Rene Descartes (1648)
Rene Descartes
[???ne de?ka?t] (uub
Latiinsk
:
Renatus Cartesius
; * 31.
Marts
1596
uun
La Haye en Touraine
; † 11.
Febrewoore
1650
uun
Stockholm
) wiar en fransoosk filosoof, matemaatiker an natuurwedenskapsmaan. Hi wiar begrunjiger faan det aader neitidjelk
Ratschunalismus
.
Rene Descartes wurd uun La Haye uun Touraine baaren. Hi wiar dring faan en parlamentsriad, Joachim Descartes. Hi kaam uun det aachst juar iin uun det Jesuitenkolegium bi La Fleche, huar hi ham uun’t
matematiik
utjteeknet. Am erfaaringen tu saamlin, naam hi, uun’t aaler faan ian-an-twuntig, krichstiinst an maaget oner
Moritz faan Oraanien
an
Johann T’Serclaes faan Tilly
krichstooger uun
Holun
an
Tjiisklun
ma, naam uun a Slacht bi de
Witj Berig
(8. Nofember
1620
) oner de
Graaf faan Buquoy
jin a Boomen dial an oner desalew herfeerer uun
Ungarn
jin a Turken streed. Hi befaadet ham uun’t stalen iiwrigst ma wedenskapelk werk an sin iarst werk
De Musica
wurd foor
Breda
uun
Holun
skrewen wurd. A beslutj, al fooruurdialen tu apjiiwen an uub seeker an untwiiwlig grunjlaagen ale faan neien troch ei ufhangig forsking aptubagen, faadet
1619
hi uun en wonterlaager foor
Neuburg
.
Efter en apenthual uun Pariis, huar hi
A Reegeln for't Rachting faan a Geist
(Regles pour la direction de l'esprit; 1628) skreew, leet hi ham uun Holun deel.
Galileo Galilei
sin feruurdialing (1633) leet ham at utjdun faan at
Ufhanling auer a Waalt
(Traite du monde) apdun. A
Diskurs auer't Metood
(Discours de la methode) an trii aufsatsen auer't
optik
,
meteorologii
an
geometrii
wurd man
1637
utjden.
1641
wurd a
Metafuusisk Meditatschuunen
(Meditations metaphysiques) an
1644
a
Prinsiipien faan't Filosofii
(Principes de philosophie) utjden. A
Prinsiipien
wurd tu koningin
Elisabeth faan Boomen
, diarma hi korespondiaret, feriaret.
1649
wurd a
Leidenskapen faan't Sial
utjden. Hi kaam triisis tu
Frankrik
turag, huar hi
1647
Blaise Pascal
draapet. Aanj
1649
ging hi tu
Sweeden
uub koningin
Christina
sin beed. Kurt efter sin uunkemst stoorew hi.
Descartes ferbant at skepsis faan traditschuun jinauer ma't huuchschetsung faan't fernonft tu'n apkleererisk werk.
