Escocia
Escocia
Imne : In my defens God me defend
Devisa : ≪ In My Defens God Me Defend ≫ (en angles: ≪ Per ma defensa, que Deo me defenda ≫)
Administracion
Capitala	Edimborg
Forma de l'Estat	Legislatura parlamentaria descentralizada dins una monarquia constitucionala
Premier Ministre	Humza Yousaf
Lengas oficialas	angles,
? Lenga reconogudas	gaelic escoses, scots
Geografia
Vila principala	Glasgow
? Totala	78 772 km²
? Aiga (%)	1,1  %
Punt culminant	Ben Nevis
Demografia
? Totala	5 295 000 ab. (2011)
Gentilici	escoces -esa
Economia
PIB	166 miliards de GBP nominal {{{PIB_reng}}} ( 2012 )
Autras informacions
Indicatiu telefonic	44
Fus orari	(estiu +1)
Domeni internet	.scot .uk
Nacion constitutiva del Reialme Unit

Escocia ( Scotland en angles e scots ; Alba en gaelic escoces ; Escot en ancian occitan ) es una nacion del nord-oest d' Europa , al nord de l'illa de Grand Bretanha . Lo gentilici es escoces -esa . Es reconeguda coma una de las ≪nacions≫ que constituisson oficialament lo Reialme Unit : constituis una region autonoma segon lo sistema de la ≪devolucion≫ . La capitala, centre financier e administratiu n'es Edimborg , mas la pus granda vila es Glasgow , qu'es istoricament la vila pus industriala del pais. Las autras grandas vilas son Aberdeen e Dundee , seguidas per Stirling , Perth e Inverness .

La religion pus espandida es lo cristianisme ^[1] . Existis una granda diversitat de ≪  denominacions religiosas  ≫ ^[2] , mas la Gleisa pus importanta es la Gleisa catolica d'Escocia , una Gleisa reformada presbitariana ^[3] , seguida per la Gleisa catolica  ; nombre d'escoceses son ateus . Doas lengas son reconegudas : le gaelic escoces e lo scots ^[4] .

Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

L'istoria d'Escocia comenca fa aperaqui 10 000 ans, amb l'arribada de las primieras populacions umanas aprep la fin de la Glaciacion de Wurm . De vestigis nombroses de las Edats del Bronze e del Ferre son estats trobats, mas pauc de tracas d'escritura. L'istoria escrita d'Escocia comenca amb l'arribada dels romans en Grand Bretanha (Britania). Ocupan e administran los territoris d' Anglaterra e del Pais de Galas actuals jol nom de Provincia de Britania . Los romans nomenan Caledonia la terra s'espandissent al nord de Britania, e lo poble qu'i viu los Pictes .

La conquista de la Grand Bretanha per l'Emperi Roman comenca en l'an 43. Aprep una tiera de victorias militaras dins lo sud de l'illa, las forcas menadas per Juli Agricola dintran en Escocia en 79 ont encontran una resistencia ferotja. En 82 o 83, Agricola manda un barcares de galeras a l'entorn de las costas d'Escocia e arriba a las Orcadas . En 83 los romans vencon las tribus caledonianas a la batalha del Mons Graupius . Los romans marcan la seuna frontiera per una seria de fortificacions defensivas, mai que mai de muralhas continuas. A l'entorn de 120, l'emperaire Adrian ordena la construccion d'una muralha fortificada anant de la ribiera Tyne a Solway Firth e sonada la Paret d'Adrian .

Geografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Escocia es situada al nord de l'illa de Grand Bretanha e ten una frontiera al sud amb Anglaterra . La Mar del Nord la costeja a l'est, l' Ocean Atlantic al nord e a l'oest, lo Canal del Nord e la Mar d'Irlanda al sud-oest. En mai de l'illa principala, Escocia amassa 790 illas. Las aigas territorialas d'Escocia que cobrisson un sector larg de l'Atlantic sud e de la Mar del Nord contenon las pus belas reservas de petroli de l' Union Europea .

Edimborg , la capitala de la nacion e la segonda ciutat del pais, es un dels mai bels centres financiers d' Europa . La ciutat pus importanta del pais es Glasgow qu'amb sa banlega amassa a pauc prep 40% de la populacion d'Escocia. Escocia s'espandis sus un territori de 78 772 km² , co que fa a pauc pres 30 % del Reialme Unit tot. Las costas de la partida non insulara d'Escocia cobrisson 9911 km.

La geomorfologia d'Escocia se formet per l'accion de las placas tectonicas , puei per l'erosion deguda a la glaciacion. La principala division d'Escocia es la linha de falha dels Highlands que separa las Terras Nautas o Highlands al nord e a l'oest, de las Terras Bassas o Lowlands al sud. Los Highlands son mai que mai montanhoses, e son las pus nautas terras del Reialme Unit : son separadas per lo Great Glen entre los Monts Grampian al sud-est e los Highlands del Nord-oest. Los Lowlands, eles, son partejats entre los Southern Uplands , una espandida de terras agricolas valonadas cobertas de brugas, e las terras agricolas de la Central Belt e de l'est d'Escocia.

Politica [ modificar | Modificar lo codi ]

Politicament, Escocia a un fort movement independentiste . Apres las eleccions legislativas de 2007 , lo Partit Nacional Escoces (SNP) formet lo primier govern independentist (mas minoritari) de l'istoria d'Escocia. A las eleccions del 5 de mai de 2011, lo SNP obtenguet la majoritat absoluda dels setges (69 de 129 ^[5] ) e, lo 15 d'octobre de 2012, lo primier ministre britanic David Cameron signet un accord portant sus l'organizacion en 2014 d'un referendum sus l'independencia d'Escocia . Aqueste se debanet lo 18 de setembre de 2014 amb una larga participacion e abotiguet al rejecte de l'independencia per 55,3 % dels electors ^{[6] , [7]} .

Descopatge administratiu [ modificar | Modificar lo codi ]

Actual (dempuei 1996) [ modificar | Modificar lo codi ]

v  · m Subdivisions d'Escocia
Inverclyde Renfrewshire West Dunbartonshire East Dunbartonshire Glasgow East Renfrewshire North Lanarkshire Falkirk West Lothian Edimborg Midlothian East Lothian Clackmannanshire Fife Dundee Angus Aberdeenshire Aberdeen Moray Highland Na h-Eileanan Siar (Western Islas) Argyll e Bute Perth e Kinross Stirling North Ayrshire East Ayrshire South Ayrshire Dumfries e Galloway South Lanarkshire Scottish Borders Orcadas Islas Shetland

Regions d'Escocia entre 1975 e 1996 [ modificar | Modificar lo codi ]

Numero	Region	Mapa
1	Strathclyde
2	Dumfries and Galloway
3	Scottish Borders
4	Lothian
5	Central Scotland
6	Fife
7	Tayside
8	Grampian
9	Highland
10	Western Isles
	Shetland
	Orkney

Economia [ modificar | Modificar lo codi ]

De veire: Economia d'Escocia

Cultura [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

Ligams externes [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ Religion en Ecosse
2. ↑ Terme synonyme de ≪ confession religieuse ≫
3. ↑ Gleisa reformada presbitariana
4. ↑ Langues parlees en Ecosse
5. ↑ Resultat de las eleccions del 5 de mai de 2011
6. ↑ Referendum sus l'independencia d'Escocia en 2014.
7. ↑ [1]

v  · m Lo Reialme Unit
Anglaterra ? Escocia ? Irlanda del Nord ? Pais de Galas