Math o
gyfrifiadur
bychan i'r unigolyn yw'r
cyfrifiadur personol
(PC), sy'n beiriant amlbwrpas. O'i gymharu a chyfrifiaduron sefydliadau a chwmniau enfawr e.e. y
cyfrifiadur prif ffram
, mae ei bris yn isel, a gall pobl heb hyfforddiant ei ddefnyddio: nid oes yn rhaid bod yn arbenigwr cyfrifiadur neu dechnegydd.
[1]
Roedd yn rhaid i berchnogion cyfrifiadurol sefydliadol neu gorfforaethol yn y
1960au
ysgrifennu eu
rhaglenni
eu hunain i wneud unrhyw waith defnyddiol gyda'r peiriannau. Heddiw, er y gall defnyddwyr cyfrifiadur personol ddatblygu eu aps eu hunain, fel arfer mae'r systemau hyn yn rhedeg meddalwedd fasnachol neu feddalwedd ddi-dal ("
rhadwedd
") neu feddalwedd am ddim o ffynhonnell agored (e.e.
Wicipedia
), a ddarperir ar ffurf parod. Yn aml datblygir a dosbarthir meddalwedd ar gyfer cyfrifiaduron personol yn annibynnol oddi wrth cynhyrchwyr y caledwedd neu'r system weithredu.
[2]
Ar ddechrau'r
1980au
datblygwyd y sglodyn
silicon
, a chrewyd microbroseswyr rhad, llawer llai na chynt. Dros amser, daeth y term "PC" yn fwy poblogaidd na'r term hwn a gyflwynwyd yn y 1970au, sef "meicrogyfrifiadur". Un o'r microgyfrifiaduron cyntaf yn ysgolion Cymru oedd y BBC Micro, a chafwyd papur Cymraeg gan
MEU Cymru
o'r enw
Sglodyn
.
Ers y
1990au
, mae
systemau gweithredu
(OS) cyfrifiaduron personol yn nwylo
Microsoft
ac
Intel
i raddau helaeth, yn gyntaf gydag
MS-DOS
ac yna gyda
Windows
. Rhan fychan iawn o'r farchnad fydeang sydd gan gwmniau fel
Apple
a'u system weithredu
macOS
a systemau rhydd ac agored fel
Linux
. O ran
prosesyddion
, yr unig opsiwn amgen yw AMD (
Advanced Micro Devices
).
Gellir ystyried datblygiad y cyfrifiadur personol yn rhan allweddol o'r chwyldro digidol a welwyd rhwng y 1980au a'r presennol (2019). Rhagwelwyd y chwyldro hwn o gysylltu cyfrifiaduron o fewn cartrefi gyda'i gilydd drwy'r
we fydeang
yn
Y Cymro
yn Ngorffennaf 1969
[3]
[4]
:
“
|
'Yn syml, mae'r gyfundefn hwn o gyfrifyddion (neu gyfrifiaduron) yn ei gwneud hi'n bosib i gofnodi y cyfan o wybodaeth yr hil ddynol drwy'r oesau mewn un lle, mewn modd sy'n galluogi unrhyw unigolyn - o'i gartref ei hun er enghraifft - archebu a derbyn unrhyw ran o'r wybodaeth honno.... Rydych am weld cerflun mwyaf o geffyl sydd mewn bod? Yna, o'ch cadair freichiau, a chyn i'r bys olaf adael y botwm olaf, fe fydd llun y ceffyl ar y llen deledu yn eich ystafell. Neu gynllun pensaerniol Eglwys St Pedr yn Rhufain? Pwyswch fotymau eraill a dyna'r cynllun pensaerniol yn dilyn y ceffyl mewn llai na chwinciad!'
|
”
|
-
Commodore PET; cyflwynwyd 1977
-
IBM 5150; cyflwynwyd 1981
-
BBC Micro; cyflwynwyd 1981
-
LG G4; 2015. Gellir ystyried ffonau a thabledi hefyd yn PCs.