≪Википеди≫ ир?кл? энциклопединчи материал
Итал ч?лхи
|
Т?ван яч?:
|
italiano, lingua italiana
итлеме
(
info
)
|
Патшал?хсем:
|
Итали
,
Сан-Марино
,
Ватикан
,
Швейцари
,
Словени
,
Хорвати
,
Франци
,
Монако
,
Ливи
,
Тунис
,
Эритрей
,
Эфиопи
,
Сомали
,
Мальта
,
Албани
|
Официалл? статус:
|
Итали
,
Ватикан
,
Сан-Марино
,
Швейцари
,
ЕП
|
Рейтинг
:
|
18
|
Классификаци
|
Категори
:
|
Еврази ч?лхисем
|
Инди-европа cемьи
- Роман ушк?н?
- Итал-роман к?c?н ушк?н?
|
Cырул?х
:
|
латиница
|
Ч?лхе коч?сем
|
ISO 639-1
:
|
it
|
ISO 639-2
:
|
ita
|
ISO 639-3
:
|
ita
|
Cав?н пекех п?х?р:
Проект:Лингвистика
|
Итал ч?лхи
(
lingua italiana
) ?
Итали
,
Ватикан
(
латин ч?лхипе
п?рле),
Сан-Марино
,
Швейцари
(
ним?c
,
франци
тата
швейцар ретороман
ч?лхисемпе п?р танах). Хорватипе Словенири чылай итал хал?х? пур?накан темиcе т?р?хра икк?м?ш официал? ч?лхе пулать.
Итал ч?лхи Итали территоринче саралн?
хал?х латын?нчен
пуcланать.
В?там ?м?рл?хре
, ун чухне Итали политика енчен сапаланн? пулн?, п?рл? литература ч?лхи пулман, cапах та т?рл? диалектл? cыру пал?к?сем сыхланса юлн?.
C?нет?
тапх?р?нчен пуcласа чи хисепл? диалект
Тоскана
, тер?срех ?
Флоренци
диалекч? шутланать, cак диалектпа
Данте
,
Петрарка
тата
Боккаччо
cырн?. Cапах та, пуян п?л? илн? cынсем классик таса латыньпе танлаштарса итал ч?лхине ≪вульгарл?≫ ?
volgare
тен?. XVIII?XIX ?м?рсенчен пуcласа cурc?рпе к?нт?р
идиом?сен
хушшинчи куc?мл? тоскана диалекч?н ник?с?пе п?рлеш?лл? итал ч?лхи хорм?ланать. Cав хуш?рах Итали территоринче темиcе диалект саралн? пулн?, в?сем хушшинчи хутш?ну йыв?р шутланн?: cурc?р итал диалекч?сем истори енчен
галл-роман
, к?нт?р итал ?
итал-роман
шутне к?н?. Диалектсемс?р пуcне, итал литература ч?лхин темиcе т?слех?
[1]
, cаплах уйр?м ч?лхе шутланакан идиом?сем (пирваях
сардинпа
фриул
) пур.
Итал алфавич? (
alfabeto
)
Сас? палли
|
Пуплев
|
Яч?
|
A a
|
[a]
(а)
|
a
|
B b
|
[b]
(б)
|
bi
|
С с
|
[k]
,
[?]
(к, ч)
|
с?
|
D d
|
[d]
(д)
|
di
|
E e
|
[e]
,
[?]
(э)
|
e
|
F f
|
[f]
(ф)
|
effe
|
G g
|
[g]
,
[?]
(г, дж/ж)
|
gi
|
H h
|
текста п?х?р
|
acca
|
I i
|
[i]
,
[j]
(и, й, ь)
текста п?х?р
|
i
|
L l
|
[l]
(ль)
|
elle
|
M m
|
[m]
(м)
|
emme
|
N n
|
[n]
(н)
|
enne
|
O o
|
[o]
,
[?]
(о)
|
o
|
P p
|
[p]
(п)
|
pi
|
Q q
|
[k]
qu
[kw]
юнашар к?на
|
cu
|
R r
|
[r]
(р)
|
erre
|
S s
|
[s]
,
[z]
(с, з)
|
esse
|
T t
|
[t]
(т)
|
ti
|
U u
|
[u]
,
[w]
(у)
|
u
|
V v
|
[v]
(в)
|
vi, vu
|
Z z
|
[?]
,
[?]
(ц, дз/?)
|
zeta
|
Ют c?р с?мах?сене cырн? чух к?на
|
J j
|
[j]
(й)
|
i lungo
|
K k
|
[k]
(к)
|
cappa
|
X x
|
[ks]
(кс)
|
ics
|
W w
|
[v]
(в, у)
|
vu doppia
|
Y y
|
[i]
(и, й)
|
ipsilon, i greca
|
Литература итал ч?лхинчи уc?
монофтонг?сене
таблиц?ра к?тартн?:
Итал ч?лхинче:
Ик? ?рат:аcа (
maschile
) тата ама (
femminile
).
?к?мсем cук, предлогсем к?на.
- ^
De Mauro, Tullio.
Storia linguistica dell’Italia unita
. Bari: Edizioni Laterza, 1963