Bankoko

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Bangkoko )
Panorama vido de la urbocentro de Bankoko
Panorama vido de la urbocentro de Bankoko
Bankoko (= Bangkoko)
taje   ?????????????
urbo
Fotomonta?o
Flago
Blazono
Oficiala nomo: taje   ?????????????
?tato Tajlando  Tajlando
Historiaj regionoj Re?lando Ajuthajo, Re?lando Rattanakosin
Rivero Menam-?ao-Praja
Situo Bankoko
 - koordinatoj 13° 45′ 08″ N 100° 29′ 38″ O  /  13.75222 °N, 100.49389 °O  / 13.75222; 100.49389 (mapo)
Areo 1 568,737  km²  (156 873,7  ha )
 - de metropolo 7 761,50  km²  (776 150  ha )
Lo?antaro 9 100 000  ( 2010 )
 - de metropolo 11 971 000
Denseco 5 800,84 lo?./ km²
 - de metropolo 1 542 lo?./ km²
Fondita 21-a de aprilo 1782 kiel ?efurbo
Estro Chadchart Sittipunt

(ekde 22-a de majo 2022)

Horzono Tempo en Tajlando (UTC+7)
Po?tkodo
Telefona anta?kodo +66-2
ISO 3166-2:TH TH-10
Situo enkadre de Azio
Situo enkadre de Azio
Situo enkadre de Azio
Situo enkadre de Tajlando
Situo enkadre de Tajlando
Situo enkadre de Tajlando
Partoj de la urbo
Partoj de la urbo
Partoj de la urbo
Vikimedia Komunejo: ?????????????
Retpa?o: www.city.bangkok.go.th
Map
Parko Lumphini en Bankoko

Bankoko a? Bangkoko [1] ( angle   Bangkok ; taje   ????????????? : , Krung Thep Mahanakhon ; mallonge ???????? , Krung Thep a? Krung-Tep ) estas la ?efurbo kaj plej granda urbo de Tajlando . En 2010 , ?i havis 8,280,925 lo?antojn. Tio estas ?irka? 12.6 procento de la landa lo?antaro. ?irka? 14 milionoj da personoj (22.2 procento) lo?as ene de la ?irka?a Bankoka Metropola Regiono , kio faras Bankokon tre ?efa urbo, nanigante aliajn urbajn centrojn de Tajlando la? kriterioj de graveco. La urbo situas ?e la orienta flanko de la rivero ?ao Fraja en kies delto ?i okupas 1,568.7 kvadratajn kilometrojn .

Bankoko datigas siajn radikojn el malgranda komercejo dum la Ajuthaja Regno en la 15-a jarcento, kiu poste kreskis la? grando kaj i?is la loko de du ?efaj urboj: Tonburi en 1768 kaj Rattanakosin en 1782. Bankoko estis ?e la kerno de siama (Tajlando estis tiam konata sub la nomo Siamo ) modernigo, dum la fino de la 19-a jarcento, kiam la lando frontis premojn el Okcidento . La urbo estis la centro de la tajlandaj politikaj luktoj, la?longe de la 20a jarcento, kiam la lando nuligis absolutan monarkion , adoptis konstitucian regadon kaj suferis nombrajn pu?ojn kaj kelkajn insurekciojn . La urbo kreski?is rapide dum la 1960-aj al la 1980-aj jaroj kaj nune faras gravan efikon al la politiko , ekonomio , edukado, amaskomunikiloj kaj moderna socio de Tajlando.

La plena, oficiala nomo de la urbo estas ????????????? ??????????????? ??????????????????? ????????? ??????????????? ?????????????? ??????? ???????? ????????? ???????????? ?????????????????? , Krung Thep Mahanakhon Amon Rattanakosin Mahinthara Ayuthaya Mahadilok Phop Noppharat Ratchathani Burirom Udomratchaniwet Mahasathan Amon Piman Awatan Sathit Sakkathattiya Witsanukam Prasit ( ), la plej longa urbonomo en la mondo. ?i signifas :≪An?elurbo, urbego, lo?loko de smeralda Budho , nekaptebla urbo de Dio Indro , granda mond?efurbo ?izelita per na? gemoj , feli?a urbo, donema en la grandega Re?a Palaco simila al la ?iela domo, regejo de la reenkarni?inta dio, urbo dedi?ita al Indro kaj konstruita de Vi?nukarno .≫ Tiu nomo estis listita en la Guinness-libro de rekordoj kiel la plej longa lokonomo de la mondo, kun 168 literoj . [2] La tajlandaj lernejanoj devas lerni la kompletan nomon, kvankam malmultaj povas klarigi la signifon ?ar multaj vortoj estas arkaikaj, kaj konataj de malmultaj.

La forta investaltigo en Azio en la 1980-aj kaj 1990-aj jaroj kondukis al multaj multnaciaj firmaoj setligi siajn mondoregionajn sidejojn en Bankoko. La urbo estas nune mondoregiona forto en financoj kaj negocoj . ?i estas internacia kerno por transporto kaj sanzorgo , kaj elstari?is kiel centro por artoj , modo , kaj distrado . La urbo estas fama pro sia surstrata vivo kaj kulturaj mejlo?tonoj, same kiel pro siaj ru?-lumaj distriktoj . La Granda Palaco kaj la budhismaj temploj kiel tiuj de ?at Arun kaj de ?at Fo staras kontraste kun aliaj turismaj alloga?oj kiel la noktovivaj scenejoj de la stratoj ?aosan kaj Patpong . Bankoko estas inter la plej pintaj turismaj celoj, kaj estis nomumita la plej vizitata urbo en kelkaj listigoj.

La rapida kresko de Bankoko kun malmulta urboplanado rezultis en malorda urbo kaj neta?ga infrastrukturo . Malbonkvalita reto de ?oseoj , spite etendan reton de a?to?oseoj , kun esenca uzado de privataj a?toj, kondukis al kronika kaj kripla trafika kongesto , kio siavice okazigis teruran aerpoluadon , ?efe en la 1990-aj jaroj . Ekde tiam la urbo turni?is al publika transporto kiel klopodo por solvi la problemon. Kvin rapidaj trafiklinioj estas nune funkciantaj, kaj pliaj sistemoj estas konstruataj a? planitaj de la nacia registaro kaj de la Bankoka Metropola Administracio .

Historio [ redakti | redakti fonton ]

La historio de Bankoko datas almena? reen al komenco de la 15a jarcento, kiam ?i estis vila?o en la okcidenta bordo de la rivero ?ao Fraja , sub la regado de la Regno A?uthaja . [3] Pro sia strategia loko ?e la elfluo de la rivero, la urbo la?grade plii?is la? gravo. Bankoko dekomence servis kiel doganejo kun fortika?oj amba?flanke de la rivero, kaj estis la loko de sie?o en 1688 en kiu la Francoj estis elpelitaj el Siamo. Post la falo de A?uthaja anta? la Birma Imperio en 1767, la ?us kronita re?o Taksin establis sian ?efurbon en la urbo, kiu i?is la bazo de la Regno Tonburi. En 1782, la re?o Futthajotfa ?ulalok ( Rama la 1-a ) sukcedis Taksin, translokigis la ?efurbon al la insulo Rattanakosin ?e la orienta bordo, kaj tiel li fondis la Regnon Rattanakosin. La Urba Piliero estis starigita la 21an de aprilo 1782, kio estas konsiderata kiel la dato de la fondo de la nuna urbo. [4]

La ekonomio de Bankoko la?grade etendi?is tra internacia komerco , unue kun ?inio , poste kun okcidentaj komercistoj el la komenco al la mezo de la 19a jarcento. Kiel ?efurbo, Bankoko estis la centro de la modernigo de Siamo kaj tiel ?i devis fronti la premon el la okcidentaj potencoj fine de la 19a jarcento. Dum la regadoj de la re?oj Mongkut ( Rama la 4-a , 1851?68) kaj ?ulalongkorn ( Rama la 5-a , 1868?1910) okazis la enkondukon de la vaporma?ino , presma?ino , la fervoja transporto kaj aliaj infrastrukturoj en la urbo, same kiel la formala edukado kaj la sansistemon . Bankoko i?is la centro por la lukto por la povo inter la diversaj militistaj kaj politikaj elitoj kiam la lando abolis la absolutan monarkion en 1932 . Aliancita Tajlando kun la Japana Imperio en la Dua Mondmilito , la ?efurbo suferis aliancan bombadon , sed rapide kreski?is en la postmilita periodo kiel rezulto de la usona helpo kaj la investado sponsorita de la registaro. La rolo de Bankoko kiel ripoza sidejo por usonaj militistoj akcelis ties turisman industrion same kiel oni establis ?in kiel plej grava celo por la seksa turismo . Disproporcia urba disvolvi?o kondukis al pliigo de la ekonomia malegaleco kaj al la amasmigrado el ruraj areoj al Bankoko; ties lo?antaro plialti?is el 1.8 milionoj al 3 milionoj en la 1960-aj jaroj. Post la retirigo de usonanoj el Vjetnamio en 1973, la japana ekonomio anstata?is ilin kiel estroj de la investado, kaj la etendo de eksport -orientita fabrikado kondukis al la kresko de la financa merkato en Bankoko. [5] Rapida kresko de la urbo pluis tra la 1980-aj kaj komenco de la 1990-aj jaroj, ?is ?i estis bremsita de la financa krizo de 1997 en Azio . En tiu epoko, aperis multaj publikaj kaj sociaj problemoj, inter kiuj la fu?a infrastrukturo kiu montri?as en elstaraj trafik?topi?oj de la urbo. La rolo de Bankoko kiel la politika sidejo de la lando plue okazigas tie la organizadon de popularaj protestoj, el la studentaj ribeloj de oktobro de 1973 kaj la masakro de la Tamasata Universitato en 1976 , la kontra?-militistaj manifestacioj de la Nigra Majo de 1992 , kaj sinsekvaj kontra?-registaraj manifestacioj de opoziciantaj grupoj el 2008 anta?en.

Administracio de la urbo estis por la unua fojo formaligita de la re?o ?ulalongkorn en 1906, per la establado de monthon Krung Thep Fra Maha Na?on ( ???????????????????? ) kiel nacia subdivido. En 1915 la monthon estis disigita en kelkaj provincoj, kies administraciaj limoj estis ekde tiam ?an?itaj. La urbo en sia nuna formo estis kreita en 1972 pere de la formado de la Bankoka Metropola Administracio (BMA), post la kunigo de la provinco Fra Na?on en la orienta bordo de la rivero ?ao Fraja kun la provinco Tonburi en la okcidento dum la anta?a jaro. [4]

Geografio [ redakti | redakti fonton ]

Satellite image showing a river flowing into the ocean, with large built-up areas along its sides just before the river mouth
La Bankoka urbareo estas markita en tiu satelita bildo de la malsupra delto de la rivero ?ao Fraja. La konstruita urba areo etendi?as norden kaj suden al la provincoj Nonthaburi kaj Samut Prakan.

La Bankoka urbareo mem kovras surfacon de 1,568.7 kvadrataj kilometroj, kio rangigas ?in la 69a inter la aliaj 76 provincoj de Tajlando . El tio, ?irka? 700 kvadrataj kilometroj formas la konstruitan urban areon . [6] ?i estis rangigita la 73a en la mondo la? kriterioj de terareo. [7] La urba areo atingas partojn de ses aliaj provincoj en siaj bordoj, nome, la? horlo?a ordo el nordokcidento : Nonthaburi , Pathum Thani , ?a?oengsao , Samut Prakan , Samut Sa?on , kaj Na?on Pathom . Kun la escepto de ?a?oengsao, tiuj provincoj, kune kun Bankoko, formas la pli grandan Bankokan Metropolan Regionon. [8]

Nonthaburi , taje   ??????? estas urbego, provinca sidejo kaj anta?urbo de Bankoko. Nonthaburi estas la dua plej granda urbo de la lando. Pak Kret , taje   ???????? estas universitata urbego, anta?urbo de Bankoko kaj distrikta sidejo.

Topografio [ redakti | redakti fonton ]

Bankoko trovi?as sur ebena?o la? amba? bordoj de rivero ?ao Fraja preska? (30 km -ojn) ?e la marbordo , nur ?is 2 metrojn pli alte, ol la maro . La rivero meandras tra la urbo en sudenan direkton, kaj elfluas en la Golfo de Tajlando proksimume je 25 kilometroj sude de la urbocentro . La areo estas ebena kaj malsupra, kun avera?a alto de 1.5 metroj super marnivelo . [9] [10] Plej el la areo estis origine mar?a , kiu estis la?grade drenita kaj irigaciita por agrikulturo per de la konstruo de kanaloj (?long) kio okazis el la 16a ?is la 19a jarcentoj. La fluejo de la rivero tra Bankoko estis modifita pere de la konstruo de kelkaj kanaletoj.

La reto de akvovojoj de la urbo servis kiel unuaranga rimedo de transporto ?is la fino de la 19a jarcento, kiam oni ekkonstruis modernajn ?oseojn . ?is tiam, plej personoj lo?is ?e a? e? super akvo, kio kondukis al la fakto ke la urbo estis konata dum la 19a jarcento kiel la " Venecio de Oriento ". [11] Multaj el tiuj kanaloj ekde tiam estis terplenigitaj a? surpavimitaj, sed aliaj ankora? serpentumas la urbon, servante kiel ?efaj drenkanaloj kaj transportvojoj. Plej kanaloj estas nune akre poluitaj , kvankam la BMA klopodas traktadi kaj purigadi kelkajn kanalojn. [12]

?efaj kanaloj de Bankoko estas montrataj en tiu mapo detalante la originan fluejon de la rivero kaj ties trarektaj kanaloj.

La geologio de la Bankoka areo estas karakterizita de pinta tavolo de milda marargilo, konata kiel "Bankoka argilo", avera?e 15 metrojn dika, kiu ku?as super akvosistemo konsistanta el ok konataj unuoj. Tiu trajto kontribuis al la efikoj de subsidenco okazigita de etenda grundakva pumpado . Unue agnoskita en la 1970-aj jaroj, subsidenco tuj i?is kritika afero, kaj ?i atingis proporcion de 120 millimetroj jare en 1981. Decidoj pri grundakva administrado kaj mildigado ekde tiam malpliigis la severecon de la situacio, kvankam subsidenco estas ankora? okazanta je proporcio de 10 al 30 milimetroj jare, kaj partoj de la urbo estas nun 1 metron sub marnivelo. [13] Estas timo ke la urboj povus esti subakvigita ?irka? 2030. [14] [15] [16]

Subsidenco rezultis en plii?anta risko de inundoj , ?ar Bankoko estas jam sub risko de inundoj pro sia malalta alto kaj neta?ga dreniga infrastrukturo. La urbo nun devas fidi al barieroj kontra?inundaj kaj en la pliigo de la drenado el kanaloj per pumpado kaj konstruado de drentuneloj, sed partoj de Bankoko kaj ties ?eurboj estas ankora? ofte inundataj. Fortaj pluvoj rezultas en urba trofluado kiu superas la drensistemojn, kaj elfluado el supraj areoj, estas ?efaj minacaj faktoroj. [17] Akraj inundoj kiuj dama?is multon el la urbo okazis en 1995 kaj 2011. En 2011, plej el la nordaj, orientaj kaj okcidentaj distriktoj de Bankoko estis inunditaj, en kelkaj lokoj dum ?irka? du monatoj. Anka? la marborda erozio estas problemo en la golfa marborda areo, malgranda parto el kio ku?as ene de la Bankoka distrikto Bang ?un Thian. La tutmonda varmigo metas pluajn serizajn riskojn, kaj studon de la OEKE ?irka?kalkulis, ke 5 138 milionoj da personoj en Bankoko povas esti eksponita al marbordaj inundoj ?irka? 2070, nome la sepa plej alta rango inter tutmondaj havenurboj . [18]

Ne estas altaj montoj en Bankoko. La plej proksima montaro estas la Masivo ?ao ?iao, ?irka? 40 km sudoriente de la urbo. Fu ?ao Thong, la nura monteto en la metropola areo, originita el tre granda stupao kiun la re?o Rama la 3-a (1787?1851) konstruis en ?at Saket . La stupao falis dum la konstruado pro la mola grundo kiu ne povis elteni ties pezon . Dum la venontaj kelkaj jardekoj, la abandonita kot-brika strukturo akiris la formon de natura monteto kaj e? plialti?is pro kreskintaj vegeta?aroj . La lokanoj nomis ?in fu ?ao ( taje   ????? ), kvaza? ?i estas natura trajto. [19] En la 1940-aj jaroj, oni aldonis fermigajn cementajn murojn por eviti erozion al la monteto. [20]

Klimato [ redakti | redakti fonton ]

Bankoko havas tropikan malsekan kaj sekan klimatojn . La plej alta temperaturo estas 41 °C .

A partial view of a large traffic circle, with many vehicles on the road, including buses, cars, minibuses, brightly painted taxis and a tuk-tuk
Trafika ?topi?o post pluvo.

Kiel plej el Tajlando, Bankoko havas tropikan savanoklimaton la? la Klimata klasifiko de Koppen kaj estas sub la influo de la musona sistemo de Suda Azio . Oni spertas tri sezonojn : varma, pluva kaj malvarma, kvankam temperaturoj estas tre varmaj la tutan jaron, ranga el avera?a malalto de 22.0 °C en decembro al avera?a alto de 35.4 °C en aprilo . La pluva sezono ekas kun la alveno de la sudokcidenta musono ?irka? la mezo de majo . Septembro estas la plej malseka monato, kun avera?a precipita?o de 334.3 milimetroj. La pluva sezono da?ras ?is oktobro , kiam la seka kaj malvarma nordorienta musono okazas ?is februaro . La varma sezono estas ?enerale seka, sed anka? okazas fojaj someraj ?tormoj . [21] La surfaca magnitudo de la urba varminsulo de Bankoko estis mezurita en 2.5 °C dum la tago kaj de 8.0 °C nokte. [22] La plej alta registrita temperaturo de la Bankoka metropolo estis 40.1 °C en marto 2013, [23] kaj la plej malalta registrita temperaturo estis 9.9 °C en januaro 1955. [24]

La Grupo por la Klimata Efiko de la NASA Instituto Goddard por Spacaj Studoj analizis klimatajn datumojn por ?efaj urboj tutmonde. ?i trovis, ke Bankoko en 1960 havis 193 tagojn je a? super 32 °C . En 2018, Bankoko povis suferi 276 tagojn je a? super 32 °C . La grupo anta?vidas plialti?on ?irka? 2100 al, avera?e, 297 a? 344 tagoj je a? super 32 °C . [25]

Vidinda?oj [ redakti | redakti fonton ]

?akri Maha Prasat en la Granda Palaco, finkompletigita en 1882.

Servoj [ redakti | redakti fonton ]

La Universitato Srinakarin?irot a? Srinakharinwirot ( taje   ?????????????????????????? ) estas publika universitato trovi?anta en Bankoko. Fondita en 1949 nomita de la re?o PhumiPhon Adunjadet . ?i estis la unua institucio pri edukado en Tajlando, koncentrita sur instruista trejnado .

Demografio [ redakti | redakti fonton ]

A street during sunset lined with many stalls and shops with a lot of signs bearing Thai and Chinese names
Strato ?ao?arat, nome centro de la Bankoka ?ina Kvartalo. ?inaj enmigrantoj kaj ties posteuloj formas la plej grandan etnan grupon en la urbo.

La urbo Bankoko havas 8,305,218 lo?antojn la? la censo de 2010, tio estas 12.6 procento de la landa lo?antaro. [26] En 2018, la lo?antaro estis ?irka?kalkulita en 10 milionoj. ?irka? la duono estas enlandaj migrantoj el aliaj Tajlandaj provincoj. [27] Tamen nur 5,692,284 lo?antoj, apartenantaj al 2,672,423 hejmoj, registris Bankokon kiel sia la?le?a domicilo , la? la statistiko de 2014. [28] Granda nombro de la nuntempa lo?antaro de Bankoko pendolas el ?irka?aj provincoj en la Bankok Metropola Regiono, kies totala lo?antaro estas 14,626,225. [29] Bankoko estas kosmopolita urbo; la censo montris, ke ?i estas hejmo de 567,120 enmigrintoj el aliaj landoj de Azio (inklude 71,024 ?inojn kaj 63,069 japanojn ), 88,177 el E?ropo, 32,241 el Usono , 5,856 el Oceanio kaj 5,758 el Afriko . Migrantoj el najbaraj landoj estas 216,528 birmanoj , 72,934 kambo?anoj kaj 52,498 el Laoso . [30] En 2018, la ciferoj montris ke estas 370,000 internaciaj migrantoj registritaj en la Departemento de Dungado, pli ol duono el ili migrantoj el Kambo?o, Laoso kaj Birmo. [31]

?emelurboj [ redakti | redakti fonton ]

Panoramoj de bankokaj Rajprasong, Ĉidlom kaj Suĥumvit nokte kun Parko Lumfini meze vidata el Sathorn-Silom CBD.
Panoramoj de bankokaj Rajprasong, ?idlom kaj Su?umvit nokte kun Parko Lumfini meze vidata el Sathorn-Silom CBD.
Hokusajo montras Bankokon en la Poemo de Utnoa .

Bankoko kaj Esperanto [ redakti | redakti fonton ]

En la kvina kanto de la verko de Abel Montagut nome Poemo de Utnoa okazas asembleo de la Gobanoj (eksterteranoj). Tie oni akceptas, ke oni plikura?igu la malfortigitan Utnoan (nome la ?efrolulo Noa ) pere de la drogo ano?do . Inna malsupreniras kaj liveras ?in al Noa. Je ties efiko aperas anta? li la poeto Valmikio kiu montras al li la enormajn atingojn de la estonta homaro, se li sukcesas savi ?in, nome, en Azio, el ?ina Murego al insulo Srilanko . Poste aperas la japana pentristo Hokusajo kiu siavice montras aliajn mirinda?on el Azio . Jen kiel oni prezentas Bankokon nome Krung-Tep:

Ili voja?as suden al Krung-Tep, kie kanaloj
serpentaj disas. -Jen rimarku la Pinglon A?roran
de la Pagodo Arun, multekolore fajenca,
la Grandpalacajn Templojn kun mozaika vitraro,
tegitajn per orpanoj. Jen sekve Ben?amabotrip
kun gabloj nubocelaj, tegmentoj fajne pinaklaj. [32]

Esperanto-movado [ redakti | redakti fonton ]

Esperantista Grupo en Bangkok (~1991-?) estis iama Esperanto-Grupo en Bangkoko. La grupon funkciigis sinjoro Pho Thamkhajadpaikun.

Bildaro [ redakti | redakti fonton ]

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]

  1. Bangkoko en Plena Ilustrita Vortaro
  2. "Record Application Search". Guinness World Records. Alirita la 27an de aprilo 2019.
  3. Chandrashtitya, Tipawan; Matungka, Chiraporn. ?????????????????? [Historio de Thonburi]. Arta kaj kultura servo (taje). Dhonburi Rajabhat Universitato. Arkivita el la originalo en la 13a de julio 2010. Alirita la 11an de decembro 2011.
  4. 4,0 4,1 Komitato por la Rattanakosin Dujarcentjari?a Celebro (1982). ????????????????????????????????????? [Konservarkivoj de la urbo Rattanakosin]. Departemento de Fajnartoj. Reproduktita en "????????????????????" [La vojo i?i Bankoko]. BMA Data Center. Arkivita el la originalo en 19a de decembro 2014. Alirita la 27an de aprilo 2019.
  5. Baker & Pongpaichit 2005, pp. 37?41, 45, 52?71, 149?150, 162, 199?204.
  6. Thavisin et al. (eld) 2006, p. 24. Reproduktita en "Geography of Bangkok". Arkivigite je 2011-07-05 per la retarkivo Wayback Machine BMA retejo. Arkivita el la originalo la 5an de julio 2011. Alirita la 8an de septembro 2007.
  7. "The largest cities in the world by land area, population and density". City Mayors. 6 de januaro 2007. Arkivita el la originalo la 18an de julio 2008. Alirita la 19an de julio 2008.
  8. Tangchonlatip, Kanchana (2007). "?????????????: ????????????????????????????????" Arkivigite je 2012-03-04 per la retarkivo Wayback Machine [Bankoko: por?iama ?efurbo de Tajlando]. En Thongthai, Varachai; Punpuing, Sureeporn (eld.). ??????????????? 2550 [Lo?antaro kaj socio 2007]. Na?on Pathom, Tajlando: Instituto por lo?antara kaj socia esplorado. Alirita la 26an de septembro 2012.
  9. Sinsakul, Sin (A?gusto 2000). "Late Quaternary geology of the Lower Central Plain, Thailand". Journal of Asian Earth Sciences. 18 (4): 415?426. doi:10.1016/S1367-9120(99)00075-9. Alirita la 22an de majo 2014.
  10. La BMA havigas alton de 2.31 metroj. Thavisin et al. (eld) 2006, p. 24.
  11. Smyth, H. Warrington (1898). Five years in Siam: from 1891 to 1896. II. New York: Charles Scribner's Sons. p. 9. Quoted in Baker & Phongpaichit 2005, p. 90.
  12. Thavisin et al. (eds) 2006, p. 35.
  13. Phien-wej, N.; Giao, P.H.; Nutalaya, P (2a de februaro 2006). "Land subsidence in Bangkok, Thailand". Engineering Geology. 82 (4): 187?201. doi:10.1016/j.enggeo.2005.10.004. Alirita la 27an de aprilo 2019.
  14. "Rising seas, sinking land threaten Thai capital". Arkivigite je 2007-10-30 per la retarkivo Wayback Machine CNN International. Arkivita el la originalo la 30an de oktobro 2007. Alirita la 27an de aprilo 2019.
  15. Philip, Bruno (21a de julio 2011). "Thailand, Sinking: Parts of Bangkok Could Be Underwater in 2030". Time . Alirita la 27an de aprilo 2019.
  16. Sattaburuth, Aekarach (23a de julio 2015). "Bangkok 'could be submerged in 15 years'". Bangkok Post. Alirita la 27an de aprilo 2019.
  17. Engkagul, Surapee (1993). "Flooding features in Bangkok and vicinity: Geographical approach". GeoJournal. 31 (4): 335?338. doi:10.1007/BF00812783 (neaktiva en la 19a de septembro 2018).
  18. Nicholls, R. J.; Hanson, S.; Herweijer, C.; Patmore, N.; Hallegatte, S.; CorfeeMorlot, J.; Chateau, Jean; Muir-Wood, Robert (2008). "Ranking Port Cities with High Exposure and Vulnerability to Climate Extremes: Exposure Estimates" (PDF). [ rompita ligilo ] OECD Environment Working Papers (1). doi:10.1787/011766488208. Alirita la 27an de aprilo 2019. p. 8.
  19. Malnova foto (de ?irka? 1900) de la loko el la kolekto de la Biblioteko de la Cornell Universitato (lasta aliro 2009-04-27).
  20. "Fu ?ao Thong (Ora Monteto)". wikimapia.org.
  21. Climatological Group, Meteorological Development Bureau (Januaro 2012). "The Climate of Thailand" (PDF). Arkivigite je 2019-04-11 per la retarkivo Wayback Machine Taja Meteorologia Departemento. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  22. Tran, Hung; Uchihama, Daisuke; Ochi, Shiro; Yasuoka, Yoshifumi (Januaro 2006). "Assessment with satellite data of the urban heat island effects in Asian mega cities". International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation. 8 (1): 34?48. doi:10.1016/j.jag.2005.05.003. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  23. Wangkiat, Paritta (15a de julio 2018). "Strong Cities Needed" (en Spectrum). Bangkok Post. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  24. Thai Meteorological Department. "Extreme minimum temperature during winter season in Thailand 60-year period (1951?2010)" (PDF). Arkivigite je 2019-04-27 per la retarkivo Wayback Machine retejo de TMD. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  25. Popovich, Nadja; Migliozzi, Blacki; Taylor, Rumsey; Williams, Josh; Watkins, Derek (n.d.). "How Much Hotter Is Your Hometown Than When You Were Born?" (Interactive graphic). New York Times. NASA Goddard Institute for Space Studies. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  26. [https://web.archive.org/web/20190312075524/http://popcensus.nso.go.th/report/WholeKingdom_T.pdf Arkivigite je 2019-03-12 per la retarkivo Wayback Machine "The 2010 Population and Housing Census: Whole Kingdom" (PDF). popcensus.nso.go.th. National Statistical Office. 2012. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  27. Wangkiat, Paritta (15a de julio 2018). "Strong Cities Needed" (en Spectrum). Bangkok Post. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  28. "?????????????????????????????? ??????? ?.?. 2557 (Statistiko de lo?antoj kaj hejmoj, 2014)". Departemento de Provinca Administracio. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  29. "The 2010 Population and Housing Census: Whole Kingdom" (PDF).
  30. "The 2010 Population and Housing Census: Bangkok" (PDF). Arkivigite je 2019-03-13 per la retarkivo Wayback Machine popcensus.nso.go.th. Nacia Statistika Servo. 2012. Alirita la 28an de aprilo 2019.
  31. Wangkiat, Paritta (15a de julio 2018). "Strong Cities Needed" (en Spectrum).
  32. Abel Montagut , Poemo de Utnoa . Pro Esperanto. Vieno, 1993. ISBN 3-85182-007-X . 225 p., p. 115.

Vidu anka? [ redakti | redakti fonton ]

Eksteraj ligiloj [ redakti | redakti fonton ]

  • En tiu ?i artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Bangkok en la angla Vikipedio.