Ta?kento

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Ta?kento
uzbeke   Toshkent , ruse   Ташке?нт
urbo
Fotomonta?o
Blazono
Oficiala nomo: To?kent
Lando Uzbekio  Uzbekio
Regiono Ta?kenta regiono
Historia regiono Silka vojo
Situo Ta?kento
 - koordinatoj 41° 16′ 00″ N 69° 13′ 00″ O  /  41.26667 °N, 69.21667 °O  / 41.26667; 69.21667 (mapo)
Plej alta punkto
 - alteco 253  m s. m.
Plej malalta punkto
 - alteco 130  m s. m.
Areo 334,8  km²  (33 480  ha )
Lo?antaro 2 571 668  ( 2020 )
Denseco 7 681,21 lo?./ km²
Horzono GMT (UTC+5)
Po?tkodo 100000
Tel. anta?kodo +998 71
Situo enkadre de Uzbekio
Situo enkadre de Uzbekio
Situo enkadre de Uzbekio
Mapo de la urbo
Mapo de la urbo
Mapo de la urbo
Situo enkadre de Azio
Situo enkadre de Azio
Situo enkadre de Azio
Vikimedia Komunejo: Tashkent
Retpa?o: www.tashkent.uz
Map

Ta?kento ( uzbeke   Toshkent ), estas nuntempa ?efurbo de Uzbekio , grava politika, ekonomia, kultura kaj scienca centro de la lando. Ta?kento estis grava haltejo en komerca vojo ( Silka Vojo ) de Azio al E?ropo . Post rusa revolucio en 1917 multaj historiaj konstrua?oj estis detruitaj kaj pli poste en 1966 forta tertremo neniigis multajn konstruajn hereda?ojn. [1]

Vidinda?oj de la urbo: Madraso Kukelda? el la 16-a jarcento . [2] ?i esti?is dum regnado de ?ano Abdullah la 2-a ( 1557 - 1598 ), reganto de la ?anlando Bu?aro , kaj nun estas supervidata de la provinca religia Konsilio de Mavaranahr . La konstrua?o nun estas uzita kiel moskeo .

Proksime de Ta?kento trovi?as la tombo de Amir Temur, pli konata kiel Tamerlan ? iam konkerita de li teritorio etendi?is de Hindio ?is la Mediteranea Maro .

La urbo havas modernan subteran fervojon ( metroo ), kiu estas unika en Centra Azio . [3]

Etimologio [ redakti | redakti fonton ]

En skribaj fontoj la urbo estas menciita ekde la 4-a - la 5-a jarcentoj sub la nomoj D?ad?o, ?a?kento, ?a?kento, Binkento. En la 11-a jarcento, en la verkoj de centraziaj sciencistoj Al-Biruni kaj Mahmud al-Ka?gari , la urbo estis renkontita sub la nomo "Ta?kento" unuafoje. Al-Ka?gari estis la unua persono kiu klarigis ke la nomo Ta?kento signifas "?tonurbo" ( tjurke ta? - "?tono", kent - "urbo"). Biruni, apogante ?i tiun interpreton, notis ke "?a?kento" estas distordita formo de la tjurka "Ta?kento"; estas evidente ke "?a?kento" estas alia formo de distordo de la sama nomo. La versio de Binkento trovi?as en la verkoj de arabaj geografiistoj. [4] Biruni emfazas: "?u vi ne vidas, ke "?a?o" estas prenita el la nomo de ?i tiu urbo tjurklingve, nome "Ta?-kand" ("?tona vila?o")?" [5]

La grekoj nomis la areon kie Ta?kento nun staras "Tsatsena" ( helene : Τσατσην? ). [6]

Origino de televido [ redakti | redakti fonton ]

Unua manifestacio de plene elektronika televidilo al publiko kaj komitato estis farita en Ta?kento en somero 1928 per Boris Grabovskij kaj lia teamo. En sia metodo kiu estis patentita en Samara en 1925, Boris Grabovskij proponis novan principon de televida figurado bazita sur la vertikala kaj horizontala elektrono trabo balai sub alta tensio. Nuntempe tiu principo de televida figurado estas uzita preska? en ?iuj modernaj katodo-radio tuboj. Historiisto kaj etnografo Boris Golender en sia filma prelego priskribis pri tiu evento. [7] Tiu dato de pruvo de la plene elektronika televidilo estas la plej frua konata ?is nun. Malgra? tiu fakto, la plejparto de la modernaj historiistoj konsideras Vladimir Zvorikin [8] kaj Philo Taylor Farnsworth [9] kiel inventistoj de la unua plene elektronika televidilo. En 1964 la kontribuo farita al la evoluo de frua televido de Boris Grabovskij estis oficiale agnoskita de la Registaro kaj al li estis premiita presti?a grado Estiminda Inventinto de la Uzbeka Soveta Socialisma Respubliko .

Servoj [ redakti | redakti fonton ]

Esperantistoj [ redakti | redakti fonton ]

  • Jevgenij "E?geno" S. Perevertajlo (1938-2012, esperanta pioniro en la urbo, aktiva en SEJM )
  • Tanja Arkaeva
  • Be?ruzbek O?ilov, [10] [11] kiu de 2014 ?is 2017 estis aktiva esperantlingva vikipediisto de nomo Lingveno , kaj ekde decembro 2015 anka? estis administranto [12]
  • Gafur Mirzo kaj lia filo Umid Mirzo (vidu la filmon en rubriko eksteraj ligiloj )

?emelurboj [ redakti | redakti fonton ]

Inter la ?emelurboj estas:



Galerio [ redakti | redakti fonton ]

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]

  1. ↑ Ташкентское землетрясение (1966 г.). Справка ruse
  2. ↑ O?zME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil uzbeke
  3. ↑ Цивилизаторы в Туркестане (Средняя Азия ? вчера, сегодня, завтра) ruse
  4. ↑ Pospelov 2002 .
  5. ↑ Al-Biruni. Barato. A.B. ?ALIDOV, J.N.ZAVADOVSKIJ, V.G.ERMAN. Esplora kaj Eldona Centro "LADOMIR", Moskvo 1995, pa?o 271-a
  6. ↑ Pentti Aalto. "Ta?kento" | Shosh.uz (2015-05-10). Arkivita el la originalo je 2020-02-18. Alirita 2021-05-28.
  7. ↑ Invento de televido kaj Boris Grabovskij ruse
  8. ↑ Invention of the iconoscope, the first electronic television camera angle
  9. ↑ K. Krull, The boy who invented TV: The story of Philo Farnsworth, 2014 angle
  10. ↑ Мистер Википедия из Ташкента ruse
  11. ↑ rusa artikolo "Википедия: 16-летний узбекский автор" (ruse: "Vikipedio: 16-jara uzbeka a?toro"), el 2015 en la retejo redpen.uz , arkivigita la 8-an de decembro 2015 ruse
  12. ↑ pri la elekto de la ta?kentano Be?ruzbek O?ilov kiel vikipedia administranto
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Города побратимы (?emelurboj) . Arkivita el la originalo je 2018-08-10. Alirita 2018-04-22.
  14. ↑ Минск и Ташкент стали городами-побратимами (Minsko kaj Ta?kento i?is ?emelurboj) (2024-02-08). Arkivita el la originalo je 2024-02-20. Alirita 2024-04-04.

Vidu anka? [ redakti | redakti fonton ]

Eksteraj ligiloj [ redakti | redakti fonton ]

El?utita el " https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Ta?kento&oldid=8707224 "