Ter-tremo
o
sismo
esas
geologiala
fenomeno. Ter-tremo eventas kande
kontinento
-plaki movas una vers altra. Ulatempe la tensinta forci di plaki detonas efektigante ter-tremo.
La tremi mezuresas per seismografili e la forteso anuncesas segun
skalo di Richter
.
Severa tertremi en la
mondo
Kande ol eventis
|
loko
|
forteso segun la
skalo di Richter
|
morti
|
11ma di marto
2011
|
nordo di
Japonia
|
9
|
plu kam 10.000
|
8ma di oktobro
2005
|
nordo di
Pakistan
|
7,8
|
plu kam 80.000
|
26ma di decembro
2003
|
Bam,
Iran
|
6,8
|
plu kam 40.000
|
januaro
2001
|
Gujarat
,
India
|
6,9
|
plu kam 20.000
|
agosto
1999
|
?zmit
,
Turkia
|
7,5
|
15.000,
posible mem 40.000
|
1993
|
Latur,
India
|
6,4
|
10.000
|
1990
|
provinco Gilan,
Iran
|
7,7
|
plu kam 40.000
|
1988
|
Spitak,
Armenia
|
6,9
|
25.000,
posible mem 60.000
|
1976
|
Tangshan,
Chinia
|
7,8
|
255.000,
posible mem 650.000
|
1948
|
Turkmenistan
,
Sovietia
|
?
|
110.000
|
1927
|
Xining,
Chinia
|
8,3
|
200.000
|
1923
|
Yokohama e Tokio, Japonia
|
8,3
|
150.000
|
1920
|
Gansu,
Chinia
|
8,5
|
100.000
|
1755
|
Lisboa
,
Portugal
|
?
|
70.000
|
1556
|
Shaanxi,
Chinia
|
?
|
830.000
|
Se l' epicentro dil tertremo esas en lito di ula
maro
od
oceano
, supra aquo-maso movas tre rapide efektigante ondo. Kande la movanta aquo-maso venas plu basa areo marala, l'
energio
di ondo koncentras su kreante ondego (
cunamio
). Che rivala areo l’energioza ondego atakas lando destruktante. L'ondego povas movar mem 800 km/h e kreskar til 10 metri venante rivo.