Λιβονικ?? Π?λεμο?

Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια
Λιβονικ?? Π?λεμο?
Πολιορκ?α τη? Ν?ρβα απ? του? Ρ?σου? το 1558 , Μπ?ρι? Τσ?ρικοφ , 1836
Χρονολογ?α 22 Ιανουαρ?ου 1558 ? 10 Αυγο?στου 1583
Τ?πο? Β?ρεια Ευρ?πη : Εσθον?α , Λιβον?α , ?νγκρια , Ρωσ?α
Αποτ?λεσμα δανο-νορβηγικ?, πολωνο-λιθουανικ? και σουηδικ? ν?κη
Αντιμαχ?μενοι

Λιβονικ? Συνομοσπονδ?α
(πριν το 1569 Πολωνο-Λιθουανικ? ?νωση)
Δαν?α-Νορβηγ?α
Βασ?λειο τη? Σουηδ?α?
Ζαπορ?ζιοι Κοζ?κοι

Πριγκιπ?το τη? Τρανσιλβαν?α? (μετ? το 1577)
Ηγετικ? πρ?σωπα

Ο Λιβονικ?? Π?λεμο? (1558?1583) διεξ?χθη για τον ?λεγχο τη? Παλαι?? Λιβον?α? (στο ?δαφο? τη? σημεριν?? Εσθον?α? και Λετον?α? ). Το Βασ?λειο τη? Ρωσ?α? αντιμετ?πισε ?ναν συνασπισμ? του Δανο-Νορβηγικο? Βασιλε?ου , του Βασιλε?ου τη? Σουηδ?α? και τη? ?νωση? (αργ?τερα Κοινοπολιτε?α? ) του Μεγ?λου Δουκ?του τη? Λιθουαν?α? και του Βασιλε?ου τη? Πολων?α? .

Απ? το 1558 ?ω? το 1578, η Ρωσ?α κυρι?ρχησε στην περιοχ? με πρ?ιμε? στρατιωτικ?? επιτυχ?ε? στο Ντορπ?τ (Τ?ρτου) και στη Ν?ρβα . Η ρωσικ? δι?λυση τη? Λιβονικ?? Συνομοσπονδ?α? ?φερε την Πολων?α-Λιθουαν?α σε σ?γκρουση και η Σουηδ?α και η Δαν?α παρεν?βησαν μεταξ? 1559 και 1561. Η Σουηδικ? Εσθον?α ιδρ?θηκε παρ? τη συνεχ? εισβολ? απ? τη Ρωσ?α, και ο Φρειδερ?κο? Β' τη? Δαν?α? αγ?ρασε την παλι? Επισκοπ? του ?σελ-Βικ, την οπο?α ?θεσε υπ? τον ?λεγχο του αδελφο? του, Μ?γκνου? του Χολστ?ιν . Ο Μ?γκνου? προσπ?θησε να επεκτε?νει τι? λιβονικ?? κτ?σει? του για να ιδρ?σει το ρωσικ? υποτελ?? κρ?το? , το Βασ?λειο τη? Λιβον?α? , το οπο?ο ονομαστικ? υπ?ρχε μ?χρι την αποστασ?α του το 1576.

Το 1576, ο Στ?φανο? Μπ?τορυ ?γινε βασιλι?? τη? Πολων?α?, καθ?? και Μ?γα? Δο?κα? τη? Λιθουαν?α?, και αν?τρεψε το ρε?μα του πολ?μου με τι? επιτυχ?ε? του μεταξ? 1578 και 1581, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? κοιν?? επ?θεση? Σουηδ?α?-Πολων?α?-Λιθουαν?α? στη Μ?χη του Β?ντεν . Ακολο?θησε μια εκτεταμ?νη εκστρατε?α μ?σω τη? Ρωσ?α?, με αποκορ?φωμα τη μακρ? και δ?σκολη πολιορκ?α του Πσκοφ . Σ?μφωνα με την εκεχειρ?α του Γιαμ Ζαπ?λσκι του 1582, η οπο?α τερμ?τισε τον π?λεμο μεταξ? Ρωσ?α? και Πολων?α?-Λιθουαν?α?, η Ρωσ?α ?χασε ?λε? τι? πρ?ην κτ?σει? τη? στη Λιβον?α και το Πολ?τσκ απ? την Πολων?α-Λιθουαν?α. Το επ?μενο ?το?, η Σουηδ?α και η Ρωσ?α υπ?γραψαν την εκεχειρ?α τη? Πλο?σα , με τη Σουηδ?α να κερδ?ζει το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? ?νγκρια και τη β?ρεια Λιβον?α, διατηρ?ντα? παρ?λληλα το Δουκ?το τη? Εσθον?α?.

Πρ?λογο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Προπολεμικ? Λιβον?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παλι? Λιβον?α , πριν απ? τον π?λεμο τη? Λιβον?α?.

Στα μ?σα του 16ου αι?να, η οικονομικ? ευημερο?σα Παλι? Λιβον?α [1] ε?χε γ?νει μια περιοχ? οργανωμ?νη στην αποκεντρωμ?νη και θρησκευτικ? διαιρεμ?νη Λιβονικ? Συνομοσπονδ?α [2] . Τα εδ?φη τη? αποτελο?νταν απ? τον κλ?δο τη? Λιβον?α? του Τευτονικο? Τ?γματο? , του? πρ?γκιπε?-επισκ?που? του Ντ?ρπατ (Τ?ρτου), το ?σελ-Βικ, καθ?? και την Κουρλ?νδη , την Αρχιεπισκοπ? τη? Ρ?γα? και την π?λη τη? Ρ?γα? . [1] [3] Μαζ? με τη Ρ?γα, οι π?λει? Ντ?ρπατ (Τ?ρτου) και Ρ?βαλ (Ταλ?ν), μαζ? με τα ιπποτικ? κτ?ματα, απολ?μβαναν προν?μια που του? επ?τρεπαν να ενεργο?ν σχεδ?ν ανεξ?ρτητα [3] . Οι μ?νοι κοινο? θεσμο? των λιβονικ?ν κτημ?των ?ταν οι τακτικ?? κοιν?? συνελε?σει? [1] .

Εκτ?? απ? μια διχασμ?νη πολιτικ? διο?κηση, υπ?ρχαν επ?ση? επ?μονε? αντιπαλ?τητε? μεταξ? του Αρχιεπισκ?που τη? Ρ?γα? και του Landmeister του Τ?γματο? για την ηγεμον?α [1] [3] . ?να σχ?σμα υπ?ρχε εντ?? του Τ?γματο? απ? τ?τε που η Μεταρρ?θμιση ε?χε εξαπλωθε? στη Λιβον?α το 1520, αν και η μετατροπ? τη? χ?ρα? σε λουθηρανικ? περιοχ? ?ταν μια σταδιακ? διαδικασ?α, που αντιστ?θηκε απ? μ?ρο? του Τ?γματο? που σε διαφορετικ? βαθμ? παρ?μεινε στον Ρωμαιοκαθολικισμ? [4] .

Καθ?? πλησ?αζε ο π?λεμο?, η Λιβον?α ε?χε μια αδ?ναμη διο?κηση που υπ?κειται σε εσωτερικο?? ανταγωνισμο??, δεν δι?θετε ισχυρ?? ?μυνε? ? εξωτερικ? υποστ?ριξη και περιβαλλ?ταν απ? μοναρχ?ε? που ακολουθο?σαν επεκτατικ?? πολιτικ??. Ο Ρ?μπερτ Ι. Φροστ σημει?νει για την ασταθ? περιοχ? [5] :

Οι Landmeister του Τ?γματο? και οι Gebietigers , καθ?? και οι ιδιοκτ?τε? των λιβονικ?ν κτημ?των, ?ταν ?λοι κατ?τεροι ευγενε?? που φρουρο?σαν τα προν?μια και την επιρρο? του? εμποδ?ζοντα? τη δημιουργ?α μια? αν?τερη?, πιο ισχυρ?? τ?ξη? ευγεν?ν. [6] Μ?νο η αρχιεπισκοπ? τη? Ρ?γα? ξεπ?ρασε με επιτυχ?α την αντ?σταση των κατ?τερων ευγεν?ν. [7] Ο Γουλι?λμο? του Βρανδεμβο?ργου διορ?στηκε Αρχιεπ?σκοπο? τη? Ρ?γα? [8] . Ταυτ?χρονα, το Τ?γμα διαφωνο?σε για την επαν?δρυσ? του (≪  Αν?κτηση  ≫) στην Πρωσ?α, [9] αντιτ?χθηκε στην εκκοσμ?κευση και τη δημιουργ?α εν?? κληρονομικο? δουκ?του. [7]

Φιλοδοξ?ε? των γειτ?νων τη? Λιβον?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν ξ?σπασε ο π?λεμο? τη? Λιβον?α?, η Χανσεατικ? ?νωση ε?χε ?δη χ?σει το μονοπ?λι? τη? στο κερδοφ?ρο και ευημερο?ν εμπ?ριο τη? Βαλτικ?? Θ?λασσα? [10] . Εν? εξακολουθο?σε να συμμετ?χει και με αυξαν?μενε? πωλ?σει?, μοιραζ?ταν τ?ρα την αγορ? με ευρωπα?κο?? στ?λου? μισθοφ?ρων, κυρ?ω? απ? τι? ολλανδικ?? Δεκαεπτ? επαρχ?ε? και τη Γαλλ?α [10] . Τα χανσεατικ? σκ?φη δεν ταιρι?ζουν με τα σ?γχρονα πολεμικ? πλο?α [11] και, δεδομ?νου ?τι η ?νωση δεν ?ταν σε θ?ση να διατηρ?σει ?να μεγ?λο ναυτικ? λ?γω τη? με?ωση? του μεριδ?ου του εμπορ?ου, [12] τα Λιβονικ? μ?λη Ρ?γα και Ρεβ?λ (Ταλ?ν) και ο εμπορικ?? ετα?ρο? Ν?ρβα ?μειναν χωρ?? κατ?λληλη προστασ?α [13] . Το ναυτικ? τη? Δαν?α? , το πιο ισχυρ? στη Βαλτικ? Θ?λασσα , ?λεγχε την ε?σοδο στη Βαλτικ? Θ?λασσα, [11] συγκ?ντρωνε τα απαρα?τητα δι?δια [12] και κρατο?σε τα στρατηγικ? σημαντικ? νησι? τη? Βαλτικ?? Θ?λασσα? Μπ?ρνχολμ και Γκ?τλαντ [11] .

?να? μεγ?λο? φραγμ?? δανικ?ν εδαφ?ν στον ν?το και η ?λλειψη επαρκ?ν λιμανι?ν χωρ?? π?γο καθ' ?λη τη δι?ρκεια του ?του? περι?ρισαν σημαντικ? την πρ?σβαση τη? Σουηδ?α? στο εμπ?ριο τη? Βαλτικ?? [14] . Ωστ?σο, η χ?ρα ευημερο?σε λ?γω των εξαγωγ?ν ξυλε?α?, σιδ?ρου και κυρ?ω? χαλκο?, σε συνδυασμ? με τα πλεονεκτ?ματα εν?? αναπτυσσ?μενου ναυτικο? [14] και τη? γειτν?αση? με τα λιμ?νια τη? Λιβον?α? στον στεν? κ?λπο τη? Φινλανδ?α? [15] . Πριν απ? τον π?λεμο τη? Λιβον?α?, η Σουηδ?α ε?χε επιδι?ξει να επεκταθε? στη Λιβον?α, αλλ? η επ?μβαση του Ρ?σου τσ?ρου σταμ?τησε προσωριν? αυτ?? τι? προσπ?θειε? μ?σω του Ρωσο-σουηδικο? πολ?μου του 1554-1557, ο οπο?ο? κορυφ?θηκε με τη Συνθ?κη του Ν?βγκοροντ το 1557. [14]

Μ?σω τη? απορρ?φηση? των πριγκιπ?των του Ν?βγκοροντ (1478) και του Πσκοφ (1510) [16] , το βασ?λειο τη? Ρωσ?α? ε?χε γ?νει ο ανατολικ?? γε?τονα? τη? Λιβον?α? και ?γινε ισχυρ?τερο? μετ? την προσ?ρτηση των χαν?των του Καζ?ν (1552) και του Αστραχ?ν (1556). Η σ?γκρουση μεταξ? τη? Ρωσ?α? και των δυτικ?ν δυν?μεων επιδειν?θηκε απ? την απομ?νωση τη? Ρωσ?α? απ? το θαλ?σσιο εμπ?ριο. Το ν?ο λιμ?νι του Ιβ?νγκοροντ που κατασκευ?στηκε απ? τον Τσ?ρο Ιβ?ν στην ανατολικ? ?χθη του ποταμο? Ν?ρβα το 1550 θεωρ?θηκε μη ικανοποιητικ? λ?γω των ρηχ?ν νερ?ν του. [17] Στη συν?χεια, ο τσ?ρο? απα?τησε απ? τη Λιβονικ? Συνομοσπονδ?α να πληρ?σει περ?που 6.000 μ?ρκα για να διατηρ?σει την Επισκοπ? του Ντ?ρπατ , με β?ση τον ισχυρισμ? ?τι κ?θε εν?λικο? ?νδρα? ε?χε πληρ?σει στο Πσκοφ ?να μ?ρκο ?ταν ?ταν ανεξ?ρτητο κρ?το?. [17] Οι Λιβονιανο? υποσχ?θηκαν τελικ? να πληρ?σουν αυτ? το ποσ? στον Ιβ?ν μ?χρι το 1557, αλλ? στ?λθηκαν απ? τη Μ?σχα ?ταν δεν το ?καναν, τερματ?ζοντα? τι? διαπραγματε?σει?. [17] Ο Ιβ?ν συν?χισε να επισημα?νει ?τι η ?παρξη του Τ?γματο? απαιτο?σε παθητικ? ρωσικ? υποστ?ριξη και ?σπευσε να απειλ?σει με χρ?ση στρατιωτικ?? δ?ναμη? ε?ν χρειαζ?ταν. [17] Στ?χο? του ?ταν να δημιουργ?σει ?ναν δι?δρομο μεταξ? τη? Βαλτικ?? και των ν?ων εδαφ?ν στην Κασπ?α Θ?λασσα , γιατ?, ε?ν η Ρωσ?α επρ?κειτο να εμπλακε? σε ανοιχτ? σ?γκρουση με μεγ?λε? δυτικ?? δυν?μει?, θα χρειαζ?ταν εισαγωγ?? πιο εξελιγμ?νων ?πλων. [17]

Ο Πολων?? βασιλι?? και Μ?γα? Δο?κα? τη? Λιθουαν?α? Σιγισμο?νδο? Β' Α?γουστο? ?ταν επιφυλακτικ?? απ?ναντι στι? ρωσικ?? επεκτατικ?? φιλοδοξ?ε?. Η επ?κταση τη? Ρωσ?α? στη Λιβον?α θα σ?μαινε ?χι μ?νο ισχυρ?τερο πολιτικ? αντ?παλο αλλ? και απ?λεια κερδοφ?ρων εμπορικ?ν οδ?ν. [18] Ω? εκ το?του, υποστ?ριξε τον ξ?δερφ? του, Γουλι?λμο του Βρανδεμβο?ργου , αρχιεπ?σκοπο τη? Ρ?γα?, στι? συγκρο?σει? του με τον Γουλι?λμο φον Φ?ρστενμπεργκ, ?ρχοντα του Λιβονικο? Τ?γματο?. [19] Ο Σιγισμο?νδο? ?λπιζε ?τι η Λιβον?α, ?πω? και το Δουκ?το τη? Πρωσ?α? υπ? τον δο?κα Αλβ?ρτο , θα γιν?ταν υποτελ?? κρ?το? τη? Πολων?α?-Λιθουαν?α?. [20] Με αδ?ναμη υποστ?ριξη στη Λιβον?α, [19] ο Γουλι?λμο? του Βραδεμβο?ργου ?πρεπε να βασιστε? σε μεγ?λο βαθμ? σε εξωτερικο?? συμμ?χου?. Αν?μεσα στου? λ?γου? Λιβονιανο?? υποστηρικτ?? του ?ταν ο landmarschall Γι?σπερ φον Μ?νστερ, με τον οπο?ο σχεδ?ασε μια επ?θεση τον Απρ?λιο του 1556 στου? αντιπ?λου? του που θα περιλ?μβανε στρατιωτικ? βο?θεια τ?σο απ? τον Σιγισμο?νδο ?σο και απ? τον Αλβ?ρτο. [21] Ωστ?σο, ο Σιγισμο?νδο? δ?στασε να συμμετ?σχει στη δρ?ση, φοβο?μενο? ?τι θα ?φηνε το βοεβοδ?το του Κι?βου εκτεθειμ?νο σε μια εκκρεμ? ρωσικ? επ?θεση. [21]

?ταν ο φον Φ?ρστενμπεργκ ?μαθε για το σχ?διο, οδ?γησε μια δ?ναμη στην αρχιεπισκοπ? τη? Ρ?γα? και τον Ιο?νιο του 1556 κατ?λαβε τα κ?ρια οχυρ? του Κοκενχ?σεν και του Ρ?νεμπουργκ . [21] Ο Γι?σπερ φον Μ?νστερ κατ?φυγε στη Λιθουαν?α, αλλ? ο Γουλι?λμο? του Βραδεμβο?ργου και ο Κρ?στοφ φον Μ?κλενμπουργκ συνελ?φθησαν και κρατ?θηκαν στο ?ντσελ και στο Τρ?ιντεν. Αυτ? ε?χε ω? αποτ?λεσμα μια διπλωματικ? αποστολ? να υποβ?λει α?τηση για την απελευθ?ρωσ? του? που αποστ?λλεται απ? του? δο?κε? τη? Πομεραν?α? , τον Δαν? βασιλι?, [21] τον αυτοκρ?τορα Φερδιν?νδο Α? και τα κτ?ματα τη? Αγ?α? Ρωμα?κ?? Αυτοκρατορ?α? . [22] Μια διακομματικ? συν?ντηση στο Λ?μπεκ για την επ?λυση τη? σ?γκρουση? ε?χε προγραμματιστε? για την 1η Απριλ?ου 1557, αλλ? ακυρ?θηκε λ?γω καυγ?δων μεταξ? του Σιγισμο?νδου και των Δαν?ν απεσταλμ?νων. [22] Ο Σιγισμο?νδο? χρησιμοπο?ησε τη δολοφον?α του απεσταλμ?νου του απ? τον γιο του landmeister ω? δικαιολογ?α για να εισβ?λει στο ν?τιο τμ?μα τη? Λιβον?α? με στρατ? περ?που 80.000. Αν?γκασε τα ανταγωνιστικ? μ?ρη στη Λιβον?α να συμφιλιωθο?ν στο στρατ?πεδ? του στο Ποζβ?λ τον Σεπτ?μβριο του 1557 [15] Εκε? υπ?γραψαν τη Συνθ?κη του Π?ζβολ , η οπο?α δημιο?ργησε μια αμοιβα?α αμυντικ? και επιθετικ? συμμαχ?α, με κ?ριο στ?χο τη Ρωσ?α, και προκ?λεσε τον Λιβονικ? Π?λεμο. [15]

1558?1562: Δι?λυση του Λιβονικο? Τ?γματο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ρωσικ? εισβολ? στη Λιβον?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Three Russian campaigns are visible in 1558, 1559 and 1560, all from east to west. One Polish–Lithuanian campaign in 1561 is shown advancing up the central part of Livonia. Refer to the text for details.
Χ?ρτη? εκστρατει?ν στη Λιβον?α, 1558?1560

Ο Ιβ?ν Δ? θε?ρησε την προσ?γγιση τη? Λιβονικ?? Συνομοσπονδ?α? στην Πολωνο-Λιθουανικ? ?νωση για προστασ?α β?σει τη? Συνθ?κη? του Π?ζβολ ω? casus belli [23] . Το 1554 η Λιβον?α και η Ρωσ?α ε?χαν υπογρ?ψει μια δεκαπενταετ? εκεχειρ?α, στην οπο?α η Λιβον?α συμφ?νησε να μην συν?ψει συμμαχ?α με την Πολων?α-Λιθουαν?α [24] . Στι? 22 Ιανουαρ?ου 1558, ο Ιβ?ν αντ?δρασε με την εισβολ? στη Λιβον?α. Οι Ρ?σοι θεωρο?νταν απ? του? ντ?πιου? αγρ?τε? ω? απελευθερωτ?? απ? τον γερμανικ? ?λεγχο τη? Λιβον?α? [25] . Πολλ? φρο?ρια τη? Λιβον?α? παραδ?θηκαν χωρ?? αντ?σταση, εν? τα ρωσικ? στρατε?ματα κατ?λαβαν το Ντ?ρπατ (Τ?ρτου) τον Μ?ιο, τη Ν?ρβα τον Ιο?λιο [26] και πολι?ρκησαν το Ρεβ?λ (Ταλ?ν) [27] . Ενισχυμ?νε? με 1.200 Λ?ντσκνεχτ , 100 πυροβολητ?? και πυρομαχικ? απ? τη Γερμαν?α, οι Λιβονικ?? δυν?μει? ανακατ?λαβαν με επιτυχ?α το Β?σενμπεργκ ( Ρ?κβερε ) μαζ? με μια σειρ? απ? ?λλα φρο?ρια. Αν και οι Γερμανο? ?καναν επιδρομ?? στο ρωσικ? ?δαφο?, το Ντ?ρπατ (Τ?ρτου), η Ν?ρβα και πολλ? μικρ?τερα φρο?ρια παρ?μειναν στα χ?ρια των Ρ?σων. [28] Η αρχικ? ρωσικ? προ?λαση καθοδηγ?θηκε απ? τον Χαν του Κασ?μ Σαγκαλ?, με δ?ο ?λλου? Τατ?ρου? πρ?γκιπε? επικεφαλ?? μια? δ?ναμη? που περιελ?μβανε Ρ?σου? βογι?ρου? , Τατ?ρου? και ιππε??, καθ?? και Κοζ?κου? [29] , που εκε?νη την εποχ? ?ταν ω? επ? το πλε?στον οπλισμ?νοι πεζο? στρατι?τε? [30] . Ο Ιβ?ν κ?ρδισε περαιτ?ρω ?δαφο? στι? εκστρατε?ε? κατ? τα ?τη 1559 και 1560. [28] Τον Ιανου?ριο του 1559, οι ρωσικ?? δυν?μει? εισ?βαλαν ξαν? στη Λιβον?α. [31] Μια εξ?μηνη εκεχειρ?α που κ?λυπτε τον Μ?ιο ?ω? τον Νο?μβριο υπογρ?φηκε μεταξ? τη? Ρωσ?α? και τη? Λιβον?α?, εν? η Ρωσ?α πολ?μησε στου? Ρωσο-Κριμα?κο?? Πολ?μου? . [32]

Υποκινο?μενη απ? τη ρωσικ? εισβολ?, η Λιβον?α ζ?τησε πρ?τα ανεπιτυχ?? βο?θεια απ? τον αυτοκρ?τορα Φερδιν?νδο Α? και μετ? στρ?φηκε στην Πολων?α-Λιθουαν?α. [33] Ο Landmeister φον Φ?ρστενμπεργκ κατ?φυγε στην Πολων?α-Λιθουαν?α για να αντικατασταθε? απ? τον Γκ?τχαρντ Κ?τλερ . Τον Ιο?νιο του 1559, τα κτ?ματα τη? Λιβον?α? τ?θηκαν υπ? πολωνο-λιθουανικ? προστασ?α μ?σω τη? πρ?τη? Συνθ?κη? του Β?λνιου? . Το Πολωνικ? Σ?ιμ αρν?θηκε να συμφων?σει με τη συνθ?κη, πιστε?οντα? ?τι επρ?κειτο για ?να ζ?τημα που επηρε?ζει μ?νο το Μεγ?λο Δουκ?το τη? Λιθουαν?α? . [15] Τον Ιανου?ριο του 1560, ο Σιγισμο?νδο? ?στειλε τον πρεσβευτ? Μ?ρτιν Βολ?ντκοφ στην αυλ? του Ιβ?ν στη Μ?σχα σε μια προσπ?θεια να σταματ?σει το ρωσικ? ιππικ? που λυσσομανο?σε στην αγροτικ? Λιβον?α. [34]

Printed woodcarving showing archers using hanged naked women as target practice. Beneath them lie the bodies of children, cut open.
Ρωσικ?? θηριωδ?ε? στη Λιβον?α. Εκδ?θηκε στη Νυρεμβ?ργη το 1561.

Οι ρωσικ?? επιτυχ?ε? ακολο?θησαν παρ?μοια μοτ?βα με πολλ?? μικρ?? εκστρατε?ε?, με πολιορκ?ε? ?που οι μουσκετοφ?ροι ?παιξαν βασικ? ρ?λο στην καταστροφ? ξ?λινων ?μυνων με αποτελεσματικ? υποστ?ριξη πυροβολικο?. [29] Οι δυν?μει? του Τσ?ρου κατ?λαβαν σημαντικ? φρο?ρια ?πω? το Φ?λιν ( Β?λιαντι ), αλλ? δεν ε?χαν τα μ?σα για να κερδ?σουν τι? μεγ?λε? π?λει? τη? Ρ?γα? , του Ρεβ?λ (Ταλ?ν) ? του Π?ρναου (Π?ρνου) [28] . Οι Λιβονιανο? ιππ?τε? υπ?στησαν μια καταστροφικ? ?ττα απ? του? Ρ?σου? στη μ?χη του ?ργκεμε τον Α?γουστο του 1560. Μερικο? ιστορικο? πιστε?ουν ?τι η ρωσικ? αριστοκρατ?α διχ?στηκε σχετικ? με το χρονοδι?γραμμα τη? εισβολ?? στη Λιβον?α. [32]

Ο Ερρ?κο? ΙΔ' , ο ν?ο? βασιλι?? τη? Σουηδ?α?, απ?ρριψε τα αιτ?ματα του Κ?τλερ για βο?θεια, μαζ? με ?να παρ?μοιο α?τημα απ? την Πολων?α. Ο Κ?τλερ στρ?φηκε στον Σιγισμο?νδο για βο?θεια. [35] Το εξασθενημ?νο Λιβονικ? Τ?γμα διαλ?θηκε με τη δε?τερη Συνθ?κη του Β?λνιου? το 1561. Τα εδ?φη του εκκοσμικε?τηκαν ω? Δουκ?το τη? Λιβον?α? και Δουκ?το τη? Κουρλ?ντ και Σεμιγαλλ?α και ανατ?θηκαν στο Μεγ?λο Δουκ?το τη? Λιθουαν?α?. Ο Κ?τλερ ?γινε ο πρ?το? δο?κα? τη? Κουρλ?νδη? μεταστρ?φοντ?? την στον Λουθηρανισμ? [15] . Στη συνθ?κη περιλαμβαν?ταν το Privilegium Sigismundi Augusti με το οπο?ο ο Σιγισμο?νδο? εξασφ?λισε στα λιβονικ? κτ?ματα προν?μια, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? θρησκευτικ?? ελευθερ?α? σε σχ?ση με την ομολογ?α τη? Αυγο?στα? , το Indygenat και τη συν?χιση τη? παραδοσιακ?? γερμανικ?? διο?κηση? [36] . Οι ?ροι σχετικ? με τη θρησκευτικ? ελευθερ?α απαγ?ρευαν οποιαδ?ποτε ρ?θμιση του προτεσταντικο? τ?γματο? απ? θρησκευτικ?? ? κοσμικ?? αρχ??. [37]

Ορισμ?να μ?λη τη? λιθουανικ?? αριστοκρατ?α? αντιτ?χθηκαν στην αυξαν?μενη Πολωνο-Λιθουανικ? ?νωση και πρ?σφεραν το λιθουανικ? στ?μμα στον Ιβ?ν Δ'. [38] Ο Τσ?ρο? διαφ?μισε δημ?σια αυτ? την επιλογ?, ε?τε επειδ? π?ρε την προσφορ? στα σοβαρ? ε?τε επειδ? χρειαζ?ταν χρ?νο για να ενισχ?σει τα λιβονικ? στρατε?ματ? του [39] . Καθ' ?λη τη δι?ρκεια του 1561, μια ρωσο-λιθουανικ? εκεχειρ?α (με προγραμματισμ?νη ημερομην?α λ?ξη? το 1562) τηρ?θηκε και απ? τι? δ?ο πλευρ??. [39]

Δανικ?? και σουηδικ?? παρεμβ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σε αντ?λλαγμα για ?να δ?νειο και μια εγγ?ηση τη? δανικ?? προστασ?α?, ο επ?σκοπο? Γι?χαν φον Μυνχ?ουζεν υπ?γραψε μια συνθ?κη στι? 26 Σεπτεμβρ?ου 1559 δ?νοντα? στον Φρειδερ?κο Β' τη? Δαν?α?-Νορβηγ?α? το δικα?ωμα να ορ?σει τον επ?σκοπο του ?σελ-Βικ, πρ?ξη που ισοδυναμο?σε με την π?ληση αυτ?ν των εδαφ?ν για 30.000 τ?λερ [40] . Ο Φρειδερ?κο? Β' ?ρισε επ?σκοπο τον αδελφ? του, Δο?κα Μ?γκνου? του Χολστ?ιν , ο οπο?ο? στη συν?χεια αν?λαβε τον Απρ?λιο του 1560. Για να μην δημιουργ?σουν περισσ?τερη ανασφ?λεια στη Σουηδ?α οι προσπ?θειε? τη? Δαν?α?, Δαν?α-Νορβηγ?α ?καναν ?λλη μια προσπ?θεια να μεσολαβ?σουν για μια ειρ?νη στην περιοχ?. [41] Ο Μ?γκνου? ακολο?θησε αμ?σω? τα δικ? του συμφ?ροντα, αγορ?ζοντα? την Επισκοπ? τη? Κουρλ?νδη? χωρ?? τη συγκατ?θεση του Φρειδερ?κου και προσπαθ?ντα? να επεκταθε? στο Χ?ριεν ? Β?ρλαντ (Χ?ργιου και Βιρουμ?α ). Αυτ? τον ?φερε σε ευθε?α σ?γκρουση με τον Ερρ?κο. [28]

Το 1561, οι σουηδικ?? δυν?μει? ?φτασαν και οι ευγενε?? εταιρ?ε? των Χ?ριεν-Β?ρλαντ και Γι?ρβεν (Γι?ρβα) υποχ?ρησαν στη Σουηδ?α για να σχηματ?σουν το Δουκ?το τη? Εσθον?α? [42] . Το Ρεβ?λ (Τ?λιν), ομο?ω?, αποδ?χτηκε τη σουηδικ? κυριαρχ?α [28] . Η Δαν?α κυριαρχο?σε στη Βαλτικ? και η Σουηδ?α ?θελε να το αμφισβητ?σει κερδ?ζοντα? ?δαφο? στην ανατολικ? πλευρ? τη? Βαλτικ?? [43] . Κ?τι τ?τοιο θα βοηθο?σε τη Σουηδ?α να ελ?γξει το εμπ?ριο τη? Δ?ση? με τη Ρωσ?α. Αυτ? βο?θησε στην επιτ?χυνση του Β?ρειου Επταετο?? Π?λεμου [43] αφο? το 1561, ο Φρειδερ?κο? Β' ε?χε ?δη διαμαρτυρηθε? κατ? τη? σουηδικ?? παρουσ?α? στο Ρεβ?λ (Ταλ?ν), διεκδικ?ντα? ιστορικ? δικαι?ματα σχετικ? με τη Δανικ? Εσθον?α . [39] ?ταν οι δυν?μει? του Ερρ?κου ΙΔ' κατ?λαβαν το Π?ρναου (Π?ρνου) τον Ιο?νιο του 1562, οι διπλωμ?τε? του προσπ?θησαν να κανον?σουν τη σουηδικ? προστασ?α για τη Ρ?γα, κ?τι που τον ?φερε σε σ?γκρουση με τον Σιγισμο?νδο. [39]

Ο Σιγισμο?νδο? διατ?ρησε στεν?? σχ?σει? με τον αδελφ? του Ερρ?κου ΙΔ', Ιω?ννη, δο?κα τη? Φινλανδ?α? (αργ?τερα Ιω?ννη Γ'), και τον Οκτ?βριο του 1562 ο Ιω?ννη? παντρε?τηκε την αδελφ? του Σιγισμο?νδου, Αικατερ?νη , εμποδ?ζοντ?? την να παντρευτε? τον Ιβ?ν Δ'. [44] Εν? ο Ερρ?κο? ΙΔ' ε?χε εγκρ?νει το γ?μο, ?ταν αναστατωμ?νο? ?ταν ο Ιω?ννη? δ?νεισε στον Σιγισμο?νδο 120.000 ντ?λερ και ?λαβε ω? ασφ?λεια επτ? κ?στρα τη? Λιβον?α?. [45] Αυτ? το περιστατικ? οδ?γησε στη σ?λληψη και τη φυλ?κιση του Ιω?ννη τον Α?γουστο του 1563 για λογαριασμ? του Ερρ?κου ΙΔ', οπ?τε ο Σιγισμο?νδο? συμμ?χησε με τη Δαν?α και τον Λ?μπεκ εναντ?ον του Ερρ?κου ΙΔ' τον Οκτ?βριο του ?διου ?του?. [39]

1562?1570 [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η παρ?μβαση τη? Δαν?α?-Νορβηγ?α?, τη? Σουηδ?α? και τη? Πολων?α?-Λιθουαν?α? στη Λιβον?α ξεκ?νησε μια περ?οδο αγ?να για τον ?λεγχο τη? Βαλτικ??, γνωστ?? συγχρ?νω? ω? dominium maris baltici [46] . Εν? τα αρχικ? χρ?νια του πολ?μου χαρακτηρ?ζονταν απ? ?ντονε? μ?χε?, μια περ?οδο? πολ?μου χαμηλ?? ?νταση? ξεκ?νησε το 1562 και δι?ρκεσε μ?χρι το 1570 ?ταν οι μ?χε? εντ?θηκαν για ?λλη μια φορ? [47] . Η Δαν?α, η Σουηδ?α και σε κ?ποιο βαθμ? η Πολων?α-Λιθουαν?α ?ταν απασχολημ?νε? με τον Σκανδιναβικ? Επταετ? Π?λεμο (1563?1570) που ?λαβε χ?ρα στη Δυτικ? Βαλτικ? [48] , αλλ? η Λιβον?α παρ?μεινε στρατηγικ?? σημασ?α? [28] . Το 1562, η Δαν?α και η Ρωσ?α συν?ψαν τη Συνθ?κη του Μοζ?ισκ , σεβ?μενη η μ?α τι? αξι?σει? τη? ?λλη? στη Λιβον?α και διατηρ?ντα? φιλικ?? σχ?σει? [49] . Το 1564, η Σουηδ?α και η Ρωσ?α συν?ψαν επταετ? εκεχειρ?α [50] . Τ?σο ο Ιβ?ν Δ' ?σο και ο Ερρ?κο? ΙΔ' ?δειξαν σημ?δια ψυχικ?? διαταραχ?? [51] , με τον Ιβ?ν να στρ?φεται εν?ντια σε μ?ρο? τη? αριστοκρατ?α? του βασιλε?ου και στον λα? με την οπρ?τσνινα που ξεκ?νησε το 1565, αφ?νοντα? τη Ρωσ?α σε κατ?σταση πολιτικο? χ?ου? και εμφυλ?ου πολ?μου. [39]

Ρωσικ?? π?λεμο? με τη Λιθουαν?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κανιβαλισμ?? στη Λιθουαν?α κατ? τη ρωσικ? εισβολ? το 1571, γερμανικ? πλ?κα

?ταν ?ληξε η ρωσο-λιθουανικ? εκεχειρ?α το 1562, ο Ιβ?ν Δ' απ?ρριψε την προσφορ? του Σιγισμο?νδου για παρ?ταση [39] . Ο Τσ?ρο? ε?χε χρησιμοποι?σει την περ?οδο τη? εκεχειρ?α? για να δημιουργ?σει τι? δυν?μει? του στη Λιβον?α και εισ?βαλε στη Λιθουαν?α [39] . Ο στρατ?? του επιτ?θηκε στο Β?τσεμπσκ και, μετ? απ? μια σειρ? συγκρο?σεων στα σ?νορα, κατ?λαβε το Π?λοτσκ το 1563. [39] Οι λιθουανικ?? ν?κε? σημει?θηκαν στη μ?χη τη? Ο?λα το 1564 [39] και στο Τσ?σνικι το 1567, μια περ?οδο διαλε?πουσα? σ?γκρουση? μεταξ? των δ?ο πλευρ?ν. Ο Ιβ?ν συν?χισε να κερδ?ζει ?δαφο? μεταξ? των π?λεων και των χωρι?ν τη? κεντρικ?? Λιβον?α?, αλλ? κρατ?θηκε στην ακτ? απ? τη Λιθουαν?α [52] . Οι ?ττε?, μαζ? με την αποστασ?α του Αντρ?ι Κο?ρμπσκι , οδ?γησαν τον Ιβ?ν Δ' να μεταφ?ρει την πρωτε?ουσ? του στο Κρεμλ?νο του Αλεξ?ντροφ , εν? η αντιληπτ? αντ?θεση εναντ?ον του καταπι?στηκε απ? του? οπριτσν?κι του. [39]

?να ≪μεγ?λο≫ κ?μμα διπλωματ?ν ?φυγε απ? τη Λιθουαν?α για τη Μ?σχα τον Μ?ιο του 1566 [53] . Η Λιθουαν?α ?ταν ?τοιμη να χωρ?σει τη Λιβον?α με τη Ρωσ?α, με σκοπ? μια κοιν? επ?θεση για να δι?ξει τη Σουηδ?α απ? την περιοχ?. Ωστ?σο, αυτ? θεωρ?θηκε ω? ?νδειξη αδυναμ?α? απ? Ρ?σου? διπλωμ?τε?, οι οπο?οι αντ?θετα πρ?τειναν στη Ρωσ?α να π?ρει ολ?κληρη τη Λιβον?α, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? Ρ?γα?, μ?σω τη? εκχ?ρηση? τη? Κουρλ?νδη? στη ν?τια Λιβον?α και του Πολ?τσκ στα σ?νορα Λιθουαν?α?-Ρωσ?α?. [54] Η μεταφορ? τη? Ρ?γα? και η γ?ρω ε?σοδο? στον ποταμ? Ντβ?να προβλημ?τισε του? Λιθουανο??, καθ?? μεγ?λο μ?ρο? του εμπορ?ου του? εξαρτι?ταν απ? την ασφαλ? δι?λευση απ? αυτ?ν και ε?χαν ?δη κατασκευ?σει οχυρ?σει? για την προστασ?α τη? [54] . Ο Ιβ?ν επ?κτεινε τι? απαιτ?σει? του τον Ιο?λιο. Δεν επετε?χθη συμφων?α και πραγματοποι?θηκε μια δεκα?μερη διακοπ? στι? διαπραγματε?σει?, κατ? τη δι?ρκεια τη? οπο?α? πραγματοποι?θηκαν δι?φορε? ρωσικ?? συνεδρι?σει? για να συζητηθο?ν τα θ?ματα που διακυβε?ονταν [54] . Εντ?? τη? Συν?λευση?, ο εκπρ?σωπο? τη? εκκλησ?α? τ?νισε την αν?γκη να ≪κρατηθε?≫ η Ρ?γα (αν και δεν ε?χε κατακτηθε? ακ?μη) [55] , εν? οι Βογι?ροι ?ταν λιγ?τερο πρ?θυμοι για μια συνολικ? ειρ?νη με τη Λιθουαν?α, σημει?νοντα? τον κ?νδυνο που εγκυμονο?σε μια κοιν? πολωνικ?- Λιθουανικ? κρ?το?. Στη συν?χεια, οι συνομιλ?ε? σταμ?τησαν και οι εχθροπραξ?ε? επαναλ?φθηκαν μετ? την επιστροφ? των πρεσβευτ?ν στη Λιθουαν?α. [54]

Το 1569, η Συνθ?κη του Λο?μπλιν ενοπο?ησε την Πολων?α και τη Λιθουαν?α στην Πολωνο-Λιθουανικ? Κοινοπολιτε?α . Το Δουκ?το τη? Λιβον?α? , συνδεδεμ?νο με τη Λιθουαν?α σε πραγματικ? ?νωση απ? την ?νωση του Γκρ?ντνο το 1566, περι?λθε στην κοιν? κυριαρχ?α Πολων?α?-Λιθουαν?α?. [56] Τον Ιο?νιο του 1570 υπογρ?φηκε τριετ?? ανακωχ? με τη Ρωσ?α. [57] Ο Σιγισμο?νδο? Β', ο πρ?το? βασιλι?? τη? Κοινοπολιτε?α?, π?θανε το 1572 αφ?νοντα? τον πολωνικ? θρ?νο χωρ?? ξεκ?θαρο δι?δοχο για πρ?τη φορ? απ? το 1382 και ?τσι ξεκ?νησαν οι πρ?τε? ελε?θερε? εκλογ?? στην πολωνικ? ιστορ?α. Ορισμ?νοι Λιθουανο? ευγενε??, σε μια προσπ?θεια να διατηρ?σουν τη λιθουανικ? αυτονομ?α, πρ?τειναν ?ναν Ρ?σο υποψ?φιο. Ο Ιβ?ν, ωστ?σο, ζ?τησε την επιστροφ? του Κι?βου , Ορθ?δοξη στ?ψη και κληρονομικ? μοναρχ?α παρ?λληλα με τη Ρωσ?α, με βασιλι? τον γιο του, Φιοντ?ρ [58] . Το εκλογικ? σ?μα απ?ρριψε αυτ? τα αιτ?ματα και αντ' αυτο? επ?λεξε τον Ερρ?κο του Βαλου? , αδελφ? του βασιλι? Καρ?λου Θ' τη? Γαλλ?α? [59] .

Ρωσικ?? π?λεμο? με τη Σουηδ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1564, η Σουηδ?α και η Ρωσ?α συμφ?νησαν τη Συνθ?κη του Ντ?ρπατ , με την οπο?α η Ρωσ?α αναγν?ρισε το δικα?ωμα τη? Σουηδ?α? στο Ρεβ?λ (Ταλ?ν) και σε ?λλα κ?στρα, και η Σουηδ?α αποδ?χτηκε την κληρονομι? τη? Ρωσ?α? στην υπ?λοιπη Λιβον?α [60] . Το 1565 υπογρ?φηκε επταετ?? εκεχειρ?α μεταξ? Ρωσ?α? και Σουηδ?α? [53] . Ο Ερρ?κο? ΙΔ' τη? Σουηδ?α? ανατρ?πηκε το 1568, αφο? σκ?τωσε αρκετο?? ευγενε?? το 1567, και αντικαταστ?θηκε απ? τον ετεροθαλ? αδελφ? του, Ιω?ννη Γ ' [61] . Τ?σο η Ρωσ?α ?σο και η Σουηδ?α ε?χαν ?λλα προβλ?ματα και ?θελαν να αποφ?γουν μια δαπανηρ? κλιμ?κωση του πολ?μου στη Λιβον?α. [62] Ο Ιβ?ν Δ' ε?χε ζητ?σει την παρ?δοση τη? συζ?γου του Ιω?ννη, τη? Πολωνο-Λιθουαν?? πριγκ?πισσα? Αικατερ?νη? Γιαγκελλ?νων , στη Ρωσ?α, καθ?? ε?χε διαγωνιστε? με τον Ιω?ννη για να παντρευτε? τη Λιθουανο-Πολωνικ? βασιλικ? οικογ?νεια. Τον Ιο?λιο του 1569 ο Ιω?ννη? ?στειλε ?να κ?μμα στη Ρωσ?α, με επικεφαλ?? τον Πολ Γιο?ουστεν , Επ?σκοπο του ?μπο [63] , που ?φτασε στο Ν?βγκοροντ τον Σεπτ?μβριο, μετ? την ?φιξη στη Μ?σχα των πρεσβευτ?ν που στ?λθηκαν στη Σουηδ?α το 1567 απ? τον Ιβ?ν για να ανακτ?σουν την Αικατερ?νη. Ο Ιβ?ν αρν?θηκε να συναντηθε? ο ?διο? με το κ?μμα, αναγκ?ζοντ?? το να διαπραγματευτε? αντ' αυτο? με τον Κυβερν?τη του Ν?βγκοροντ. [63] Ο Τσ?ρο? ζ?τησε απ? του? Σουηδο?? απεσταλμ?νου? να χαιρετ?σουν τον κυβερν?τη ω? ≪τον αδελφ? του βασιλι? του?≫, αλλ? ο Γιο?ουστενν αρν?θηκε να το κ?νει. Τ?τε ο Κυβερν?τη? δι?ταξε επ?θεση στο σουηδικ? κ?μμα, να του? π?ρουν τα ρο?χα και τα χρ?ματ? του? και να του? στερ?σουν φαγητ? και ποτ? και να παρελ?σουν γυμνο? στου? δρ?μου?. [63] Παρ?λο που οι Σουηδο? επρ?κειτο επ?ση? να μεταφερθο?ν στη Μ?σχα, ευτυχ?? γι 'αυτο?? αυτ? συν?βη την ?δια στιγμ? που ο Ιβ?ν και οι οπριτσν?κι του ?ταν καθ' οδ?ν για μια επ?θεση στο Ν?βγκοροντ . [57]

Κατ? την επιστροφ? του στη Μ?σχα τον Μ?ιο του 1570, ο Ιβ?ν αρν?θηκε να συναντ?σει το σουηδικ? κ?μμα και με την υπογραφ? τριετο?? εκεχειρ?α? τον Ιο?νιο του 1570 με την Κοινοπολιτε?α δεν φοβ?ταν πλ?ον τον π?λεμο με την Πολων?α-Λιθουαν?α. [57] Η Ρωσ?α θε?ρησε ?τι η παρ?δοση τη? Αικατερ?νη? ?ταν προ?π?θεση οποιασδ?ποτε συμφων?α? και οι Σουηδο? συμφ?νησαν να συναντηθο?ν στο Ν?βγκοροντ για να συζητ?σουν το θ?μα. [57] Σ?μφωνα με τον Γιο?ουστεν, στη συν?ντηση οι Ρ?σοι ζ?τησαν απ? του? Σουηδο?? να εγκαταλε?ψουν την αξ?ωσ? του? στο Ρεβ?λ (Ταλ?ν), να παρ?σχουν διακ?σια ? τριακ?σια ιππικ? ?ταν απαιτε?ται, να πληρ?σουν 10.000 τ?λερ ω? ?μεση αποζημ?ωση, να παραδ?σουν τα φινλανδικ? ορυχε?α αργ?ρου κοντ? στα σ?νορα με τη Ρωσ?α και να επιτρ?ψουν ο Τσ?ρο? να αυτοπροσδιορ?ζεται ω? ≪?ρχοντα? τη? Σουηδ?α?≫. Το σουηδικ? κ?μμα ?φυγε μετ? απ? τελεσ?γραφο του Ιβ?ν ?τι η Σουηδ?α ?πρεπε να παραχωρ?σει το ?δαφ?? τη? στη Λιβον?α, διαφορετικ? θα γιν?ταν π?λεμο?. [64] Ο Γιο?ουστεν ?μεινε π?σω, εν? ο Ιω?ννη? απ?ρριψε τι? απαιτ?σει? του Ιβ?ν και ο π?λεμο? ξ?σπασε εκ ν?ου. [65]

Επιπτ?σει? του Β?ρειου Επταετο?? Πολ?μου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Οι διαμ?χε? μεταξ? Δαν?α?-Νορβηγ?α? και Σουηδ?α? οδ?γησαν στον Β?ρειο Επταετ? Π?λεμο το 1563, ο οπο?ο? ?ληξε το 1570 με τη Συνθ?κη του Στ?τιν [66] . Πολ?μησε κυρ?ω? στη δυτικ? και ν?τια Σκανδιναβ?α , ο π?λεμο? περιελ?μβανε σημαντικ?? ναυμαχ?ε? στη Βαλτικ? [66] . ?ταν το δανικ? Β?ρμπεργκ παραδ?θηκε στι? σουηδικ?? δυν?μει? το 1565, 150 Δανο? μισθοφ?ροι ξ?φυγαν απ? την επακ?λουθη σφαγ? τη? φρουρ?? αυτομ?λησαν στη Σουηδ?α. [67] Η Λιβον?α επηρε?στηκε επ?ση? απ? τη ναυτικ? εκστρατε?α του Δανο? ναυ?ρχου Π?ντερ Μουνκ , ο οπο?ο? βομβ?ρδισε το Σουηδικ? Ρεβ?λ (Ταλ?ν) απ? τη θ?λασσα τον Ιο?λιο του 1569 [68] .

Η Συνθ?κη του Στ?τιν ?κανε τη Δαν?α την υπ?ρτατη και κυρ?αρχη δ?ναμη στη Β?ρεια Ευρ?πη , ωστ?σο απ?τυχε να αποκαταστ?σει την ?νωση του Κ?λμαρ . Οι δυσμενε?? συνθ?κε? για τη Σουηδ?α οδ?γησαν σε μια σειρ? συγκρο?σεων που ?ληξαν μ?νο με τον Μεγ?λο Β?ρειο Π?λεμο το 1720 [69] Η Σουηδ?α συμφ?νησε να παραδ?σει τα υπ?ρχοντ? τη? στη Λιβον?α σε αντ?λλαγμα για πληρωμ? απ? τον αυτοκρ?τορα τη? Αγ?α? Ρωμα?κ?? Αυτοκρατορ?α? Μαξιμιλιαν? Β' . Ωστ?σο, ο Μαξιμιλιαν?? δεν κατ?βαλε την υποσχεθε?σα αποζημ?ωση και ?τσι ?χασε την επιρρο? του στι? υποθ?σει? τη? Βαλτικ??. [69] Οι ?ροι τη? συνθ?κη? σχετικ? με τη Λιβον?α αγνο?θηκαν και ?τσι ο Λιβονικ?? Π?λεμο? συνεχ?στηκε. [70] Απ? τη σκοπι? του Ιβ?ν, η συνθ?κη ?δωσε τη δυνατ?τητα στι? εμπλεκ?μενε? δυν?μει? να σχηματ?σουν συμμαχ?α εναντ?ον του, τ?ρα που δεν πολεμο?σαν πια η μ?α την ?λλη. [71]

1570?1577: Ρωσικ? κυριαρχ?α και το Βασ?λειο τη? Λιβον?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στι? αρχ?? τη? δεκαετ?α? του 1570, ο βασιλι?? Ιω?ννη? Γ' τη? Σουηδ?α? αντιμετ?πισε μια ρωσικ? επ?θεση στι? θ?σει? του στην Εσθον?α [72] . Το Ρεβ?λ (Ταλ?ν) ?ντεξε μια ρωσικ? πολιορκ?α το 1570 και το 1571 [73] , αλλ? αρκετ?? μικρ?τερε? π?λει? καταλ?φθηκαν απ? τι? ρωσικ?? δυν?μει?. Στι? 23 Ιανουαρ?ου, ?να? σουηδικ?? στρατ?? 700 πεζ?ν και 600 ιππικο? υπ? τη διο?κηση του Κλα? ?κεσον Τοττ (Πρεσβ?τερου) συγκρο?στηκε με ?ναν ρωσικ? και ταταρικ? στρατ? 16.000 ανδρ?ν. Η ρωσικ? προ?λαση ολοκληρ?θηκε με την λεηλασ?α του Βα?σενστ?ιν ( Π?ιντε ) το 1573, ?που, μετ? τη σ?λληψ? του, οι δυν?μει? κατοχ?? ?ψησαν ζωντανο?? μερικο?? απ? του? ηγ?τε? τη? σουηδικ?? φρουρ??, συμπεριλαμβανομ?νου του διοικητ?. Αυτ? πυροδ?τησε μια εκστρατε?α αντιπο?νων απ? τον Ιω?ννη με επ?κεντρο τον Β?σενμπεργκ, [72] στην οπο?α ο στρατ?? αναχ?ρησε τον Νο?μβριο του 1573 [74] . Υπ?ρξαν επ?ση? ρωσικ?? επιδρομ?? στη Φινλανδ?α, συμπεριλαμβανομ?νη? μια? μ?χρι το Χ?λσινγκφορ? (Ελσ?νκι) το 1572. Διετ?? ανακωχ? σε αυτ? το μ?τωπο υπογρ?φηκε το 1575 [75]

Η αντεπ?θεση του Ιω?ννη σταμ?τησε στην πολιορκ?α του Β?σενμπεργκ το 1574, ?ταν γερμανικ?? και σκωτσ?ζικε? μον?δε? του σουηδικο? στρατο? στρ?φηκαν εναντ?ον αλλ?λων [76] . Αυτ? η αποτυχ?α ?χει επ?ση? αποδοθε? στι? δυσκολ?ε? μ?χη? στι? δ?σκολε? συνθ?κε? του χειμ?να, ιδια?τερα για το πεζικ? [77] . Ο π?λεμο? στη Λιβον?α ?ταν ?να μεγ?λο οικονομικ? β?ρο? για τη Σουηδ?α και, ω? το τ?λο? του 1573, οι Γερμανο? μισθοφ?ροι τη? Σουηδ?α? χρωστο?σαν 200.000 ντ?λερ [75] . Ο Ιω?ννη? του? ?δωσε τα κ?στρα Χ?πσαλ, Λ?αλ και Λ?ντε ω? ασφ?λεια, αλλ? ?ταν δεν πλ?ρωσε, πουλ?θηκαν στη Δαν?α. [75]

Εν τω μεταξ?, οι προσπ?θειε? του Μ?γκνου? να πολιορκ?σει την ελεγχ?μενη απ? του? Σουηδο?? Ρεβ?λ (Ταλ?ν) παρ?παιαν, ?νευ υποστ?ριξη? ο?τε απ? τον Ιβ?ν ο?τε απ? τον αδελφ? του Μ?γκνου?, Φρειδερ?κο Β' τη? Δαν?α? [71] . Η προσοχ? του Ιβ?ν επικεντρ?θηκε αλλο?, εν? η απροθυμ?α του Φρειδερ?κου προ?λθε ?σω? απ? ?να ν?ο πνε?μα σουηδοδανικ?? εν?τητα?, που τον ?κανε απρ?θυμο να εισβ?λει στη Λιβον?α για λογαριασμ? του Μ?γκνου?, του οπο?ου το κρ?το? ?ταν υποτελ?? τη? Ρωσ?α?. Η πολιορκ?α εγκαταλε?φθηκε τον Μ?ρτιο του 1571, [71] οπ?τε η σουηδικ? δρ?ση στη Βαλτικ? κλιμακ?θηκε, με την παθητικ? υποστ?ριξη του Σιγισμο?νδου, κουνι?δου του Ιω?ννη. [71]

Την ?δια στιγμ? οι Τ?ταροι τη? Κριμα?α? κατ?στρεψαν ρωσικ? εδ?φη και ?καψαν και λεηλ?τησαν τη Μ?σχα κατ? τη δι?ρκεια των Ρωσο-Κριμα?κ?ν Πολ?μων [72] . Η ξηρασ?α και οι επιδημ?ε? ε?χαν επηρε?σει θαν?σιμα τη ρωσικ? οικονομ?α, εν? η οπρ?τσινα ε?χε αναστατ?σει πλ?ρω? την κυβ?ρνηση. Μετ? την ?ττα των δυν?μεων τη? Κριμα?α? και των Νογκ?ι το 1572, η οπρ?τσινα καταρρ?φθηκε και μαζ? τη? ?λλαξε και ο τρ?πο? που σχηματ?ζονταν οι ρωσικο? στρατο?. [78] Ο Ιβ?ν Δ? ε?χε εισαγ?γει μια ν?α στρατηγικ?, με την οπο?α βασιζ?ταν σε δεκ?δε? χιλι?δε? ιθαγενε?? στρατι?τε?, Κοζ?κου? και Τατ?ρου?, αντ? για μερικ?? χιλι?δε? ειδικευμ?νου? στρατι?τε? και μισθοφ?ρου?, ?πω? ?ταν η πρακτικ? των αντιπ?λων του. [79]

Η εκστρατε?α του Ιβ?ν ?φτασε στο απ?γει? τη? το 1576, ?ταν ?λλοι 30.000 Ρ?σοι στρατι?τε? π?ρασαν στη Λιβον?α το 1577 [61] και κατ?στρεψαν τι? δανικ?? περιοχ?? ω? αντ?ποινα για την απ?κτηση των Χαπσ?λ, Λε?λ και Λ?ντε απ? τη Δαν?α. Η επιρρο? τη? Δαν?α? στη Λιβον?α ?παψε, καθ?? ο Φρειδερ?κο? αποδ?χθηκε συμφων?ε? με τη Σουηδ?α και την Πολων?α για να τερματ?σει την ονομαστικ? συμμετοχ? τη? Δαν?α?. [80] Οι σουηδικ?? δυν?μει? πολιορκ?θηκαν στη Ρεβ?λ (Ταλ?ν) και η κεντρικ? Λιβον?α δ?χθηκε επιδρομ?? μ?χρι το Ντο?ναμπουργκ (Νταουγκ?βπιλ?), επ?σημα υπ? πολωνο-λιθουανικ? ?λεγχο απ? τη Συνθ?κη του Β?λνιου? το 1561 [76] . Τα κατακτημ?να εδ?φη υποτ?χθηκαν στον Ιβ?ν ? τον υποτελ? του, Μ?γκνου? [76] , που ανακηρ?χθηκε μον?ρχη? του Βασιλε?ου τη? Λιβον?α? το 1570 [61] . Ο Μ?γκνου? αυτομ?λησε απ? τον Ιβ?ν Δ' κατ? τη δι?ρκεια του ?διου ?του? [81] ?χοντα? αρχ?σει να οικειοποιε?ται κ?στρα χωρ?? να συμβουλευτε? τον Τσ?ρο. ?ταν το Κοκενχο?σεν ( Κ?κνεσε ) υποτ?χθηκε στον Μ?γκνου? για να αποφ?γει να πολεμ?σει τον στρατ? του Ιβ?ν Δ', ο Τσ?ρο? λεηλ?τησε την π?λη και εκτ?λεσε του? Γερμανο?? διοικητ?? τη? [61] . Στη συν?χεια, η εκστρατε?α επικεντρ?θηκε στο Β?ντεν, ≪την καρδι? τη? Λιβον?α?≫, η οπο?α ω? πρ?ην πρωτε?ουσα του Τ?γματο? τη? Λιβον?α? δεν ?ταν μ?νο στρατηγικ?? σημασ?α?, αλλ? και συμβολικ? για την ?δια τη Λιβον?α. [76]

1577?1583: ?ττα τη? Ρωσ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σουηδικ? και Πολωνο-Λιθουανικ? συμμαχ?α και αντεπιθ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1576, ο πρ?γκιπα? τη? Τρανσυλβαν?α? Στ?φαν Μπ?τορυ ?γινε Βασιλι?? τη? Πολων?α? και Μ?γα? Δο?κα? τη? Λιθουαν?α? μετ? απ? αμφισβητο?μενη εκλογ? για τον κοιν? θρ?νο Πολων?α?-Λιθουαν?α? με τον αυτοκρ?τορα των Αψβο?ργων Μαξιμιλιαν? Β' . [82] Τ?σο η αρραβωνιαστικι? του Μπ?τορυ, ?ννα Γιαγκελλ?νων, ?σο και ο Μαξιμιλιαν?? Β' ε?χαν ανακηρυχθε? στον ?διο θρ?νο τον Δεκ?μβριο του 1575, με διαφορ? τρι?ν ημερ?ν [82] . Ο θ?νατο? του Μαξιμιλιανο? τον Οκτ?βριο του 1576 απ?τρεψε την κλιμ?κωση τη? σ?γκρουση? [83] . Ο Μπ?τορυ, φιλ?δοξο? να εκδι?ξει τον Ιβ?ν Δ' απ? τη Λιβον?α, περιορ?στηκε απ? την αντ?θεση του Ντ?ντσιχ (Γκντανσκ), το οπο?ο αντιστ?θηκε στην ?νταξη του Μπ?τορυ με την υποστ?ριξη τη? Δαν?α? [84] . Ο επακ?λουθο? π?λεμο? του Ντ?ντσιχ του 1577 τελε?ωσε, ?ταν ο Μπ?τορυ παραχ?ρησε περαιτ?ρω αυτ?νομα δικαι?ματα στην π?λη σε αντ?λλαγμα για μια πληρωμ? 200.000 ζλ?τι [84] . Για επιπλ?ον πληρωμ? 200.000 ζλ?τι, δι?ρισε τον Χοεντσ?λερν Γε?ργιο Φρειδερ?κο ω? διαχειριστ? τη? Πρωσ?α? και εξασφ?λισε τη στρατιωτικ? υποστ?ριξη του τελευτα?ου στην προγραμματισμ?νη εκστρατε?α κατ? τη? Ρωσ?α?. [84]

Ο Μπ?τορυ δ?χθηκε μ?νο λ?γου? στρατι?τε? απ? του? Πολωνο?? υποτελε?? του και αναγκ?στηκε να στρατολογ?σει μισθοφ?ρου?, κυρ?ω? Πολωνο??, Ο?γγρου? , Βοημο?? , Γερμανο?? και Βλ?χου? .

Ο Σουηδ?? βασιλι?? Ιω?ννη? Γ' και ο Στ?φανο? Μπ?τορυ συμμ?χησαν εναντ?ον του Ιβ?ν Δ' τον Δεκ?μβριο του 1577, παρ? τα προβλ?ματα που προκλ?θηκαν απ? τον θ?νατο του Σιγισμο?νδου, γεγον?? που σ?μαινε ?τι το ζ?τημα τη? ουσιαστικ?? κληρονομι?? τη? συζ?γου του Ιω?ννη, Αικατερ?νη?, δεν ε?χε επιλυθε? [85] . Η Πολων?α διεκδ?κησε επ?ση? ολ?κληρη τη Λιβον?α, χωρ?? να αποδεχτε? τη σουηδικ? κυριαρχ?α σε καν?να τμ?μα τη? [85] . Τα 120.000 ντ?λερ που δ?νεισε το 1562 δεν ε?χαν ακ?μη εξοφληθε?, παρ? τι? καλ?τερε? προθ?σει? του Σιγισμο?νδου να το διευθετ?σει. [85]

Μ?χρι τον Νο?μβριο, οι λιθουανικ?? δυν?μει? που κινο?νταν προ? τα β?ρεια ε?χαν καταλ?βει το Ντο?ναμπουργκ [86] , εν? μια πολωνοσουηδικ? δ?ναμη κατ?λαβε την π?λη και το κ?στρο Β?ντεν στι? αρχ?? του 1578 [87] . Οι ρωσικ?? δυν?μει? απ?τυχαν να ανακαταλ?βουν την π?λη τον Φεβρου?ριο [86] , μια επ?θεση που ακολουθ?θηκε απ? μια σουηδικ? επ?θεση, στοχε?οντα? μεταξ? ?λλων το Περν?ου (Π?ρνου), το Ντ?ρπατ και το Ν?βγκοροντ . Τον Σεπτ?μβριο, ο Ιβ?ν απ?ντησε στ?λνοντα? στρατ? 18.000 ανδρ?ν, οι οπο?οι ανακατ?λαβαν το Ομπερπ?λεν (Π?λτσαμαα) απ? τη Σουηδ?α και στη συν?χεια β?δισαν στο Β?ντεν. [86] [87]

Κατ? την ?φιξ? του? στο Β?ντεν, ο ρωσικ?? στρατ?? πολι?ρκησε την π?λη, αλλ? αντιμετ?πισε μια δ?ναμη ανακο?φιση? περ?που 6.000 Γερμαν?ν, Πολων?ν και Σουηδ?ν στρατιωτ?ν. [87] Στη μ?χη του Β?ντεν που ακολο?θησε, οι ρωσικ?? απ?λειε? ?ταν σοβαρ?? με οπλισμ? και ?λογα αιχμαλωτισμ?να, αφ?νοντα? τον Ιβ'αν Δ' με την πρ?τη του σοβαρ? ?ττα στη Λιβον?α. [87]

Ο Μπ?τορυ επιτ?χυνε τον σχηματισμ? των Ουσ?ρων , εν?? ν?ου καλ? οργανωμ?νου στρατε?ματο? ιππικο?, που αντικατ?στησε τη φεουδαρχικ? εισφορ? [88] . Ομο?ω?, βελτ?ωσε ?να ?δη αποτελεσματικ? σ?στημα πυροβολικο? και στρατολ?γησε Κοζ?κου? [88] . Ο Μπ?τορυ συγκ?ντρωσε 56.000 στρατι?τε?, 30.000 απ? αυτο?? απ? τη Λιθουαν?α [88] , για την πρ?τη του επ?θεση στη Ρωσ?α στο Πολ?τσκ, ω? μ?ρο? μια? ευρ?τερη? εκστρατε?α?. Με τι? εφεδρε?ε? του Ιβ?ν στο Πσκοφ και το Ν?βγκοροντ να προστατε?ονται απ? πιθαν? σουηδικ? εισβολ?, η π?λη ?πεσε στι? 30 Αυγο?στου 1579 [88] . Στη συν?χεια, ο Μπ?τορυ δι?ρισε ?ναν στεν? σ?μμαχο και ισχυρ? μ?λο? τη? αυλ?? του, τον Γιαν Ζαμ?ισκι , για να ηγηθε? μια? δ?ναμη? 48.000, συμπεριλαμβανομ?νων 25.000 ανδρ?ν απ? τη Λιθουαν?α, εν?ντια στο φρο?ριο Βελ?κιε Λο?κι , το οπο?ο κατ?λαβε στι? 5 Σεπτεμβρ?ου 1580 [88] . Χωρ?? περαιτ?ρω σημαντικ? αντ?σταση, φρο?ρια ?πεσαν γρ?γορα [89] . Το 1581, η δ?ναμη πολι?ρκησε το Πσκοφ, ?να καλ? οχυρωμ?νο και βαρι? αμυν?μενο φρο?ριο. Ωστ?σο, η οικονομικ? υποστ?ριξη απ? το πολωνικ? κοινοβο?λιο ?πεφτε και ο Μπ?τορυ απ?τυχε να παρασ?ρει τι? ρωσικ?? δυν?μει? στη Λιβον?α σε ανοιχτ? πεδ?ο πριν απ? την ?ναρξη του χειμ?να. [88] Μη συνειδητοποι?ντα? ?τι η πολωνολιθουανικ? προ?λαση ?ταν σε φθ?νουσα πορε?α, ο Ιβ?ν υπ?γραψε την εκεχειρ?α του Γιαμ Ζαπ?λσκι. [88]

Η αποτυχ?α τη? σουηδικ?? πολιορκ?α? τη? Ν?ρβα το 1579 οδ?γησε στον διορισμ? του Π?ντου? ντε λα Γκαρντ? ω? αρχιστρ?τηγου [90] . Οι π?λει? Κ?σχολμ και Παντ?σε καταλ?φθηκαν απ? τι? σουηδικ?? δυν?μει? το 1580, [90] και στη συν?χεια το 1581, ταυτ?χρονα με την πτ?ση του Β?σενμπεργκ, ?να? μισθοφορικ?? στρατ??, που προσ?λαβε η Σουηδ?α, ανακατ?λαβε τη στρατηγικ? π?λη Ν?ρβα [90] . Ω? στ?χο? των εκστρατει?ν του Ιω?ννη Γ', δεδομ?νου ?τι μπορο?σε να δεχθε? επ?θεση τ?σο απ? ξηρ? ?σο και απ? θ?λασσα, η εκστρατε?α χρησιμοπο?ησε τον σημαντικ? στ?λο τη? Σουηδ?α? [91] , αλλ? αργ?τερα τα επιχειρ?ματα για τον επ?σημο ?λεγχο μακροπρ?θεσμα εμπ?δισαν οποιαδ?ποτε συμμαχ?α με την Πολων?α [91] . Μετ? την κατ?ληψη τη? π?λη? απ? τον Λα Γκαρντ?, και ω? αντ?ποινα για προηγο?μενε? ρωσικ?? σφαγ?? [92] , 7.000 Ρ?σοι σκοτ?θηκαν σ?μφωνα με το σ?γχρονο χρονικ? του Ρο?σοφ [93] . Την πτ?ση τη? Ν?ρβα ακολο?θησαν αυτ?? του Ιβ?νγκοροντ , τη? Γι?μα και του Κοπ?ριε [94] αφ?νοντα? τη Σουηδ?α ικανοποιημ?νη με τα κ?ρδη τη? στη Λιβον?α. [94]

Εκεχειρ?ε? Γιαμ Ζαπ?λσκι και Πλο?σα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μεταγεν?στερε? διαπραγματε?σει? υπ? την ηγεσ?α του Ιησου?τη παπικο? λεγ?του Αντ?νιο Ποσεβ?νο κατ?ληξαν στην εκεχειρ?α του Γιαμ Ζαπ?λσκι το 1582 μεταξ? τη? Ρωσ?α? και τη? Πολωνο-Λιθουανικ?? Κοινοπολιτε?α? [94] . Αυτ? ?ταν ταπε?νωση για τον Τσ?ρο, εν μ?ρει επειδ? ζ?τησε την εκεχειρ?α [94] . Η Ρωσ?α θα παρ?διδε ?λε? τι? περιοχ?? στη Λιβον?α που κατε?χε ακ?μα και την π?λη Ντ?ρπατ (Ταρτο?) στην Πολωνο-Λιθουανικ? Κοινοπολιτε?α, εν? το Π?λοτσκ θα παρ?μενε υπ? τον ?λεγχο τη? Κοινοπολιτε?α?. Οποιαδ?ποτε καταληφθε?σα σουηδικ? επικρ?τεια -συγκεκριμ?να η Ν?ρβα- θα μπορο?σε να διατηρηθε? απ? του? Ρ?σου? και το Βελ?κε Λο?κι θα επ?στρεφε απ? τον ?λεγχο του Μπ?τορυ στη Ρωσ?α [94] . Ο Ποσεβ?νο ?κανε μια προσπ?θεια να λ?βει υπ?ψη τι? επιθυμ?ε? του Ιω?ννη Γ', αλλ? αυτ? τ?θηκε σε β?το απ? τον Τσ?ρο, πιθαν?? σε συνενν?ηση με τον Μπ?τορυ [94] . Η ανακωχ?, η οπο?α υστερο?σε σε πλ?ρη ειρηνευτικ? συμφων?α, επρ?κειτο να διαρκ?σει δ?κα χρ?νια και ανανε?θηκε δ?ο φορ??, το 1591 και το 1601 [95] . Ο Μπ?τορυ απ?τυχε στι? προσπ?θει?? του να πι?σει τη Σουηδ?α να παραιτηθε? απ? τα κ?ρδη τη? στη Λιβον?α, ιδια?τερα στη Ν?ρβα. [94]

Μετ? απ? απ?φαση του Ιω?ννη, ο π?λεμο? με τη Ρωσ?α ?ληξε ?ταν ο Τσ?ρο? συν?ψε την Εκεχειρ?α τη? Πλο?σα ( Πλιο?σα ) με τη Σουηδ?α στι? 10 Αυγο?στου 1583 [94] [96] . Η Ρωσ?α εγκατ?λειψε το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? ?νγκρια, αφ?νοντα? επ?ση? τη Ν?ρβα και το Ιβ?νγκοροντ υπ? σουηδικ? ?λεγχο [96] . Αρχικ? ε?χε προγραμματιστε? να διαρκ?σει τρ?α χρ?νια, αλλ? η ρωσο-σουηδικ? εκεχειρ?α παρατ?θηκε αργ?τερα μ?χρι το 1590 [96] . Κατ? τη δι?ρκεια των διαπραγματε?σεων, η Σουηδ?α υπ?βαλε τερ?στιε? απαιτ?σει? για ρωσικ? ?δαφο?, συμπεριλαμβανομ?νου του Ν?βγκοροντ. Εν? αυτο? οι ?ροι ?ταν πιθαν?? μ?νο για σκοπο?? διαπραγμ?τευση?, μπορε? να αντανακλο?σαν τι? σουηδικ?? φιλοδοξ?ε? εδ?φου? στην περιοχ?. [94]

Συν?πειε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το μεταπολεμικ? Δουκ?το τη? Κουρλ?νδη? και τη? Σεμιγαλλ?α? ν?τια του ποταμο? Νταουγκ?βα γν?ρισε μια περ?οδο πολιτικ?? σταθερ?τητα? με β?ση τη Συνθ?κη του Β?λνιου? του 1561, η οπο?α τροποποι?θηκε αργ?τερα απ? τη Formula regiminis και την Statuta Curlandiæ του 1617, η οπο?α παρε?χε πρ?σθετα δικαι?ματα στου? αυτ?χθονε? ευγενε?? ει? β?ρο? του δο?κα [97] . Β?ρεια του Ντο?να, ο Μπ?τορυ με?ωσε τα προν?μια, που ε?χε παραχωρ?σει ο Σιγισμο?νδο? στο Δουκ?το τη? Λιβον?α? , θεωρ?ντα? τα ανακτημ?να εδ?φη ω? λ?φυρα πολ?μου [56] . Τα προν?μια τη? Ρ?γα? ε?χαν ?δη μειωθε? με τη Συνθ?κη του Ντροχ?τσιν το 1581 [98] . Η πολωνικ? αντικατ?στησε σταδιακ? τη γερμανικ? ω? διοικητικ? γλ?σσα και η ?δρυση βοεβοδικ?ν πολιτει?ν με?ωσε τη γερμανικ? διο?κηση τη? Βαλτικ?? [36] .

Ο τοπικ?? κλ?ρο? και οι Ιησου?τε? στη Λιβον?α αγκ?λιασαν την αντιμεταρρ?θμιση [37] σε μια διαδικασ?α υποβοηθο?μενη απ? τον Μπ?τορι, ο οπο?ο? ?δωσε στη Ρωμαιοκαθολικ? Εκκλησ?α ?σοδα και κτ?ματα, που κατασχ?θηκαν απ? Προτεστ?ντε?, καθ?? ξεκ?νησε μια σε μεγ?λο βαθμ? ανεπιτυχ?? εκστρατε?α στρατολ?γηση? Καθολικ?ν απο?κων [99] . Παρ? τα μ?τρα αυτ?, ο πληθυσμ?? τη? Λιβον?α? δεν προσηλυτ?στηκε μαζικ? , εν? τα λιβονικ? κτ?ματα στην Πολων?α-Λιθουαν?α αποξεν?θηκαν. [99]

Χ?ρτη? που δε?χνει τη Σουηδ?α στη Βαλτικ?, 1560 ?ω? 1721. Οι ημερομην?ε? ε?ναι αυτ?? του κατοχ?? και αυτ?? που βρ?σκονται σε παρ?νθεση οι ημερομην?ε? απ?λεια?.

Το 1590, η ρωσο-σουηδικ? εκεχειρ?α τη? Πλο?σα ?ληξε και οι μ?χε? ξαν?ρχισαν [96] , εν? ο Ρωσοσουηδικ?? π?λεμο?, που ακολο?θησε το 1590-5, ?ληξε με τη Συνθ?κη τη? Τεουσ?να , β?σει τη? οπο?α? η Σουηδ?α ?πρεπε να παραχωρ?σει την Ιγγρ?α και το Κ?σχολμ στην Ρωσ?α [100] . Η σουηδοπολωνικ? συμμαχ?α ?ρχισε να καταρρ?ει, ?ταν ο Πολων?? Βασιλι?? και Μ?γα? Δο?κα? τη? Λιθουαν?α? Σιγισμο?νδο? Γ' , ο οπο?ο? ω? γιο? του Ιω?ννη Γ' τη? Σουηδ?α? (π?θανε το 1592) και τη? Αικατερ?νη? Γιαγκελλ?νων, ?ταν ο δι?δοχο? του σουηδικο? θρ?νου, συν?ντησε αντ?σταση απ? μια φατρ?α με επικεφαλ?? τον θε?ο του, Κ?ρολο του Σ?ντερμανλαντ (αργ?τερα Κ?ρολο Θ?), ο οπο?ο? διεκδ?κησε την αντιβασιλε?α στη Σουηδ?α για τον εαυτ? του [100] . Η Σουηδ?α ?πεσε σε εμφ?λιο π?λεμο το 1597, ακολουθο?μενο απ? τον π?λεμο του 1598-1599 εναντ?ον του Σιγισμο?νδου, ο οπο?ο? ?ληξε με την εκδ?ωξη του Σιγισμο?νδου απ? το σουηδικ? ρ?κσνταγκ . [100]

Οι ντ?πιοι ευγενε?? στρ?φηκαν στον Κ?ρολο για προστασ?α το 1600, ?ταν η σ?γκρουση εξαπλ?θηκε στη Λιβον?α, ?που ο Σιγισμο?νδο? ε?χε προσπαθ?σει να ενσωματ?σει τη Σουηδικ? Εσθον?α στο Δουκ?το τη? Λιβον?α?. [101] Στη συν?χεια ο Κ?ρολο? ?διωξε τι? πολωνικ?? δυν?μει? απ? την Εσθον?α [101] και εισ?βαλε στο δουκ?το τη? Λιβον?α?, ξεκιν?ντα? μια σειρ? πολωνο-σουηδικ?ν πολ?μων. [102] Ταυτ?χρονα, η Ρωσ?α ε?χε εμπλακε? σε εμφ?λιο π?λεμο για τον κεν? ρωσικ? θρ?νο (≪  Εποχ? των Αναστατ?σεων  ≫), ?ταν καν?να? απ? του? πολλο?? διεκδικητ?? δεν ε?χε επικρατ?σει. Αυτ? η σ?γκρουση ?γινε συνυφασμ?νη με τι? εκστρατε?ε? τη? Λιβον?α? ?ταν οι σουηδικ?? και πολωνο-λιθουανικ?? δυν?μει? επεν?βησαν σε αντ?θετε? πλευρ??, με τι? τελευτα?ε? να ξεκιν?σουν τον Πολωνο-Μοσχοβ?τικο π?λεμο [102] . Οι δυν?μει? του Καρ?λου Θ' εκδι?χθηκαν απ? τη Λιβον?α [103] μετ? απ? μεγ?λε? αποτυχ?ε? στι? μ?χε? του Κ?κενχαουζεν (1601) και του Κ?ρχολμ (1605). [104] [103]

Κατ? τη δι?ρκεια του μεταγεν?στερου Πολ?μου τη? ?γγρια?, ο δι?δοχο? του Καρ?λου, Γουστ?βο? Αδ?λφο? , ανακατ?λαβε την ?γγρια και το Κ?σχολμ που παραχωρ?θηκαν επ?σημα στη Σουηδ?α σ?μφωνα με τη Συνθ?κη του Στολμπ?βο του 1617 [103] μαζ? με τον κ?ριο ?γκο του Δουκ?του τη? Λιβον?α?. Το 1617, ?ταν η Σουηδ?α ε?χε συν?λθει απ? τον π?λεμο του Κ?λμαρ με τη Δαν?α, αρκετ?? π?λει? τη? Λιβον?α? καταλ?φθηκαν, αλλ? μ?νο το Περν?ου (Π?ρνου) παρ?μεινε υπ? σουηδικ? ?λεγχο μετ? απ? μια Πολωνο-Λιθουανικ? αντεπ?θεση [105] . Μια δε?τερη εκστρατε?α ξεκ?νησε με την κατ?ληψη τη? Ρ?γα? το 1621 και εκδ?ωξε τι? πολωνο-λιθουανικ?? δυν?μει? απ? το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? Λιβον?α?, ?που δημιουργ?θηκε η κυριαρχ?α τη? Σουηδικ?? Λιβον?α? [101] . Στη συν?χεια, οι σουηδικ?? δυν?μει? προχ?ρησαν μ?σω τη? Βασιλικ?? Πρωσ?α? και η Πολων?α-Λιθουαν?α αποδ?χτηκε τα σουηδικ? κ?ρδη στη Λιβον?α στη Συνθ?κη του ?λτμαρκ του 1629. [106]

Η δανικ? επαρχ?α ?σελ παραχωρ?θηκε στη Σουηδ?α σ?μφωνα με τη Συνθ?κη του Μπρ?μσεμπρο του 1645, η οπο?α τερμ?τισε τον π?λεμο του Τ?ρστενσον , ?να θ?ατρο του Τριακονταετο?? Πολ?μου [107] . Διατηρ?θηκε μετ? την Ειρ?νη τη? Ολ?βα και τη Συνθ?κη τη? Κοπεγχ?γη? , και τα δ?ο το 1660. [108] Η κατ?σταση παρ?μεινε αμετ?βλητη μ?χρι το 1710, ?ταν η Εσθον?α και η Λιβον?α συνθηκολ?γησαν με τη Ρωσ?α κατ? τη δι?ρκεια του Μεγ?λου Β?ρειου Πολ?μου , μια εν?ργεια που επισημοποι?θηκε στη Συνθ?κη του Ν?σταντ (1721). [109]

Δε?τε επ?ση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Rabe 1989 , σελ. 306
  2. ↑ Dyba? 2009 , σελ. 193
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Bulow 2003 , σελ. 73
  4. ↑ Kreem 2006 , σελ?δε? 46, 51?53
  5. ↑ Frost 2000 , σελ. 2
  6. ↑ Kreem 2006 , σελ. 50
  7. ↑ 7,0 7,1 Kreem 2006 , σελ. 51
  8. ↑ Korber 1998 , σελ. 26
  9. ↑ Kreem 2006 , σελ. 46
  10. ↑ 10,0 10,1 Frost 2000 , σελ. 3
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Frost 2000 , σελ. 5
  12. ↑ 12,0 12,1 Frost 2000 , σελ. 6
  13. ↑ Frost 2000 , σελ. 4
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Frost 2000 , σελ. 7
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Bain 1971 , σελ. 84
  16. ↑ Frost 2000 , σελ. 10
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 De Madariaga 2006 , σελ. 124
  18. ↑ Cynarski 2007 , σελ?δε? 203?204
  19. ↑ 19,0 19,1 Hartmann 2005 , σελ. XIII
  20. ↑ Cynarski 2007 , σελ. 204
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Hartmann 2005 , σελ. XIV
  22. ↑ 22,0 22,1 Hartmann 2005 , σελ. XV
  23. ↑ De Madariaga 2006 , σελ. 127
  24. ↑ Cynarski 2007 , σελ. 205
  25. ↑ Oakley 1993 , σελ. 26 ( online )
  26. ↑ Frost 2000 , σελ. 24
  27. ↑ De Madariaga 2006 , σελ. 128
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 Frost 2000 , σελ. 25
  29. ↑ 29,0 29,1 Stevens 2007 , σελ. 85
  30. ↑ Frost 2000 , σελ. 50
  31. ↑ De Madariaga 2006 , σελ. 129
  32. ↑ 32,0 32,1 De Madariaga 2006 , σελ. 130
  33. ↑ Cynarski 2007 , σελ. 207
  34. ↑ Bain 1971 , σελ. 117
  35. ↑ Bain 2006 , σελ. 118 ( online )
  36. ↑ 36,0 36,1 Tuchtenhagen 2005 , σελ. 36
  37. ↑ 37,0 37,1 Kahle 1984 , σελ. 17
  38. ↑ Frost 2000 , σελ?δε? 25?26
  39. ↑ 39,00 39,01 39,02 39,03 39,04 39,05 39,06 39,07 39,08 39,09 39,10 Frost 2000 , σελ. 26
  40. ↑ Pauker 1854 , σελ. 289
  41. ↑ Bain 2006 , σελ. 56
  42. ↑ Eriksson 2007 , σελ?δε? 45?46
  43. ↑ 43,0 43,1 Elliott, John H. (8 Ιουν?ου 2000). Europe Divided: 1559 - 1598 . Wiley. σελ. 14. ISBN   978-0-631-21780-0 .  
  44. ↑ Oakley 1993 , σελ. 27 ( online )
  45. ↑ Roberts 1968 , σελ. 209 ( online )
  46. ↑ Oakley, Stewart P. (1992). War and Peace in the Baltic, 1560-1790 . Routledge. σελ. 24. ISBN   978-0-415-02472-3 .  
  47. ↑ Frost 2000 , σελ. 77
  48. ↑ Frost 2000 , σελ. 30ff
  49. ↑ Hubner 1998 , σελ?δε? 317?318
  50. ↑ Hubner 1998 , σελ. 318
  51. ↑ Frost 2000 , σελ?δε? 26?27
  52. ↑ Bain 1971 , σελ. 123
  53. ↑ 53,0 53,1 De Madariaga 2006 , σελ. 195
  54. ↑ 54,0 54,1 54,2 54,3 De Madariaga 2006 , σελ. 196
  55. ↑ Madariaga, Isabel de (25 Σεπτεμβρ?ου 2006). Ivan the Terrible . Yale University Press. σελ. 202. ISBN   978-0-300-11973-2 .  
  56. ↑ 56,0 56,1 Dyba? 2006 , σελ. 109
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 57,3 De Madariaga 2006 , σελ. 262
  58. ↑ Stone 2001 , σελ. 119 ( online )
  59. ↑ Bain 1971 , σελ?δε? 90?91
  60. ↑ Madariaga, Isabel de (25 Σεπτεμβρ?ου 2006). Ivan the Terrible . Yale University Press. σελ. 192. ISBN   978-0-300-11973-2 .  
  61. ↑ 61,0 61,1 61,2 61,3 Frost 2000 , σελ. 27
  62. ↑ Roberts 1968 , σελ. 255 ( online )
  63. ↑ 63,0 63,1 63,2 De Madariaga 2006 , σελ. 261
  64. ↑ De Madariaga 2006 , σελ. 271
  65. ↑ De Madariaga 2006 , σελ. 272
  66. ↑ 66,0 66,1 Frost 2000 , σελ?δε? 29?37
  67. ↑ Frost 2000 , σελ. 76
  68. ↑ Frost 2000 , σελ. 36
  69. ↑ 69,0 69,1 Nordstrom 2000 , σελ. 36
  70. ↑ Peterson 2007 , σελ. 90 ( online )
  71. ↑ 71,0 71,1 71,2 71,3 De Madariaga 2006 , σελ. 264
  72. ↑ 72,0 72,1 72,2 Peterson, Gary Dean (11 Απριλ?ου 2007). Warrior Kings of Sweden: The Rise of an Empire in the Sixteenth and Seventeenth Centuries . McFarland. σελ. 91. ISBN   978-0-7864-2873-1 .  
  73. ↑ Black 1996 , σελ. 59
  74. ↑ Fischer & Kirkpatrick 1907 , σελ. 63
  75. ↑ 75,0 75,1 75,2 Roberts, Michael (12 Ιουν?ου 1986). The Early Vasas: A History of Sweden 1523-1611 . Cambridge University Press. σελ. 258. ISBN   978-0-521-31182-3 .  
  76. ↑ 76,0 76,1 76,2 76,3 Peterson 2007 , σελ?δε? 92?93
  77. ↑ Frost 2000 , σελ. 51
  78. ↑ De Madariaga 2006 , σελ?δε? 277?278
  79. ↑ Peterson 2007 , σελ. 93
  80. ↑ Roberts 1968 , σελ?δε? 258?259 ( online )
  81. ↑ Oakley 1993 , σελ. 37
  82. ↑ 82,0 82,1 Stone 2001 , σελ. 122
  83. ↑ De Madariaga 2006 , σελ. 310
  84. ↑ 84,0 84,1 84,2 Stone 2001 , σελ. 123
  85. ↑ 85,0 85,1 85,2 Roberts, Michael (12 Ιουν?ου 1986). The Early Vasas: A History of Sweden 1523-1611 . Cambridge University Press. σελ. 260. ISBN   978-0-521-31182-3 .  
  86. ↑ 86,0 86,1 86,2 Frost 2000 , σελ. 28
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 87,3 Peterson, Gary Dean (11 Απριλ?ου 2007). Warrior Kings of Sweden: The Rise of an Empire in the Sixteenth and Seventeenth Centuries . McFarland. σελ. 94. ISBN   978-0-7864-2873-1 .  
  88. ↑ 88,0 88,1 88,2 88,3 88,4 88,5 88,6 Stone, Daniel (2001). The Polish-Lithuanian State, 1386-1795 . University of Washington Press. σελ. 126-127. ISBN   978-0-295-98093-5 .  
  89. ↑ Solovyov 1791 , σελ. 174
  90. ↑ 90,0 90,1 90,2 Roberts, Michael (12 Ιουν?ου 1986). The Early Vasas: A History of Sweden 1523-1611 . Cambridge University Press. σελ. 263. ISBN   978-0-521-31182-3 .  
  91. ↑ 91,0 91,1 Oakley 1993 , σελ. 34
  92. ↑ Solovyov 1791 , σελ. 881
  93. ↑ Frost 2000 , σελ. 80, referring to Russow, B. (1578): Chronica der Provintz Lyfflandt , p. 147
  94. ↑ 94,0 94,1 94,2 94,3 94,4 94,5 94,6 94,7 94,8 Roberts, Michael (12 Ιουν?ου 1986). The Early Vasas: A History of Sweden 1523-1611 . Cambridge University Press. σελ. 264. ISBN   978-0-521-31182-3 .  
  95. ↑ Wernham 1968 , σελ. 393
  96. ↑ 96,0 96,1 96,2 96,3 Frost 2000 , σελ. 44
  97. ↑ Dyba? 2006 , σελ. 110
  98. ↑ Tuchtenhagen 2005 , σελ. 37
  99. ↑ 99,0 99,1 Tuchtenhagen 2005 , σελ. 38
  100. ↑ 100,0 100,1 100,2 Frost 2000 , σελ. 45
  101. ↑ 101,0 101,1 101,2 Steinke 2009 , σελ. 120
  102. ↑ 102,0 102,1 Frost 2000 , σελ. 46
  103. ↑ 103,0 103,1 103,2 Frost 2000 , σελ. 47
  104. ↑ Frost 2000 , σελ?δε? 62, 64ff
  105. ↑ Frost 2000 , σελ. 102
  106. ↑ Frost 2000 , σελ. 103
  107. ↑ Frost 2000 , σελ?δε? 103?104
  108. ↑ Frost 2000 , σελ. 183
  109. ↑ Kahle 1984 , σελ. 18

Περαιτ?ρω αν?γνωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

π   ?   σ   ?   ε Εκστρατε?ε? και συνθ?κε? του Λιβονικο? Πολ?μου (1558-83)
Εκστρατε?ε?
Συνθ?κε?
1 Συνθ?κε? οι οπο?ε? αφορο?ν κυρ?ω? τον Β?ρειο Επταετ? Π?λεμο και οι οπο?ε? περιλαμβ?νουν συμφων?ε? σχετικ?? με τη Λιβον?α
Καθιερωμ?νοι ?ροι
Ανακτ?θηκε απ? " https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λιβονικ??_Π?λεμο?&oldid=10252462 "