Mae cyfrifiaduron
prif ffram
(y cyfeirir atynt ar lafar fel
"big iron"
) yn gyfrifiaduron a ddefnyddir yn bennaf gan sefydliadau a chwmniau mawr ar gyfer gwaith
prosesu
data
a gwybodaeth hanfodol. Gallant drin a thrafod
data mawr
yn gynt na
chyfrifiadur personol
neu hyd yn oed
weinyddwyr
, oherwydd eu p?er prosesu, sef y
UBGs
.
[1]
Anaml y gwelir un ar ei ben ei hun; fel arfer ceir rhesi ohonynt yn cydweithio gyda'i gilydd.
Cyfeiriodd y term yn wreiddiol at y cypyrddau mawr "prif fframiau" lle cedwid yr
uned brosesu ganolog
a'r
prif gof
.
[2]
[3]
Yn ddiweddarach, defnyddiwyd y term i wahaniaethu rhwng peiriannau masnachol, cryf, ag unedau llai pwerus.
[4]
Sefydlwyd y rhan fwyaf systemau fframiau mawr yn y
1960au
, ond maent yn parhau i esblygu hyd heddiw (2019). Defnyddir cyfrifiaduron prif ffram yn aml fel
gweinydd
.
Er mai prif nodwedd y Cyfrifiadur prif ffram yw cyflymder, ceir ystyriaethau eraill a ystyrir gan lawer i fod yr un mor bwysig:
- dibynadwyedd a diogelwch
- ol-gydnaws: a yw hen feddalwedd yn dal i weithio?
- nodweddion mewnbynnu/allbynnu ("I/O")
- y gallu i gyfnewid
caledwedd
megis y prosesydd a chof, yn sydyn.
Mae cyfrifiaduron prif ffram wedi eu llunio i redeg am gyfnodau hir (degawdau), yn ddi-dor, a hynny mewn modd dibynadwy a diogel. Gelwir y nodwedd hon yn aml yn RAS:
reliability, availability
a
serviceability
. Mae'r Sefydliad Cenedlaethol Safonau a Thechnoleg (NIST) yn clustnodi cyfrifiaduron sy'n pasio'r meincnodau hyn, ac yn eu plith enwir yr IBM Z (a elwid gynt yn z Systems, System z a zSeries), Unisys Dorado ac Unisys Libra fel y rhai mwyaf diogel. Mae eu diffygion yn y digidau sengl isel, o'u cymharu a miloedd ar gyfer Windows, UNIX, a Linux.
Mae uwchraddio meddalwedd fel arfer yn gofyn am sefydlu'r
system weithredu
neu ddarnau ohoni, drwy rannu'r gwaaith rhwng y systemau eraill.
Yn y
1950au
, rhyngwyneb syml iawn oedd gan y cyfrifiadur prif ffram (y consol), a defnyddid cardiau tyllog neu dap papur neu fagnetig i lwytho data a rhaglenni. Eu gwaith yr adeg honno oedd cefnogi gwaith clerigol fel
cyflogau
,
anfonebau
, a thaliadau drwy wahanu, dosbarthu a chyfuno data - gwaith ailadroddus a llafurus, fel arfer, ar lawr y swyddfa. Yna daeth argraffu-llinell, parhaus. Pan ddaeth
terfynellau
("tethi" oedd y gair Cymraeg gwreiddiol), yna galluogwyd y cwsmer i gysylltu'n uniongyrchol gyda'r cyfrifiadur prif ffram - yn bennaf i fwcio teithiau awyr ayb. drwy'r
1970au
, cysylltwyd y
teipiadur
gyda'r cyfrifiadur, fel consol, hyd nes y dyfeisiwyd yr
allweddell
.
Gall y cyfrifiadur prif ffram redeg sawl
system weithredu
ar yr un pryd. Gelwir y dechneg hon yn "beiriannau rhithwir", a chant eu rhedeg fel pe taent yn gyfrifiaduron annibynnol, real.
[5]
Nodwedd arall yw
ffeirio tinboeth
(
hot swapping
) heb amharu ar y system reoli.