El Vikipedio, la libera enciklopedio
Baltio
,
Baltujo
a?
Baltaj ?tatoj
- inter esperantistoj de eksa
Sovetunio
historie anka? ofte
?ebaltio
, influite de la ruslingva formo
Прибалтика
(Pribaltika) - estas kuniga nomo de
Estonio
,
Latvio
kaj
Litovio
, ?iuj situantaj ?e la
Balta Maro
.
La baltaj ?tatoj atingis sian sendependecon de
Rusio
post la
Unua mondmilito
, estis okupitaj en la
Dua Mondmilito
unue de
Sovetunio
, poste de la
fa?ista
Germanio
, poste ree de
Sovetunio
kaj reakiris sian sendependecon nur en
1991
. ?iuj tri nun apartenas al
E?ropa Unio
.
Oni tiel kunigas ?efe pro historiaj kaj geografiaj kialoj (kp. je
Nordio
) - ne pro lingvaj (kp. je
Skandinavio
).
Estonie parolatas la
estona
, kuzo de la
finna
, sed la
latva
kaj la
litova
estas neinterkompreneblaj baltaj lingvoj hinde?ropaj. Anka? vaste parolatas la
rusa
.
La
Okupacio de baltaj ?tatoj
konsistis en milita okupacio de la tri Baltaj ?tatoj ? nome Estonio, Latvio kaj Litovio ? fare dekomence de Sovetunio la? la kondi?oj de la
Molotov?Ribbentrop Pakto
de 1939 okazinta en junio 1940. Ili estis tiam aneksitaj en la Sovetunion kiel konstituaj respublikoj en a?gusto 1940, kvankam multaj potencoj de Okcidento neniam agnoskis ties aligon. La 22an de junio 1941,
Nazia Germanio
atakis Sovetunion kaj post nur kelkaj semajnoj ili okupaciis la Baltajn ?tatojn jam por la tuta
Dua Mondmilito
. En julio 1941, la
Tria Regno
aligis la Baltajn teritorion en sia
Reichskommissariat Ostland
. Kiel rezulto de la
Balta Ofensivo
de 1944 fare de la
Ru?a Armeo
, Sovetunio rekaptis plej el la Baltaj ?tatoj kaj e? kaptis la restintajn Germanajn fortojn en la Kurlandia Sako ?is ties formala kapitulaco en majo 1945. La Soveta "aneksokupacio" (germane
Annexionsbesetzung
) a? okupacio
sui generis
de la Baltaj ?tatoj da?ris ?is a?gusto 1991, kiam la tri landoj reakiris sian sendependecon.
La
Balta Asembleo
(
estone
Balti Assamblee
,
latve
Baltijas Asambleja
,
litove
Baltijos Asambl?ja
, akronime
BA
) estas regiona
interregistara organiza?o
, kiu anta?enigas interregistaran kunlaboron inter
Estonio
,
Latvio
kaj
Litovio
, nome Baltaj Landoj. ?i provas trovi komunan pozicion en rilato al multaj internaciaj aferoj, inkluzive de ekonomiaj, politikaj kaj kulturaj aferoj. La decidoj de la asembleo estas konsila.
- 10 plej grandaj urboj en Baltio (2011)
Rigo
(650 468)
Vilno
(554 060)
Talino
(416 993)
- Ka?no
(321 200)
- Klaip?da
(161 300)
- Panev??ys
(114 500)
- ?iauliai
(113 100)
- Tartu
(103 284)
- Daugavpils
(103 053)
- Liep?ja
(82 413)
