
democratia
secum magnam
oeconomicam
perturbationem habet, quae suum extremum attigit, praesidente
Ferdinando de la Rua
cum
recessione
sine praecedentibus in civitate.
Post emendationem anni
1994
, Argentinae
constitutio
potestatum
exsecutivae
,
legisferae
et
iudicialis
separationem instituit, seu civitatis, seu provinciarum planarum. Praeses et praeses vicarius
suffragio universale
per quadriennium mandatum eliguntur, cum solum una reelectione
?
consecutiva permissa. Praeses (
Hispanice
Presidente de la Nacion Argentina
) simul
caput civitatis
et gubernationis est. Hic libere administros nominat et instantis periculi causa aut necessitatis causa leges ferre per decretum potest.
Argentinum
parlamentum
(
Hispanice
Congreso Nacional
)
duas
cameras
habet:
Senatum
(Hispanice
Senado
) cum septuaginta duo scamnis et Cameram Legatorum (
Camara de Diputados
) cum 257 sodalibus. De anno
2001
,
senatores
suffragio universale in provinciis et in Capite Foederale eliguntur, unaquaeque cum
trium
senatorum sexennio mandatum fungentium
iure
. Tertia Senatus scamnorum pars quoque
biennio
eliguntur. Camerae Legatorum sodales quadrienniis mandatis eliguntur.
Argentina in
viginti tres
provincias
et una civitas autonoma divisa est. Hae et sua capita sunt:
Provincia Boni Aeris et
urbe
autonoma
?
Bonaeropolitana exceptis, ceterae provinciae interprovincialia integrationis foedera quattuor
regiones
ad diversa proposita conformantes obsignaverunt:
- Regio Septemtrionis Magni Argentini
(Hispanice
Region del Norte Grande Argentino
,
Catamarcae
,
Fluentorum
,
Tzaci
,
Formosae
,
Soteriae
,
Missionum
,
Tucumani
,
Saltae
, et Sancti Iacobi ad Ulig?nes provinciis formata.
- Regio Novi Cuii
(Hispanice
Region del Nuevo Cuyo
), Rioxae, Mendozae, Sancti Ioannis et Sancti Ludovici provinciis formata.
- Regio Patagonica
, Ciubuti, Pampae, Neuqueni, Melanopotamiae, Sanctae Crucis et Terrae Ignium, Antarcticae et Insularum Atlantici Australis provinciis formata.
- Regio Media
(Hispanice
Region Centro
) Cordubae, Mesopotamiae et Sanctae Fidei provinciis formata.
Legitima tota
superficies
est 3?745?247 chiliometrorum quadratorum, quorum 2?780?400
Americano
continenti
et 964?847
Antarctica
continenti respondent. Publici quidem et privati Argentini fontes territoria
Insulae Malvinae
et adiacentes insulas adhuc considerant, totam superficiem ad 3?761?274
chiliometrorum quadratorum
augentes.
Per numerum civium, Argentina est
octava
orbis terrarum civitas et quarta Americae, post
Canadam
,
Civitates Foederatas
, et
Brasiliam
.
Argentina in partes tres schematice dividi potest: fertiles
Pamparum
planities
media in civitate, quae Argentinarum
agriculturalium
opum medium sunt,
Patagoniae
aequum media Meridie usque ad
Terrae Ignium
, aliquando planum, aliquando undulatum, et
montes
continuos
Antisenses
per cum
Chilia
limitem, cuius maximum culmen mons
Aconcagua
, 6960
metra
altus, est.
Principalia
flumina
Paraquarium
(Hispanice
Paraguay
),
Flumen Rubrum
(Hispanice
Bermejo
),
Coloratum
(Hispanice
Colorado
),
Uraquaria
(Hispanice
Uruguay
), et maximum omnium,
Par?na
(Hispanice
Parana
) sunt.
Duo
ultima ante ostium
Oceani Atlantici
coniunguntur
aestuarium
Flumen Argenteum
conformantia. Argentinum
clima
plerumque
temperatum
cum extremis de
subtropica
septentrione ad
aridum
vel subantarcticum Australi extremo.
Tota finium area 9376 km
quinque
civitates vicinas tangentium:
Tsiliam
,
Boliviam
,
Paraquariam
,
Brasiliam
,
Uraquariam
. Latissimus finis cum Tsilia est (5150 km), per totos montes continuos
Andium
.
Septentrione Boliviam civitatem Paraquariamque tangit, et septentrionale extremum in fluminum
Grandis
(in
provincia Sancto Ioanne
et
Moxineri
(Hispanice
Mojinere
) (in
provincia Soteria
) confluentia est.
Meridie Tsiliam et
Oceanus Atlanticus
tangit, cum
Promunturium Sanctus Pius
meridionale extremum esset, in
Insula Magna
(in
provincia Terra Ignium, Antarctica et Insulis Atlantici Australis
) situm.
Oriente Brasiliam, Uraquariam, et Oceanum Atlanticum tangit. Orientalis extremus locus municipii
Bernardi de Irigoyen
(in
provincia Missionibus
Boreoriente est.
Occidente Chiliam tangit. Occidentalis extremus locus inter colles
Agassem
(Hispanice
Cerro Agassis
) et
Bolados
(Hispanice
Cerro Bolados
) in
Hortis Nationalibus Molium Glaciatarum
(in
provincia Sancta Cruce
) est.
Maxima reipublicae pars in australi
zona temperata
est. Etiam in aliquibus
regionibus
tropicis
et
subtropicis
,
arida
et frigida climata sunt, coniuncta cum aliis propter magnas
altitudinum
variationes.
Argentina
Americae Meridionalis
secunda a maxima
oeconomia
est, et una cum
Brasilia
,
Paraquaria
,
Uraquaria
, et
Venetiola
partem
Mercatus Communis Meridionalis
format.
Argentinus
productus domesticus grossus
(PDG) anno
1998
contentionis principatum
expertus est, 299 billiones
dollariorum
pro
pondere
(Hispanice
peso
) adsecutus. De hoc anno, continuos casus passus est, infimum limitem anno 2002 assecutus. Anno
2013
, PDG 610
billiones
dollariorum
assecutus est, Argentinam loco 21º globalis classificationis et loco tertio in
America Latina
relinquens
[2]
.
Quia
Pampam
possidet, quam fertilissimum soli genus orbis terrarum, in magna
frumentorum
productione eminet, praesertim
tritici
, (15 miliones tonnorum),
maysis
(19 miliones tonnorum), et
soiae
(18 miliones tonnorum). Post quae,
ilicis Paraguariensis
,
avenae
et
hordei
,
helianthi
,
solani
, et
xyli
productiones sunt.
Res pecuaria magni ponderis est Argentinae oeconomiae. Bovilla
caro
et
lana
productae in civitate inter orbis terrarum optimas sunt, cum
refrigerationis
artificia et carnorum et subproductorum tractatio mentionis digna essent. Annua carnis productio circiter tres
milliones
tonnorum est. Argentinum armentum circiter 49.5 millionibus bovum et 13 milionibus ovium componitur. Annua lanae productio 62 milia tonnorum aestimatur.
Annua
piscatoria
Argentinae productio circiter 1.2 millionum
tonnarum
est, inter quam
merlucii
et
loligines
eminent.
Circa 95 centesimae Argentinorum
cutis
candidae,
Europaeorum
, praesertim
Hispaniorum
et
Italorum
, posteri sunt. Ingens hominum
immigratio
ex
Italia
et
Hispania
venitorum inter exeuntem
saeculum undevicensimum
et ineuntem
vicensimum
, qui olim maximam multitudinem
indigenarum
et
mixticiorum
denique diluerunt. Quod evidens est
geneticis
investigationibus, 56 centesimae Argentinorum aliquos maiores indigenas habere indicantibus. Nuper,
Paraquariensium
et
Bolivianorum
immigrantium incrementum videtur.
Solemnis lingua Argentinae
lingua Hispanica
est, usitate
Castellana
(Hispanice
Castellano
) ab Argentinis nominata. Phoneticum studium Laboratorio Investigationum Sensoriorum
CONICET
et
Universitate Torontina
conductum
Bonaeropolitanorum
(nominatorum Hispanice
portenos
) accentum simillimum
Italicae
dialecti Neapolitanae
, quam aliae in mundo
fabulatae
linguae esse monstravit.
Itala
immigratio
et aliae Europaeae immigrationes momentum habuerunt ad sermonem gregarium
Lunfardum
(Hispanice
Lunfardo
), quo regio Flumen Argenteum loquuntur, et qui vernaculare aliarum regionum vocabularium etiam permeat.
Argentini maximam
Hispanophonam
societatem universe eo quod
voseo
(
pronominis
vos
pro
tu
(tu) usus, alternativarum verbalium formarum usum etiam provocans) nominatur utentem formant. Praevalentissima dialectos
Argyropotamica
(Hispanice
rioplatense
) est cuius locutores sinum
Argyropotamicum
praecipue colunt.
Theodisce
inter 400 000 et 500 000 Argentinorum cum
Germanis
maioribus loquuntur, quamquam ut circiter 1 800 000 essent affirmatum est. Numerus hominum Theodisce loquentium tertius aut quartus a maximo est.
Secundum schedam circiter 1 500 000 hominum
Italiane
(nam numerus Italiane loquentium secundus a maximo est), et 1 000 000
Arabice
loquuntur. Qui quidem numeri non diutius valere videntur, quia iuniores generatim in Hispanicam linguam commutant nec maiorum lingua domi iam loquuntur. Idem phaenomenon
linguae Gallaicae
qua multi Hispani immigrantes utebantur,
linguae Iiddicae
et
linguae Iaponicae
applicatur. Quarum usus vergit, quia propriae immigrationis undae finiverunt primo saeculi vicensimi medio.
Aliquae indigenae communitates autochtonas linguas servaverunt.
Guaranice
aliqui Boreoriente loquuntur, praesertim in
Fluentis
ubi statu solemni fruitur et in
Missionibus
.
Lingua Quechua
aliqui Boreoccidente loquuntur, et localis varians in
Sancto Iacobo ad Ulig?nes
est.
Aymare
Bolivianae communitatis homines in Argentinam e
Bolivia
migrantes loquuntur. In
Patagonia
, variae communitates
Cambriane
loquuntur.
Recentiores immigrantes linguas
Sinicam
Coreanamque
, praecipue in
Bonaeropolin
portaverunt.
Anglice
,
Lusitane
Brasiliane et
Francogallice
parvi ambitus loquuntur. Lingua Anglica usitatissima lingua in scholis docta est cum Lusitana et Francogallica longe post se.
Argentini praecipue
religiosi
sunt. Circa 93 centesimae
Romani Catholici
se declarant secundum schedas dissimiles, quamquam plerique non practicantes
?
sint; ecclesia affiliationem
?
70 centesimae aestimat. Secundum Constitutionem, Catholicismus Romanus Argentinae gubernationi sustentandus est. Nihilominus, hoc ut Catholica Reipublicae Argentinae religio solemnis sit et ut in gubernatione laborantes hanc fidem habeant non implicat.
Evangelicae
ecclesiae locum de
decennio 199
consecuta sunt et sui assectatores adhuc amplius 3.5 milionum summam conficiunt, circiter 10 centesimas omnium incolarum.
Protestantes
generis posteris traditi communitates in plerisque locis adsunt.
Mormones
amplius 330 300 discipulorum sumam conficiunt, septima a maxima conglobatione in mundo.
Civitas totius
Americae Latinae
maximam
Iudaicam
multitudinem etiam hospitio accipit, circa 2 centesimas incolarum.
Religio Islamica
in Argentina circiter 1.5 centesimas multitudinis, id est, circiter 500 000 aut 600 000 aestimati (quorum 93%
Sunnitae
sunt) constituit. Argentina maximarum
meschitarum
etiam domus in America Latina est, Argentinae
Musulmanae
communitati servientium.
Circa 7 centesimae Argentinorum
irreligiosi
,
saeculares
, vel
athei
considerari possunt.
Secundum
mores
posteris traditos, Argentina rerum publicarum Americae Latinae una cum maximo
vitae
gradu indicatur. Nihilominus, ob prolatam
oeconomicam
,
politicam
socialemque
crisin
?
quae civitas nuper vastavit, res indicatoriae sociales notabilem iniuriam passae sunt. Vetus media classis Argentina hodie minuta incolarum fimbria est, propter novorum pauperum numerum.
Quamquam in rerum asperitate adhuc est, Argentina bonum systema
educationis
(primaria educatio, verbi gratia, gratuita et obstringens
pueris
inter
sex
et
quattuordecim
annos natis) et parvam
analphabetismi
taxationem inter alias res indicatorias propitias etiamnunc ostendit.
Argentina Europaeum et
autochthonum
momentum in sua
gastronomia
habet, sed propter
pampam
Uraquariae
et
Brasiliae
finitimam cuius antiqua activitas
?
oeconomica est
res pecuaria
, usitata varia fercula bovilla
carne
et
lacteis
deductis fundantur. Bonaerensibus in popinis, carnes assae botuli (
picanna
Brasiliensis), dorsum tenerum, intersecta caro et costa communia sunt. Praeter
caseos
variatos et bellaria lactea,
alfaxores
,
socolatae
et
tubera
communes sunt.
Citri maximae
sucus
communissimus est et
gasosi
frigidi potus
forma inveniri potest. In
panificio
, crustulum (
Hispanice
media luna,
Francogallicae originis) bona petitio ut
theam
cum lacte in variis civitatis tabernis
caffaeariis
et popinis sectetur est.
- Exspectantio vitae ortu: 75.24 anni (viri 71.56; feminae 79.06) (anno 2005)
- Taxatio fertilitatis: 2.3 filii pro femina (anno 2005)
- Mortalitas infantilis: 14.4 pro mille natorum vivorum (anno 2004)
- Taxatio analphabetismi: 3.1 centesimae (anno 2006) (definitio: homines quindecim annos aut plus nati legendo scribendoque inscii)
- Universitates publicae: 37 (anno 1999)
- Universitates privatae: 49 (anno 1999)
In
cultura
Argentinae,
litterae
universalis elocutionis nomina habent, inter quae
Georgius Ludovicus Borges
,
Iulius Cortazar
,
Dominicus Faustinus Sarmiento
,
Adolfus Bioy Casares
, et
Ernestus Sabato
eminent.
Pediludium
videtur praecipua Argentinae
ars athletica
, post quod
tenniludium
,
certamina autocinetica
, et
ludus follis ovati
sequuntur. Praecipuus aemulus turmae Argentinae pediludicae (nominatae "Albicaelestis",
Hispanice
La Albiceleste
) est
Brasilia
. Populo gratissimae consociationes pediludicae in Argentina sunt
Boca Juniors
(CABJ),
River Plate
(CARP),
Independiente
(CAI), Racing Club Avellanedae, et
San Lorenzo de Almagro
(CASLA).
Praecipuum Argentini pediludii nomen
Iacobus Hermannus Maradona
, in
Calice Orbis Terrarum 1986
in
Mexico
Albicaelestis turmae
heros
est, et in duplo principatu mundano pediludico manus dux.
Praecipuum autocineticorum certaminum Argentinorum nomen
Ioannes Manuel Fangio
est, gubernator qui
quinquiens
Formulae 1
victor mundanus fuit tempore quo gubernatores habiliores et minus
autocinetis
pendentes erant.
Nexus interni
- ↑
"Foederata Respublica Statuum La Plata . . . etiam Respublica Argentina" (
p. 173
apud
Google Books
)
- ↑
"GDP (current US$)".
World Development Indicators
.World Bank. Retrieved 18 December 2014.
- Abad de Santillan, Diego.
Historia Argentina.
Bonaeropoli: Tipografica Editora Argentina.
- Bodemer, Klaus, Andrea Pagni, et Peter Waldmann, eds.
2010
.
Argentinien heute: Politik, Wirtschaft, Kultur.
2. voll. Francofurti: Vervuert.
ISBN 978-3-86527-594-3
.
- Galasso, Norberto.
2011
.
Historia de la Argentina.
2 voll. Bonaeropoli: Colihue.
ISBN 978-950-563-478-1
.
- Potthast, Barbara.
2010
.
Eine kleine Geschichte Argentiniens.
Berolini: Suhrkamp.
ISBN 978-3-518-46147-1
.
Nexus interni
Regiones, civitates et territoria
Americae
Argentina : politica
Duces et praesides Argentinae 1916?
Ministri rerum externarum Argentinenses (1983?)