Muamar KADAFI
a?
Muamar GADAFI
,
arabe
???? ???????
Mu?ammar al-Qa???f?
audio
,
Libia
prononco
:
[mu??æmm?r? ?l ?æd?dæːfi]
(naski?is la
7-an de junio
1942
en
Sirto
, mortis samloke la
20-an de oktobro
2011
) estis
libia
politikisto
, ?ia gvidanto ekde
1969
?is sia morto. En
2009
li estis nomumita prezidanto de la
Afrika Unio
.
Muamar Kadafi naski?is en 1942, en
beduena
tribo, kaj elektis armean karieron. En 1969 li gvidis grupon da armeaj oficiroj kiuj perforte transprenis la povon de la re?o
Idris
. Kadafi estis influita de la idealo de
Pan-arabismo
. Lia heroo estis la egipta prezidanto
Nasser
. Li kreis diktaturon kiu fari?is unu el la plej long-da?raj en la mondo.
Kiel armea soldato li grimpis la stuparon de la rangoj en sia armea kariero. Li prenis la politikan potencon en la lando per milita
pu?o
en septembro 1969, detroniginta la maljunan re?on
idris
. Ekde tiam Gadafi tiel enkondukis internan politikon en Libio, kiel kombinis
araban naciismon
kun
bonfarton
kaj estis nomita "
islama socialismo
", kaj anta?enigis sian re?imon bazitan sur
kulto al personeco
, forigante ?ian manifesti?on de
opozicio
kontra? sia re?imo. Li anka? estis fama pro sia paradema kaj
ekscentra
personeco kaj vivstilo.
La ideologio de Kadafi estas mikso da
tria-mondismo
,
socialismo
kaj
islamo
. Tio kristali?is en la formala nomo de la ?tata tiatempe
Socialisma Popola Libia Araba Respubliko
.
Kadafi estis unu el la malmultaj arabaj
diktatoroj
kiuj dumlonge rifuzas akcepti iun ajn pac-traktadon kun la ?tato
Israelo
.
Li vidis sin kiel mondklasa estro kaj gvidanto, kaj kun la helpo de ri?eco de Libio, kies
superpotenco
bazi?as sur ?iaj grandegaj kvantoj de
nafto
, emis enmiksi?i en la aferojn de aliaj
arabaj landoj
kaj
Afriko
, kaj sponsoris arabajn
teroristajn
organiza?ojn tra la mondo. Pro tiu sponsorado al terorismo Libio dum jaroj suferis ekonomiajn sankciojn kaj misilatakoj de
NATO
.
La reformoj, kiujn li faris post la
teroraj atakoj de la 11a de septembro 2001
, inkluzive la publikigo kaj internacia kontrolo de la ?tata programo pri
armiloj de amasa detruo
, ne helpis lin travivi la eventojn de la
araba printempo
. En februaro 2011 komenci?is
enlanda milito en Libio
kontra? lia regado. Dekomence la ribeluloj prenis regadon de
orienta regiono
de la grandurboj
Bengazi
kaj
Tobruk
kaj de aliaj en okcidento kia
Misrata
. Kelkajn fojon la trupoj fidelaj al Kadafi anta?enigis dum la ribeluloj retiri?is kaj inverse, ?efe kiam la aviadiloj de
NATO
komencis bombardadi la trupojn de Kadafi kaj militajn a? registarajn konstrua?ojn. Filoj de Kadafi estis klaraj subtenantoj de la pluigo de la patro en la povo.
Nokte al la 1-a de majo dum bombado de NATO pereis la filo de Muamar Kadafi Sajf al-Arab kaj tri nepoj de la libia ?tatestro. Balda? post tio homamasoj atakis ambasadorejojn de Britio, Italio kaj oficejon de
UN
en
Tripolo
. Responde al detruo de sia ambasadorejo Britio deklaris libian ambasadoron
persona non grata
.