Chi?n tranh Nga ? Phap (1812)

Chi?n tranh Phap-Nga ; (Chi?n tranh V? qu?c 1812)
	M?t ph?n c?a Chi?n tranh Napoleon
	; Theo chi?u kim đ?ng h? t? tren cung ben trai: Tr?n Borodino ( L.-F. Lejeune ); "Napoleon nhin cu?c h?a ho?n Matxc?va" ( A. Adam ); "Michel Ney trong tr?n Kovno" ( O. Raffe ); "Phap rut quan kh?i Nga" ( I. M. Pryanishnikov ).
Th?i gian	24 thang 6 ? 14 thang 12 n?m 1812
đ?a đi?m	Nga
K?t qu?	Chi?n th?ng quy?t đ?nh c?a Nga, ; đ?i quan lien minh c?a Phap b? tieu di?t g?n h?t do chi?n đ?u, do b?nh t?t, ho?c do đoi va l?nh ; B?t đ?u Chi?n tranh v?i Lien minh th? sau
Tham chi?n
đ? ch? Phap ; đ?i cong qu?c Warszawa ; Y ; Napoli ; Lien bang song Rhine Baden ; Bayern ; Berg ; Sachsen ; Westphalia ; ; Lien bang Th?y S? ; Tay Ban Nha ; Ao ; Ph?	Nga
Ch? huy va lanh đ?o
Napoleon I ; Pierre Augereau ; Eugene de Beauharnais ; Jean-Baptiste Bessieres ; Jerome Bonaparte ; Louis-Nicolas Davout ; Jean-Andoche Junot ; Francois Joseph Lefebvre ; Etienne Macdonald ; Edouard Mortier ; Joachim Murat ; Michel Ney ; Nicolas Oudinot ; B?n m?u:Country data Duchy of Warsaw Jozef Poniatowski ; Jean Reynier ; Laurent Saint-Cyr ; Karl von Schwarzenberg ; Claude Victor ; Johann Yorck ;	Alexander I ; Pyotr Bagration † ; Mikhail Barclay de Tolly ; Alexander von Benckendorff ; Levin von Bennigsen ; Pavel Chichagov ; Eufemiusz Czaplic ; Dmitry Dokhturov ; Dmitry Golitsyn ; Yakov Kulnev † ; Mikhail Kutuzov ; Charles de Lambert ; Mikhail Miloradovich ; Vasily Orlov-Denisov ; Alexander Osterman-Tolstoy ; Fabian Osten-Sacken ; Peter von der Pahlen ; Matvei Platov ; Nikolay Raevsky ; Pavel Stroganov ; Alexander Tormasov ; Nikolay Tuchkov † ; Peter Wittgenstein ; Aleksey Yermolov ;
L?c l??ng
Kho?ng 690.000 ; 180.000 - 200.000 ng?a ; 1.393 kh?u phao	Ban đ?u: 488.000 ; T?ng đ?ng vien: 700.000 quan chinh quy ; 223.361 dan quan ( Opelchenie ) ; 1.372 kh?u phao
Th??ng vong va t?n th?t
Ch?t: 340.000 - 400.000 (bao g?m kho?ng 150.000 ch?t tr?n, s? con l?i ch?t do b?nh t?t, gia ret, đoi khat) ; B? th??ng: 50.000 ; 80.000 đao ng? ; 100.000 b? b?t ; S?ng sot : 120.000 (khong tinh nh?ng ng??i đao ng? t? tr??c), bao g?m 50.000 quan Ao va Ph?, 20.000 quan Ba Lan va 35.000 quan Phap.	Ch?t: 150.000 - 210.000 ; 150.000 b? th??ng ; 50.000 đao ng?

Chi?n d?ch n??c Nga (hay con g?i la Cu?c chi?n tranh v? qu?c n?m 1812 , ti?ng Nga : Отечественная война 1812 года ) la b??c ngo?t trong cac cu?c chi?n tranh c?a Napoleon . Trong vong 10 n?m tr??c đo, quan Phap th?ng tr?n lien t?c va xam chi?m ph?n l?n chau Au, nh?ng t?i Nga thi h? đa ch?u th?t b?i l?n v?i h?n 550.000 quan th??ng vong ho?c đao ng?. Th?t b?i nay lam s?t gi?m nghiem tr?ng s?c m?nh c?a đ? ch? Phap va l?c l??ng đ?ng minh, gay ra s? thay đ?i l?n trong n?n chinh tr? ? chau Au va lam suy gi?m đang k? quy?n ba ch? c?a Phap ? chau Au. Danh ti?ng c?a Napoleon la m?t thien tai quan s? b?t kh? chi?n b?i đa m?t đi sau th?t b?i nay. Cac đ?ng minh c?a Phap, đ?u tien la Ph? va sau đo la Ao, đa l?n l??t pha v? lien minh va chuy?n sang ch?ng l?i Phap, gay nen chi?n tranh Lien minh th? sau . ^[7]

Chi?n d?ch b?t đ?u ngay 24 thang 6 n?m 1812, khi Napoleon v??t song Neman . Napoleon bu?c Hoang đ? n??c Nga la Aleksandr I ? l?i trong H? th?ng phong t?a L?c đ?a c?a V??ng qu?c Anh , m?c đich chinh la đ? tranh cac đe d?a c?a Nga t?i Ba Lan . Napoleon đ?t ten cu?c xam l?ng nay la chi?n d?ch Ba Lan l?n th? hai , ng??i Nga tuyen b? phat đ?ng m?t cu?c chi?n tranh V? qu?c .

H?n 68 v?n tinh binh c?a đ?i quan Napoleon hanh quan qua phia tay n??c Nga, h? gianh chi?n th?ng trong m?t s? tr?n đanh nh? va m?t tr?n đanh l?n ? Smolensk vao 16-18 thang 8. Tuy nhien, tren cung m?t ngay, canh b?c c?a quan đ?i Nga do Th?ng ch? Nga Peter Wittgenstein đa ch?n canh b?c c?a quan đ?i Phap, d?n đ?u b?i Th?ng ch? Phap Nicolas Oudinot trong tr?n Polotsk . đi?u nay ng?n ch?n cu?c hanh quan c?a Phap t?i kinh thanh Sankt-Peterburg ; s? ph?n c?a cu?c chi?n đa ph?i quy?t đ?nh t?i Moskva , n?i ma Napoleon đa than chinh d?n quan ti?n đanh.

Cu?c khang chi?n c?a Quan đ?i Nga c?ng b?t ngu?n t? tinh th?n yeu n??c s?c soi, quy?t tam tr? thu nh?ng th?t b?i tr??c quan Phap trong cac n?m 1805 - 1807 , c?ng nh? quy?t tam khong ch?u ach ch? h?u cho Phap theo Hi?p đ?nh Tilsit (1807). ^[8] Chi?n th?ng r?ng r? c?a cu?c chi?n đ?u b?o v? n??c Nga nay ch?ng t? s?c m?nh uy d?ng c?a l?c l??ng Quan đ?i Nga trong cac cu?c chi?n tranh c?a Napoleon . ^[9] S? ki?n nay đa t?ng đ??c mieu t? trong cu?n ti?u thuy?t Chi?n tranh va Hoa binh c?a Lev Tolstoy va th??ng đ??c ng??i Nga g?i la Chi?n tranh V? qu?c 1812 (phan bi?t v?i "Chi?n tranh V? qu?c v? đ?i" t?c Chi?n tranh Xo-đ?c trong Th? chi?n th? hai ).

Chu?n b? chi?n tranh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?n cu?i n?m 1811 thi Napoleon đa co nhi?u ch? th? c?c ki nghiem tuc cho m?t cu?c chi?n l?n v?i n??c Nga.

M?t bao cao c?a t??ng Davout g?i Napoleon ngay 29-11-1811 co vi?t: "Trong chi?n d?ch n?m 1805, nhi?u binh linh đa b? t?t l?i sau do thi?u giay; hi?n t?i ong ?y đang tich tr? 6 đoi giay cho m?t ng??i linh” .

Napoleon ra l?nh cho Ba t??c Lacuee de Cessac ph? trach h?u c?n ph?i cung c?p l??ng th?c cho 40 v?n quan trong m?t chi?n d?ch 50 ngay, yeu c?u 20 tri?u kh?u ph?n banh mi va g?o, 6000 xe v?n t?i đ? ch? đ? b?t mi cho 20 v?n ng??i trong 2 thang va 72 tri?u lit y?n m?ch nuoi ng?a trong 50 ngay.

Ngay 14 thang 2 n?m 1812, m?t l??ng quan Phap r?t l?n đa ti?n v? phia đong va h? đong quan t?i 20 thanh ph? đ?c t?i kh?p mi?n Tay đ? ch? Napoleon.

Khong ch? quan Phap thu?n tuy, chi?n d?ch đanh n??c Nga con co s? đong gop quan c?a cac n??c ch? h?u c?a Phap. Vao thang 2 n?m 1812, Ao đ?ng y gop cho Napoleon 3 v?n quan. M?t tu?n sau, Ph? huy đ?ng cho Phap 2 v?n quan. N?u chia theo quan ch?ng thi 48% b? binh la ng??i Phap, 52% la ng??i n??c ngoai; 64% k? binh la ng??i Phap, 36% la ng??i n??c ngoai.

Dan s? c?a Phap luc đo la 42,3 tri?u ng??i, cac qu?c gia v? tinh c?a Phap la 40 tri?u ng??i, t?ng c?ng la 82,3 tri?u. Napoleon đa huy đ?ng t?i 69 v?n quan, đay la l?n xu?t quan chinh ph?t l?n nh?t l?ch s? chau Au tinh t?i th?i đi?m đo. đ?i quan Phap co g?n 1.400 kh?u phao, 20 v?n ng?a phan b? cho 8 v?n k? binh, 3 v?n linh phao binh va 25 nghin c? xe đ? ki?u. Co 26 ti?u đoan v?n t?i, 18 trong s? đo co 600 c? xe h?ng n?ng, m?i xe 6 ng?a keo co kh? n?ng ch? g?n 3.000 kg.

Binh linh t? mang đi 4 ngay l??ng th?c va them 20 ngay tren nh?ng c? xe quan đ?i. N?u trong 3 tu?n đ?u chi?n d?ch ti?p t?c thi đ?i quan s? ph?i d?ng l?i đ? tai ti?p t?.

Trong khi đo, toan b? dan s? c?a n??c Nga luc đo la 46 tri?u, h? huy đ?ng đ??c 70 v?n linh ch? l?c va 223.000 dan quan trong toan cu?c chi?n.

Di?n bi?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T?ng ch? huy ban đ?u c?a quan Nga la Th?ng ch? Barclay de Tolly , v?n la m?t s? quan g?c Scotland . Barclay de Tolly l?n len ? St.Petersburg va tr? thanh B? tr??ng Chi?n tranh trong tri?u đinh Nga t? n?m 1810. Ong đa chu?n b? hi?u qu? cho quan đ?i Nga cho cu?c chi?n quy?t đ?nh v?i Napoleon, ra l?nh va đich than t?o ra r?t nhi?u h??ng d?n chi?n thu?t va chi?n l??c va sach h??ng d?n cho binh linh va s? quan. Chinh Barclay la ng??i ban đ?u đa v?ch ra k? ho?ch t?ng th? cho quan đ?i Nga trong cu?c chi?n nay: s? d?ng chi?n l??c rut ??lui vao mi?n Trung n??c Nga đ? tieu hao tai nguyen c?a quan đ?i Phap. Khi rut lui, linh Nga đa pha h?y kho l??ng th?c, đ?n d??c va b?t k? tai s?n nao đ?i ph??ng co th? s? d?ng đ??c. Barclay đa tinh toan đung cac tuy?n đ??ng ti?p t? c?a Phap s? tr? nen qua dai đ? cung c?p cho quan đ?i t? chau Au va cac l?c l??ng du kich Nga va quan đ?i s? lam ph?n con l?i đ? nghi?n nat k? thu. ^[10]

Ngay 22 thang 6 n?m 1812 Napoleon ban hanh b?n thong cao c?a chi?n d?ch, c?ng la m?nh l?nh cho đ?i quan v??t song Niemen ti?n vao Nga. Quy mo c?a đ?i quan Napoleon sau khi đa tr? đi cac l?c l??ng đ?n tru, v? binh qu?c gia va s? linh coi kho, phao đ?i b?o v? b? bi?n la 45 v?n ng??i ? tuy?n đ?u, 16,5 v?n ng??i ? tuy?n hai. Con s? nay l?n h?n toan b? dan s? Paris vao th?i đi?m đo.

M? đ?u cu?c binh l?a, Quan đ?i Nga đa g?t hai đ??c nh?ng chi?n cong ban đ?u t?i Mir, Romanovo, Ostrovno, Saltanovka, va Klyastitsy. ^[11] Nh?ng vao thang 8 n?m 1812, quan Nga ph?i rut lui tr??c s?c ep c?a Phap va c?ng b?i chi?n l??c c?a T? l?nh Barclay de Tolly . Sau đo Sa hoang khong hai long, t??ng Mikhail Kutuzov đ??c phong ham Th?ng ch? va đ??c c? lam T?ng Ch? huy Quan đ?i Nga thay Barclay de Tolly . Sau đo quan Nga do Kutuzov ch? huy ch?ng c? l?i Napoleon I ac li?t trong tr?n đanh l?n t?i Borodino t? kho?ng cach 120 km (kho?ng 75 d?m) v? phia tay Moskva ngay 7 thang 9 n?m 1812. Quan đ?i Nga đa chi?n đ?u anh d?ng va gay cho quan Phap b? t?n th?t n?ng n?. ^[12] R?t nhi?u binh s? ng??i Westfalen ch? h?u chi?n đ?u cho Phap c?ng b? thi?t m?ng cu?c giao tranh kh?c li?t nay. ^[13] Tuy nhien, Hoang đ? Napoleon I đa chi?n th?ng va quan Nga tri?t binh kh?i tr?n đ?a. ^[14]

Nh?ng tr?n th? hung đ?m mau nay đa tr? thanh m?t chi?n th?ng v? m?t tinh th?n c?a cac chi?n binh Nga. ^[15] Mua đong tren lanh th? Nga r?t kh?c nghi?t. Quan đ?i Nga cang rut lui, cang khi?n cho quan đ?i Phap sa l?y vao x? s? menh mong con lang m?c đa b? quan Nga đ?t s?ch tr??c khi quan Phap ti?n t?i khi?n cho ng??i Phap khong th? tim ra đ??c th?c ph?m.

V?i ngu?n quan nhu tr?ng r?ng va đ??ng ti?p t? b? tr?i dai qua m?c, đ?i quan c?a Napoleon I sau chi?n th?ng trong tr?n huy?t chi?n ? Borodino đa ti?n quan đ?n c? đo Moskva vao ngay 14 thang 9 n?m 1812. Cac chi?n binh Phap vui m?ng tr??c ng??ng c?a Moskva hung v?, va Napoleon I coi th?i kh?c đa đ?n đ? bu?c ng??i Nga ph?i ra hang. Tuy nhien, khong co bong ai ? đay c? ma ch? co m?t s? quan Nga đ? ngh? đinh chi?n, đ? cac chi?n s? Nga co them th?i gian rut quan ra kh?i c? đo. đ?n luc m?t tr?i l?n ma v?n ch?ng th?y ai, m?t s? s? quan Phap vao tham thinh Moskva r?i tr? ra b?m bao v?i Napoleon I la toan th? dan chung thanh Moskva đa di t?n va Moskva đa b? đ?t pha. Man đem buong xu?ng, ong m?i ti?n đ?i binh vao c? đo n??c Nga. ^[14]

Sa hoang Alekxandr I nh?t đ?nh khong ch?u th??ng thuy?t. V?n mong đ?i Alekxandr I đ?u hang co đi?u ki?n, thay vao đo, quan Phap l?i th?y minh đang ? trong m?t thanh ph? c?n c?i va hoang tan đa b? quan Nga san ph?ng hoan toan tr??c khi rut lui. Thi?u n?i đ?n tru mua đong, Napoleon th?y c?n ph?i rut quan. B?t đ?u vao ngay 19 thang 10 va keo dai đ?n thang 12, quan đ?i Phap ph?i đ?i m?t v?i m?t s? tr? ng?i r?t l?n tren đ??ng dai rut quan kh?i Nga: n?n đoi, th?i ti?t gia l?nh va l?c l??ng quan đ?i c?a Nga đa ch?n đ??ng rut lui.

L?c l??ng Phap b? thi?t h?i n?ng n? vi thi?u ?n, thi?u m?c, thi?u ph??ng ti?n y t?, luon luon b? quan du kich Nga qu?y pha va b? t?n cong. B?i mua đong qua s?c kh?c nghi?t t?i Nga, quan Phap con lan truy?n huy?n tho?i " đ?i t??ng Mua đong " ( general Hiver ) đa lam gia t?ng nh?ng thi?t h?i c?a h?. đa s? quan Phap đa ch?t vi đoi, vi l?nh, vi b?nh t?t, m?t s? l?n b? b?t lam tu binh.

Nh?ng tr?n đanh t?i Krasnyi keo dai su?t t? ngay 4 cho đ?n ngay 5 thang 11 n?m 1812, lam cho Napoleon b? hao t?n them 2 v?n chi?n binh n?a. Ti?p theo đo, Quan đ?i Nga keo đ?n song Berezina đ? truy kich quan Phap, vien ch? huy quan Nga la Pavel Chichagov đa chi?m đ??c m?t kho quan nhu l?n c?a quan Phap t?i Minsk , pha h?y nh?ng chi?c c?u b?c qua song Berezina t?i th? tr?n Borisov, va keo quan ben b? Tay song nay đ? ng?n ch?n quan đ?ch v??t song. T? ngay 14 cho t?i ngay 17 thang 11 n?m 1812, trong tr?n song Berezina , quan Nga lien ti?p t?n cong, song Napoleon v??t đ??c song nay. Ong ph?i h?ng ch?u t?n th?t kh?ng khi?p. Ch? s? h?p tac ng?m c?a Kutuzov ma đa gay cho Napoleon th?m h?a nh? th?. V?n d? ong nh?n th?y r?ng Mua đong đa h?y di?t quan l?c c?a Napoleon, do đo ong khong c?n ph?i truy kich quan Phap qua manh li?t. ^[16]

K?t qu? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cu?c xam l??c n??c Nga c?a Napoleon la m?t trong nh?ng s? ki?n tr?ng đ?i trong l?ch s? chau Au , la chi?n b?i the th?m c?a ong, ^[16] va d?n đ?n bi k?ch c?a ong. V?i chi?n th?ng nay, nhan dan Nga b?t đ?u ?p ? long t? hao dan t?c. đay la chi?n th?ng nh? long d?ng c?m c?a dan t?c Nga, nh? Hoang đ? Aleksandr I đa t?p h?p đ??c l?c l??ng quy t?c va nong dan đ?u tranh b?o v? đ?t n??c. ^[17] đay la b??c ngo?t l?n trong cac cu?c chi?n c?a Napoleon vi chi?n d?ch nay đa gi?m quan s? c?a Phap va cac l?c l??ng đ?ng minh xu?ng ch? con m?t ph?n nh? so v?i ban đ?u. ^[18]. Mua đong kh?c nghi?t c?a n??c Nga đa gop ph?n lam thi?t m?ng hang lo?t quan Phap, Napoleon bu?c ph?i rut quan v? n??c. Nhi?u đ?o quan Nga v?n ti?p t?c truy quet quan đ?ch vao đ?i cong qu?c Warsawa va V??ng qu?c Ph? . ^[16]

Tuy v? Hoang đ? n??c Phap đa tai xay d?ng l?c l??ng Quan đ?i trong đo co nhi?u chi?n s? luon trung kien v?i đ?t n??c, đ?i quan v? đ?i (Grande Armee) c?a ong khong bao gi? h?i ph?c đ??c. ^[13] Ch?ng bao lau sau, cac qu?c gia chau Au đ?u đ?ng lo?t n?i len ch?ng Phap va đ? nh?t đ? ch? c?a Napoleon s?p đ?. Do đo, chi?n th?ng l?y l?ng c?a cu?c Chi?n tranh V? qu?c Nga đ??c coi la m?t s? ki?n tr?ng đ?i d?n đ?n s? gi?i phong c? chau Au thoat kh?i ach chi?m đong c?a Napoleon I. ^[19]

Cu?c Chi?n tranh V? qu?c kh?c li?t nay đa loi cu?n bi?t bao th? h? cac nha s? h?c n??c Nga. ^[15]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^ von Clausewitz, Carl (1996). The Russian campaign of 1812 . Transaction Publishers. Introduction by Gerard Chaliand, VII. ISBN 1-4128-0599-6
^ The Logistics of War, DIANE Publishing, trg 180
^ Osprey - Men At Arms 028 - The Russian Army Of The Napoleonic Wars tr 20
^ Russian Army of the Napoleonic Wars 1-Infantry Nha xu?t b?n Osprey tr 37
^ Zamoyski, trg 536
^ Bogdanovich, "History of Patriotic War 1812", Spt., 1859?1860, Appendix, trg 492?503.
^ Fierro; Palluel-Guillard; Tulard: Histoire et Dictionnaire du Consulat et de l'Empire. Paris: Editions Robert Laffont , trang 159-161
^ Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov , trang 1
^ Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon , trang 204
^ “What actually caused the Russo-French War of 1812?” .
^ Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov , trang 14
^ Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov , trang 204
^ ^a ^b Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon , trang 159
^ ^a ^b J. Christopher Herold, The Age of Napoleon , cac trang 354-356.
^ ^a ^b Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March , trang XX
^ ^a ^b ^c David R. Stone, A military history of Russia: from Ivan the Terrible to the war in Chechnya , trang 106
^ Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March , cac trang X-XVII.
^ “Napoleon's Invasion of Russia, 1812” . B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 2 n?m 2008 . Truy c?p ngay 7 thang 2 n?m 2008 .
^ Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March , trang 146

Tai li?u tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sach

Britten Austin, Paul (2000). 1812: Napoleon's Invasion of Russia . Greenhill Books. ISBN 185367415X . Chu thich co tham s? tr?ng khong ro: |Location= ( tr? giup ) (Originally published in three volumes: The March on Moscow, Napoleon in Moscow, The Great Retreat.)
Bogdanovich, Michael (1863). History of Patriotic War 1812 . St. Petersburg. tr. 1859?1860. OCLC 25319830 .
Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon , đ?i h?c Indiana Press, 1980. ISBN 0-253-20260-4 .
Connelly, Owen (1999). Blundering to Glory: Napoleon's Military Campaigns (?n b?n 2). Wilmington, Delaware: SR Books. ISBN 0842027807 .
Marshall-Cornwall, James (1967). Napoleon as Military Commander . London: Batsford.
Nafziger, George (1984). Napoleon's Invasion of Russia . New York, N.Y.: Hippocrene Books. ISBN 0882546813 .
Riehn, Richard K. (1991). 1812 Napoleon's Russian Campaign . New York: Wiley. ISBN 0471543020 .
Zamoyski, Adam (2004). Moscow 1812: Napoleon's Fatal March . London: HarperCollins. ISBN 0007123752 .
Lieven, Dominic (2009). Russia Against Napoleon: The Battle for Europe, 1807 to 1814 . Allen Lane/The Penguin Press. tr. 617. [1] L?u tr? 2013-06-05 t?i Wayback Machine
Fierro, Alfred (1995). Histoire et Dictionnaire du Consulat et de l'Empire . Palluel-Guillard, Andre; Tulard, Jean . Paris: Editions Robert Laffont. tr. 1350. ISBN 2-221-05858-5 .

Cac t?p chi

Anthony, James Joes (1996). “Continuity and Change in Guerrilla War: The Spanish and Afghan Cases” . Journal of Conflict Sudies . 16 (2). B?n g?c l?u tr? ngay 20 thang 6 n?m 2013.
Nafziger, George. "Rear services and foraging in the 1812 campaign: Reasons of Napoleon's defeat" (Russian translation online) L?u tr? 2017-08-25 t?i Wayback Machine
Fighting the Russians in Winter: Three Case Studies L?u tr? 2006-06-13 t?i Wayback Machine . US Army Command and General Staff College.

đ?c them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Khong h? c?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bogdanovich Modest I. (1859-1860). 'History of the War of 1812' (История Отечественной войны 1812 года) at Runivers.ru in DjVu va PDF formats
David G. Chandler (2002). The Campaigns of Napoleon . Folio. ISBN 0-29-774830-0 .
Denis Davidov (1999). In Service of the Tsar Against Napoleon, 1806?1814 . Greenhill Books. ISBN 1-85367-373-0 .
Edward Ryan (1999). Napoleon's Elite Cavalry . Greenhill Books. ISBN 1-85367-371-4 .
Heinrich von Brandt (1999). In the Legions of Napoleon; The Memoirs of a Polish Officer in Spain and Russia, 1808?1813 . Greenhill Books. ISBN 1-85367-380-3 .

Ti?u thuy?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

War and Peace , Leo Tolstoy
The Retreat , Patrick Rambaud
Commodore Hornblower by C.S. Forester A fictional account of the siege of Riga on the Baltic by the French army and its allies.

Khac [ s?a | s?a ma ngu?n ]

War and Peace
, 
Sergey Sergeyevich Prokofiev

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

[klaus-1] von Clausewitz, Carl (1996). The Russian campaign of 1812 . Transaction Publishers. Introduction by Gerard Chaliand, VII. ISBN 1-4128-0599-6

[2] The Logistics of War, DIANE Publishing, trg 180

[3] Osprey - Men At Arms 028 - The Russian Army Of The Napoleonic Wars tr 20

[4] Russian Army of the Napoleonic Wars 1-Infantry Nha xu?t b?n Osprey tr 37

[5] Zamoyski, trg 536

[Bogdanovich-6] Bogdanovich, "History of Patriotic War 1812", Spt., 1859?1860, Appendix, trg 492?503.

[7] Fierro; Palluel-Guillard; Tulard: Histoire et Dictionnaire du Consulat et de l'Empire. Paris: Editions Robert Laffont , trang 159-161

[8] Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov , trang 1

[9] Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon , trang 204

[10] “What actually caused the Russo-French War of 1812?” .

[11] Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov , trang 14

[12] Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov , trang 204

[rothenberg159-13] Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon , trang 159

[herold354356-14] J. Christopher Herold, The Age of Napoleon , cac trang 354-356.

[zamoyski1x-15] Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March , trang XX

[stone106-16] David R. Stone, A military history of Russia: from Ivan the Terrible to the war in Chechnya , trang 106

[17] Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March , cac trang X-XVII.

[18] “Napoleon's Invasion of Russia, 1812” . B?n g?c l?u tr? ngay 5 thang 2 n?m 2008 . Truy c?p ngay 7 thang 2 n?m 2008 .

[19] Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March , trang 146

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]