Д?ниеж?з?л?к сауда ?йымы

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
Д?ниеж?з?л?к сауда ?йымы
World Trade Organization (а?ылш.)
Organisation mondiale du commerce (франц.)
Organizacion Mundial del Comercio   (исп.)



      ДС?-?а м?ше мемлекеттер       Еуропалы? Ода? ар?ылы да ?сыныл?ан м?ше мемлекеттер       Ба?ылаушылар       М?ше емес
??рылуы ?а?тар 1, 1995
Бас ке?сес? Centre William Rappard , Женева , Швейцария
М?шелер? 178 member states
Ресми т?лдер? А?ылшын , Француз , Испан [1]
Генералды директоры Паскаль Лами
Бюджет 189 миллион швейцар франкы (2009 ж. шамамен 182 миллион А?Ш доллары ). [2]
?ызметкерлер ??рамы 625 [3]
Ресми торабы wto.org

Д?ниеж?з?л?к сауда ?йымы (ДС?) ? халы?аралы? сауда ережелер?н либерализм принциптер?не ?арай реттейт?н халы?аралы? экономикалы? ?йым, ол 1995 жыл?ы 1 ?а?тардан бастап ж?мыс ?стей бастады. Ал?аш?ы кезе?де ДС?-?а 77 мемлекет к?рсе, 2023 со??ы м?л?мет бойынша о?ан 178 ел м?ше болды. Б?рын?ы ке?ест?к елдерден оны? ?атарында Литва , Латвия , Эстония , Грузия , Армения , Молдова , ?ыр?ызстан , Украина Ресей ж?не ?аза?стан бар. ДС?-?а к?рет?н елдерд?? ?лес? ?лемд?к тауар айналымны? 95% ??райды, я?ни Ресейд? ?оспа?анда б?к?л д?ниеж?з?л?к нары?ты ?амтып отыр деуге болады. Ж?не де 30-?а жуы? ел осы ?йым?а к?ру ниеттер?н б?лд?рд?, олар б?г?нг? та?да ба?ылаушы м?ртебес?не ие.

М?ндеттер? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

ДС? басты м?ндет? ? ?рк?л?сс?з халы?аралы? сауда-сатты??а м?мк?нд?ктер жасау. Дамы?ан елдерд?? бастамасымен ??рыл?ан атал?ан ?йым халы?аралы? саудада экономикалы? ?с?м мен адамдарды? т?рмыс т?рш?л?г?н к?теруге ы?пал етед? деп есептелед?. Б?г?нг? та?да ?лемд?к сауда ж?йес? нег?зг? бес ?станым?а с?йкес келу? ти?с:

? Саудада еш кемс?туш?л?кт?? болмау шарты, я?ни б?рде-б?р мемлекет ?айсыб?р мемлекетке экспорт пен импорт?а шектеуш?л?к ?ою?а ???ы?ы болмайды;

? Сауда кедерг?лер?н азайту, немесе ?айсыб?р елд?? нары?ына шетелд?к тауарларды? келу?не кедерг? келт?рет?н факторларды жою, олар?а б?р?нш? кезекте кеденд?к алымдар мен импортты? квоталар жатады, бас?аша айт?анда импорт?а ?ойылатын к?лемд?к шектеулер;

? Т?ра?тылы? пен сауда шартыны? алдын-ала болжамдылы?ы, б?л шетелд?к компаниялар, инвесторлар мен ?к?меттер ?олданыста?ы сауда шарттарыны? кенеттен ж?не б?р тарапты? ерк?мен ?згер?лмейт?н?не кеп?лд?к беред?;

? Халы?аралы? саудада?ы б?секелест?кт? ынталандыру, я?ни т?рл? елдер фирмаларыны? те? ???ы?ты б?секелест?г? ?ш?н ≪?д?летс?з≫ т?с?лдерд? жою, о?ан экспортты? субсидия лар (экспортшы-фирмалар?а мемлекет демеуш?л?г?), жа?а сату нары?тарын иелену ма?сатында демпингт?к ба?аларды пайдалану;

? Жо?ары дамыма?ан мемлекеттер ?ш?н халы?аралы? саудада же??лд?ктер жасау. На? осы бап жо?арыда к?рсет?лген ?станымдар?а кере?ар келед?, алайда ол ?лемд?к шаруашылы??а осал дамы?ан елдерд? тарту ?ш?н ?ажет болды. Б?л елдер ал?аш?ы кезе?де дамы?ан мемлекеттермен б?секелесе алмайтыны айдан аны?, сонды?тан да нашар дамы?ан елдерге ерекше же??лд?ктер ?арастыру ≪?д?летт?≫ болар деп есептелед?.

ДС?-?а к?ру ж?не м?шел?к [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

ДС?-да 178 ?атысушы бар, оны? ?ш?нде: Б??-?а м?ше 160 халы?аралы? таныл?ан мемлекет, ?ш?нара таныл?ан Тайвань , 2 т?уелд? аума? ( Гонконг ж?не Макао ) ж?не Еуропалы? Ода? . ДС?-?а к?ру ?ш?н мемлекет меморандум беру? керек, ол ар?ылы ДС? ?йым?а ?атысты сауда ж?не экономикалы? саясатты ?арастырады. [4] [5]

Постке?ест?к елдер ж?не ДС? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Постке?ест?к елдер осылайша ДС?-?а ?осылды:

  • ?ыр?ызстан , 20 желто?сан 1998 года (ДС?-ны? 133-ш? м?шес?).
  • Латвия , 10 а?пан 1999 года (ДС?-ны? 134-ш? м?шес?).
  • Эстония , 13 ?араша 1999 года (ДС?-ны? 135-ш? м?шес?).
  • Грузия , 14 маусым 2000 года (ДС?-ны? 137-ш? м?шес?).
  • Литва , 31 мамыр 2001 года (ДС?-ны? 141-ш? м?шес?).
  • Молдова , 26 ш?лде 2001 года (ДС?-ны? 142-ш? м?шес?).
  • Армения , 5 а?пан 2003 года (ДС?-ны? 145-ш? м?шес?).
  • Украина 16 мамыр 2008 года (ДС?-ны? 152-ш? м?шес?) [6] .
  • Ресей , 22 тамыз 2012 года (ДС?-ны? 156-ш? м?шес?)
  • Т?ж?кстан , 2 марта 2013 года (ДС?-ны? 159-ш? м?шес?).
  • ?аза?стан , 30 ?араша 2015 года (ДС?-ны? 162-ш? м?шес?).

ДС? ше?бер?нен тыс постке?ест?к т?рт ел ?алады: ?з?рбайжан , Беларусь , Т?р?кменстан ж?не ?збекстан .

Т?р?кменстан [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

2013 жылы Т?р?кменстан ДС? - ?а к?ру туралы бастама к?терд? [7] [8] . 2020 жылды? мамырында Т?р?кменстан ?к?мет? ДС? хатшылы?ына ба?ылаушы м?ртебес?н алу?а ?т?н?ш берд? ж?не осы м?ртебеге ие болды, ал 2020 жылды? 22 ш?лдес?нде келес? бес жыл ?ш?нде ДС?-?а к?ру процес?н бастау шартымен. [9]

Беларусь [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

2016 жылы Беларусь ДС?-?а к?ру бойынша белсенд? кел?сс?здерд? бастады.

?збекстан [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

2020 жылды? ш?лдес?нде ?збекстанны? ДС?-?а к?ру? ж?н?ндег? ж?мыс тобыны? т?рт?нш? отырысы ?тт?-со??ы ресми отырыстан 15 жыл ?ткен со?, ал 2023 жылы алтыншы отырыс ?тт?. [10] [11]

Сырт?ы с?лтемелер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

  1. General Information on Recruitment in the World Trade Organization , World Trade Organization
  2. WTO Secretariat budget for 2008 , World Trade Organization . Тексер?лд? 25 тамызды? 2008.
  3. Overview of the WTO Secretariat All WTO staff are based in Geneva.
  4. ВТО. Члены и наблюдатели ВТО . Басты дерекк?з?нен м?ра?аттал?ан 4 а?пан 2012. (?олжетпейт?н с?лтеме) Тексер?лд?, 16 ?ырк?йек 2009.
  5. WTO: 2012 PRESS RELEASES PRESS/668 23 July 2012 PRESS RELEASE: Lamy hails Russia’s WTO accession ratification . (?олжетпейт?н с?лтеме)
  6. Укра?на стала 152-им членом СОТ ? Оф?цiйне представництво Президента Укра?ни М?ра?аттал?ан 17 наурызды? 2013 жылы.
  7. Туркменистан намерен вступить в ВТО . (?олжетпейт?н с?лтеме)
  8. Заседание Кабинета Министров Туркменистана . (?олжетпейт?н с?лтеме)
  9. Members endorse Turkmenistan’s WTO observer status   (а?ыл.) . (?олжетпейт?н с?лтеме)
  10. Uzbekistan resumes WTO membership negotiations   (а?ыл.) . (?олжетпейт?н с?лтеме)
  11. В Женеве проходит шестое заседание рабочей группы по вступлению Узбекистана в ВТО   (орыс.) (15 марта 2023). (?олжетпейт?н с?лтеме)
Орта??орда б??ан ?атысты медиа санаты бар: World Trade Organization