Ovaj ?lanak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepe pouzdanim izvorima, sporne re?enice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako ?to ?ete navesti validne izvore putem referenci te nakon toga mo?ete ukloniti ovaj ?ablon.

Tuzla
Grad
Grad Tuzla
Zastava Grb
Grad Tuzla u Bosni i Hercegovini
Tuzla Lokacija u Bosni i Hercegovini
Koordinate: 44°32′21.9″N 18°40′30.1″E  /  44.539417°N 18.675028°E  / 44.539417; 18.675028
Dr?ava	Bosna i Hercegovina
Entitet	Federacija Bosne i Hercegovine
Kanton	Tuzlanski
Vlada
?  Gradona?elnik	Zijad Lugavi? [1] ( SDP )
Povr?ina
? Grad	295,93 km 2
? Naseljeno mjesto	48,41 km 2
Nadmorska visina	239 m
Stanovni?tvo  ( 2013 )
? Grad	110.979
?  Grad (gusto?a)	375,02 /km 2
? Naseljeno mjesto	74.457
?  Naseljeno mjesto (gusto?a)	1.538,05 /km 2
Vremenska zona	CET ( UTC+1 )
? Ljeti ( DST )	CEST ( UTC+2 )
Po?tanski broj	75 000
Pozivni broj	(+387) 35
Mati?ni broj	155551 [2]
Mati?ni broj grada	11088
Veb-sajt	grad .tuzla .ba

Tuzla je grad i naseljeno mjesto , te sjedi?te Tuzlanskog kantona u Bosni i Hercegovini .

Historija

Tuzla je jedno od najstarijih naselja u Evropi sa kontinuitetom ?ivljenja. Dokaz tome su i pronađeni ostaci starog naselja sojeni?kog tipa iz vremena neolita .

Arheolozi su otkrili brojna naselja sa bogatim ostacima materijalne kulture prastarih stanovnika ovog podru?ja. Pronađen je veliki broj neolitskih glinenih posuda sa raznim ornamentima od crne, sive i crvene keramike ali i kameni no?evi , sjekire , struga?i i drugo. Otkriveni su ostaci hrane, ljudske kosti, ?ivotinjske kosti i razni plodovi koji su koristili za ishranu ljudi tog doba. I ovi podaci potvrdili su tvrdnje da je podru?je Tuzle bilo naseljeno jo? u mlađem kamenom dobu .

Među pronađenim arheolo?kim materijalima isti?e se i kerami?ka neolitska posuda ?ija je namjena bila kuhanje slane vode i proizvodnja soli .

Prvi pisani spomen o Tuzli poti?e iz 950. godine. Te je godine bizantijski histori?ar i car Konstantin Porfirogenet u svom djelu " O upravljanju dr?avom ", izri?ito spomenuo Tuzlu kao grad, pod rimskim nazivom Salines ?to zna?i grad soli, sa napomenom da se nalazi u sastavu Ra?kog kneza ?aslava , koji je poginuo u borbi sa Mađarima .

Godine 1463. Tuzla postaje dio Osmanlijskog carstva , a iz tog vremena potje?e i njeno dana?nje ime, koje se izvodi iz turske rije?i tuz , koja ozna?ava so .

Po odlasku Osmanlija 1878. grad postaje dio Austro-Ugarske monarhije . Po zavr?etku Prvog svjetskog rata Tuzla je, kao i cijela Bosna i Hercegovina bila dio novoosnovane Kraljevina Srba , Hrvata i Slovenaca , od 1929. zvane Kraljevina Jugoslavija .

Drugi svjetski rat

Kada su tokom Drugog svjetskog rata 2. oktobra 1943. godine partizanske jednice oslobodile Tuzlu od okupatora, Tuzla je bila najve?i oslobođeni grad u Evropi .

Rat u Bosni i Hercegovini

Iako je bila grad u kojem su odnosi vlasti i JNA imali korektne odnose, pri izlasku iz grada, 1992. godine, na Br?anskoj Malti, pripadnici JNA su po?eli pucati, na ?ta su reagovali građani Tuzle, organizovani u Teritorijalnu odbranu. ^{[ nedostaje referenca ]} Multietni?na tuzlanska vlast tada je uspjela sprije?iti da sudbina Tuzle bude nalik sudbini Zvornika , Br?kog i drugih gradova, zauzetih od strane JNA.

To je i razlog zbog kojeg je 2007. godine na Beogradskom aerodromu uhap?en Ilija Juri?i? . Nakon 3,5 godine provedene u beogradskom zatvoru, apelacioni sud u Beogradu ukinuo je prvostepenu presudu i pritvor nepravedno osuđenom Iliji Juri?i?u.

Tuzla je jedini grad u Bosni i Hercegovini u kojoj, na izborima 1991. godine, nisu pobijedile nacionalisti?ke stranke. Pobjedu je na tim izborima odnio antinacionalisti?ki blok koji je osvojio 68% glasova. Zbog toga je Tuzla je u stranim i doma?im medijima tokom rata imala predznak tolerantnog grada. Eksponent takve politike bio je onda?nji gradona?elnik Selim Be?lagi? . U burnom periodu rata u BIH 1992?1995. godine Tuzla je ostala najbolje ?uvani i odbranjen grad u BiH. ^{[ nedostaje referenca ]} Ipak, 25. maja 1995. godine desio se nezapam?en zlo?in u historiji grada, Masakr na Kapiji , kada je granata ispaljena sa polo?aja Vojske Republike Srpske na planini Ozren usmrtila 71, a ranila 115 civilnih osoba ^{[ nedostaje referenca ]} . Zlo?in se dogodio u sredi?njoj gradskoj ulici, centru no?nog ?ivota, na popularnoj "Kapiji". Na tom mjestu, u znak sje?anja, stoji spomenik sa imenima svih ?rtava i tekstom: " Na ovom mjestu, 25. maja 1995. godine, srpski fa?isti?ki agresor je granatom prekinuo 71 mladi ?ivot. Prou?ite fatihu i pomolite se. Pamtite i opominjite. Građani Tuzle ".

UNHCR je 17. jula 1998. godine Tuzlu proglasio otvorenim gradom.

Kultura

Nacionalni spomenici

Poznate građevine

• ?ar?ijska ?esma

Zastava Tuzle

Zastava Tuzle podjeljena na plavu i ?utu povr?inu na kojoj se u lijevom uglu nalazi grb grada Tuzle.

Knji?evnost

Tuzla je grad velike knji?evne tradicije. Odavde potje?e Me?a Selimovi? (1910?1982), jedan od najve?ih pisaca jugoistoka Evrope, kao i Dervi? Su?i? , Stjepan Matijevi? , Matija Divkovi? , Muhamed Hevai Uskufi .

Slikarstvo

Iz Tuzle poti?u prvi ?kolovani bosanskohercegova?ki slikari, đorđe Mihajlovi? (Akademija u Minhenu ) i Adela Ber (Akademija u Be?u ). Sredinom tre?e decenije pro?log stolje?a u likovni ?ivot se uklju?uju Franjo Leder , Ismet Mujezinovi? i Dragi?a Trifkovi? , ?ije stvarala?tvo postaje dominantan ?inilac duhovnosti grada. Iz Tuzle poti?u James Haim Pinto , jedan od vode?ih ameri?ko-meksi?kih muralista , i Kristijan Krekovi? , slavni peruanski slikar. Histori?ari umjetnosti kao zna?ajnu pojavu likovnog ?ivota Tuzle izdvajaju djelo Mensura Dervi?evi?a . Međunarodna galerija portreta u Tuzli je osnovana 1964 . godine.

Danas je Tuzla sa jednom od najve?ih galerija portreta na Balkanu, va?an grad za likovnu umjetnost.

Ve? deset godina u Tuzli djeluje udru?enje likovnih umjetnika pod nazivom Udru?enje likovnih umjetnika Tuzlanskog kantona - ULUTK koje je u decembru 2006. godine obilje?ilo 10 godina od svog osnivanja, a okuplja preko 50 ?lanova kao i Udru?enje mladih autora iz Tuzle.

Biblioteke

Pretpostavlja se da su prve biblioteke postojale u 17. vijeku, pri Behrambegovoj medresi i pri franjeva?kim samostanima. Dana?nja Narodna i univerzitetska biblioteka opslu?uje oko 100.000 korisnika, i ima preko 200.000 bibliote?kih jedinica.

Muzeji

• Muzej Isto?ne Bosne posjeduje arheolo?ku, etnolo?ku , historijsku , biolo?ku , numizmati?ku i umjetni?ku zbirku. Među 50.000 eksponata sa?uvani su tragovi kontinuiteta od 6500 godina ?ivota u tuzlanskom kraju.
• Muzej solarstva , koji postoji u okviru Solane, ba?tini foto-dokumentacionu građu o historijatu solarstva.

Arhiv

Historijski arhiv Tuzla posjeduje 102 fonda i 22 zbirke, a ukupna koli?ina građe iznosi 1500 du?inskih metara . Najstarija arhivska građa poti?e iz 17. vijeka.

Muzika

U Tuzli je 1886. osnovano prvo bosanskohercegova?ko pjeva?ko dru?tvo. Po?etkom vijeka djelovalo je vi?e kamernih grupa, te limeni orkestri Kreke i Vatrogasnog dru?tva. Dr?avna ni?a muzi?ka ?kola otvorena je 1949 ., a Srednja muzi?ka ?kola 1957 . godine. Pedesetih godina je osnovan i Veliki jazz orkestar. Među kulturno-umjetni?kim dru?tvima koja ba?tine folklornu tradiciju izdvajaju se KUD Bosna i UKUD Zvonko Ceri?.

Pozori?te

U Tuzli je 17. aprila 1898. osnovano prvo bosanskohercegova?ko pozori?te . Trenutno u Tuzli postoje dvije institucije kojima je primarna djelatnost pozori?ni projekti.

• Narodno pozori?te Tuzla u kontinuitetu radi od marta 1949. godine. 1960-ih su pod krovom ove ku?e djelovali pionirsko pozori?te, baletna ?kola i sinfonijski orkestar. ?asopis " Pozori?te ", kao jedinstvena teatarska revija u BiH, pokrenut je 1953. godine.

Druga pozori?na ku?a je Teatar Kabare Tuzla koji je nastao je na Svjetski dan pozori?ta, 27. marta 2002. godine. Po svom organizacionom i programskom konceptu ovaj Teatar je kamerni i moderni pozorisni mehanizam. Posebno mjesto u produkcijskoj i repertoarskoj profilaciji Teatra Kabare zauzima festival TKT fest, koji se organizuje svakog 27. marta od 2003. godine.

?kolstvo

Prvi organizirani oblici ?kolstva datiraju iz 17. vijeka, i vezani su za Behrambegovu medresu. Danas postoje 23 osnovne i 17 srednjih ?kola, sa oko 25.000 u?enika. Univerzitet u Tuzli je osnovan 1976, iako prvi oblici visokog ?kolstva datiraju iz 1950-tih godina. ?lanice Univerziteta su sljede?i fakulteti: Tehnolo?ki, Edukacijsko-rehabilitacijski, Ekonomski, Fakultet elektrotehnike, Fakultet za tjelesni odgoj i sport, Farmaceutski fakultet, Filozofski fakultet, Ma?inski fakultet, Medicinski fakultet sa Visokom zdravstvenom ?kolom, Pravni fakultet, Prirodno matemati?ki fakultet, Rudarsko geolo?ko građevinski fakultet i Akademija Dramskih Umjetnosti, te vi?e instituta. Na Univerzitetu se obrazuje oko 15000 studenata.

Zdravstvo

Prvi oblici organizirane zdravstvene slu?be zabilje?eni su 1874, kada je otvorena Hastahana ? prva tuzlanska bolnica.

Danas je Univerzitetski klini?ki centar najve?a zdravstvena ustanova regije, sa 43 organizacione jedinice, među kojima devet zavoda i 13 klinika. UKC ima oko 1800 bolesni?kih kreveta, oko 2400 zaposlenih, od ?ega preko 400 ljekara razli?itih specijalnosti. Dom zdravlja obavlja primarnu zdravstvenu za?titu. Također u gradu se nalaze Medicinsku srednja ?kola Tuzla za zvanje medicinske sestre -tehni?ara i Medicinski fakultet Tuzla sa op?im smjerom za zvanje ljekara i odsjeke.

Sport

Organizirani oblici sportskog ?ivota datiraju jos i prije 1904. godine kada se u Tuzli formira Gombola?ko drustvo (Gimnasti?ko dru?tvo). Danas djeluju 74 sportske organizacije, u 19 sportskih grana, sa 6500 aktivnih sportista. Atleti?ari su ostvarili najve?e uspjehe, osvojiv?i na desetine medalja na međunarodnim takmi?enjima. Zlatan Sara?evi? je bio evropski ?ampion i rekorder u dvoranskom bacanju kugle. Ko?arka?ice Jedinstva su 1989. osvojile evropsku ?ampionsku titulu, pobjediv?i u superfinalu petostrukog prvaka Evrope ? ekipu italijanskog Primigija . Vrijedni spomena su zapa?eni rezultati KBS Sinalco, koji posti?u odli?ne rezultate na medunarodnim takmi?enjima. Najve?i broj tuzlanskih sportista je decenijama organiziran u 2 sportska dru?tva ? Sloboda i Jedinstvo , a najpoznatiji tuzlanski i, vjerovatno, bosanskohercegova?ki sportista svih vremena je Mirza Deliba?i? . A najpoznatija sporta?ica Bosne i Hercegovine je Tuzlanka Razija Mujanovi?, svojevremeno ko?arka?ica Jedinstva iz Tuzle.

Geografija

Povr?ina Grada Tuzla je 30235 ha ili 303 km ² . Nadmorska visina 231 m/nm. Tuzla je sa sjeverozapada okru?ena planinskim vijencem Majevica ( Medvednik 843 m ² ), sa jugozapada planinama Ozren , Konjuh i Javornik .

Podru?je Tuzle svrstava se u periopanansku oblast tj. kontaktnu zonu Dinarida Panonske nizije . Kotlinasto podru?je nalazi se na ju?noj strani grebena Majevice i odvojenog grebena prema Obodnici . Sastoji se prete?no od dugih popre?nih poto?nih dolina i kosa koje se zavr?avaju u dolini rijeke Jale . Teren je blago nagnut prema jugu.

Susjedne op?ine Tuzli su sa sjeverne i sjeveroisto?ne strane Srebrenik i Lopare , sa jugoisto?ne Kalesija , sa ju?ne ?ivinice i sa zapadne Lukavac .

Osnovnu mre?u vodotoka ?ini rijeka Jala sa svojim pritokama, od kojih su najve?e Solina i Jo?evica , te Po?arni?ka rijeka , Grabov i Mramorski potok .

Jala izvire na podru?ju Majevice, na lokalitetu ravni lije?tak, na nadmorskoj visini od 700 m. Ukupna du?ina glavnog toka od izvori?ta do u??a u Spre?u iznosi 37 km.

?ire tuzlansko podru?je ve?im dijelom je izgrađeno od geolo?ki mlađih sedimenata ( neogen ), zna?ajnih s ekonomskog stanovi?ta ( ugalj , kamena so , kvarcni pijesak i dr).

Nastanak tuzlanskog bazena vezan je za vi?e faza koje su se smjenjivale nakon mezozoika , a koje su za posljedicu imale stvaranje razli?itih uvjeta talo?enja . U sadejstvu sa polioklimatskim karakteristikama nastale su raznolike i specifi?ne sedimentne tvorevine.

Tuzla ima odlike umjereno kontinentalne klime . Određene specifi?nosti izazvane su lokalnim reljefom , op?im polo?ajem u odnosu na dominantne regije u okolini (bosanski planinski centralni masiv s jedne, i Panonska nizija s druge strane), vazdu?nim strujanjima tropskih i polarnih vazdu?nih masa i ciklonskim aktivnostima.

Generalne odlike klime odnose se na jasnu iz izra?enost sva ?etiri godi?nja doba , relativnu vla?nost i obla?nost, na maksimum padavina u toplijem dijelu godine, i minimum krajem zime.

Srednja godi?nja temperatura u posljednjih pola vijeka je 10,1 stepen C. Najhladniji mjesec je januar sa prosje?nom temperaturom od 0,6 stepeni, a najtopliji juli sa 19,4. U ovom nizu najvi?a temperatura je izmjerena u augustu 1971. i iznosila je +38,4 stepeni, a najni?a od ?25,8 stepeni u januaru 1963.

Prosje?an broj dana u godini s negativnim temperaturama, odnosno mrazom je 91, a godi?nje, a godi?nje ima 20 dana kada temperatura prelazi 30 stepeni. Sa temperaturom ve?om od 25 stepeni je 80 dana u godini.

Dnevnih perioda s ki?om je 135, s pljuskom 19, s grmljavinom 37, s pojavom magle 69, sa snijegom i sa snje?nim pokriva?em 52 (maximalna visina snje?nog pokriva?a izmjerena u februaru 1984. god 97 cm).

Godi?nje je prosje?no 127 obla?nih i 63 vedra dana. Prosje?na koli?ina padavina iznosi 908,6 l/m ² , vla?nost zraka 79%, a atmosferski pritisak 980,2 hPa.

Klimatski faktori su povoljni, jer ih karakterizira prete?na normalnost meteorolo?kih parametara, i manji uticaj temperaturnih inverzija .

Klima

	Jan	Feb	Mar	Apr	Maj	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Dec
Najvi?a prosje?na temperatura (°C)	3,6	6,8	11,7	16,7	21,4	24,2	26,3	26,4	22,9	17,9	11	5	Ø	16,2
Najni?a prosje?na temperatura (°C)	?4,5	?2,3	0,6	4,7	8,8	12	13,2	12,9	10	5,9	1,6	?2,5	Ø	5
Padavine (mm)	59	55	61	67	92	111	94	84	64	56	71	72	Σ	886
Temperatura u °C ? padavine u mm Dijagram: Temperatura 3,6 ?4,5 6,8 ?2,3 11,7 0,6 16,7 4,7 21,4 8,8 24,2 12 26,3 13,2 26,4 12,9 22,9 10 17,9 5,9 11 1,6 5 ?2,5 jan feb mar apr maj jun jul aug sep okt nov dec Padavine 59 55 61 67 92 111 94 84 64 56 71 72 jan feb mar apr maj jun jul aug sep okt nov dec
Izvor: World Meteorological Organization

Stanovni?tvo

Po slu?benom popisu stanovni?tva iz 1991. godine, op?ina Tuzla imala je 131.618 stanovnika, raspoređenih u 66 naselja. Poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma, op?ina Tuzla je, gotovo u cjelini, u?la u sastav Federacije Bosne i Hercegovine . U sastav Republike Srpske u?li su dijelovi naseljenih mjesta Kolimer , Konjikovi?i , Kosci i Potra? .

Nacionalni sastav stanovni?tva - grad Tuzla

Sastav stanovni?tva ? grad Tuzla
	2013. [3]	1991. [4]	1981. [5]	1971. [6]	1961. [7]
Osoba	110 979 (100,0%)	131 618 (100,0%)	121 717 (100,0%)	107 293 (100,0%)	82 216 (100,0%)
Bo?njaci	80 774 (72,78%)	62 669 (47,61%) 1	52 400 (43,05%) 1	53 271 (49,65%) 1	19 205 (23,36%) 1
Hrvati	15 396 (13,87%)	20 398 (15,50%)	24 811 (20,38%)	27 735 (25,85%)	24 080 (29,29%)
Bosanci	4 505 (4,059%)	?	?	?	?
Srbi	3 378 (3,044%)	20 271 (15,40%)	20 261 (16,65%)	21 089 (19,66%)	19 720 (23,99%)
Nisu se izjasnili	2 151 (1,938%)	?	?	?	?
Bosanci i Hercegovci	1 542 (1,389%)	?	?	?	?
Muslimani	1 050 (0,946%)	?	?	?	?
Romi	1 007 (0,907%)	?	161 (0,132%)	73 (0,068%)	1 (0,001%)
Ostali	560 (0,505%)	6 285 (4,775%)	1 901 (1,562%)	1 452 (1,353%)	350 (0,426%)
Albanci	214 (0,193%)	?	189 (0,155%)	138 (0,129%)	135 (0,164%)
Nepoznato	137 (0,123%)	?	?	?	?
Jugoslaveni	97 (0,087%)	21 995 (16,71%)	21 131 (17,36%)	2 540 (2,367%)	17 519 (21,31%)
Crnogorci	45 (0,041%)	?	527 (0,433%)	511 (0,476%)	477 (0,580%)
Makedonci	40 (0,036%)	?	100 (0,082%)	131 (0,122%)	259 (0,315%)
Turci	35 (0,032%)	?	?	?	?
Slovenci	24 (0,022%)	?	159 (0,131%)	247 (0,230%)	358 (0,435%)
Pravoslavci	16 (0,014%)	?	?	?	?
Ukrajinci	8 (0,007%)	?	?	?	?
Mađari	?	?	77 (0,063%)	106 (0,099%)	112 (0,136%)

1. ¹ Modalitet Muslimani se danas ozna?ava kao modalitet Bo?njaci .

Nacionalni sastav stanovni?tva - naseljeno mjesto Tuzla

Sastav stanovni?tva ? naseljeno mjesto Tuzla
	2013. [3]	1991. [4]	1981. [5]	1971. [6]	1961. [7]
Osoba	74 457 (100,0%)	83 770 (100,0%)	65 091 (100,0%)	53 926 (100,0%)	37 760 (100,0%)
Bo?njaci	56 893 (76,41%)	44 091 (52,63%) 1	30 448 (46,78%) 1	31 257 (57,96%) 1	7 984 (21,14%) 1
Hrvati	6 005 (8,065%)	6 328 (7,554%)	5 383 (8,270%)	6 145 (11,40%)	5 405 (14,31%)
Bosanci	3 704 (4,975%)	?	?	?	?
Srbi	2 486 (3,339%)	13 137 (15,68%)	11 278 (17,33%)	12 224 (22,67%)	11 498 (30,45%)
Nisu se izjasnili	1 817 (2,440%)	?	?	?	?
Bosanci i Hercegovci	1 388 (1,864%)	?	?	?	?
Muslimani	677 (0,909%)	?	?	?	?
Romi	506 (0,680%)	?	17 (0,026%)	62 (0,115%)	1 (0,003%)
Ostali	443 (0,595%)	3 912 (4,670%)	756 (1,161%)	1 039 (1,927%)	249 (0,659%)
Albanci	193 (0,259%)	?	146 (0,224%)	109 (0,202%)	96 (0,254%)
Nepoznato	107 (0,144%)	?	?	?	?
Jugoslaveni	83 (0,111%)	16 302 (19,46%)	16 301 (25,04%)	2 187 (4,056%)	11 472 (30,38%)
Crnogorci	41 (0,055%)	?	467 (0,717%)	452 (0,838%)	407 (1,078%)
Makedonci	38 (0,051%)	?	88 (0,135%)	123 (0,228%)	242 (0,641%)
Turci	34 (0,046%)	?	?	?	?
Slovenci	23 (0,031%)	?	139 (0,214%)	230 (0,427%)	324 (0,858%)
Pravoslavci	12 (0,016%)	?	?	?	?
Ukrajinci	7 (0,009%)	?	?	?	?
Mađari	?	?	68 (0,104%)	98 (0,182%)	82 (0,217%)

1. ¹ Modalitet Muslimani se danas ozna?ava kao modalitet Bo?njaci .

Politika

Gradom rukovodi Gradona?elnik koji se bira na lokalnim izborima svake ?etiri godine, na kojima se bira i Gradsko vije?e , koje se sastoji od 31 vije?nika, koji se biraju po partijskim listama, te jednog predstavnika manjina. ?lanovi Gradskog vije?a se biraju direktno, te na osnovu dobijenih glasova, proporcionalno udjelu partije, zastupaju biranu partiju u Gradskom vije?u. Ovlasti gradona?elinka i Gradskog vije?a regulisani su federalnim zakonima i statutom Grada.

Gradona?elnik

Na lokalnim izborima odr?anim 2. oktobra 2016. godine za gradona?elnika Tuzle izabran je Imamovi? Jasmin, ?lan Socijaldemokratske partije BIH (SDP BIH) sa 48,86% ili ukupno 24.636 glasova. ^[8]

Gradsko vije?e

Na izborima za Gradsko, odr?anim 2. oktobra 2016. godine, izabrano je 11 predstavnika Socijaldemokratske partije (SDP BiH), 6 iz Stranke demokratske akcije (SDA), 4 iz Saveza za bolju budu?nost (SBB BiH), 3 iz Tuzlanske alternative , 2 iz Hrvatske demokratske zajednice (HDZ BiH), 2 iz Demokratske fronte , 2 iz Bosanske stranke , te jedan predstavnik iz nacionalnih manjina kao nezavisni kandidat. ^[9]

Privreda

Poslije grada Sarajeva i Banja Luke, Tuzla je najve?i industrijski centar Bosne i Hercegovine. U gradu ili neposrednoj blizini grada mnoge su fabrike hemijskih proizveda, industrija hrane i pi?a te te?ka industrija.

Karakteristike

Tuzla je administrativno sjedi?te te privredni, kulturni i obrazovni centar Tuzlanskog kantona i ekonomsko-geografske regije sjeveroisto?ne Bosne.

Prirodni resursi i bogata nalazi?ta energetskih i mineralnih sirovina bili su opredjeljuju?i faktor za usmjeravanje dosada?njeg privrednog razvoja ovog podru?ja, a ujedno su i va?an oslonac budu?eg razvoja.

Predratnu privrednu strukturu tuzlanskog podru?ja karakteri?e razvoj bazne industrije i energetike , kao dominantnih privrednih grana, sa obilje?jem ekstenzivnosti.

Industrija Tuzle do po?etka rata bila je privredna grana sa najve?im u?e??em u ostvarivanju ukupnih privrednih efekata i to u zaposlenosti oko 45%, a u dru?tvenom proizvodu oko 50%.

Prema dru?tvenom proizvodu p. c. u predratnom periodu Tuzla je bila među najbolje pozicioniranim gradovima u Bosni i Hercegovini, dok je prema stopi zaposlenosti bila najrazvijeniji regionalni centar.

U okolnostima koji ograni?avaju dinamiziranje privrednih aktivnosti i dostizanje prijeratnih pokazatelja privrednog razvoja, kao vrlo jak i nezaobilazan pravac razvoja predstavlja razvoj poduzetni?kog sektora ekonomije.

Razvoj male privrede jedan je od oblika prestrukturiranja postoje?ih i organizovanja novih privrednih aktivnosti.

Sve zemlje u na?em okru?enju, koje su pro?le ili prolaze fazu privredne i dru?tvene tranzicije , uklju?ile su se u aktivnosti koje osiguravaju ambijent i podr?ku za razvoj preduzetni?tva, osnivanjem inkubacijskih i preduzetni?kih centara, razvojnih agencija, lokalnih poslovnih udru?enja, ?to je uz odgovaraju?u finansijsku podr?ku rezultiralo nastankom velikog broja novih subjekata, novih radnih mjesta i novostvorene vrijednosti.

Grad , kao jedinice lokalne samouprave, imaju veoma zna?ajnu ulogu u lokalnom ekonomskom razvoju, u kojem se nizom mjera i aktivnosti, na lokalnom nivou, stimuli?e poduzetni?ki sektor i stvara povoljan ambijent za osnivanje i razvoj malih i srednjih preduze?a.

U skladu sa nadle?nostima i raspolo?ivim mogu?nostima, Grad Tuzla je u tom smislu ve? poduzela niz aktivnosti, a u narednom periodu se mo?e o?ekivati i ve?a ekspanzija aktivnosti i efekata. Od do sada u?injenog Grada Tuzla isti?e: skra?enje vremena i pove?anje efikasnosti rje?avanja zahtjeva za registrovanje djelatnosti, smanjenje gradskih taksi i naknada za samostalne poduzetnike i privredna dru?tva u postupku registrovanja djelatnosti, kontinuirani rad na osiguravanju povoljnih lokacija i prostora za osnivanje i razvoj preduzetnika, poduzimanje aktivnosti na uspostavljanju institucionalne regionalne saradnje i uklju?ivanje u projekte koje finansira Evropska unija u cilju razmjene iskustava i znanja u podr?ci razvoja malih i srednjih preduze?a.

Tuzla je najstarije ili jedno od najstarijih naselja u Evropi s kontinuitetom ?ivljenja. Arheolozi su otkopali dovoljno arheolo?kog materijala koji je nedvosmisleno potvrdio da je Tuzla nekada bila veliko i bogato neolitsko naselje na sojenicama. U velikom broju raznolikih kerami?kih predmeta, posebno se isti?u neolitske posude za proizvodnju soli iz slane vode.

Tuzlu je najstarijim ili jednim od najstarijih naselja u Evropi u?inila njena posebna geolo?ka pro?lost. Naime, veliki dio Evrope , u davnoj geolo?koj pro?losti, predstavljao je dno Panonskog mora. I posljednji ostaci ovoga mora povukli su se sa sada?nje povr?ine prije 10 miliona godina. Samo ispod Tuzle ovo more ostavilo je trag u vidu 350 miliona tona slanih stijena i slane vode. Slana voda izbijala je na povr?inu, ljudi su je prerađivali u so ?ak u neolitu. Poslije su oformili bunare, koji su postajali sve savremeniji, a slana voda je vremenom postala osnovom hemijske industrije u savremenoj Tuzli.

Dana 18. jula 2003. godine, lokalne vlasti su odlu?ili da veliku koli?inu slane vode izvuku na povr?inu, u prethodno pripremljeno dno, tako je Tuzla danas jedini grad u Evropi koji ima slano jezero i jedini grad na svijetu ?ije je slano jezero istovremeno i kupali?te i pla?a u naju?oj historijskoj jezgri grada. Voda slanog Panonskog jezera je navodno i ljekovita.

Tuzla ima veliku industrijsku tradiciju, zasnovanu na bogatim nalazi?tima soli i uglja.

Tuzla je grad velike tradicije multikulturalnosti. Stolje?ima njegovani sklad među razlikama u Tuzli, polo?io je svaku historijsku provjeru i sva historijska isku?enja. Tuzlanska tolerancija naro?ito je ispoljavana u Drugom svjetskom ratu i nedavno minulom ratu u Bosni i Hercegovini.

Danas je Tuzla grad nove energije, posljednjih godina do?ivljava veliku ekspanziju gradnje, naglog i brzog razvoja.

Sportski timovi

• Gimnasti?ki klub Tuzla
• FK Sloboda
• KK Sloboda-Dita
• KK Jedinstvo-Trocal
• Karate klub Tuzla Sinbra
• KK Salinass Fallconss
• Rukometni klub Sloboda
• Pliva?ki klub Zmaj-Alpamm Tuzla
• Pliva?ki klub Sloboda Tuzla
• Odbojka?ki klub Tuzla

Poznate li?nosti

Gradona?elnici kroz historiju

^[10]

Na?elnik	Period
Mehaga Im?irovi?	1878?1885
Ibrahimbeg D?indo	1885?1889; 1893?1897
Mujaga Had?iefendi?	1889?1893; 1897?1903
Ibrahimbeg Ja?arevi?	1903?1908
Osman Vilovi?	1908?1922
?efkija Gluhi?	1922?1924
Lutvibeg Sijer?i?	1924?1931
Muratbeg Zaimovi?	1931?1935
Hasanaga Pa?i?	1935?1941
Seadbeg Kulovi?	1941?1942
?azimaga ?uni?	1942?4943
Ljubomir Pele?	1943?1943
Pero Erakovi?	1944?1944
Ferhat Azabagi?	1944?1948
Asim Mujki?	1948?1950
Muharem Fizovi?	1950?1952
Rade Jak?i?	1952?1954
Ahmed ?ati?	1954?1956
Salih Ati?	1956?1963
?efket Kunosi?	1963?1967
Mehmedalija D?ambi?	1967?1973
Mi?o Voki?	1973?1974
Urfet Vejzagi?	1974?1978
Hasan Dervi?begovi?	1978?1982
Du?an Te?anovi?	1982?1983
Emina Zaimovi?	1983?1985
Aleksandar Todorovi?	1985?1986
D?emal Had?iavdi?	1986?1988
Mirza Muradbegovi?	1988?1990
Selim Be?lagi?	1990?2001
Jasmin Imamovi?	2001?2022
Zijad Lugavi?	2022?

Sestrinski gradovi

• Sombor , Srbija
• Bologna , Italija
• Osijek , Hrvatska
• Pe?uh , Mađarska
• L'Hospitalet de Llobregat , ?panija
• Saint-Denis , Francuska
• Dallas , Texas , SAD
• Delft , Holandija
• Al Hoceima , Maroko

Također pogledajte

• D?amije u Tuzli
• Po?asni doktori nauka Univerziteta u Tuzli
• Don't miss this kiss
• Tuzlait
• SD Sloboda Tuzla
• Aerodrom Jegin Lug Tuzla

Reference

Vanjski linkovi

Wikicitati imaju citate vezane za: Tuzla

Commons ima datoteke na temu: Tuzla

Wikivoyage ima vodi? za putovanje za: Tuzla

Wikivijesti sadr?e vijesti vezane za: Tuzla: Urađena transplantacija jetre sa ?ivog davaoca

• Zvani?ni veb-sajt grada Tuzle
• Univerzitet u Tuzli Arhivirano 23. 9. 2015. na Wayback Machine
• Forum građana Tuzle (bs/en)
• Forum omladine Tuzle
• Kapija 25. 5. 1995.