N?i chi?n Libya (2011)

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
N?i chi?n Libya
M?t ph?n c?a Bi?u tinh t?i Trung đong va B?c Phi 2010?2011

Cac cu?c b?o lo?n n? ra nh?m l?t đ? Gaddafi
Th?i gian 15 thang 2 n?m 2011  ( 2011-02-15 ) ? 23 thang 10 n?m 2011 (8 thang, 7 ngay)
đ?a đi?m
Libya
Tham chi?n

Libya H?i đ?ng Chuy?n ti?p Qu?c gia Libya

Danh sach

đ?i dan qu?c Nhan dan Xa h?i ch? ngh?a ?r?p Libya

Ch? huy va lanh đ?o

Libya Mustafa Abdul Jalil
(Chairman of the NTC ) [7]
Libya Abdul Hafiz Ghoga
(Vice-Chairman of the NTC )
Libya Mahmoud Jibril
(Interim Libyan Prime Minister )
Libya Omar El-Hariri [8] (Minister of Military Affairs until 19 May)
Libya Jalal al-Digheily (Defence Minister from 19 May)
Libya Abdul Fatah Younis   †
(Commander-in-Chief of armed forces until assassinated 28 July in Benghazi)
Libya Suleiman Mahmoud [9] (Commander-in-Chief from 28 July)
Libya Khalifa Belqasim Haftar ( Lieutenant general , 3rd in command)
Libya Khalid Shahmah ( Major general )
Libya Abdelhakim Belhadj (Head of Tripoli Military Council)
Libya Mahdi al-Harati (Commander of Tripoli Brigade )
Libya Abu Oweis (Deputy commander of Tripoli Brigade)
Libya Abdul Hassan (Commander of Al Horia Brigade)
Qatar Hamad bin Khalifa Al Thani
Qatar Hamad bin Ali al-Attiyah

NATO Anders Fogh Rasmussen
( T?ng th? ky )
NATO James G. Stavridis
( SACEUR )
NATO Charles Bouchard
(Operational Commander) [10]
NATO Ralph Jodice
(Air Commander)
NATO Rinaldo Veri
(Maritime Commander)
NATO Carter Ham

Canada Stephen Harper
( Th? t??ng Canada )
Canada Marc Lessard
Đan Mạch Lars Løkke Rasmussen
( Th? t??ng Denmark to 3 Oct )
Đan Mạch Helle Thorning-Schmidt
( Th? t??ng Denmark from 3 Oct )
Đan Mạch Knud Bartels
Pháp Nicolas Sarkozy
( T?ng th?ng Phap )
Pháp Edouard Guillaud
Ý Silvio Berlusconi
( Th? t??ng Y )
Ý Rinaldo Veri
Na Uy Jens Stoltenberg
( Th? t??ng Na Uy )
Na Uy Harald Sunde
România Traian B?sescu
( T?ng th?ng Romania )
România ?tefan D?nil?
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland David Cameron
( Th? t??ng Anh )
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland Sir Stuart Peach
( Chief of Joint Operations )
Hoa Kỳ Barack Obama
( T?ng th?ng M? )
Hoa Kỳ Carter Ham
Hoa Kỳ Sam Locklear
Jordan Abdullah II
( King of Jordan )
Thụy Điển Sverker Goranson

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Khalifa bin Zayed Al Nahyan
( T?ng th?ng Ti?u V??ng qu?c ? R?p th?ng nh?t )

Libya Muammar Gaddafi   †
Muammar Gaddafi's sons :
Libya Saif al-Islam Gaddafi
(Captured after war's end)
Libya Khamis Gaddafi   † [11]
Libya Mutassim Gaddafi   †
Libya Saif al-Arab Gaddafi   † [12]
Libya Al-Saadi Gaddafi
(Captured after war's end) [13]
Military leaders :
Libya Abu-Bakr Yunis Jabr   †
(Minister of Defence)
Libya Abdullah Senussi
(Captured after war's end)
Libya Massoud Abdelhafid
(Head of the secret police)
Libya Baghdadi Mahmudi  ( POW )
( Libyan Prime Minister )
Libya Mahdi al-Arabi  ( POW )
(Deputy chief of staff of the army and commander of special forces)
Libya Mohamed Abu Al-Quasim al-Zwai  ( POW )
(Secretary-General of the General People's Congress )
Libya Abuzed Omar Dorda  ( POW )
(Head of National Intelligence )
Libya Khouildi Hamidi  ( POW )
(Deputy head of the secret police)
Libya Abdul Ati al-Obeidi  ( POW )
(Foreign Minister)
Libya Moussa Ibrahim
(Gaddafi Spokesman)
Libya Hasan al-Kabir al-Gaddafi
(Head of Revolutionary Guard Corps )
Libya Rafi al-Sharif
(Head of the Navy)
Libya Ali Sharif al-Rifi
(General and Head of the Air Force)
Libya Ali Kana
(General and commander of southern forces)
Libya Nasr al-Mabrouk
(General and primary police commander)
Libya Ahmed al-Gaddafi al-Qahsi   †
(Army colonel and Gaddafi's cousin)

Libya Mansour Dhao  ( POW )
(Head of Gaddafi's personal guards)
L?c l??ng

17,000 linh đao ng? va tinh nguy?n vien [5]

200,000 linh tinh nguy?n vien khi n?i chi?n k?t thuc
(NTC estimate) [6]

N?i chi?n Libya ( ti?ng ? R?p : ????? ??????? ??????? ‎) la cu?c xung đ?t v? trang di?n ra t?i Lybia, b?t ngu?n t? cac cu?c bi?u tinh ch?ng chinh ph? t? ngay 15 thang 2 n?m 2011. B?t ?n nay lay lan t? cac s? ki?n ? cac n??c lang gi?ng Ai C?p va Tunisia , gop ph?n vao m?t lo?t cac cu?c bi?u tinh t?i th? gi?i ? R?p . [14]

Ng??i bi?u tinh đa t?p trung quanh hai thanh ph? l?n nh?t c?a Libya la th? đo Tripoli ? phia tay va Benghazi ? phia đong. Ngay 18 thang 2, nh?ng ng??i tham gia bi?u tinh đa ki?m soat đ??c h?u h?t thanh ph? l?n th? hai c?a Libya la Benghazi, v?i m?t s? h? tr? t? c?nh sat va cac đ?n v? quan đ?i đao ng?. Chinh ph? đa ph?n ?ng l?i b?ng cach g?i đ?n đay cac đ?n v? quan đ?i tinh nhu? va linh đanh thue nh?ng đa b? ng??i dan ? Benghazi va cac đ?n v? quan đ?i đao ng? ch?ng l?i. [15] Cho đ?n ngay 20 thang 2, h?n 200 ng??i đa b? ch?t ? Benghazi. [16] Nh?ng ng??i bi?u tinh ? Tripoli t?p trung xung quanh qu?ng tr??ng Green Square . Ngay 21 thang 2, may bay chi?n đ?u c?a khong quan Libya đa t?n cong vao nhom ng??i bi?u tinh t?i Tripoli gay ra lan song ph?n đ?i m?nh m? trong cong lu?n qu?c t?. The New York Times đ?a tin "v? đan ap ? Libya đa ch?ng minh s? đ?m mau nh?t c?a cac hanh đ?ng g?n đay c?a chinh ph?." [17]

M?t s? nha ngo?i giao Libya đa t? ch?c tr??c s?c ep c?a cac cu?c bi?u tinh trong khi nh?ng ng??i khac đa xin tach kh?i Gaddafi va chinh ph? c?a ong ta. H? tuyen b? ch? đ? hi?n hanh c?a Gaddafi la "b?t h?p phap" va cao bu?c ong "t?i di?t ch?ng" va "t?i ac ch?ng nhan lo?i" trong cac cu?c t?n cong c?a ong ch?ng l?i cac phe phai khac va m?t b? ph?n ng??i dan Libya. Trong đo NATO la t? ch?c giup H?i đ?ng chuy?n ti?p Libya l?t đ? chinh quy?n ong Gaddafi va đa hoan thanh nhi?m v?, th?c hi?n rut quan vao ngay 31 thang 10 n?m 2011 . Nh?ng khong bao lau thi xung đ?t gi?a cac phe phai t?i Libya ti?p t?c n? ra, d?n t?i N?i chi?n Libya (2014) khi?n hang ch?c ngan ng??i thi?t m?ng.

Di?n bi?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vao đem 15 thang 2, m?t nhom kho?ng 200 ng??i b?t đ?u bi?u tinh tr??c c?a cac đ?n c?nh sat t?i Benghazi ngay sau khi nha ho?t đ?ng nhan quy?n Fathi Terbil b? b?t. S? ng??i bi?u tinh t?ng len 500 đ?n 600. Theo Al Jazeera , c?nh sat đan ap da man, [ c?n d?n ngu?n ] 40 ng??i b? th??ng. [18] [19] Xung đ?t leo thang. đ?n 19/2, tr?c th?ng b?n vao ng??i bi?u tinh. Ngay 21/2 t?i Benghazi, ng??i bi?u tinh chi?m quy?n ki?m soat. Khong l?c va tr?c th?ng đanh bom ng??i bi?u tinh [ c?n d?n ngu?n ]

Ngay 16/2, trong Al Bayda hang tr?m ng??i bi?u tinh ? th? tr?n t?ng keu g?i ch?m d?t chinh ph? Gaddafi va thi?t l?p đ? ch?a chay cac toa nha c?nh sat va an ninh. [18]

Ngay 22/2, Gaddafi xu?t hi?n ng?n tren truy?n hinh. Hang nghin linh đanh thue chau Phi ti?n vao Tripoli đ? t?n cong cu?c n?i d?y. [ c?n d?n ngu?n ] Trong vong 24 ti?ng sau, Gaddafi len truy?n hinh l?n n?a, đ? l?i cho th? l?c n??c ngoai, th? chi?n đ?u gi? v? tri c?a minh đ?n gi?t mau cu?i cung. [ c?n d?n ngu?n ]

Cu?i ngay 23/2, bao chi th? gi?i đ?ng tin v? tinh tr?ng b?p benh c?a ch? đ? . C?u B? tr??ng T? phap Mustafa Abud Al-Jeleil bu?c t?i Gaddafi đa than chinh ra l?nh cho v? n? bom may bay Lockerbie 1988. [20] Cac thanh ph? Tobruk va Misurata m?t vao tay quan n?i d?y. Tinh tr?ng n?i chi?n đ??c nh?c t?i.

Ngay 24/2 phe n?i d?y chi?m hoan toan Tobruk, n?i linh va th??ng dan ?n m?ng b?ng cach v?y c? Libya c? đ??c s? d?ng trong th?i gian 1951 va 1969. [ c?n d?n ngu?n ]

Ngay 25/2 Con trai ut c?a Gaddafi, Saif al-Arab al-Gaddafi, đ??c noi la đa tham gia vao quan kh?i ngh?a t?i Benghazi. [ c?n d?n ngu?n ] Co tin la Muammar Gaddafi đa t? sat ho?c ch?n ch?y sang M? Latinh. L?n đ?u tien, hang ngan ng??i bi?u tinh t?i Tripoli, thanh tri c?a quan chinh ph?. S? th??ng vong t?ng khong ng?ng. Gaddafi xu?t hi?n vao 18h55 t?i qu?ng tr??ng Xanh t?i Tripoli, gao thet tr??c đam đong ?ng h?. "Hay hat, nh?y mua va s?n sang, chung ta s? chi?n đ?u ch?ng l?i nh?ng k? ch?ng l?i chung ta. [ c?n d?n ngu?n ] (Sing, dance and be ready, we will fight those who are against us.)"

Ngay 26/2, co tin đ?n la may bay tr?c th?ng b?n vao ng??i bi?u tinh t?i m?t đam tang ? thanh ph? phia tay Misrata . [ c?n d?n ngu?n ] C?u b? tr??ng T? phap Mustafa Mohamed Abud Al Jeleil đ?ng đ?u l?p nen chinh ph? lam th?i, tuyen b? ki?m soat đ?t n??c, du hi?n t?i ch? ki?m soat đ??c cac khu v?c n?m d??i s? ki?m soat c?a quan n?i d?y. Chinh ph? M? yeu c?u Gaddafi t? ch?c.

Ngay 27/2, hang tin Al Jazeera va Reuters thong bao Ali Suleiman Aujali , đ?i s? c?a Libya t?i M? tuyen b? ?ng h? chinh ph? lam th?i. Al Zawiyah , 30 d?m (48 km) t? Tripoli, b? ng??i bi?u tinh chi?m. Anh yeu c?u Lien H?p Qu?c c?m v?n Gaddafi va Libya. Gaddafi tr? l?i ph?ng v?n đai truy?n hinh Serbia , RTV Pink, g?i Ngh? đ?nh c?a H?i đ?ng b?o an "khong h?p phap theo hi?n ch??ng lien h?p qu?c".

Ngay 28/2, Gaddafi tuyen b? la "khong h? co n?i d?y ? Libya", va "T?t c? ng??i dan c?a toi yeu toi". [ c?n d?n ngu?n ] L?c l??ng c?a Gaddafi c?ng ti?n hanh t?n cong vao quan n?i d?y t?i Misurata va Zawiyah, nem bom vao m?t c?n c? quan s? b? chi?m g?n Ajdabiya.

Ngay 1/3, B? tr??ng Qu?c phong Uc , Stephen Smith , kh?ng đ?nh chinh ph? Uc đang can nh?c can thi?p quan s? ch?ng Gaddafi. [ c?n d?n ngu?n ] Misurata m?t l?n n?a b? t?n cong, c? quan b? va khong quan. Quan c?a Gaddafi s? d?ng v? khi h?ng n?ng ch?ng l?i quan n?i d?y. Theo Al Jazeera, quan n?i d?y đa đanh b?i đ?t t?n cong 6 gi? c?a quan chinh ph? t?i Zawiya.

Quan n?i d?y yeu c?u Lien H?p Qu?c t?n cong b?ng khong quan t?i cac c? s? quan s? chinh c?a Chinh ph?.

Ngay 17/3, H?i đ?ng B?o an Lien H?p Qu?c thong qua Ngh? quy?t 1973 cho phep thi?t l?p vung c?m bay va s? d?ng v? l?c đ?i v?i chinh quy?n c?a Muammar Gaddafi trong cu?c n?i đ?y t?i Libya n?m 2011. [21]

Ngay 21/3, khi chi?c F15 r?i ng??i dan ? m?t ngoi lang s?ng g?n đo đa t?i ch? xac may bay v?i m?c đich c?u giup ng??i b? n?n, nh?ng th?c th?ng c?u h? M? đa b?n nh?m vao h? khi?n 6 ng??i nh?p vi?n [22] .

Ngay 28/3, quan chinh ph? đa đanh b?t phe n?i d?y khi h? đang c? đanh ti?n v? phia Tay, bu?c h? ph?i rut lui kh?i Nawfaliya do b? binh linh chinh ph? đong ? phia Tay c?a Bin Jawad phao kich. Phat ngon vien c?a nha tr?ng noi phe n?i d?y khong đ??c t? ch?c t?t cac th?ng l?i c?a h? ch? r?t mong manh. [ c?n d?n ngu?n ]

Cac cu?c đao t?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngay 31/3, BBC đ?a tin Ngo?i tr??ng Libya Moussa Koussa đa "đao t?u" sang Anh Qu?c . [23] Theo bao Haaretz c?a Israel thi ong nay t? ch?c va ch?y qua Anh đ? ph?n đ?i l?c l??ng than Gaddafi t?n cong dan th??ng. [24]

Ngay 1/4, Al Jazeera trich ngu?n t? m?t s? bao ? R?p đ?a tin co them it nh?t 3 quan ch?c cao c?p c?a chinh quy?n Gaddafi t? ch?c ch?y ra n??c ngoai: ong Ali Abdessalam Treki , đ?i di?n Libya t?i Lien H?p Qu?c , ong Abu Al Mohammad Qassim Al Zawi , đ?ng đ?u ?y ban Nhan dan Libya, va ong Abu Zayed Dordah , c?u th? t??ng c?a Libya trong th?i gian t? 1990-1994, giam đ?c C? quan Tinh Bao Libya. Ngoai ra, Al Jazeera c?ng đ? c?p đ?n s? đao t?u c?a nhan v?t quan tr?ng Shokri Ghanem , nh?ng tr??ng h?p nay ch?a đ??c xac nh?n. [25]

Ngay 30/5, 8 s? quan quan đ?i c?p cao c?a Libya, trong đo co 5 v? t??ng va 3 đ?i ta đa tuyen b? r?i b? hang ng? quan Gaddafi. H? cao bu?c Gaddafi đa cho "gi?t choc, th?m sat, b?o l?c ch?ng l?i ph? n?" va đa b?o h? lam nh?ng đi?u ma "khong m?t ng??i co ly tri nao v?i nhan cach t?i thi?u co th? lam". T??ng Oun Ali Oun cao bu?c quan c?a Gaddafi m?c t?i "di?t ch?ng" va keu g?i cac binh linh va s? quan an ninh r?i b? chinh quy?n.

Ngay 25/6, 17 nhan v?t thu?c lang bong đa Libya, trong đo co 4 tuy?n th? qu?c gia , b? ch?y sang phe n?i d?y. Th? mon đ?i tuy?n qu?c gia Libya , Juma Gtat , noi: " Toi mu?n noi v?i đ?i ta Gaddafi r?ng hay đ? chung toi đ??c yen va hay đ? chung toi xay d?ng m?t Libya t? do. Th?t ra, toi ??c gi ong ta hay bi?n kh?i cu?c đ?i nay v?nh vi?n. " Con hu?n luy?n vien cau l?c b? hang đ?u Tripoli al-Ahly , Adel bin Issa noi: " Toi hy v?ng m?t sang th?c d?y va th?y ong Gaddafi khong con ? Libya n?a. " Pho ch? t?ch H?i đ?ng Chuy?n ti?p Qu?c gia Libya (NTC), ong Abdel Hafiz Ghoga tuyen b? đo la "s? ph?n anh tr?c ti?p quan đi?m va tam tr?ng c?a nhan dan Libya. N?u co th? ra đi, h? s?n sang lam th?. Ti?c r?ng con r?t nhi?u ng??i ch?a đ? đi?u ki?n hanh đ?ng". [26]

Ph?n ?ng c?a Gaddafi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Gaddafi đa cao bu?c r?ng phe n?i d?y bao g?m nh?ng k? đa b? ?nh h??ng b?i cac ch?t ma tuy gay hoang t??ng co trong s?a , ca phe , Nescafe , va r??u . Ong ta c?ng cho r?ng Bin Laden va Al-Qaeda đa phan phat cac th? ma tuy gay hoang t??ng nay. [27] [28] [29] [30]

Hang tin Al Jazeera đ?a tin nh?ng cong dan Libya đang du h?c t?i M? đa đ??c đ?i s? quan Libya ? M? g?i đi?n thong bao ph?i tham gia bi?u tinh ?ng h? Gaddafi n?u khong s? b? m?t h?c b?ng do nha n??c tai tr?. đ?i ta Gaddafi t?ng tr? 2000 đo la M? cho m?i ng??i đ??c thue đ? bi?u tinh ?ng h? ong ta tr??c tr? s? Lien H?p Qu?c vao n?m 2009. [31]

T?p chi Wired Magazine c?a Anh đ?a tin Gaddafi đa ra l?nh c?t đ??ng truy?n Internet va b?t nh?ng ai dung đi?n tho?i đ? tr? l?i ph?ng v?n n??c ngoai. Cung v?i vi?c đanh bom ng??i bi?u tinh, đ?i ta Gaddafi gi?t t?t c? nh?ng nhan vien an ninh khong tuan l?nh b?n vao dan th??ng. [32] Theo cong t? vien ICC, kh?ng đ?nh v?i H?i đ?ng B?o an Lien H?p Qu?c thi Gaddafi đa th?c hi?n m?t cu?c tr?n ap đ?m mau nh?m vao ng??i bi?u tinh. [33]

Kenh truy?n hinh Al Arabiya d?n l?i nha ai qu?c Gaddafi: "Nh?ng k? nao khong yeu toi thi đ?u khong đang s?ng". [34]

Hang tin Bloomberg d?n l?i Muhammad bin Sayyid Hassan as- Senussi , thai t? c?a Hoang gia Libya: "Toi xin chia bu?n cung nh?ng ng??i anh hung đa nga xu?ng, b? gi?t b?i l?c l??ng tan b?o c?a Gaddafi. Nhan dan Libya nay đa l?a ch?n ch?ng l?i ch? đ? nay va h? s? khong tr? v? nha cho đ?n khi cong ly đ??c th?c thi." [35]

Gaddafi đa t?ng nh? Nga đ?ng ra hoa gi?i va h?u thu?n đ? đ?t đ??c tho? thu?n v? m?t l?nh ng?ng b?n. [36] Nh?ng vao ngay 27 thang 5 n?m 2011, T?ng th?ng Nga Medvedev tuyen b? "Gaddafi ph?i ra đi", va chinh quy?n Libya l?i "c? tuy?t đ? xu?t lam trung gian hoa gi?i c?a Nga". [37]

Ph?n ?ng c?a qu?c t? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nhi?u qu?c gia đa len an chinh ph? c?a Gaddafi vi đa s? d?ng b?o l?c ch?ng l?i ng??i bi?u tinh va gi?t ch?t hang tr?m ng??i Libya. [38] Hoa K? đa ap đ?t l?nh tr?ng ph?t đ?i v?i Gaddafi. H?i đ?ng B?o an Lien h?p qu?c đa thong qua m?t ngh? quy?t phong t?a tai s?n c?a Gaddafi, con trai va con gai c?a ong, cung 10 thanh vien than c?n c?a ong ta. Ngh? quy?t c?ng ap đ?t l?nh c?m đi l?i đ?i v?i nh?ng ng??i nay. [39]

Tuy nhien m?t s? chinh ph? canh t? ? M? Latinh l?i th? hi?n s? ?ng h? cho Gaddafi. [38] T?ng th?ng Venezuela Hugo Chavez ?ng h? chinh ph? Libya v?i ly do ong nghi ng? cac bao cao c?a ph??ng ti?n truy?n thong. B? tr??ng ngo?i giao Venezuela Nicolas Maduro tin r?ng m?t s? n??c ph??ng Tay đang am m?u pha v? chinh ph? Libya. Quan đi?m nay đ??c l?p l?i b?i t?ng th?ng canh t? Nicaragua Daniel Ortega va c?u lanh đ?o đ?ng C?ng s?n Cuba Fidel Castro . [40] Nh?ng chinh ph? canh t? nay va nh?ng nha lanh đ?o c?a h? (nh? Ortega va Chavez) đa b? phe phan do ?ng h? Gaddafi. [41] [42] [43] [44]

T?ng th?ng Uganda la Tamale Mirundi thi tuyen b? "Du ph?m l?i gi, ong Gaddafi v?n la ng??i ai qu?c. Toi yeu quy nh?ng ng??i ai qu?c h?n la nh?ng con r?i c?a ph??ng Tay " [45] .

Theo Al Jazeera , Libya đa b? lo?i kh?i H?i đ?ng Nhan quy?n Lien H?p Qu?c sau khi đ?i h?i đ?ng Lien H?p Qu?c b? phi?u nh?t tri toan b? đ? tr?ng ph?t nh?ng hanh đ?ng tan b?o c?a chinh quy?n Gaddafi đ?i v?i ng??i bi?u tinh. [46] Ngay 26 thang 2, MSNBC đ?a tin H?i đ?ng B?o an Lien H?p Qu?c b? phi?u tan đ?ng vi?c đ?a đ?i ta Gaddafi va nh?ng thanh vien khac c?a ch? đ? nay ra Toa an Qu?c t? đi?u tra v? cac cao bu?c tan sat th??ng dan. [47]

Hang Al Jazeera trich l?i Muhammad al-Senussi , thai t? Hoang gia Libya xin c?ng đ?ng qu?c t? can thi?p đ? lo?i b? Gaddafi va ch?m d?t cu?c tan sat. [48]

H?i đ?ng B?o an Lien H?p Qu?c đa thong qua Ngh? quy?t 1973 cho phep thi?t l?p vung c?m bay va s? d?ng v? l?c đ?i v?i chinh quy?n c?a Muammar Gaddafi trong cu?c n?i đ?y t?i Libya n?m 2011. [21]

Cac cu?c bi?u tinh ch?ng l?i vi?c khong kich c?a Lien Quan vao Libya c?ng đa b?t đ?u xu?t hi?n va h? đa so sanh Libya v?i cac n??c xung quanh c?ng co cung v?n đ? nh?ng Lien Quan khong can thi?p [49] .

Ngay 16 thang 5 n?m 2011, Toa an t?i ph?m qu?c t? (ICC) đa phat l?nh b?t Gaddafi va con trai v?i cao bu?c ph?m t?i ac ch?ng l?i loai ng??i. [50] Gaddafi đa th?c hi?n m?t cu?c tr?n ap đ?m mau nh?m vao ng??i bi?u tinh ch?ng l?i chinh quy?n c?a ong, ti?p sau lan song n?i d?y ? kh?p Trung đong h?i đ?u n?m nay. [33]

Ngay 27 thang 5 n?m 2011, Nga , n??c t?ng đ??c Libya nh? lam trung gian hoa gi?i, [36] tuyen b? "Gaddafi ph?i ra đi". [37] T?ng th?ng Dmitry Medvedev ra l?nh c?m Gaddafi va gia đinh khong đ??c đ?n Nga. [51]

Ngay 27 thang 6 , Gaddafi va hai ng??i than c?n nh?t - con trai Saif al-Islam Muammar Al-Gaddafi va lanh đ?o tinh bao Abdullah al Sanousi đa chinh th?c tr? thanh nhan v?t b? truy na qu?c te. [52] [53]

V?n đ? nhan đ?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo Bao đ?t Vi?t, kenh truy?n hinh Al Jazeera đa d?n l?i cac bac s? ? thanh ph? Ajdabiya c?a Libya cho r?ng, l?c l??ng ?ng h? T?ng th?ng Gaddafi đa c??ng hi?p n? than nhan c?a phe n?i d?y. [54] CNN đ?a tin co Iman al-Obeidi b? 15 binh s? thu?c phe Gaddafi b?t gi?, đanh đ?p, va c??ng hi?p t?p th?. [55] Theo The Guardian , Sky News , va Washington Post , co nay sau đo b? chinh quy?n Gaddafi b?t đi khi đang c? g?ng noi chuy?n v?i phong vien qu?c t?, va b? đai truy?n hinh qu?c gia Libya cho r?ng co b? "tam th?n", "say r??u", la m?t "con đi?m" va "k? l?a đ?o". [56] [57] [58]

Theo hang tin Sky News , l?c l??ng than Gaddafi thieu s?ng nh?ng ai khong ch?u chi?n đ?u v?i quan n?i d?y ? Benghazi . [59]

Theo t? ch?c ch?ng chi?n tranh Stop the War Coalition c?a Anh, [60] thi M? va NATO b? cao bu?c la đa th? cac lo?i bom co ch?a uranium ngheo v?n co th? gay ?nh h??ng lau dai đ?n s?c kh?e con ng??i. Trong 24 ti?ng đ?u c?a cu?c khong kich, cac ten l?a Tomahawk cung cac ten l?a đ?n đ?o khac b?n len đ?u co g?n đ?u đ?n urnium ngheo [61] [62] [63] [64] va Vi?n Nghien c?u chinh sach đ?i ngo?i M? c?ng ti?t l? co ch?ng c? kh?ng đ?nh đi?u nay [65] .

T? ch?c Human Rights Watch cao bu?c quan c?a Gaddafi gai min sat th??ng va ch?ng t?ng trong cu?c chi?n hi?n th?i sau khi t? ch?c nay phat hi?n ra hang ch?c qu? min ? ngo?i o Ajdabiya . [23]

T? ch?c Nhan quy?n Qu?c t? FIDH (The International Federation for Human Rights) cao bu?c đ?i ta Gaddafi đa c??ng ep h?n 1 tri?u ng??i nh?p c? chau Phi lam la ch?n s?ng đi đ?u đ? b?o v? l?c l??ng than Gaddafi. [66]

T? ch?c An xa Qu?c t? tuyen b? r?ng chinh sach "gi?t nh?ng ai ch?ng đ?i" đ? bam tr? quy?n l?c c?a đ?i ta Gaddafi la "khong th? ch?p nh?n đ??c". [67] T? ch?c nay c?ng len an vi?c quan c?a Gaddafi nh?m b?n vao cac nhan vien y t? đang c?u giup nh?ng ng??i b? th??ng. [68]

C?u ngo?i tr??ng Libya Moussa Koussa , ng??i đa "đao t?u" sang Anh Qu?c cao bu?c l?c l??ng than Gaddafi t?n cong dan th??ng. [24] Cac s? quan quan đ?i c?p cao c?a Libya đa tuyen b? r?i b? hang ng? c?ng cao bu?c quan c?a Gaddafi ph?m t?i di?t ch?ng vi đa cho "gi?t choc, th?m sat, b?o l?c ch?ng l?i ph? n?", nh?ng đi?u ma "khong m?t ng??i co ly tri nao v?i nhan cach t?i thi?u co th? lam". [69]

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Uy_s_f16s_to_fly_tomorrow “Last Libyan Mission for Na Uy's F16S To Fly Tomorrow” Ki?m tra gia tr? |url= ( tr? giup ) . Agenzia Giornalistica Italia . ngay 29 thang 7 n?m 2011 . Truy c?p ngay 11 thang 8 n?m 2011 . [ lien k?t h?ng ]
  2. ^ “Jordanian Fighters Protecting Aid Mission” . The Jordan Times . ngay 6 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 6 thang 4 n?m 2011 .
  3. ^ “UAE Updates Support to UN Resolution 1973” . Emirates News Agency . ngay 25 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 26 thang 3 n?m 2011 .
  4. ^ a b “BBC News ? Libya: Who is propping up Gaddafi?” . bbc.co.uk . Truy c?p ngay 25 thang 2 n?m 2011 .
  5. ^ “Feature Report - Long summer of civil war in Libya” . Defence News . Truy c?p ngay 28 thang 10 n?m 2011 .
  6. ^ “Jordan trains Libya police force” . BBC News . Truy c?p 8 thang 2 n?m 2015 .
  7. ^ “Middle East Unrest ? Live Blog” . Reuters. B?n g?c l?u tr? ngay 22 thang 8 n?m 2019 . Truy c?p ngay 6 thang 6 n?m 2011 .
  8. ^ “Libya's Opposition Leadership Comes into Focus” . Stratfor (via Business Insider ) . ngay 8 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 26 thang 3 n?m 2011 .
  9. ^ “The Colonel Fights Back” . The Economist . ngay 10 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 26 thang 3 n?m 2011 .
  10. ^ “Canadian To Lead NATO's Libya Mission” . CBC News . ngay 25 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 26 thang 3 n?m 2011 .
  11. ^ “Libya: Bulldozers raze Gaddafi Bab al-Aziziya compound” . BBC . ngay 16 thang 10 n?m 2011 . Truy c?p ngay 28 thang 10 n?m 2011 .
  12. ^ “Nato strike 'kills Gaddafi's youngest son ' ” . Al Jazeera . ngay 30 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 28 thang 10 n?m 2011 .
  13. ^ “Gadhafi son under house arrest in Niger, Libya says” . CNN . ngay 13 thang 2 n?m 2012 . Truy c?p ngay 26 thang 4 n?m 2012 . [ lien k?t h?ng ]
  14. ^ Shadid, Anthony (ngay 18 thang 2 n?m 2011). “Libya Protests Build, Showing Revolts' Limits and Power” . New York Times .
  15. ^ “Bloodshed as tensions rise in Libya” . BBC News . ngay 19 thang 2 n?m 2011 . Truy c?p ngay 22 thang 2 n?m 2011 .
  16. ^ “Libya: Anti-Gaddafi protests spread to Tripoli” . BBC News . ngay 20 thang 2 n?m 2011 . Truy c?p ngay 20 thang 2 n?m 2011 .
  17. ^ Kirkpatrick, David D. (ngay 20 thang 2 n?m 2011). “Libyan Forces Again Fire on Residents at Funerals” . New York Times . B?n g?c l?u tr? ngay 6 thang 5 n?m 2011 . Truy c?p ngay 21 thang 2 n?m 2011 .
  18. ^ a b Libyan police stations torched - Africa - Al Jazeera English
  19. ^ Violent protests rock Libyan city of Benghazi - LIBYA - Phap 24 [ lien k?t h?ng ]
  20. ^ “Muammar Gaddafi ordered Lockerbie bombing, says Libyan minister | News.com.au” . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 2 n?m 2011 . Truy c?p ngay 1 thang 4 n?m 2011 .
  21. ^ a b U.N. Security Council approves no-fly zone in Libya - CNN.com
  22. ^ “Linh M? b?n 6 dan th??ng Libya sau v? may bay r?i” . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 1 thang 4 n?m 2011 .
  23. ^ a b BBC Vietnamese - Th? gi?i - Ngo?i tr??ng Libya 'b? sang Anh'
  24. ^ a b Libya FM defects from government, seeks refuge in Britain - Haaretz Daily Newspaper | Israel News
  25. ^ More 'defections from Gaddafi inner circle' - Africa - Al Jazeera English
  26. ^ C?u th? Libya đi theo phe n?i d?y
  27. ^ Williams, Davis; Greenhill, Sam (ngay 25 thang 2 n?m 2011). “Now Gaddafi Blames Hallucinogenic Pills Mixed with Nescafe and bin Laden for Uprisings... Before Ordering Bloody Hit on a Mosque” . Daily Mail . Truy c?p ngay 18 thang 3 n?m 2011 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  28. ^ Millership, Peter; Blair, Edmund (ngay 24 thang 2 n?m 2011). “Gaddafi Says Protesters Are on Hallucinogenic Drugs” . Reuters. B?n g?c l?u tr? ngay 19 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 18 thang 3 n?m 2011 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  29. ^ al-Atrush, Samer (ngay 24 thang 2 n?m 2011). “Kadhafi Says Al-Qaeda Behind Insurrection” . Agence Phap-Presse (via Yahoo! News ) . Truy c?p ngay 18 thang 3 n?m 2011 .
  30. ^ Ben Gedalyahu, Tzvi (ngay 2 thang 3 n?m 2011). “Yemen Blames Israel and US; Qaddafi Accuses US ? and al-Qaeda” . Arutz Sheva . Truy c?p ngay 18 thang 3 n?m 2011 .
  31. ^ Libyans in US allege coercion - Features - Al Jazeera English
  32. ^ “Desperate Gaddafi bombs protesters, blocks internet (Wired UK)” . B?n g?c l?u tr? ngay 23 thang 2 n?m 2011 . Truy c?p ngay 1 thang 4 n?m 2011 .
  33. ^ a b Thanh H?o. “Gaddafi đ?i m?t v?i trat b?t c?a Toa an qu?c t?” . VietNamNet. B?n g?c l?u tr? ngay 8 thang 5 n?m 2011 . Truy c?p ngay 5 thang 6 n?m 2011 .
  34. ^ Three scenarios for end of Gaddafi: psychologist
  35. ^ Libya’s Crown Prince Says Protesters Will Defy ‘Brutal Forces’ - Bloomberg
  36. ^ a b Nguy?n H?o. “Tinh th? b? đ?o ng??c, Libya nh? Nga đ?ng ra hoa gi?i” . VTC News.
  37. ^ a b Thu H?ng. “TT Nga Medvedev: Ong Gaddafi ph?i ra đi” . Ng??i Lao đ?ng.
  38. ^ a b Nicholas Casey; Jose de Cordoba (ngay 26 thang 2 n?m 2011). “Where Gadhafi's Name Is Still Gold” . The Wall Street Journal .
  39. ^ UN Security Council Imposes Sanctions on Libyan Leaders
  40. ^ “Venezuela's Chavez gives lukewarm backing to Gaddafi” . Thomson Reuters . ngay 26 thang 2 n?m 2011. B?n g?c l?u tr? ngay 1 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 27 thang 2 n?m 2011 . Chavez said he had not been able to talk with Gaddafi and could only rely on media reports he suspected of being biased for information about events in the North African country.... On Thursday, Chavez described what was happening in Libya as a civil war and his foreign minister said it looked like some western powers wanted to break up and occupy the Mediterranean nation for its oil. Fellow Latin American leftists T?ng th?ng Daniel Ortega of Nicaragua and Cuba's former leader Fidel Castro have expressed similar opinions.
  41. ^ Chinchilla blasts Ortega for Gadhafi support L?u tr? 2011-02-27 t?i Wayback Machine , The Tico Times
  42. ^ Humala criticizes Chavez for supporting Gaddafi
  43. ^ Jewish group slams 'solidarity' with Gadhafi
  44. ^ Wiesenthal Center slams 'solidarity' with Gaddafi
  45. ^ “BAODATVIET.VN | 'Du ph?m l?i gi, ong Gaddafi v?n la ng??i ai qu?c ' ” . B?n g?c l?u tr? ngay 3 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 31 thang 3 n?m 2011 .
  46. ^ Libya suspended from rights body - Africa - Al Jazeera English
  47. ^ U.N. Security Council slaps sanctions on Libya - World news - Mideast/N. Africa - msnbc.com
  48. ^ Libya's 'crown prince' makes appeal - Africa - Al Jazeera English
  49. ^ Anti-war groups protest against anti-Gaddafi air strikes | World news | The Guardian
  50. ^ H.Minh. “Toa an t?i ph?m qu?c t? s?p ra l?nh b?t Gaddafi” . Tu?i Tr? Online.
  51. ^ Amie Ferris-Rotman, Guy Faulconbridge. “T?ng th?ng Dmitry Medvedev banned Libyan leader Muammar Gaddafi and his family from Russ” . Reuters. B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 5 thang 6 n?m 2011 .
  52. ^ BBC. “Ra l?nh b?t đ?i ta Gaddafi” . BBC Vietnamese .
  53. ^ Tr?n Ph??ng. “Toa an Lien H?p Qu?c phat l?nh b?t ong Gaddafi” . Tu?i Tr? Online .
  54. ^ “BAODATVIET.VN | đanh khong l?i, binh linh c?a ong Gaddafi quay sang c??ng hi?p?” . B?n g?c l?u tr? ngay 1 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 31 thang 3 n?m 2011 .
  55. ^ Enraged mother stands by daughter, allegedly raped by Gadhafi's men - CNN.com
  56. ^ Iman al-Obeidi faces criminal charges over Libya rape claim | World news | The Guardian
  57. ^ Video, Libya Rape Claim: Woman Facing Charges Herself As Mother Claims She Was Offered Bribes | World News | Sky News
  58. ^ After Libyan woman’s rape claims, methods of Gaddafi government put on display - The Washington Post
  59. ^ Libya: Soldiers Were 'Burned Alive' By Their Own Forces For Refusing To Fignt Protesters | Home | Sky News
  60. ^ “B?n sao đa l?u tr?” . B?n g?c l?u tr? ngay 24 thang 6 n?m 2016 . Truy c?p ngay 14 thang 4 n?m 2011 .
  61. ^ “PressTV - 'US drops uranium bombs on Libya ' ” . B?n g?c l?u tr? ngay 28 thang 7 n?m 2011 . Truy c?p ngay 31 thang 3 n?m 2011 .
  62. ^ “B?n sao đa l?u tr?” . B?n g?c l?u tr? ngay 2 thang 5 n?m 2011 . Truy c?p ngay 31 thang 3 n?m 2011 .
  63. ^ “NATO uses depleted uranium bombs against Libya” . B?n g?c l?u tr? ngay 12 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 31 thang 3 n?m 2011 .
  64. ^ Letters: Breaking up may be best for Libya | World news | The Guardian
  65. ^ Lien quan khong kich Libya b?ng "bom phong x?"? | Th?i s? qu?c t? | Ng??i Lao đ?ng Online
  66. ^ Colonel Qaddhafi forces enrollment of African migrants in his army - FIDH - Worldwide Human Rights Movement
  67. ^ “Security Council and African Union failing Libyan people | Amnesty International” . B?n g?c l?u tr? ngay 26 thang 3 n?m 2011 . Truy c?p ngay 31 thang 3 n?m 2011 .
  68. ^ “Libyan paramedics targeted by pro-Gaddafi forces | Amnesty International” . B?n g?c l?u tr? ngay 6 thang 4 n?m 2011 . Truy c?p ngay 31 thang 3 n?m 2011 .
  69. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten autogenerated3
L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=N?i_chi?n_Libya_(2011)&oldid=71004479 ”