Alba

duthaich bhun-steidheachail na Rioghachd Aonaichte , Naisean , duthaich
Pairt de	Duthchannan Ceilteach
Ainm oifigeil	Scotland , Alba
Ainm duthchasach	Scotland , Alba
Canan oifigeil	Beurla , Gaidhlig , A' Bheurla Ghallta
Laoidh	Flur na h-Alba
Motto	In My Defens God Me Defend
Mor-roinn	An Roinn-Eorpa
Duthaich	Rioghachd Aonaichte
Priomh-bhaile	Dun Eideann
Sgire riaghaltais ionadail	Rioghachd Aonaichte
Roinn-tide	UTC±00:00 , UTC+01:00
Suidheachadh cruinn-eolais	Breatainn Mhor
Domhan-leud is -fhad	57°0′0″N 5°0′0″W
Puing as airde	Beinn Nibheis
Oifis aig ceann-staite	monarc na Rioghachd Aonaichte
Ceannard na staite	Tearlach III
Oifis aig ceann an riaghaltais	Iain MacShuibhne
Executive body	Riaghaltas na h-Alba
Legislative body	Parlamaid na h-Alba
Currency	Punnd Sasannach
A’ gabhail a-steach	Glamis Castle , Drummond Castle
Crioch comhla ri	Sasainn
Na bh’ann roimhe	Rioghachd na h-Alba
Language used	Beurla , Seulra , Gaidhlig , A' Bheurla Ghallta
Larach-lin	https://www.gov.scot/
Hashtag	scotland
Top-level Internet domain	.scot
Bratach	flag of Scotland
Gearradh-arm	Royal coat of arms in Scotland
Has seal, badge, or sigil	Great Seal of Scotland
Geography of topic	Cruinn-eolas na h-Alba
History of topic	history of Scotland
Patron saint	Anndra Abstol
Related category	Category:Scotland-related lists
Economy of topic	economy of Scotland
Demographics of topic	demographics of Scotland
Country calling code	+44
Category for maps	Category:Maps of Scotland

'S e duthaich suidhichte ann an taobh tuath Bhreatainn a th' ann an Alba ( Beurla is Beurla Ghallda : Scotland). Bha i na rioghachd neo-eisimeileach gus an 18mh linn nuair a dh'aonaich Alba agus Sasainn airson Rioghachd Bhreatainn Mor a steidheachadh anns a' bhliadhna 1707 . Anns a' bhliadhna 1801 dh'aonaich Rioghachd Bhreatainn Mor le Rioghachd na h-Eireann airson an Rioghachd Aonaichte a chruthachadh. Ann an 1999 , chaidh Parlamaid na h-Alba a' chur air bhonn, far am bithear a' deiligeadh ri gnothaichean poilitigeach a tha a' buntainn do dh' Alba a-mhain. Tha Lagh na h-Alba gu math eadar-dhealaichte bhon Lagh ann an Sasainn.

Bailtean mora

Seo liosta dhe na bailtean as motha ann an Alba: ^[1]

Cruinn-eolas

Tha Alba suidhichte ann an ceann a tuath eilean Bhreatainn, agus "s e a" chrioch le Sasainn taobh a deas na duthcha. A bharrachd air tir-mor, tha na ceudan de dh' eileanan ? leithid Sealtainn , Arcaibh (Na h-Eileanan a Tuath) agus Na h-Eileanan an Iar air an gabhail a-steach san rioghachd. Tha tir-mor na h-Alba air a roinn ann an tri pairtean chudthromach: a' Ghaidhealtachd , a' Ghalldachd agus na Monaidhean a Deas . Tha a’ chuid as motha den t-sluagh a' fuireach sa Ghalldachd Mheadhanaich ? no Meadhan na h-Alba, far am faighear na bailtean as motha ; Glaschu agus am priomh-bhaile Dun Eideann .

Eolas-talmhainn

Nuair a thachair moirneasachd ann an Lodainn an Ear , o chionn 350 muillean bhliadhna, bha a' phairt de Rusg na Talmhainn air am bheil Bhreatainn suidhichte faisg air Crios na Cruinne agus bha e na roinn de proto-Tir-Mor a tha aithnichte dhuinn leis an ainm Pangaea . Tro linntean fada chaidh co-ghluasad eadar roinnean den rusg, aithnichte dhuinn mar claran thir-mor , agus thachair sgleog leis tir-mor Gondwana .

Cha tainig na pairtean mu thuath agus mu dheas na Breatainn teannta, no comhla, gu 75 muillean bliadhnan roimh toiseach na Bholcanas ann an Lodainn an Ear. Bha Alba agus pairt de cheann a tuath na Sasainn nam pairt de thir-mor Laurentian ro -laimh, far an robh Aimearaga mu Thuath agus a’ Ghraonlainn. Aig a h-aon am, bha an dara leth de 'n Bhreatainn torr nas fhada (mu 40° de domhainn leud) do 'n dheas, faisg air Afraga agus Aimearaga mu Dheas ann an tir-mor de Gondwana .

Eachdraidh

Ri linn nan Romanach

Anns a' bhliadhna 80 A. D. bha uachdaran Romanach a' riaghladh ceann a deas Bhreatainn dom b' ainm Agricola , a smaoinich air an eilean gu h-iomlan a thoirt fo chis do na Romanaich. Leis an run sin chuir e air a' bhliadhna ud aghaidh gu tuath air ceann an airm. Bha sin 135 bliadhna an deidh dhaibh sealbh a ghabhail air ceann a deas an eilein. Ghabh e air adhart le cruaidh iomairt, gus an ceann thri bliadhna (tri campachaidhean mar a theireadh iadsan), an do cheannsaich e an tir gu iomall a deas ann an aite den duthaich ris an abrar a-nis a' Ghaidhealtachd . 'S e sin an t-aite as cuinge den eilean gu h-iomlan. Chan eil ach 35 mile eadar ceann na Friu agus taobh Abhainn Chluaidh . Thog Agricola sreath dhaingnichean bho mhuir gu muir an siud anns am bheil mu 36 mile air fad mar chrioch eadar roinn na Roimhe agus Tir nan Cailleannach no Caledonia mar a bh' aca oirre. Ghoirteadh Garadh Antoninus ris, oir b' e siud ainm an Impire a bh' ann nuair a thogadh e. Bha e fichead troigh air airde, 's ceithir troighean fichead air tiughad, 's dig leathann, dhomhainn, air a cladhach ri a aghaidh. Bha rathad leathann airson nan saighdearan a' ruith air a thaobh deas bho cheann gu ceann; 's bha daingnichean air an togail o cheann gu ceann dheth, an uidhe dha mhile bho cheile. Cha robh siud a' cumail muinntir nam beann bho bhith an-drasta 's a-rithist a' toirt ionnsaigh air a' bhalla, 's orra-san a bha ga dhion. Thug Gnothach Dharien droch bhuaidh air an duthaich.

Alba ur-nodha

Tha sia bailtean mora ann an Alba:

Poileataigs

A' phriomh aiste: Poileataigs na h-Alba

Foghlam ann an Alba

Tha coig Oilthighean aosmhor Albannach ann. 'Siad:

Tha tri oilthighean deug ann an Alba gu leir.

Na meadhanan

Tha paipearan-naidheachd iomadaidh ann an Alba. Tha An Herald , an Daily Record agus The National suidhichte ann an Glaschu agus tha an t-Albannach suidhichte ann an Dun Eideann .

Ceanglaichean a-mach

Riaghaltas na h-Alba
Bodachan a' Gharaidh (14mh dhen t-Samhain 1896): “ Litir a Alba ,” ann an: Mac-Talla , air. 5, td. 137. Air a thogail 5mh dhen Fhaoilleach 2023.

Iomraidhean

↑ Mongabay

Na Ceiltich

Duthchannan	Alba ? A' Chorn ? A' Chuimrigh ? Eirinn ? A' Bhreatainn Bheag ? Manainn
Cananan eileanach	Gaidhlig ? Cornais ? Cuimris ? Gaidhlig na h-Eireann ? Breatannais ? Gaidhlig Mhanainn ? † Seann-Ghaidhlig
Cananan mor-thireach	† Ceilt-Ibeiris ? † Galatais ? † Gallaicis ? † Gallais ? † Leapontais ? † Noraicis
Cuspairean eadar-Cheilteach	Uile-cheilteachd ? An Comann Eadar-Cheilteach ? A' Chomhdhail Cheilteach ? Celtic Connections ? Festival Interceltique de Lorient

[1] Mongabay

[1]