Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro .

La 5ma di oktobro esas la 278ma dio di la yaro (279ma en bisextila yari ) segun Gregoriala kalendario . Restas 87 dii til la fino di la yaro.

Dio [ redaktar | redaktar fonto ]

• Dio di la Republiko , en Portugal .
• Dio dil Armeo, en Indonezia .

Eventi [ redaktar | redaktar fonto ]

• 456 - Visigoti , duktata da Theodorik la 2ma, invadas Hispania .
• 816 - Louis la 1ma, la pia , kronizesas imperiestro en Reims dal papo Stefanus la 4ma .
• 1762 - Britaniana navaro kaptas Manila en Filipini de Hispania .
• 1880 - Katedralo di Koln kompleteskas pos 632-yara konstrukto.
• 1897 - Hispania grantas autonomio a Porto-Riko .
• 1908 - Bulgaria nedependanteskas del Otoman imperio , samatempe kam Austria-Hungaria anexas Bosnia e Herzegovina , antee Otomana teritorio.
• 1910 - Portugal abolisas monarkio e divenas republiko . Manuel la 2ma fugas ad Anglia.
• 1938 - Prezidanto di Chekoslovakia, Edvard Bene? , renuncas.
• 1943 - Duesma mondomilito : Eventas sucesoza atako dal Usan avioni kontre Japoniani che Insulo Wake .
• 1944 - Mulieri recevas la voto-yuro en Francia .
• 1948 - Ter-tremo kun epicentro proxim Ashgabat , Turkmenistan , Sovietia , produktas 110.000 morti.
• 1954 - Italia ed Yugoslavia paktas pri la divido di la Libera Teritorio di Trieste . Ye la sequanta dio anke Usa ed Unionita Rejio aceptas la pakto. La Zono A donesas ad Italia e la Zono B donesas a Yugoslavia.
• 1958 - Madagaskar nedependanteskas de Francia, kun Philibert Tsiranana kom lua unesma chefministro.
• 1962 - Unesma disko da The Beatles publikigesas ( Love Me Do, P.S. I Love You ).
• 1962 - Dr. No , l'unesma cinematografuro di James Bond , lansesas.
• 1988 - Brazilia adoptas lua nuna konstituco .
• 1988 - En Chili , 54% ek la votanti opozas su a plulongigo dil mandato por Augusto Pinochet .
• 1991 - Unesma oficala versiono di Linux -kerno aparas.
• 2000 - Eventas granda demonstro avan Yugoslaviana parlamento en Belgrad , qua igos la prezidanto Slobodan Milosevic renuncar la sequanta dio. Vojislav Kostunica sucedos ilu. ^[1]
• 2001 - Roberts Stevens, redaktero de The Sun , mortas che Florida , Usa . Ilu recevis spori di antraxo per letro de teroristi. En Usa on recevos letri til la 23ma di oktobro; 5 homi mortos, e 19 plusa homi infektesos.
• 2020 - Eventas granda protesti en Kirgizistan , pos ke la parlamentala elekti qui eventis ye l'antea dio judikesis kom fraudoza. ^[2]

Naski [ redaktar | redaktar fonto ]

• 1712 - Francesco Guardi , Italiana piktisto (m. 1793)
• 1713 - Denis Diderot , Franca skriptisto e filozofo, un del kreinti dil Encyclopedie , l'unesma enciklopedio moderna (m. 1784)
• 1828 - Charles Floquet , chefministro di Francia (m. 1896)
• 1829 - Chester Arthur , prezidanto di Usa (m. 1886)
• 1848 - Edouard Detaille , Franca piktisto (m. 1912)
• 1853 - Konstantin Stoilov , chefministro di Bulgaria (m. 1901)
• 1861 - Ismael Montes Gamboa , prezidanto di Bolivia (m. 1933)
• 1864 - Louis Lumiere , Franca inventisto (m. 1948)
• 1869 - Ellen Thesleff , Finlandana piktisto (m. 1954)
• 1879 - Francis Peyton Rous , Usana patologiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1970)
• 1887 - Rene Cassin , Franciana yuristo, Nobel-laureato pri paco (m. 1976)
• 1899 - Georges Bidault , chefministro di Francia (m. 1983)
• 1902 - Ray Kroc , Usana entraprezisto, fondinto di McDonald's (m. 1984)
• 1902 - Larry Fine , Usana komediisto (m. 1975)
• 1909 - Edward Osobka-Morawski , chefministro di Polonia (m. 1997)
• 1919 - Donald Pleasence , Britanian aktoro (m. 1995)
• 1925 - Antoine Gizenga , chefa ministro di Demokratial Republiko Kongo (m. 2019)
• 1930 - Reinhard Selten , Germana ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2016)
• 1934 - Richard Schmid , Usana piktisto (m. 2021)
• 1935 - Tarcisio Meira , Brazilian aktoro (m. 2021)
• 1936 - Vaclav Havel , skriptisto e prezidanto di Chekia (m. 2011)
• 1941 - Eduardo Duhalde , prezidanto di Arjentinia ^[3]
• 1952 - Imran Khan , chefministro di Pakistan
• 1957 - Bernie Mac , Usan aktoro e komediisto (m. 2008)
• 1962 - Michael Andretti , Usan automobilisto
• 1971 - Erdenocogtin Cogtjargal , Mongoliana boxisto
• 1971 - Sandagsurengiyn Erdenebat , Mongoliana boxisto
• 1975 - Kate Winslet , Britanian aktorino
• 1976 - Ramzan Kadirov , Rusa politikisto de republiko Chechenia
• 1983 - Mashrafe Mortaza , Bangladeshana kriketisto
• 1993 - Martin Frk , Chekiana hokeisto
• 2004 - Reese Brantmeier , Usana tenisistino

Morti [ redaktar | redaktar fonto ]

• 1056 - Heinrich la 3ma, Santa Romana imperiestro (n. 1016)
• 1214 - Rejulo Alfonso la 8ma di Kastilia (n. 1155)
• 1285 - Rejulo Philippe la 3ma di Francia (n. 1245)
• 1811 - Adolf Ulrik Wertmuller , Sueda piktisto (n. 1751)
• 1880 - Jacques Offenbach , Germana-Franca kompozisto (n. 1819)
• 1880 - William Lassell , Angla astronomo (n. 1799)
• 1957 - Jose Leandro Andrade , Uruguayana futbalisto (n. 1901)
• 1974 - Zalman Shazar , prezidanto di Israel (n. 1889)
• 1976 - Lars Onsager , Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1903)
• 1985 - Abdus Sattar , prezidanto di Bangladesh (n. 1906)
• 1992 - Eddie Kendricks , Usana kompozisto e kantisto ( The Temptations ) (n. 1939)
• 2004 - Maurice Wilkins , Britaniana mediko, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1916)
• 2011 - Steve Jobs , Usan entraprezisto, fondinto di Apple Inc. (n. 1955)
• 2016 - Michal Kova? , prezidanto di Slovakia (n. 1930)

Referi [ redaktar | redaktar fonto ]