| Nicolae Ceau?escu
|
|
|
|
| Persona informo
|
| Nicolae Ceau?escu
|
| Naski?o
|
26-an de januaro
1918
(
1918-01-26
)
en
Scornice?ti
, Olt County,
Re?lando Rumanio
|
| Morto
|
25-an de decembro
1989
(
1989-12-25
)
(71-jara?a)
en
Targovi?te
|
| Mortis pro
|
mortpuno
vd
|
| Mortis per
|
pafvundo
vd
|
| Tombo
|
Ghencea Cemetery
vd
|
| Lingvoj
|
rumana
vd
|
| ?tataneco
|
Re?lando Rumanio
?
Socialisma Respubliko Rumanio
vd
|
| Alma mater
|
University of Nice Sophia Antipolis ? Milita Lernejo M. V. Frunze ? Bukare?ta Akademio pri Ekonomiaj Studoj
vd
|
| Partio
|
Rumana Komunista Partio
vd
|
|
|
Subskribo
|
| Familio
|
| Gefratoj
|
Ion Ceau?escu
vd
|
| Edz(in)o
|
Elena Ceau?escu
vd
|
| Infanoj
|
Zoia Ceau?escu ? Nicu Ceau?escu ? Valentin Ceau?escu
vd
|
| Profesio
|
| Okupo
|
politikisto
?
militisto
?
?uisto
? Prezidento de Rumanio
vd
|
| Laborkampo
|
politiko
?
armearo
vd
|
|
Postenoj
|
|---|
| Postenoj
|
Prezidento de Rumanio ? President of the State Council ? member of the Chamber of Deputies of Romania
vd
|
|
|---|
|
Honorigoj
|
|---|
| Honorigoj
|
Ordeno de la Heroo de Socialista Laboro ? Ordeno de Karlo Markso ? Gold Olympic Order ? Oficiro de la Honora Legio ? Knight Grand Cross of the Order of St. Olav? ? Grand Cross of the Order of the Southern Cross ? Collar of the Spanish Order of the Civil Merit ? Hero of the Socialist Republic of Romania ? Order of the Victory of Socialism ? Star of the Socialist Republic of Romania, 1st class ? Ordeno de la Oktobra Revolucio ? Medalo ≪Por memorigi la 100-jaran datrevenon de la naski?o de Vladimiro Lenino≫ ? Jubilea Medalo “Dudek Jaroj de Venko en la Granda Patriota Milito 1941?1945” ? Jubilea Medalo “Tridek Jaroj de Venko en la Granda Patriota Milito 1941?1945” ? Medalo ≪Pro la Fortigo de Milita Kunlaborado≫ ? Speciala Grandkruco Speciala Klaso de la Merita Ordono de la Federacia Respubliko Germanio ? Ordeno de la Jugoslava Granda Stelo ? ordeno "Malnova Monto" ? Re?a ordeno de la Serafoj ? Kavaliro de la Elefant-ordeno ? Kavaliro Granda Kruco de la ordeno de la Bano ? Kavalira Grandkruco kun Kolumo de la Merita Ordeno de la Itala Respubliko ? Grand Collar of the Military Order of Saint James of the Sword ? Order of Sikatuna ? anniversary medal at the occasion of the 2500th anniversary of the founding of the Iranian Empire ? Ordeno de Jose Marti ? Order of the Liberator General San Martin ?
Ordeno de Lenin
? Hero of Socialist Labour ? Grand Star of the Decoration for Services to the Republic of Austria ? Jubilea Medalo “Kvardek Jaroj de Venko en la Granda Patriota Milito 1941?1945” ? Ordeno de la Krono de la Regno ? The honorary doctor of Lebanese University ? Honorary Doctorate of University of Buenos Aires ? Grand Cross with Collar of the Order of the White Rose of Finland ? Ordeno de la Stelo de la Rumana Socialisma Respubliko ? Order "13 Centuries of Bulgaria" ? Ordeno de la Jugoslava Stelo ? Decoration of Honour for Services to the Republic of Austria ? Ordeno de la Civila Merito ?
Federacia Meritkruco
?
Elefant-ordeno
?
Ordeno de la Bano
?
Ordeno de Sankta Olavo
?
Militordeno de Sant'Iago da Espada
? Ordeno de la Suda Kruco ?
Ordeno de la Suno de Peruo
? Olimpika Ordeno
vd
|
|
|---|
| En
TTT
|
Oficiala retejo
vd
|
| vd
|
Fonto:
Vikidatumoj
|
|
Nicolae CEAU?ESCU
[
niko?lae t??e?au??esku
], esperantigite
Nikolae ?a??esku
(
1918
?
1989
) estis
rumana
politikisto
, la dua kaj lasta reganto de
Rumana Socialista Respubliko
. Dogma
komunisto
, kiu ja ?irmis sian landon kontra? troa dependeco je
Sovetunio
, sed li mem regis ?in kun ekstrema brutaleco. Li ekregis post la morto de
Gheorghe Gheorghiu-Dej
en 1965 kaj funkciis kiel sekretario de la
Rumana Komunista Partio
kaj poste kiel prezidanto de Rumanio ?is la eksplodo de la
rumana revolucio en decembro 1989
, ?e kies fino li estis
ekzekutita
de
revolucia tribunalo
kune kun sia edzino,
Elena Ceausescu
.
Nicolae ?a??esku ina?guras la Danuban Kanalon al la Nigra Maro, maldekstren lia edzino, Elena ?a??esku kaj malanta? li lia filo, Niko ?a??esku
?a??esku da?rigis kun la nacia politiko de lia anta?ulo Gheorghiu-Dej:
manifestacio
de limigita sendependeco en la eksterlandaj rilatoj de Rumanio kune kun strikta interna komunista registaro. Li akre kritikis iujn agojn de la re?imo de Gheorghiu-Dej, kaj ka?zis la elpurigon de iuj el la kondamnitoj en
parodiaj procesoj
. ?a??esku enigis Rumanion en furiozon de
industrii?o
kaj konstruado, starigante grandajn projektojn kaj strebante al ambicia ekonomio. Finfine li ja sukcesis repagi la
eksterlandajn ?uldojn
de Rumanio ?irka? ses monatojn anta? sia falo, sed la severa dama?o al la
vivnivelo
de la lo?antaro de Rumanio survoje al atingo de ?i tiu celo igis lin malamegata de multaj.
Nicolae Ceau?escu naski?is la
26-an de januaro
1918
en la sudrumania vila?o
Scornice?ti
. En la 30-aj jaroj li fari?is konvinkita komunisto kaj estis pro siaj aktivecoj ripete malliberigita. En la jaro
1939
li edzi?is al
Elena Petrescu
, kiu konsentis kun liaj politikaj opinioj. Post la jaro
1940
li trovi?is en arestejo komune kun la komunista ?efulo
Gheorghe Gheorghiu-Dej
kaj li fari?is lia lernanto.
En la jaro
1944
, mallongtempe anta? tio, anta? ol
Ru?a Armeo
eniris Rumanion, Ceau?escu fu?is el la karcero. En la jaroj
1944
?
1945
li estis sekretario de Asocio de Komunisma Junularo kaj en la jaro
1945
li fari?is kandidato de centra komitato de la
rumana komunisma partio
. Post la jaro
1947
, kiam en la lando estis enpraktikigita komunisma re?imo, li estis en funkcio de ministro de
agrikulturo
(
1948
?
1950
) kaj vicministro de nacia defendo (
1950
?
1954
) kun rango de
generalmajoro
. Post tio, kiam lia instruisto Gheorghiu-Dej fari?is la unua sekretario de la partio (en la jaro
1955
), li anta?enpa?is je dua ?tupo en la partia hierarkio kiel ano de la
politburoo
kaj ?efo de la sekretariejo. Post la morto de Gheorghiu-Dej en la jaro
1965
li enfrunti?is en la partio anstata? li kaj du jarojn post tio li estis elektita kiel kapo de la ?tato.
Kiel prezidanto de ?tata konsilantaro ? ekde la jaro
1974
prezidento ? de
Rumana Socialista Respubliko
li tenis rigidan komunisman kurson. Malgra?e li retenis grandan sendependecon de
Sovetunio
. En la jaro
1968
li fakte retiri?is el
Varsovia Kontrakto
, post tio, kiam li rifuzis invadon de
?e?oslovakio
, kaj en la jaro
1979
li dure kondamnis la sovetan invadon de Afganujo.
Sed la sendependa eksterlanda politiko ne signifis, ke Ceau?escu ekzemple nur malproksime koketis en interlanda politika tereno kun la ideo de
demokratio
. Lia re?imo apartenis al la plej duraj inter la e?ropaj komunismaj re?imoj. Li apogis sin precipe sur timata
sekreta polico
, kiu kontrolis la informrimedojn kaj en nasko ?i persekutis e? la plej malgrandan indikon de opoziciaj klopodoj. En la 70-aj jaroj Ceau?escu komencis programon de troa industriigo (en tio li estis simila al
Stalin
en la 30-a jaroj), pro kiu la lando pagis per grandega ?uldi?o. Por repagi la bonhava?ojn, Ceau?escu komencis grandanime eksporti agrikulturan produktaron, malgra? tio ke lia propra nacio suferis pro manko de nutra?oj, fueloj kaj aliaj produktoj. Dum Rumanio falis en malri?econ kaj malhavon, la diktatoro kaj lia edzino kulturis la propran
kulton de personeco
. Ceau?escu senhonte
preferigis siajn parencojn
kaj li certigis al la propra edzino kaj anka? al ceteraj familianoj influhavajn kaj profitdonajn postenojn. Dum li estis elektita por servi la reston de sia vivo, lia edzino estis la dua personeco en la reganta hierarkio, kaj unu el iliaj filoj estis preta heredi potencon.
Fine de la 1970-aj jaroj,
Ion Mihai Pacepa
, unu el la gvidantoj de rumana skura polico, transfu?is okcidente. Pacepa verkis libron nomatan
Ru?aj Horizontoj
, en kiu li malka?is la politikojn de Ceausescu. Usona kongresano Frank Wolfe donis al prezidanto
Ronald Reagan
ekzempleron de la libro. La prezidanto legis la libron kaj la sekvan tagon revokis la statuson de Rumanio kiel preferata komerca partnero de Usono. Reagan poste diris, ke la libro fari?is por li kiel
Biblio
tiel, kiel oni devas trakti
diktatorojn
.
La re?imo krimis unu maljusta?on post la alia (interalie estis komencita kampanjo por likvido de miloj da vila?oj, kies agrikultura lo?antaro estis translokita en stalinajn lo?domarojn) kaj en la lando forti?is spite al la bruta
reprezalio
rezisto. La
17-an de decembro
de
1989
la sekreta polico komencis la? ordono de Ceau?escu pafadon en manifestaciantojn en urbo
Timi?oara
. La manifestaciantoj ?i-foje ne lasis sin timigi kaj la protestoj disvasti?is e? en
Bukare?ton
, la ?efurbon de Rumanio. La
22-an de decembro
eksplodis amasaj dizertadoj de armeaj ta?mentoj, kiuj ali?adis en la flankon de la opozicio. Ceau?escu kun la edzino Elena provis fu?i el la ?efurbo en
helikoptero
, sed ili estis kaptitaj kaj post rapida ju?o anta? armea tribunalo ili estis pafmortigitaj. Tio okazis la
25-an de decembro
de
1989
.
Li estis membro de la
Rumana Akademio
kaj ?ia honora prezidanto ekde 1985, titoloj, kiuj estis ?iuj revokitaj de li post lia morto, kiel honoraj diplomoj kaj aliaj eksterlandaj ordenoj, kiuj estis super?utitaj al li dum lia vivo.