Crioch thalamhiata gearr, an chuid is mo de faoi smacht Iosraelach, no faoi chomh-smacht Stat Iosrael - Udaras Naisiunta na Palaistine, is ea
an Bruach Thiar
. (
Araibis
:
????? ???????
a?-?iffah l-?arbiyyah
;
Eabhrais
:
???? ???????
,
HaGadah HaMa'aravit
). Ta ar stadas an limisteir ar fad fos a bheith socraithe.
[1]
Ta an Bruach Thiar ag criochantacht (linithe ag armstad Iordanach-Iosraelach de 1949) san iarthar, o thuaidh, agus o dheas le h
Iosrael
, agus ar an taobh thoir, ar fud
Abhainn na hIordaine
, leis
an Iordain
. Chomh maith leis sin ta cuid suntasach de chladach iarthaach na Mara Mairbhe ag an Bhruach Thiar.
Ta achar talun de 5,640 km2 moide limistear uisce de 220 km2, comhdheanta de chuid den chuid thiar thuaidh den Mhuir Mharbh, san Bhruach Thiar agus lena n-airitear Iarusaileim Thoir.
I mi Iuil 2015, measadh go raibh
daonra
de 2,785,366 Palaistinigh, agus thart ar 371,000 lonnaitheoiri Iosraelacha, agus thart ar 212,000 Giudaigh eile in Iarusaileim Thoir. Measann an pobal idirnaisiunta go bhfuil lonnaiochtai Iosraelacha ar an Bhruach Thiar, lena n-airitear an Iarusaileim Thoir, midhleathach faoin dli idirnaisiunta, ce go neasaontaionn Iosrael leis an gceist seo. Thug an Chuirt Bhreithiunais Idirnaisiunta rialu comhairleach (2004) a thug le fios go bhfuil na himeachtai sin a tharla tar eis na bliana 1967, se sin polasai forghabhala agus smachtaithe Stat Iosrael sa Bhruach Thiar, lena n-airitear Dli Iarusaileim, conradh siochana Iosrael leis an Iordain agus an Comhaontuithe Siochana Oslo, nach raibh athru ar stadas an Bhruach Thiar (lena n-airitear Oirthear Iarusaileim) mar chrioch faoi fhorghabhail, agus Iosrael ina cumhacht fhorghabhala.
Aistriuchan is ea an t-ainm an Bhruach Thiar ar an tearma araibis ????? ??????? (ad-Diffah I-Garbiyyah), a tugadh ar bhruach thiar na hIordaine a thit, sa bhliain 1948, faoi smacht agus rialu na hIordaine, a d'ionghabh an talamh ina dhiaidh sin sa bhliain 1950. D'aithin an Bhreatain, an Iaraic agus an Phacastain amhain an ionghabhail seo.
[2]
Roghnaiodh an tearma chun idirdhealu a dheanamh idir an bhruach thiar na hIordaine agus "an bruach theas".
- ↑
1995
Oslo Interim Agreement
Curtha i gcartlann
1 Deireadh Fomhair 2015 ar an
Wayback Machine
. Text of the Accord
- ↑
Eyal Benvenisti
,
The International Law of Occupation
, Oxford University Press 2012 p. 204:"The so-called West Bank (of the Jordan river), including the eastern part of Jerusalem, has been since 1948 under Jordanian administration, and Jordan claimed to have annexed it in 1950. This purported annexation of parts of the former Mandatory Palestine was, however, widely regarded, including by the Arab League, as illegal and void, and was recognized only by Britain, Iraq and Pakistan."