Итальянийн мотт
Шен ц?е:	italiano, la lingua italiana ладог?ар   ( хаам )
Пачхьалкхаш:	Итали [1]   Сан-Марино [2]   Швейцари [3]   Ватикан [4]
Официалан мотт:	Итали   Ватикан   Сан-Марино   Швейцари   Малтойн орден Регионийн йа локалан официалан мотт:   Хорвати Истрин жупани   Словени Изола Копер Пиран Организацеш:   Европин барт Латинан Барт
Нисдеш организаци:	L’Accademia della Crusca
Мотт буьйцурш:	70 млн герга
Рейтинг :	18
Статус	кхерамзаллехь [d] [5]
Классификаци
Категори :	Евразин меттанаш
Х?инди-Европин меттанаш Романийн тоба Итало-романийн бухара тоба
Йоза :	латиница
Меттан кодаш
ISO 639-1	it
ISO 639-2	ita
ISO 639-3	ita
WALS	ifi , ita
Ethnologue	ita
Linguasphere	51-AAA-q
ABS ASCL	2401 , 24
IETF	it
Glottolog	ital1282
Х?окху маттахь Википеди

Итальянийн мотт (lingua italiana) ? Италин официалан мотт бу.

Йоза [ нисйе б?аьра | нисйе ]

Итальянийн матто лелайо латинан абат т?етоьхна диакритикашца . Яьржина ю иштта диграфаш .

Элпаш c , g билгалдоху аьзнаш [k] , [g] хьалхарчу мог?анера доцучу мукъа аьзнашна хьалха ( o , u , a ), ткъа мукъа аьзнашна e , i уьш доьшу [?] а, [?] а. Цхьаьна ≪ ci , gi + мукъа аз≫ элп i ца доьшу, ткъа билгал бен ца доккху дешар c , g аффриката сашша ( ciao 'салам'/'?ие шайна' ['?ao] ), нагахь i уозош дацахь. Цхьаьна элпаш cie , gie х?инцалерачу маттахь ца къаьста аларца ce , ge ( [?e] а, [?e] а). Уьш леладо цхьадолчу орамашкахь ( cieco 'б?аьрзе', х?унда аьлча ceco 'чехийн' ду) а, зударийн родера дукхаллин терахьехь мукъа аьзнашна т?ехьа: valigia 'т?оьрмиг', дукх. т. valigie ( valige дац). Триграф sci билгалдоккху [?] .

Аьзнаш [k] , [g] i , e хьалха хилча билгалдоккху ch , gh (дуста иштта sch [sk] ): ghiaccio 'ша' [g ^j ja?:o] , che [k ^j e] 'х?у'.

h элпан шен аз дац. Иза леладо диграфашкахь ch , gh ( триграфехь sch ), т?еэцначу дешнашкахь, айдардешнашкахь ( ahi 'х?ун дие'), ткъа иштта, хандешан кеп билгалъяккха avere 'хила' омонимаш йолчу кхечу дешнех: ho 'сан ю' ( o 'я'), hai 'хьан ю' ( ai ? предлоган цхьаьнатоьхна кеп a а артикль i а), ha 'цуьна ю' ( a 'к'), hanno 'церан ю' ( anno 'шо').

Диграфаш gl а, gn а билгалдоху палаталан сонанташ [?] ('лль') а, [?] ('нь') а. i доцург [?] муьлххачу мукъа озаца цхьаьна, яздар доьху триграф gli : дус. gli [?i] ('льи') ? артикль i хийцаялар, йа 'цунна'; амма migliaia [mi'?aja] ('милья?я') 'эзар'.

Элп q лела ца до qu кепара бен, цуо билгалдоккху [kw] . Шала дар qu триграф cqu санна хуьлу: acqua 'хи', nacque 'иза вина' (йукъарадаккхар: soqquadro 'низам ца хилар', biqquadro 'бекар').

Элпаш i а, u а билгалдаха тарло мукъа аьзнаш [i] а, [u] а, ткъа иштта глайдаш [j] а, [w] а. Дукха хьолах кхечу мукъа озан уллехь цуо билгалдоху глайдаш, нагахь иза уозош дацахь йа юьцург суффикс -ia яцахь. И уозор йозанехь билгал ца доккху: Russia ['rus.si.a] ' Росси ', амма trattoria [trat.to.'ri.a] 'трактир'. Дус. capii [ka.'pi.i] 'со кхетта'.

e , o элпашка билгалдахало алсамо къевлина [e] , [o] , алсамо къевлина а [?] , [?] . Нагахь царна т?ехула акутан йа грависан хьаьрк ца латтахь, уьш къаста ца ло: legge 'закон' ( [le?:e] ), амма legge 'цуо йоьшу' ( [l??:e] ).

Акутан а, грависан хьаьркаш лелайо уггар хьалха, т?ехьара слог уозо езар гойтуш, цу т?е уозо деза мукъа аз ? i , u йа a делахь, даиман лелайо гравис: citta 'г?ала', gioventu 'къуоналла', capi 'иза кхетта'. Нагахь мукъа аз йукъара барамехь уозо дезахь, диллина хилар гойтуш лелайо гравис, ткъа къевлина гойтуш ? акут: perche 'х?унда' [per'ke] , te [t?] 'чай'.

Цул сов, акут а, гравис а хьаьркаш х?иттайо цхьайолчу юьззина уозош йолчу кепашна, уьш уозош доцу дешнийн омографех къастаялийта: da 'цуо ло', da 'т?иера', si 'х?аъ', si '-ся' (дус. кхин а e 'иза ду', e 'а').

Элп j леладо цхьа мог?а т?еэцначу дешнашкахь а, доларчу ц?ерашкахь а ламастан яздар ?алашдеш (дус. Juventus ). Шира тексташкахь хаало j дукхаллийн терахьера ц?ерийн чеккхенгахь -io : principj 'долораш' (морфологехь principi-i , дус. principio 'юьхьиг') ^[6] .

Билгалдахарш [ нисйе б?аьра | нисйе ]

Литература [ нисйе б?аьра | нисйе ]

• Berloco, Fabrizio. The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition . ? Lengu, 2018. ? ISBN 978-8894034813 .
• Serianni, Luca. Italiano. Grammatica, sintassi, dubbi. / Serianni, Luca, Castelvecchi, Alberto. ? Milan : Garzanti, 1997.
• Berruto, Gaetano. Sociolinguistica dell'italiano contemporaneo. ? Roma : Carocci, 1987.

Х?ара йаззам табарна бакъхьа ду ? : Т?ебуза йаззам (х?ара йаззам т?ех жима бу йа дошам тайпа бу ).