La
korea lingvo
(koree: 韓國語/朝鮮末; vidu
malsupre
) estas la
oficiala lingvo
de
Nord-Koreio
kaj
Sud-Koreio
. ?i estas anka? unu el la du oficialaj lingvoj en la
Korea A?tonoma Prefektujo Janbiano
en
?inio
. ?irka? 80 milionoj da koreoj parolas la korean lingvon, kun grandaj grupoj en diversaj postsovetiaj ?tatoj, kaj anka? en diasporo en
?inio
,
A?stralio
,
Usono
,
Kanado
,
Brazilo
,
Japanio
, kaj pli lastatempe,
Filipinoj
.
La genealogia
klasifiko
de la korea lingvo estas debatata. Multaj lingvistoj konsideras ?in membro de la
altaja lingvaro
, sed iuj konsideras ?in esti izolita lingvo. ?i estas aglutina en ?ia morfologio kaj SOV (subjekto-objekto-verbo) en ?ia sintakso, kiu similas al la japana kaj vjetnama lingvoj. La korea lingvo estis influita de la ?ina lingvo en la formo de koreaj vortoj. Indi?enaj koreaj vortoj konsistigas proksimume 35% de la korea vortostoko, dum ?irka? 60% devenas de ?inaj vortoj. La restantaj 5% venis kiel pruntvortoj el aliaj lingvoj, 90% el kiuj estas el la angla.
La koreaj nomoj por la lingvo estas bazitaj sur la
nomoj por Koreio
uzataj en Nord-Koreio kaj Sud-Koreio.
En Nord-Koreio kaj Yanbian en ?inio, oni plejofte nomas la lingvon
Chos?nmal
(朝鮮말; kun Hanja: 朝鮮말), a? pli formale,
Chos?n?
(朝鮮語; 朝鮮語).
En la Respubliko de Koreio (Sud-Koreio), oni nomas la lingvon
Hangungmal
(韓國말; 韓國말), a? pli formale,
Hangugeo
(韓國語; 韓國語) a?
Gugeo
(國語; 國語; la?vorte "nacia lingvo"). estas foje familiare nomita
Urimal
("nia lingvo"; 우리말 en unu vorto en Sud-Koreio, 우리 말 kun spaco en Nord-Koreio).
Aliflanke, koredevenaj homoj en la eksa Sovetunio, kiuj nomas sin Koryo-saram (anka? Goryeoin [高麗人; 高麗人; la?vorte, "Goryeo-uloj"]) nomas la lingvon
Goryeomal
(高麗末; 高麗말).
La klasifiko de la moderna korea lingvo estas necerta, kaj pro la manko de iu ?enerale akceptita teorio, oni foje priparolas ?in konservative kiel lingvo izolita.
Ekde la eldoni?o de la artikolo de Ramstedt en 1926, multaj lingvistoj subtenas la hipotezon, ke oni povas klasifiki la korean altaja lingvo, a? parenco de protoaltaja. Korea similas altajajn lingvojn la? manko de specifaj gramatikaj elementoj, interalie nombro, sekso, artikoloj, fuzea morfologio, vo?o, kaj relativaj pronomoj (Kim Namkil). Korea similas al iuj lingvoj de la norda turka grupo, nome Sakha (Yakut). Vinokurova, scienculo de la sakha lingvo, notis, ke kiel en la korea, kaj malkiel en aliaj turkaj lingvoj a? diversaj aliaj lingvoj, adverboj en Sakha devenas de verboj pere de devena morfologio; tamen, ?i ne sugestis, ke tio implicas iun rilaton inter la du lingvoj.
[2]
Oni anka? konsideras ke probable la korea rilatas iel al japana, ?ar la du lingvoj havas similan gramatikan strukturon. Oni postulis genetikajn interrilatojn kaj rekte kaj nerekte, tiu ?i lasta a? tra la loki?o de amba? lingvoj en la altaja familio, a? de argumentoj por interrilato inter japana lingvo kaj la bujeaj lingvoj de Gogurjeo kaj Baekje (vidu malsupre); la proponita Baekje-interrilato estas subtenata de fonologiaj similecoj kiel la ?enerala manko de konsonantofinaj silaboj, kaj de parencaj vortoj ekzemple Baekje
mir
, japana
mi-
"tri". Cetere, ekzistas konataj kulturaj ligoj inter Baekje kaj Japanio; historiaj dokumentoj montras, ke, krom ludi grandan rolon en la fondo kaj kresko de Yamato Japanio, granda parto de la superaj klasoj de Baekje, kaj anka? la metiistoj kaj negocistoj, fu?is al Japanio kiam la re?lando falis (kiun konfirmis Japana Imperiestro Akihito en parolado okaze de lia 68a naski?tago).
[3]
Aliaj argumentas, tamen, ke tiuj lingvoj similas ne pro iu genetika interrilato, sed pro ia lingvokuni?a efiko. Iru al
orientaziaj lingvoj
por morfologiaj trajtoj komunaj inter lingvoj de la lingvokuni?a regiono Orienta Azio, kaj al
Klasifiko de la Japana lingvo
por pluaj detaloj pri la ebla interrilato.
[4]
[5]
Oni ?enerale supozas ke la moderna korea pli proksime rilatas al lingvoj de
Samhan
kaj
Silla
ol al la Bujeaj lingvoj. Multaj koreaj scienculoj kredas ke ili estis reciproke kompreneblaj, kaj la komuna bazo de tio, kio en la Gorjea periodo estis kunigota fari?i Meza Korea (la lingvo anta? la ?an?oj kiujn alportis la sepjara milito) kaj finfine moderna korea. La dialekto de la
Jeju
-regiono konservis iujn arkaikajn trajtojn, kiuj anka? trovi?as en meza korea, kies
arae a
estas retenita en la dialekto kiel aparta vokalo.
Ekzistas anka? mar?enaj teorioj kiuj proponas diversajn aliajn interrilatojn; ekzemple, kelkaj lingvistoj, ekzemple Homero B. Hulbert anka? provis rilati korean al la dravidaj lingvoj pro la simila sintakso.
Koreio havas kelkajn dialektojn (koree
mal
[la?vorte "parolado"],
saturi
, a?
bang-eon
). La normolingvo (
pyojuneo
a?
pyojunmal
) de Sud-Koreio estas bazita sur la dialekto de la regiono ?irka? Seulo, kaj la normo por Nord-Koreio estas bazita sur la dialekto parolata ?irka? P'y?ngyang. Tiuj dialektoj estas similaj, kaj ?iuj estas efektive reciproke kompreneblaj, eble krom la dialekto de
Jeju
-Insulo (vidu je
''Jeju''-Dialekto
). Iuj koreaj lingvistoj klasifikas la dialekton parolatan en
Jeju
kiel alian lingvon. Unu el la plej rimarkindaj diferencoj inter dialektoj estas la uzo de emfazo: Parolantoj de la Seula dialekto uzas emfazon nur iomete, kaj la norma sudkorea havas tre platan intonacion; aliflanke, parolantoj de la
Gyeongsang
-dialekto havas tre klaran intonacion.
Estas anka? notinde, ke estas signifaj indicoj por historio de vasta
dialekta ebenigo
, a? e?
konver?a evoluado
a? intermiksado de du a? pli originale apartaj lingvoj, ene de la Korea lingvo kaj ?iaj dialektoj. Multaj koreaj dialektoj havas bazan vortstokon, kiu etimologie diferencas de la vortstoko de identa signifo en Normo Korea a? aliaj dialektoj, ekzemple suda-
Jeolla
-dialekto /kur/ kontra? en norma korea 입 /ip/ "bu?o" a?
Gyeongsang
-dialekto /??ŋ.gu.?i/ kontra? en norma korea /puː??u/ "ajla ?enoprazo." Tio sugestas ke la korea duoninsulo eble iam estis lingve multe pli diversa ol nuntempe.[cita?o bezonata]. Vidu anka? la hipotezon pri bujeaj lingvoj.
Ekzistas treege intima rilato inter la dialektoj de la korea kaj la regionoj de Koreio, ?ar la limojn de amba? regas la montoj kaj maroj. Jen listo de tradiciaj nomoj de dialektoj kaj lokoj:
| Norma lingvo
|
Parolata en
|
| Norma lingvo de Sud-Koreio
|
Seulo
,
In?on
,
Gyeonggi-do
regiono (Sud-Koreio)
|
| Norma lingvo de Nord-Koreio
|
Pyongyang
,
Pyeonganbuk-do
,
Pyeongannam-do
,
?agang
(Nord-Koreio)
|
| Regiona dialekto
|
Parolata en
|
| Dialekto de Gyeonggi-do
|
Gyeonggi-do
regiono (Sud-Koreio)
|
| Dialekto de Chungcheong-do
|
De?on
,
Chungcheongbuk-do
,
Chungcheongnam-do
(Sud-Koreio)
|
| Dialekto de Gangwon-do
|
Kang?on (Nord-Koreio)
,
Gang?on (Sud-Koreio)
|
| Dialekto de Gyeongsang-do
|
Pusano
,
Taeguo
,
Ulsan
,
Gyeongsangbuk-do
,
Gyeongsangnam-do
(Sud-Koreio)
|
| Dialekto de Hamgyeong-do
|
Rason
,
Nord-Hamgjong
,
Sud-Hamgjong
,
Rjanggang
(Nord-Koreio)
|
| Dialekto de Hwanghae-do
|
Nord-H?anghae
,
Sud-H?anghae
(Nord-Koreio)
|
| Dialekto de Jeju-do
|
Jeju-do
(Sud-Koreio)
|
| Dialekto de Jeolla-do
|
G?ang?u
,
Jeollabuk-do
,
Jeollanam-do
(Sud-Koreio)
|
La Koreaj
konsonantoj
La
IFA
-simbolon <
??
> (malalte skribita duobla rekta citilo, ?i tie montrita kun lokokupilo) oni uzas por indiki la stre?ajn konsonantojn /p?/, /t?/, /k?/, /??/, /s?/. ?ia oficiala uzado en la etendita IFA-signaro estas por 'forta' artikulacio, sed oni uzas ?in en la literaturo por 'fa?ka' artikulacio. La koreaj konsonantoj anka? ricevas atributojn de rigida vo?o, sed estas ankora? ne sciate kiel tipa ?i tiu estas de fa?kaj konsonantoj. Oni produkas ilin per parte limigita gloto kaj suplementa subglota premo kaj stre?aj gor?muroj, laringa malaltigo, a? alia plivastigo de la laringo.
| Monoftongoj
|
/i/
ㅣ
, /e/
ㅔ
, /?/
ㅐ
, /a/
ㅏ
, /o/
ㅗ
, /u/
ㅜ
, /?/
ㅓ
, /?/
ㅡ
, /ø/
ㅚ
|
Vokaloj anta?itaj de interuloj,
a? Diftongoj
|
/je/
ㅖ
, /j?/
ㅒ
, /ja/
ㅑ
, /wi/
ㅟ
, /we/
ㅞ
, /w?/
ㅙ
, /wa/
ㅘ
, /?i/
ㅢ
, /jo/
ㅛ
, /ju/
ㅠ
, /j?/
ㅕ
, /w?/
ㅝ
|
/s/ fari?as alveolo-palatalo [?] anta? [j] a? [i] por plejmultaj parolantoj (sed estas diferencoj en la lingvo inter Nord-Koreio kaj Sud-Koreio). Tiel anka? okazas ?e la stre?a frikativo kaj ?iuj afrikatoj. Fine de silabo, /s/ ?an?as al /t/ (Ekzemple: beoseot (버섯) 'agariko').
/h/ povas fari?i bilabialo [?] anta? [o] a? [u], palatalo [c] anta? [j] a? [i], velaro [X] anta? [?], vo?a [?] inter vo?aj sonoj, kaj [h] aliloke.[cita?o bezonata]
/p, t, ?, k/ fari?as vo?aj [b, d, ?, g] inter vo?aj sonoj.
/l/ fari?is alveolara frapeto [?] inter vokaloj, kaj [l] a? [?] fine de silabo a? apud alia /l/. Notu, ke skriba silabofina 'ㄹ', kiam sekvas vokalo a? glito (tio estas, kiam la sekva signo komenci?as per 'ㅇ'), migras al la sekva silabo kaj tiel fari?as [?].
Tradicie, /l/ ne eblis ?e la komenco de vorto. ?i malaperis anta? [j], kaj alie fari?is /n/. Tamen, la influo de okcidentaj pruntvortoj ?an?is la tendencon, kaj nun vortokomenca /l/ (plejparte de anglaj pruntvortoj) estas prononcata kiel libera vario de a? [?] a? [l]. La tradicia malpermeso de vortokomenca /l/ fari?is morfologia regulo nomita "komenca le?o" (頭音法則) en Sud-Koreio, kiu rilatas al korea vortenhavo. Tiaj vortoj ankora? havas ilian vortokomencan /l/ en Nord-Koreio.
?iuj plozivoj, afrikatoj, kaj frikativoj relasi?as [p?, t?, k?] fine de vorto.
La plozivoj /p, t, k/ fari?as nazaloj [m, n, ŋ] anta? nazaloj.
Hangul-literumado ne reflektas ?i tiujn asimilajn prononcoregulojn, sed tamen konservas la fundamentan parte historian morfologion.
Unu diferenco inter la prononcaj normoj de Nord-Koreio kaj Sud-Koreio estas la traktado de komenca [r], kaj komenca [n]. ekzemple,
- "laboro" - norda: rodong (勞動), suda: nodong (勞動)
- "historio" - norda: ry?ksa (歷史), suda: yeoksa (歷史)
- "virina" - norda: ny?ja (女子), suda: yeoja (女子)
[aldonota]
La korea estas
aglutina lingvo
. Modifilo anta?as la modifatan vorton. La baza formo de korea propozicio estas
SOV
,
Subjekto Objekto Verbo
, sed la verbo estas la sola deviga kaj nemovebla elemento.
| A
:
|
|
가게-에
|
|
갔어-요? (가았어요?)
|
|
|
gage-e
|
|
gasseo-yo
|
|
|
butiko + [lokomarkilo (에)]
|
|
[ir (verba radiko) (가)]+[konjunkcio (아)]+[pasinta (ㅆ)]+[konjunkcio (어)]+ [?entila demanda markilo (요)]
|
- "?u [vi] iris al la butiko?" (la kunteksto implicas je "vi")
- "Jes."
Estas du specoj de koreaj verboj: (凍死,
dongsa
, 動詞) agverboj kaj (形容詞,
hyeong-yongsa
, "adjektivoj"), statverboj.
Ekzemple, la agverboj 하다 (
hada
, "fari, havi") kaj 가다 (
gada
, "iri") temas pri ago a? movi?o, kontraste al statverboj, ekzemple 예쁘다 (
yehppeuda
, "beli"), kiuj temas pri stato de io.
Malsame al plejmultaj e?ropaj lingvoj, la korea lingvo ne konjugacias verbojn por kongrui kun la subjekto, kaj substantivoj ne havas sekson. Male, verbaj konjugacioj dependas de la tenso, aspekto, vo?o, kaj la socia rilato inter la parolanto, la priparolatoj, kaj la a?skultantoj. La sistemo de parolniveloj kaj honoroj iomete similas la V-T-distingon de multaj hinde?ropaj lingvoj. Ekzemple, oni uzas malsamajn fina?ojn surbaze de ?u la priparolatoj kaj a?skultantoj estas amikoj, gepatroj, a? mo?toj.
Vortoj kiujn iuj klasifikas kiel adjektivojn (形容詞,
hyeong-yongsa
, 形容詞) konjugacias simile al agverboj, (凍死 (
dongsa
). Ili similas al la statverboj de Esperanto kaj polineziaj lingvoj.
Ekzemple, 붉다 (
bukda
) traduki?as la?vorte kiel "ru?i" kaj 아쉽다 (
aswipda
) kiel "manki". Parolantoj de lingvoj kiuj ne havas statverbojn tradukas ilin per adjektivoj.
Koreaj determinantoj (冠形詞,
gwanhyeongsa
). Ekzemple 各 (
gak
, "?iu") kaj 느린 (neurin).
Koreaj substantivoj (名詞,
myeongsa
) ne havas gramatikan sekson. Eblas pluraligi ilin per la fina?o 들 sed plejofte oni uzas la singularan formon, e? se temas pli pluraj. Ekzemple, por la frazo "estas tri pomoj", la korea traduko estas 沙果 세個 있습니다 (
sagwa segae isssumnida
) kie la vorto 謝過 (
sagwa
, "pomo") estas singulara.
Koreajn pronomojn (代名詞,
daemyeongsa
) grave influas la mo?taj niveloj en la lingvo. Pronomoj havas diversajn formojn kiuj dependas de la socia rango de la alparolato(j). Ekzemple, por la pronomo por "mi" ekzistas kaj la neformala formo 나 (
na
) kaj la mo?ta/humila formo 저 (
jeo
). ?enerale oni evitas pronomojn de la dua singulara persono, precipe uzante mo?tajn formojn.
Koreaj adverboj (腐史,
busa
) inkluzivas je 또 (
tto
, "anka?") kaj 가득 (
gadeuk
, "plene").
Korea partikulo (調査,
josa
) anka? estas speco de "postpozicio". Ekzemple, 는 (
neun
, tema signo) kaj 를 (
reul
, objekta signo)
Koreaj interjekcioj (感歎詞,
gamtansa
) anka? nomi?as "ekkrioj". Ekzemple, 아니 (
ani
, "ne").
Koreaj nombroj (搜査,
sutja
, 數詞) konsistas el du ofte uzataj aroj: propra korea aro kaj ?ina-korea aro. La ?ina-korea sistemo estas preska? tute bazita sur la ?inaj numeroj. La distingo inter la du numeraj sistemoj tre gravas. Por ?io nombrebla oni uzas specifan sistemon el la du, sed malofte amba?. Oni iam uzas la ?ina-koreajn nombrojn por ordaj nombroj:
yeol beon
(열 番) signifas "dekfoje" dum
sip beon
(十(十) 番(番)) signifas "numero dek." Oni grupigas la ciferojn de grandaj nombroj la? la ?ina tradicio de miriadoj (10000) anstata? ol miloj (1000) kiel kutime en E?ropo kaj Ameriko.
La interrilato inter parolanto a? verkanto kaj siaj priparolata temo kaj a?skultantaro estas plej grava en korea, kaj la gramatiko reflektas tion. La interrilato inter parolanto/verkanto kaj temo estas reflektita en mo?taj formoj, dum tiu inter parolanto/verkanto kaj a?skultantaro estas reflektita en parolada nivelo.
Kiam iu priparolas iun superan en rango, parolanto a? verkisto kutime uzas specialajn substantivojn a? verbofina?ojn por indiki la superecon. ?enerale, iu estas supera en rango se li/?i estas pli maljuna parenco, nekonato pli-malpli sama?a a? pli a?a, a? dunganto, instruisto, kliento, a? simila. Iu estas egala a? malsupera en rango se li/?i estas pli juna nekonato, studento, dungito a? simila. Nuntempe ekzistas specialaj fina?oj uzeblaj en deklaraj, demandaj kaj imperativaj frazoj; en kaj mo?taj frazoj kaj ordinaraj frazoj. Tiuj plifaciligas kaj plirapidigas koreajn frazojn.
Ekzistas sep verbaj paradigmoj a? paroladaj niveloj en la korea, kaj ?iu nivelo havas sian unikan verbofina?aron, kiun oni uzas por indiki la nivelon de formaleco de situacio. Malsame al mo?taj formoj, kiujn oni uzas por montri respekton al proparolato, paroladajn nivelojn oni uzas por montri respekton al alparolato. La nomoj de la sep niveloj devenas de la nemo?ta imperativa formo de la verbo 하다 (
hada
, "far") en ?iu nivelo, plus la sufikso 체 ('che', Hanja: 體), kiu signifas "stilo".
La plej altajn ses nivelojn oni ?enerale grupigas kune kiel
jondaemal
(尊大말), dum la plej malaltan nivelon (
haeche
, 解體) oni nomas
banmal
(半말) en la Korea.
La kerno de la korea leksiko estas indi?enaj koreaj vortoj. Pli ol 50% de la leksiko (?is 60% la? iuj taksoj), precipe sciencaj terminoj, estas ?ina-koreaj vortoj
[6]
, a?
- rekte depruntitaj de la skriba ?ina, a?
- elpensitaj en Japanio a? Koreio uzante ?inajn ideografia?ojn.
La korea havas du nombrajn sistemojn (vidu supre): unu indi?ena, kaj unu depruntita de la ?ina.
Kelkaj vortoj estas depruntitaj de la mongola, sanskrita, kaj aliaj lingvoj. La korea lingvo anka? kontribuis pruntitajn vortojn al aliaj lingvoj, precipe al la Tsushima dialekto de Japanio.
En la moderna epoko, multaj vortoj estas depruntitaj de la japana kaj okcidentaj lingvoj, ekzemple germana (
areubaiteu
"part-tempa laboro",
allereugi
"alergio") kaj pli lastatempe de la angla
[6]
. Iuj okcidentaj vortoj estas depruntitaj nerekte tra la japana, kun japana sonaro, ekzemple la angla vorto
dozen
> ダ?ス
d?su
> 다스
daseu
. Plejmultajn nerekte depruntitajn vortojn oni nuntempe skribas la? modernaj hanguligaj reguloj por la respektiva okcidenta lingvo, kvaza? depruntitaj rekte. Estas kelkaj pli komplikaj deprunta?oj, ekzemple "Germanio", kies unuan endonim-parton [?d??????.la?nt?] la japana proksimumas per la
kanji
-signo 獨逸
doitsu
, estis akceptitaj en la korean lingvon kun ilia ?ina-korea prononco: 獨
dok
+ 逸
il
=
dogil
. En sudkorea oficiala uzado, oni anstata?is kelkajn aliajn koreajn landnomojn per fonetike bazitaj hanguligoj de la endonimo a? nomo de la lando en la angla.
La nordkorea leksiko emas preferi indi?enajn koreajn vortojn super ?ina-koreaj a? fremdaj deprunta?oj, precipe pro la lastatempaj politikaj celoj elimini fremdajn (plejparte ?inajn) influojn sur la korea lingvo en la nordo.
En antikvaj tempoj, la lingvoj de la Korea duoninsulo estis skribitaj per ?inaj ideografia?oj, uz hyangchal a? idu. Kono pri tiaj sistemoj estis perdita, kaj la Korea lingvo ne estis skribita iel ajn; la aristokrataro uzis Klasikan ?inan lingvon por sia skribado.
Korea nun estas plejparte skribita en
Hangul
, la korea alfabeto, la?vole oni enmiksas vortojn skribitajn en Han?a (la
?ina skribo
). Sud-Koreio ankora? instruas 1800 Han?a-karaktrojn en siaj lernejoj, dum la nordo aboliciis la uzon de Han?a anta? jardekoj.
Sube estas mapo de la koreaj alfabetaj simboloj kaj iliaj la?kanonaj IFA valoroj:
Oni skribas kaj presas la modernan korean lingvon kun spacoj inter vortoj, trajto kiu ne trovi?as en la ?ina a? japana. Koreaj interpunkciaj signoj estas preska? identaj kun okcidentaj. Tradicie, oni skribis la korean en kolumnoj de supro ?is malsupro, de dekstra al maldekstra, sed nuntempe oni kutime skribas de maldekstre dekstren, de supro ?is malsupro.
Diferencoj inter Nord-Koreio kaj Sud-Koreio
[
redakti
|
redakti fonton
]
Ekzistas multaj malgrandaj
diferencoj inter la uzado en Nordkoreio kaj en Sudkoreio
. Diferencoj trovi?as en la prononcado, ortografio, gramatiko kaj leksiko.
[7]
- ↑
Korean
.
Ethnologue, 14th ed.
. Alirita 2008-09-25.
- ↑
Vinokurova, Nadya (1999-04-08). “
The Typology of Adverbial Agreement
” (Microsoft Word). Alirita 2007-01-15..
Arkivigite je
2009-02-25 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2009-02-25. Alirita 2009-02-22.
- ↑
Sergei Starostin . “
Altaiskaya problema i proishozhdeniye yaponskogo yazika (The Altaic Problem and the Origins of the Japanese Language)
”.
- ↑
Beckwith, Christopher I.. (2004)
Koguryo, The Language Of Japan's Continental Relatives: the language of Japan's continental
. Amsterdam, Netherlands: Brill Academic Publishers.
ISBN 9004139494
.
- ↑
Roy Andrew Miller . “
Old Japanese Phonology and the Korean-Japanese Relationship
”.
- ↑
6,0
6,1
Sohn, Ho-Min.
The Korean Language
(Section 1.5.3 "Korean vocabulary", p.12-13), Cambridge University Press, 2001.
ISBN 0-521-36943-6
- ↑
Kanno, Hiroomi (ed.) / Society for Korean Linguistics in Japan (1987).
Ch?sengo o manab?
(『朝鮮語を?ぼう』), Sansh?sha, Tokyo.
ISBN 4-384-01506-2
- Bak Gi?an (1994). Provu en la korea. Seulo. la eldonejo JUNA
- Vattoj, Jonathan. "La imperiestraj novaj radikoj", La Gardanto, 2001-12-28. Rehavigita al si sur 2007-05-11.
- Ahn Song-san, ?inaj ideogramoj en Koreio,
Monato
,
Antverpeno
, julio 1993, nº 7, pa?oj 17-18.
- Hulbert, Homer B. (1905). A Comparative Grammar of the Korean Language and the Dravidian Dialects in India. Seoul.
- Sohn, H.-M. (1999). The Korean Language. Cambridge: Cambridge University Press.
- Song, J.J. (2005). The Korean Language: Structure, Use and Context. London: Routledge.