Asya
Alan	44.579.000 km² (17.212.000 sq mi)
Nufus	4.762.126.528
Yo?unluk	89/km²(226/sq mi)
Ulkeler	47
Halklar	Turk halkları Hintler Cinliler Araplar Mo?ollar Gurculer Ermeniler Japonlar Ruslar ?ran halkları
Dil aileleri	Turk Dilleri Hint Dilleri ?ran Dilleri Cin dilleri Guney Kafkas Dilleri Slav Dilleri Mo?olca Japonca Arapca Ermenice
Buyuk ?ehirler	?stanbul Pekin Tokyo Yeni Delhi Tiflis Baku Cakarta Riyad Astana A?kabat
Zaman dilimi	UTC+03.00 ( Turkiye ) UTC+12.00 ( Rusya )

Asya veya Asya Kıtası , Avrupa 'nın do?usunda, Buyuk Okyanus 'un batısında, Okyanusya 'nın kuzeyinde ve Arktik Okyanus 'un guneyinde bulunan kıta , yuz olcumu olarak Dunya'nın en buyuk kıtası, aynı zamanda nufus acısından en kalabalık kıtasıdır. Sınırları de?i?kenlik gosterse de Avrupa ve Afrika kıtaları ile kara sınırı vardır. Avrupa ile birlikle Avrasya 'yı, Avrupa ve Afrika kıtalarıyla birlikte Eski Dunya 'yı olu?turur. ?nsanlı?ın Afrika'dan cıktıktan sonra ayak bastı?ı ilk kıta olan Asya, aynı zamanda Dunya uzerindeki bircok dinin cıkı? bolgesidir. Ortado?u kokenli ?slam , Hristiyanlık gibi ?brani dinler ile Hint Yarımadası kokenli Budizm ve Hinduizm gibi Dharmatik dinler buna ornektir. Kuzey Kutup Dairesi 'nden Ekvator 'a kadar uzanan Asya Kıtası, yeryuzunun en alcak noktası olan Lut Golu ve en yuksek noktası olan Everest gibi cok farklı yeryuzu ?ekillerini icinde barındırır.

Tanım ve sınırlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Tarihci Herodot tarafından bu terim ilk kez bugunku Salihli Ovası , sonraları da Gediz Havzası 'nı nitelemek icin kullanılmı?tır. Sardes 'in zenginliklerini anlatırken bu kenti Asya'nın ba?kenti olarak betimlemi?tir. Zamanla Asya terimi once Anadolu yarımadası sonraları ise Cin 'e ve Mo?olistan 'a kadar ( Marko Polo 'nun ke?ifleriyle) olan toprakların tamamı icin kullanıldı.

Asya'nın sınırları hakkında bircok ara?tırmacı farklı goru?ler ileri surse de, en do?ru kabul edilen sınırları; Ural Da?ları , Ural Nehri , Manic Olu?u , Karadeniz , ?stanbul ve Canakkale Bo?azları , Ege Denizi , Akdeniz , Suvey? Kanalı ve Kızıldeniz uzerinden cekilecek bir hat olu?turur. Kıtanın en kuzeyinde, Rusya 'da Celyuskin Burnu (77° 42' 55" K paraleli) yer alırken, en guneyinde, Malakka Yarımadasındaki Buru Burnu (1°14'17" K paraleli) bulunur. Adaları esas aldı?ımız takdirde, Severneya Zemlya adası (81°16'23" K paraleli) ile Endonezya 'ya ba?lı Rudi Adaları (11°00'19" G paraleli) arasında 10.245 km'dir. Kıta do?u batı do?rultusunda; Turkiye 'nin anakaraya ba?lı en batı ucu olan Canakkale 'nin Ayvacık ilcesi (26° 24' 17" D meridyeni) ile Cukci Yarımadasında Dejnev Burnu (169° 40' 17" D meridyeni) arasında 8.200 km'dir.

Asya-Amerika sınırı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Asya, kuzeyden Arktik Okyanusu ile sınırlıdır. Kuzey do?uda, Amerika'dan sı? bir deniz olan 100 km geni?li?indeki Bering Bo?azı vasıtası ile ayrılmaktadır. Kıta do?uda Buyuk Okyanus ile sınırlanır. Ancak kıyı acıklarında okyanus tabanından yukselen kuzey-guney do?rultulu da?ların su uzerine cıkan kısımlarını olu?turan ada ve takım ada girlandları yer almaktadır. Burada; Aleut , Japon , Bonin ve Marian derin deniz cukurluklarından gecen ve " Andezit Hattı " adı verilen bir cizginin batısındaki bolge ile orada yer alan ada ve takım ada girlantları Asya anakarasına aittir.

Asya-Afrika sınırı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Suvey? kanalı ve Kızıldeniz ile sınırdır. Kanalın do?usunda kalan ve Mısır , Sina Yarımadası Asya'dadır.

Asya-Okyanusya sınırı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kıtanın guneydo?u sınırı biraz karı?ık olmakla birlikte Sunda Adaları ile Arafura Denizi arasından gecen hat sınır olarak kabul edilebilir. Kıtayı guneyden Hint Okyanusu sınırlandırmaktadır.

Asya-Avrupa sınırı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Asya'nın, Avrupa'nın do?usu ile ic ice girdi?i batı sınırı ise oldukca tartı?malı bir meseledir. Mesela Anadolu Asya kabul edilmesine ra?men Avrupa'nın guneydo?usuna daha cok benzemektedir ve Do?u Avrupa Ovası da Asya'nın kuzeydo?usuyla benzerlik gosterir. Ancak kabul edilen goru?e gore Anadolu ve Kafkaslar Asya'dan sayılırken Trakya Avrupa'ya dahil edilmektedir.

Tarih [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?nsanların Asya'ya yayılması ile Asya tarihinde genel olarak Avrasya stepleri , Do?u Asya , Guney Asya ve Orta Do?u onemli rol oynamı?tır. Asya kıtasının kuzey kısımları gur ormanlar ve tundra ile kaplı olması nedeniyle bu alanlarda cok az insan ya?amı?tır.

Tarih oncesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Asya'ya ayak basan ilk hominidin 1.8 milyon yıl once Afrika'dan goc etmi? Homo erectus oldu?u ve burada 40.000 yıl oncesine kadar da ya?adı?ı du?unulmektedir. ^[1] Bu ture ait Java Adamı ve Pekin Adamı gibi fosiller Guneydo?u ve Do?u Asya'da bulunmu?tur. ?lk modern insanın ayak basması ise 60.000 ila 100.000 yıl once gercekle?mi?tir. ^[1]

Tarih oncesi ca?larda Asya'da uretilmi? ce?itli kalıntılar bulunur. Orne?in MO 10.000 yılına tarihlenen ve Turkiye 'nin guneydo?usunda yer alan Gobekli Tepe Asya kıtasında yer alır ve bilinen en eski insan yapımı dini yapılardan biridir. Bu tarihten kısa bir zaman sonra ise Ortado?u'da Tarım devrimi ba?lamı?, Bereketli Hilal denen bolgede ilk tarım faaliyetleri yurutulmu?tur. Bu, ilerleyen ca?larda bu bolgede ilk devletlerin kurulmasına ve medeniyete zemin hazırlamı?tır.

Bronz ve Demir Ca?ları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Asya'da Bakır ve Bronz Ca?ı sırasında pek cok arkeolojik kultur geli?mi?tir. ?lk at evcille?tirme izlerine sahip Botai kulturu , gunumuzdeki Hint-Avrupalıların koklerini olu?turacak Andronovo , BMAC ve Afanasiyevo kulturu gibi Proto-Hint-Avrupa kulturleri Orta Asya bolgesinde yer almı?tır ve bu kulturler gocebe ve bazen yerle?ik hayatı benimsemi?tir. ?ndus Vadisi Uygarlı?ı 'da bu donemde Guney Asya'da geli?mi?tir. Bu yakla?ık 2000 yıllık zaman zarfında Cin ve Mezopotamya bolgelerinde Akkadlar , Asurlar , Babil , Hititler ve Shang Hanedanı gibi devletler olu?maya ba?lamı?, yazı da Mezopotamya'da MO 4500 dolaylarında Sumerler tarafından geli?tirilmi?tir.

Demir Ca?ı ve sonrası [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Orta Do?u, MO 7. yuzyıldan itibaren ?rani kokenli Med ve Ahameni? ?mparatorlukları 'nın kontrolune girmi?tir. Buyuk ?skender M.O. 4. yuzyılda Turkiye 'den Hindistan 'a kadar bir alanı ele gecirerek Ahameni?leri cokertmi?tir. Daha sonra bu devlet daha kucuk devletlere bolunmu?, Selevkos ve sonrasında Partlar ve Sasaniler bu bolgeleri ellerinde tutmu?tur. Roma kontrolune giren Ortado?u daha sonra ce?itli farklı halkın egemenli?ine girmi?tir. Bunlardan biri olan Osmanlı ?mparatorlu?u 16. yuzyıldan itibaren Orta Do?u , Kuzey Afrika ve Balkanlar 'ı kontrol altına almı?, ancak 20. yuzyılda yıkılı?tır.

Cin'de MO 200 sonrasında, Qin Hanedanı doneminde buyuk bir geni?leme ya?anmı?, Guney Cin ve Vietnam bu hanedanın hakimiyetine girmi?tir. Ayrıca Konfucyusculu?un temelleri atılmı?tır. Daha sonra gelen Han Hanedanı ?mparatorlu?u daha da geni?letmi?, Orta Asya'ya kadar uzanan bir devlete donu?turmu?tur. Bu hanedanın yıkılması ile Uc ?mparatorluk donemi ba?lamı?tır. Bu hanedanları Tang , Song , Yuan ve Ming izlemi?tir. Ming Hanedanı'nı Qing Hanedanı devirmi?, ulkeyi 17. yuzyıldan 20. yuzyılın ba?ına kadar yonetmi?tir.

Bircok antik uygarlık, Cin'e ba?lı ?pek Yolu 'nda gercekle?en ticaret sonucunda Hindistan, Orta Do?u ve Avrupa uzerinden birbirlerini etkilemi?tirler. Hindistan'da ba?layan Hinduizm ve Budizm dini Guney ve Do?u Asya uzerinde onemli bir etkisi olmu?tur. Ayrıca Avrasya steplerinde geli?mi? ?skitler , Hiung-nu , Kimmerler ve Sakalar gibi halklar Asya kıtasının geni? bolgelerini kontrol etmi?tir. Daha sonra bu bozkırlar, Turki ve Mo?ol halkların istilalarında da rol oynamı?tır.

?slam halifeli?i ve di?er ?slam devletlerinin 7. yuzyılda ba?layarak tum Ortado?u'yu kontrol altına almı?, daha sonra Hindistan ve Endonezya 'ya kadar geni?lemi?tir. Haclı Seferleri Muslumanların elinde bulunan Kutsal Toprakları geri almak icin Hristiyan Avrupa'nın giri?imi ile 12. yuzyılda ba?layan bir takım mucadeleler olacaktır. Mo?ol ?mparatorlu?u 13. yuzyılda Asya, Cin'den Avrupa'ya kadar uzanan bolgelerin buyuk bir kısmını, tum Asya'nın ve Avrupa'nın buyuk kısmını ele gecirecektir.

Rus ?mparatorlu?u ilerleyen zamanlarda Sibirya 'nın tum kontrolunu ele gecirdi ve 19. yuzyılın sonunda Orta Asya 'yı hakimiyet altına almaya ba?ladı.

Co?rafya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Eski Dunya kara kutlesinin bir parcası olan Asya 44.391.163 km ² yuzolcumu ile dunyanın en buyuk kıtasıdır. Asya, kuzey-guney do?rultusunda 8.490 km geni?li?indedir. Aynı zamanda 1.010 metrelik ortalama yukseltisiyle de dunyanın en yuksek kıtasıdır. Asya bu yukseltisini; dunyanın en yuksek zirvelerini bunyesinde barındıran Himalaya Da?ları 'na borcludur.

Dunya uzerinde bulunan ce?itli en buyukler Asya'da toplanmı?tır. Asya; kıtaların en geni?i (44 391 163 km ² ) ve ortalama yukseltisi en fazla olanı (1 010 m)'dır. Ayrıca dunyanın en yuksek tepesi Everest tepesi , 8.848 m, en buyuk golu olan Hazar Denizi , en derin golu Baykal Golu , dunyanın deniz seviyesinden en alcak yeri olan Lut Golu , gol yuzeyi -392 m ve dunyanın en alcak havzası Turfan Havzası -154 m Asya kıtasında bulunmaktadır.

Maden bakımından oldukca zengin olan Asya kıtasında dunyada nadir bulunan uranyumdan , en bol bulunan komure kadar butun madenler cıkarılmaktadır. Arabistan Yarımadasında , Sibirya'da ve Tibet Yaylasında petrol ; Sibirya'da elmas , demir , petrol, kur?un ; do?uda, altın , demir, mangan ; Hindistan'da aluminyum , mika , mangan, demir; Pakistan ve Afganistan'da krom en onemli madenlerdendir.

• 
  Kerala
• 
  Mo?ol stepleri
• 
  Guney Cin Karstı
• 
  Hunza Vadisi
• 
  Everest Da?ı

Temel bolgeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Orta Asya ( -stan ulkeleri)
• Do?u Asya ( Uzak Do?u )
• Kuzey Asya ( Sibirya )
• Guney Asya ( Hint Yarımadası )
• Guneydo?u Asya ( Do?u Hint Adaları veya Hindicin )
• Batı Asya ( Orta ve Yakın Do?u )

?klim [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Her turlu iklimin goruldu?u Asya kıtasını dort iklim ku?a?ına ayırmak en uygun yoldur. Bunlar; Kuzey ve Kuzeydo?u Asya, Orta Asya , Guney ve Guneydo?u Asya ile Akdeniz ve Ekvator bolgesidir. Kıtanın kuzeyinde bulunan Arktik Okyanusu ve Kuzey Kutbu , bolgenin iklimini tamamen etkiler. Deniz, senenin birkac haftası haricinde don halindedir. Irmaklar ancak yazın iki uc ay akabilir. Kalan zamanlarda don halindedir.

Kuzeyi te?kil eden Sibirya bolgesinde sıcaklık kı?ın -50 dereceye kadar du?mekte, yazın ise, en sıcak mevsimde ancak 15 dereceye cıkabilmektedir. Kuzey ku?aktan hemen sonra gelen Orta Asya sert bir kara iklimine sahiptir. Tibet Yaylasının Himalaya ve di?er da? silsilelerinin bulundu?u bolgede sıcaklık farkları cok yuksektir. Kara ikliminin bir ba?ka ozelli?i olan ya?ı?ların az olması da haliyle mevcuttur. Guney ve Guneydo?u Asya bol ya?ı?lı ılıman Muson iklimine sahiptir.

Ya?ı?lar mevsimlere gore de?i?iklik arz etmekte olup, ya?ı?larda en buyuk tesir, yazın denizden karaya esen muson ruzgarlarıdır. Kı?ın tam aksi istikamette, yani karadan denize do?ru esen muson ruzgarları, Hindistan ' dan cıkıp denizi a?arak, Japonya 'nın uzerinden gecerken, Japon adalarına bol ya?mur ya?masına sebep olurlar.

On Asya'da Akdeniz kıyılarında bulunan bolgelerde, ılıman Akdeniz iklimi hukum surer. Yaz mevsiminde cok sıcak olan bu bolge kı? aylarında ılıman ve bol ya?ı?lı olur. Ekvator bolgesindeki adalarda ise, butun sene boyunca ortalama sıcaklı?ı 27 °C olan ekvator iklimi hakimdir. Asya kıtasının en sıcak bolgesi Arabistan ve Irak bolgesidir. Ba?dat 'ta yazın sıcaklık golgede 50 dereceye kadar cıkar.

Her yonde oldu?u gibi ya?ı?larda da buyuk farklılıklar goze carpar. Ya?ı? ortalaması kuzeybatıdaki collerde sıfırdır. Cava , Sumatra , Borneo adaları ile Birmanya 'nın bulundu?u guneydo?uda ya?ı? ortalaması 3000 milimetreyi gecer. Akdeniz kıyıları genellikle kı? aylarında bol ya?ı? alır. Hindistan ve Birmanya' da yaz mevsimi boyunca devam eden ya?ı?ların arkasından sık sık kı? kuraklı?ı gelir.

Kurak mevsimin uzun oldu?u bolgelerde mahsul yılda ancak bir defa ekilir. Ya?ı?lar olmadı?ı zaman ekim yapılamadı?ından mahsul seneye kalmaktadır. Bu sebepten Hindistan ve Cin 'de ya?ı?ların yetersiz olmasından dolayı zaman zaman buyuk kıtlıklar olmu?tur. Kurak mevsimin uzun olmadı?ı bolgelerde bir yılda iki defa mahsul alınabilir.

Bitki ortusu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bitki ortusu, tabii olarak iklime ba?lı oldu?u icindir ki, Asya kıtasının bitki ortusu de iklimi ile ce?itlilik arz eder. Arktik Okyanusu yakınlarında, buz ve so?uktan dolayı sadece buzlar eridi?i zaman ortaya cıkan yosun ve bir iki ce?it bitkiden mute?ekkil bir bitki ortusu mevcuttur. Hic a?ac bulunmayan bu ovalık bolgede bulunan bu tip bitki ortusune "tundra" adı verilir. Tundra bolgesinin guneyinde Tayga denilen bolge yer alır. Me?e , cam , ladin vs. a?aclarından meydana gelen bu balta girmemi? ormanlık bolge, kıtayı do?udan batıya bir ye?il ku?ak gibi a?ar. Bu Tayga bolgesinin guneyinde Orta Asya'nın tipik karakteri olan bozkırlar ve coller ?eridi uzanır. Bu ?eridin guney sınırı olan Orta Asya da? silsilelerinin akabinde bulunan Muson bolgesinde yaprak doken a?aclar bol bulunur. Bu daha ziyade kıyı bolgeleridir.

Fauna [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Arktik Okyanusu kıyılarında ayıbalı?ı , foklar , deniz ayısı , kutup ayısı ve bazı deniz ku?ları bol miktarda bulunur. Sibirya ormanlarında ren geyi?i , boz ayı , kurt , tilki , va?ak , kutup geyi?i , sincap gibi orman hayvanlarına cok sayıda rastlanır. Bozkırlarında ceylan , karaca , at , deve , tarla faresi , da? sıcanı , bıldırcın , ba?ırtlak , kırlangıc , cavu?ku?u gibi hayvanlar ya?ar. Orta Asya collerinde ise kertenkele , yaban e?e?i ve col geyi?i gibi hayvanlar ya?amaktadır.

Hindistan ve Cin, hayvan ce?idinin bol oldu?u yerlerdir. Fakat bilgisizce ve usulune uygun olmadan yapılan avlanmalar, co?u hayvanın neslini tuketmi?, co?unun ise tukenmeye yuz tutmasına sebep olmu?tur. Kaplan ve panda , nesli azalan hayvan turlerinin ba?ında gelmektedir. Cakal , misk kedisi ve firavun faresi , yaygın haldedir. Hindistan' da maymun , geyik , karaca , Hint gergedanı , Hindistan filleri , kartal , tavusku?u , papa?an , sulun , Yalıcapkını , turna , balıkcıl , timsah , Kobra ve komodo ejderi ba?ta gelen hayvan turlerindendir. Tropikal bolgelerde maymun ce?itleri boldur. Arabistan'da ceylan suruleri me?hurdur. Arap atı , bu bolgeye mahsus dunyanın en iyi cins atıdır ve kıymetlidir.

Demografi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Asya, 4.4 milyarı a?an nufusu ile dunyanın en kalabalık kıtasıdır. 1.2 milyarı a?an nufusu ile dunyanın en kalabalık ulkesi olan Cin bu kıtada yer almaktadır. Asya dinlerinin de do?du?u kıtadır. ?brahimi dinler arasında yer alan ?slamiyet , Hristiyanlık ve Musevilik dinlerinin her ucu de Ortado?u'da ortaya cıkmı?tır. Yine geni? kitlelere hitap eden Budizm ve Hinduizm de Asya men?eli dinlerdir. Asya aynı zamanda medeniyetler be?i?idir. Turk , Fars , Arap , Cin ve Hint medeniyetleri bu kıtada binlerce yıldır varlıklarını devam ettirmektedirler. Kıtada 100'un uzerinde dil konu?ulmaktadır. Kıtanın do?usunda sarı, guney kısmındaki adalarda siyah geri kalan kısımlarında ise beyaz ırktan insanlar ya?amaktadırlar.

Din [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Asya'da baskın din ?slam olup, Asya halkının %26.1'i kendilerini bir Musluman olarak tanımlamaktadır. ?kinci yaygın din Hinduizm olup, Asyalıların %25.7'sinin dinini olu?turmaktadır. ?slam, a?ırlıklı olarak Endoneyza , Pakistan , Hindistan , Banglade? ve Orta Asya'da gozlemlenmektedir. Budizm , Halk inancları ve Hristiyanlık di?er azınlık dinleridir. Sekuler bir kıta olan Asya'da dinsizlik , ateizm ve agnostisizm yaygın akımlar olup toplumun %20'sinin dini goru?lerini olu?tururlar. Dinsizlik ozellikle Cin , Japonya , Kuzey Kore ve Vietnam 'da yaygındır.

Ekonomi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sıra	Ulke	GSY?H (nominal) milyon $	Zirve yılı
1		14.140.163	2019
2		6.203.212	2012
3		2.935.570	2019
4		2.292.464	2013
5		1.720.489	2018
6		1.111.713	2019
7		1.165.000	2023
8		786.522	2018
9		589.906	2018
10		577.214	2011

Asya ekonomisi, 49 farklı devlette ya?ayan 4.4 milyardan fazla insandan ( dunya nufusunun %60'ı) olu?ur. ^[2] Asya dunyadaki en hızlı buyuyen ekonomik bolge ve SAGP 'ye gore GSY?H bakımından en buyuk kıtasal ekonomidir. Cin , Japonya ve Hindistan dunyanın en buyuk on ekonomisi arasındadır.

Ki?i ba?ına du?en GSY?H goz onunde bulundurulursa co?unlukla Do?u Asya 'da Cin , Japonya ve Guney Kore ile Batı Asya 'daki petrol zengini Katar , Birle?ik Arap Emirlikleri , Bahreyn , Kuveyt ve Umman gibi ulkeler one cıkmaktadır. ?srail ve daha az bir olcude Turkiye 'de bu metri?e gore yuksekte yer alır.

Do?u Asya ve Guneydo?u Asya ulkeleri genel olarak imalat, sanayi ve ticaret ^[3] ile buyumek icin ileri teknoloji endustrilere ve finans endustrisine ^[4] odaklanırlar, Orta Do?u'daki ulkeler ise ekonomik buyume icin esas olarak ham petrole ^[5] ba?ımlıdırlar. Yıllar gectikce, hızlı ekonomik buyume ve dunyanın di?er ulkeleriyle buyuk ticaret fazlalı?ı nedeniyle Asya'da, 4 trilyon ABD doları uzerinde doviz rezervi , Dunyanın toplamının yarısından fazlası, birikmi? durumdadır.

Ulkeler listesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ulke ve Bayra?ı	Yuzolcumu (km 2 )	Nufus	Nufus Yo?unlu?u (km 2 )	Ba?kent
Orta Asya ve Guney Asya :
Turkmenistan	488.100	5.307.188 (Temmuz 2014)	10,8	A?kabat
Kazakistan [6]	2.717.300	18.050.488 (Ocak 2017)	6,6	Astana
Ozbekistan	447.400	32.010.523 (Temmuz 2016)	71,6	Ta?kent
Kırgızistan	198.500	5.362.834 (Temmuz 2009)	27,0	Bi?kek
Tacikistan	143.100	7.564.581 (Temmuz 2010)	52,8	Du?anbe
?ran	1.648.000	80.814.392 (Temmuz 2016)	49,0	Tahran
Afganistan	647.500	33.332.025 (Temmuz 2016)	51,4	Kabil
Pakistan	803.940	158.616.639 (Temmuz 2009)	179,8	?slamabad
Hindistan	3.287.590	1.095.351.995 (Temmuz 2006)	333,1	Yeni Delhi
Nepal	140.800	25.284.463 (Temmuz 2001)	179,5	Katmandu
Sri Lanka	65.610	19.408.635 (Temmuz 2001)	80,2	Sri Jayawardenapura-Kotte
Maldivler	300	359.008 (Temmuz 2006)	1196,6	Male
Bhutan	47.000	2.279.723 (Temmuz 2006)	48,5	Thimphu
Banglade?	144.000	147.365.352 (Temmuz 2006)	1023,3	Dakka
Orta Do?u :
Irak	437.072	29.783.383 (Temmuz 2006)	61,2	Ba?dat
Suriye	185.180	19.881.361 (Temmuz 2006)	101,9	?am
Lubnan	10.400	3.874.050 (Temmuz 2006)	372,5	Beyrut
?srail	22.145	8.884.000 (2018)	38,763	Kudus ( kısmi tanınırlık ) [fn 1]
Filistin	6.220	5.052.000 (2020)	731	Kudus ( kısmi tanınırlık ) [fn 2] [fn 2] [fn 2] [fn 2]
Urdun	92.300	5.153.378 (Temmuz 2001)	55,8	Amman
Suudi Arabistan	1.960.582	30.757.092 (Temmuz 2009)	11,6	Riyad
Umman	212.460	2.622.198 (Temmuz 2001)	12,3	Maskat
Yemen	527.970	18.078.035 (Temmuz 2001)	34,2	San'a
Katar	11.437	885.359 (Temmuz 2006)	77,4	Doha
Kuveyt	17.820	2.418.393 (Temmuz 2006)	135,7	Kuveyt (?ehir)
Bahreyn	665	698.585 (Temmuz 2006)	1050,5	Manama
Birle?ik Arap Emirlikleri	82.880	2.602.713 (Temmuz 2006)	31,4	Abu Dabi
Do?u Asya :
Japonya	377.835	127.463.611 (Temmuz 2006)	337,3	Tokyo
Mo?olistan	1.565.000	2.654.999 (Temmuz 2001)	1,6	Ulanbatur
Cin	9.596.960	1.313.973.713 (Temmuz 2006)	136,9	Pekin
Kuzey Kore	120.540	23.113.019 (Temmuz 2006)	191,7	Pyongyang
Guney Kore	98.480	48.846.823 (Temmuz 2006)	496,0	Seul
Guneydo?u Asya :
Myanmar	678.500	47.382.633 (Temmuz 2006)	69,8	Yangon
Tayland	514.000	61.797.751 (Temmuz 2001)	120,2	Bangkok
Kambocya	181.040	13.881.427 (Temmuz 2006)	76,6	Phnom Penh
Laos	236.800	6.368.481 (Temmuz 2006)	26,8	Vientiane
Vietnam	329.560	79.939.014 (Temmuz 2001)	242,5	Hanoi
Malezya	329.750	29.385.858 (Temmuz 2006)	73,6	Kuala Lumpur
Endonezya [8]	1.919.440	245.452.739 (Temmuz 2006)	127,8	Jakarta
Singapur	647	6.300.419 (Temmuz 2001)	6646,7	Singapur
Brunei	5.770	379.444 (Temmuz 2006)	65,7	Bandar Seri Begawan
Filipinler	300.000	89.468.677 (Temmuz 2006)	298,2	Manila
Do?u Timor [9]	14.609	950.000 (Temmuz 2006)	65,0	Dili
Papua Yeni Gine [8]	462.840	8.606.323 (2018)	15,0	Port Moresby
Kuzey Asya ve Batı Asya :
Rusya [10]	17.075.200	142.893.540 (Temmuz 2006)	8,3	Moskova
Gurcistan [11]	69.700	4.661.473 (Temmuz 2006)	66,8	Tiflis
Azerbaycan [12]	86.600	9.677.800 (Temmuz 2015)	91,9	Baku
Turkiye [13]	780.500	83.154.997 (Temmuz 2020)	91,9	Ankara
Kıbrıs Cumhuriyeti	6.000	760.000 (Temmuz 2006)	77,2	Lefko?a
Ermenistan	29.800	5.067.401 (Temmuz 2006)	83,0	Erivan
Kuzey Kıbrıs Turk Cumhuriyeti	3.355	265.1001 (Temmuz 2006)	79	Lefko?a
Da?lık Karaba? Cumhuriyeti	11.458	141.400 (2010)		Hankendi
Guney Osetya	3.900	72.000 (2007)	18	?inval
Abhazya	8.432	216.000 (2003)	72,5	Sohum
Notː Tanınmayan veya sınırlı ?ekilde tanınan devletler e?ik yazılmı?tır.

Notlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1. ^ Kudus , ?srail Devleti tarafından ba?kent olarak kabul edilmektedir. Meclis ve bakanlıkların co?u Kudus'te yer alırken bazı idari binalar Tel Aviv 'de bulunmaktadır.
2. ^ Kudus , Filistin Devleti tarafından ba?kent olarak kabul edilmektedir. ^[7] Ancak idari binalar Ramallah ’ta bulunmaktadır.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Wikimedia Commons'ta Asya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.