El Vikipedio, la libera enciklopedio
Henry KISSINGER
[kisin?er] (naskita
Heinz Alfred KISSINGER
[kisinger] la
27-an de majo
1923
en
Furth
, Germanio, mortis la
29-an de novembro
2023
)
[1]
estis germandevena usona
diplomato
,
politika sciencisto
, kaj
Respublikana
politikisto
. Li ludis gravan rolon en usona ekstera politiko kiel
Nacia Sekureca Konsilisto
1969?1975 kaj
Sekretario de ?tato
1973-1977 sub prezidantoj
Richard Nixon
kaj
Gerald Ford
. Post la eksi?o de Kissinger, amba? postaj usonaj prezidantoj kaj aliaj mondgvidantoj petis lian konsilon. Li estas forta eksponento de
realpolitik
- pensado en
internacia politiko
. plenumaj politikaj roloj inter 1969 kaj 1977, li helpis formi la
Detente
-n direkte al
Sovetunio
, malfermis diplomatiajn rilatojn kun la
?ina Popola Respubliko
, kaj negocis la
Parizan Pacinterkonsenton
, kiu finis usonan impliki?on en la
Vjetnama milito
.
Kissinger ricevis la
Nobel-premion pri paco
en 1973, la
Prezidenta Medalo de Libereco
en 1977 kaj en 1987 la
Karla Premio
.
Pro de li gvidita usona interveno en la
militista pu?o en ?ilio
kaj bombardo en
Kambo?o
, li estis akuzita je "
militkrimoj
,
krimoj kontra? la homeco
kaj... agoj kontra?e al
komuna juro
,
kutimjuro
kaj
internacia juro
".
Kiel judo, Kissinger fu?is al
Usono
en 1938 pro
naziismo
. En 1954 li i?is
doktoro
de la
universitato Harvard
. En Harvard li laboris de 1954 ?is 1971. Lia fako estis eksterlandaj aferoj de Usono.
Li doktori?is pri e?ropa grandpotenca politiko en la 19-a jarcento, kaj la ekzercado de potenco kaj la potenc-ekvilibro i?is lia speciala kampo. Post la
dissolvo de Sovetunio
, li avertis ke
Rusio
restos naciisma minaco.
Post sia ofic-tempo li verkis librojn pri la temo de
internaciaj rilatoj
kaj regis konsilistkompanion
Kissinger Associates
.
- Holger Klitzing:
The Nemesis of Stability. Henry A. Kissinger’s Ambivalent Relationship with Germany.
WVT, Trier 2007,
ISBN 978-3-88476-942-3
.
- Robert D. Schulzinger:
Henry Kissinger. Doctor of diplomacy.
Columbia Univ. Pr., New York 1989,
ISBN 0-231-06952-9
.
