Vikipedi : Maddelerin mulkiyeti

Vikipedi, ozgur ansiklopedi

Vikipedi iceri?inin "mulkiyeti" hakkında iki farklı bakı? acısı vardır: maddeleri hakimiyet altına almak ve yasal mulkiyet sahibi olmak.

Vikipedi maddelerini hakimiyet altına almak [ kayna?ı de?i?tir ]

?lk olarak iceri?in "hakimiyeti" konusunu ele almak gerekir. Vikipedi'ye katkıda bulunan bazı ki?iler bu projeye yaptıkları katılımları (maddeler, ?ablonlar, kategoriler, dosyalar ya da portaller) a?ırı derecede sahiplenmektedirler. Bazıları neredeyse hemen hemen her mudahaleye kar?ı savunmaya gecerek bu katılımların de?i?tirilmesini engellerler.

Bir maddeye kar?ı ilgi duyup izleme listenize almanız gayet do?aldır. Kendinizi ya bu konunun "gercek bir uzmanı" olarak nitelendiriyorsunuzdur ya da bu konuya hakikaten cok onem veriyorsunuzdur. Ancak bu dikkatli takip etme konusu belli bir cizgiyi a?arsa artık a?ırıya kacmı?sınız demektir.

Vikipedi'ye bir katılımda bulunduktan sonra dunya uzerindeki herhangi bir ki?inin "sizin" konunuzu duzenlemesini durduramazsınız. Her de?i?tir sayfasında acıkca belirtildi?i gibi:

Yaptı?ınız katkının ba?ka katılımcılarca de?i?tirilmesini ya da ozgurce ve sınırsızca ba?ka yerlere da?ıtılmasını istemiyorsanız, katkıda bulunmayınız.

Kendinizi di?er katılımcılarla, silmeler, geri almalar gibi konular uzerinde sava?ırken buldu?unuzda belki de duzenleme i?ine bir muddet ara vermek isteyebilirsiniz. Bu garip tartı?madan bir muddet ayrılmak olayları oldukca so?utacak ve bir iki hafta sonra daha taze bir bakı? acısıyla olaya bakabilmenizi sa?layacaktır.

Ya da e?er birisi bir sayfanın "mulkiyetini" eline gecirdiyse, bu konuyu aynı sayfanın tartı?ma bolumunde dile getirebilir, di?er katılımcıların deste?ini isteyebilir ve hatta anla?mazlıkların giderilmesi yoluna gidebilirsiniz.

Herhangi bir maddenin "mulkiyetine" sahip olmak insanların Vikipedi'de du?tukleri genel bir yanlı? anlamadır.

Her ne kadar birinin madde uzerinde calı?ması ona bu maddenin "mulkiyetini" vermese de, birlikte calı?tı?ınız katılımcıların yaptıklarına saygı gostermek onemlidir. ?ceri?i geni? caplı de?i?tirmek istedi?inizde, ozellikle de bu maddeye katılımın co?unlu?u tek bir katılımcı tarafından yapıldıysa, bu ki?iye ra?men de?il de bu ki?iyle birlikte calı?mak daha da arzu edilen bir sonuca gidilmesini sa?layabilir.

Yani maddeleri "sahiplenmektense" maddelere "sahip cıkmayı" denemek daha uyumlu bir calı?ma ortamında Vikipedi'nin ilerlemesine olanak sa?layacaktır.

Ayrıca bakınız Vikipedi:Nezaket , Vikipedi:Gorgu kuralları ve Vikipedi:?yi niyet varsayın .

Yazıların yasal mulkiyeti [ kayna?ı de?i?tir ]

?kinci olarak, telif hakkı kanunlarının uygulanmasından do?an, yasal mulkiyet sorusu akla gelir.

Populer inanı?ın aksine, Wikipedia (Vikipedi) maddeleri teliflidir. Bununla beraber, bu durum kopyalanmalarının yasadı?ı oldu?u anlamına gelmez. Metin (veya di?er calı?maların) yazarı, - yasalarda "telif hakkı sahibi" olarak gecer" - metin uzerindeki haklarını di?er insanlara ba?ı?layabilir. Bu haklar, bir "lisans" kapsamında duzenlenir. Bir maddenin (veya yazarın kendisi tarafından yapılmı? cizim, diyagram, foto?raf veya di?er resimler) Vikipedi'ye girilmesi ile, katkıda bulunan ki?i, calı?masının GNU Ozgur Belgeleme Lisansı veya kısa adı ile GFDL lisansı altına girece?ini kabul eder, bu lisans gezegen uzerindeki her ki?iye, ihtiyacları do?rultusunda, metni de?i?tirme ve kopyalama hakkını ba?ı?lar. Bir maddenin buraya girilmesi, yazarın telif haklarını elinden almaz, fakat aynı zamanda, yazar haklarının GFDL lisansı altında duzenlenmesine izin verdi?i icin, yazar madde uzerinde yapılacak de?i?iklik ve geli?tirmeleri engelleyemez.

Bir kullanıcının ba?kası tarafından olu?turulmu? bir maddeye katkıda bulunması "turevsel calı?ma" do?urur. Bu kullanıcı artık yeni versiyonun telif haklarına sahiptir, ancak yeni versiyon GFDL lisansı altındaki eski versiyona dayandı?ından kullanıcı GFDL kullanım ?artlarına uymakla yukumludur ve maddenin sahipli?ini ustlenemez. Bu suresiz bir ?ekilde devam eder: maddede kac de?i?iklik yapılırsa yapılsın ilk ba?ta konulmu? lisans kuralları halen gecerlidir.

Ozet olarak, yazar(lar) bir madde uzerinde yasal olarak hak sahibidir ve bundan dolayı "kendilerine" saygı gosterilmelidir, fakat "kendileri" tarafından kabul edilen, maddelerin herkesin kopyalama veya geli?tirilmesine acık olma mantı?ına gore, de?i?ikliklere izin vermeme hakları yoktur.

Bu noktada ?u da belirtilmelidir; Yazar calı?masını GFDL altında lisanslıyorsa bile, yaratıcı bir calı?manın telif hakkı sahibi tum haklarını saklı tutar ve yazar (kendisi, ba?kalarının yaptı?ı katkılar olmaksızın) lisansla ilgili herhangi bir ?arta ba?lı tutulmaz. Yazar aynı calı?mayı, ba?ka bir lisans altında tekrar lisanslamı?sa - ki gercekten bazı Vikipedistler GFDL 'ye eklenmi? calı?malarını ba?ka bir veya daha fazla lisans altında lisanslamayı kabul eder - veya yazar telif haklarından vazgecmi?se (hemen veya daha sonra) o zaman GFDL 'nin ?artlarını ve yasaklarını kaldırır. (Yazara atıfta bulunmadan metin kopyalamak gibi) Telif hakkı olmayan bir metin eklendi?inde (yazarın hakkından vazgecmesi veya koruma suresinin dolması ile) metin kamu malı haline gelir, yani yazarın ho?una gitsin gitmesin herkes ne isterse yapabilir.

Kılavuz [ kayna?ı de?i?tir ]

Sahibi olmadı?ınızın altına imza atmayın [ kayna?ı de?i?tir ]

Hicbir maddenin hicbir bolumunun bir sahibi olmadı?ı icin e?er yeni bir madde yaratır ya da varolan maddelerde duzeltmeler yaparsanız bunu imzalamamalısınız. Cunku bu imzalar okuyucuların dikkatini da?ıtmaktan ba?ka hem "duzenleme sava?larını" artıracak hem de buyuk bir olasılıkla di?er katılımcıların "sizin" calı?manıza katkıda bulunmalarını engelleyecektir. Her maddedeki "gecmi?" sayfasında, o maddeye katılımda bulunan herkesin tam olarak ne katılımda bulundu?u da gorulebilmektedir.

Ote yandan, "Tartı?ma" sayfası gibi olan arka sayfalara ekledi?iniz yorumların, soruların veya oylamaların sonuna --~~~~ ile imzanızı atarak yazılanları sahiplenmeniz ise istenen bir durumdur. En azından varolan sayfalarda di?er kullanıcıların yaptıklarına bakarak imzanızı nereye koyup koymayaca?ınız hakkında da fikir sahibi olabilirsiniz.

Ayrıca bakınız [ kayna?ı de?i?tir ]

Dı? ba?lantılar [ kayna?ı de?i?tir ]