Argentin
(
isp
.:
Argentina
[a?xen?tina]), tauz' oficialine nimituz ?
Argentinan Tazovaldkund
(
isp
.:
Republica Argentina
), om valdkund
Suviamerikas
. Sen palidn da kaiki? suremb lidn om
Buenos Aires
.
Vn 1816 9. paival heinkud Argentin tedi?toiti i?eze ripmatomudes
Ispanijaspai
.
Valdkundan ezmaine Konstitucii (
isp
.:
Constitucion
) oli vages vspai 1811. Nugudlaine kumnenz' lugul Konstitucii
[2]
[3]
om vahvi?tadud vl 1983, se om kudenden Konstitucijan (1853) umbriradmine i om vages vn 1994 vajehtusidenke.
Argentinan topografine kart
Argentin om mavaldkundrounoi?
?ilinke
paivlaskmas (rounan piduz ? 6691 km),
Bolivijanke
(942 km) da
Paragvainke
(2531 km) pohjoi?es,
Brazilijanke
(1263 km) da
Urugvainke
(541 km) pohjoi?paivnouzmas. Uhthine rounoiden piduz ? 11,968 km. Valdkundan paivnouzmai?ed randad laini?tab
Atlantine valdmeri
. Randanpird ? 4989 km.
Kaiki? korktemb ?okkoim om
Akonkagua
-magenoc, 6960 m valdmeren pindan pal.
Londuseli?ed pavarad oma
kivivoi
,
metallad
(
raudkivend
,
vas'k
,
tin
,
hahktin
,
cink
,
uran
),
mahuz
.
Ohjandusen form om federativine
prezidentine
tazovaldkund. Valdkundan pamez' om prezident (
isp
.:
Presidente de la Nacion Argentina
). Kaik rahvaz vali?eb handast nellaks vodeks.
Parlament om kaks'kodine Nacionaline Kongress (
isp
.:
Congreso de la Nacion Argentina
). Ulakodi om Senat (
Senado
) 72 uhtnijanke kudeks vodeks, kaik rahvaz vali?eb koumandest kaiku??el kahtel vodel. Alakodi om Eztajiden kodi (
Camara de Diputados
) 257 uhtnijanke nellaks vodeks, kaik rahvaz vali?eb sen pol't kaiku??el kahtel vodel.
Valdkundan jargenduseli?ed pavali?endad oliba vn 2019 27. paival redukud, valitihe prezidentad, parlamentan alakodin uhtnijoid i Senatan koumandest. Nugudlaine Argentinan prezident om
Al'berto Fernandes
(sai 48,1%, radoi Argentinan paministran vll 2003?2008), varaprezident ?
Kristina Fernandes de Kir?ner
(oli valdkundan prezidentan 10.12.2007?10.12.2015), paministr om
Santjago Kafiero
, kaik koume ratas nenil radnikusil vn 2019 tal'vkun 10. paivaspai.
Administrativi?-territorialine jagand
[
vajehta
|
vajehtada tekst
]
Kacu kirjutuz:
Argentinan administrativi?-territorialine jagand
.
Argentin jagase 23 agjaks (provincijaks), sen li?aks 1 palidnan avtonomine
Buenos Aires
-umbrik om olmas.
Argentinas eladas
argentinalai?ed
. Vl 2010 elajiden lugu oli 40 091 359 ristitud. Kaiki? suremb ristiti?t om nugud'.
Valdkundan ristiti?t augoti?libundan modhe (2010):
evropalai?ed
(Italijaspai i Ispanijaspai tobjimalaz) da
mestizo
? 97,2%,
indejalai?ed
? 2,4%,
afrikalai?ed
? 0,4%.
Religijan modhe (2020) 92% elajid oma riman
katolikad
(valdkundaline religii; vai?e videndez tuleb puhapertihe),
protestantad
? 2%,
judaizman
uskojad ? 2%, toi?ed uskojad ? 4%.
Toi?ed sured lidnad (vl 2007, surembaspai penembha): lidnad-millionerad oma
Kordov
,
Rosario
; enamba 500 tuh. ristituid ?
Mendos
,
San Migel' De Tukuman
,
La Plat
,
Mar Del' Plat
. Lidnalai?iden pala om 92,1% (2020).
Vl 2012 Argentinan paeksport oli
soi
da
soivoi
(22%),
avtod
da toi?ed
likkuimed
(10%),
kukuruz
(6%); toine eksport ?
kivivoi
(5%),
fruktad
,
lehmanliha
da
nahkad
.
- ↑
Argentinan ristiti?ton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. ?
Cia.gov
.
(angl.)
- ↑
Argentinan Tazovaldkundan Konstitucijan tekst vn 1994 vajehtusidenke Vikipurtki?.
(isp.)
- ↑
Argentinan Konstitucijan tekst
constituteproject.org
-saital.
(angl.)