Икенсе донъя ?у?ышы

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Икенсе б?т? донъя ?у?ышы
Т?п конфликт: Донъя ?у?ыштары
С???т теле буйынса, ??к? ?ул м?й?шт?н башлап ? Ваньцзялине ?с?н б?релешт? ?ытай ??ск?ре, Эль-Аламейне ?с?н беренсе ?у?ышта 25 фунтлы австралия пушка?ы, немец бомбардировщигы Ju 87 (1943 ? 1944 йылдар?ы? ?ышы), Лингайен ?улты?ында Америка х?рби ?ди?ге? к?ст?ре, Филлипиндар, Вильгельм Кейтель Германия капитуляция?ы актына ?ул ?уя, Совет ??ск?р??ре Сталинград б?релешенд? .
Дата

1 сентябрь 1939 ?
2 сентябрь 1945

Урыны

Евразия , Африка , Донъя океаны

С?б?бе

1919 йыл?ы Версаль килеше?е буйынса Германия ?с?н ауыр шарттар; А. ?итлер?ы? нацизм идеялары ??м с?й?с?те; баш?а д??л?тт?р с?й?с?те; Версаль-Вашингтон система?ы э?емт?л?ре; донъя и?тисади кризисы

Н?тиж?

Гитлер?а ?аршы коалицияны? е?е?е, БМО т???л?. Фашизм ??м нацизм идеяларын тыйыу ??м х?к?м ите?. СССР ??м А?Ш сверхдержава?а ??рел?л?р. Донъя с?й?с?тенд? Б?й?к Британия ??м Франция роле к?мей. Донъя ике лагер?а б?лен?: ?ал?ын ?у?ыш башлана. К?п кен? колониялар азат ител?.

?аршы тороусылар

Гитлер?а ?аршы коалиция
Т?п ?атнашыусылар:
Совет Социалистик Республикалар Союзы  СССР
??с сателлит

(с 22 июня 1941 г.)

Америка Ҡушма Штаттары  А?Ш
ассоциялан?ан

(с 7 декабря 1941 г.)

Соединённое королевство Великобритании и Ирландии Британия империя?ы

Ҡытай Республикаһы Китай
Франция Франция (1939?1940)
Польша Польша (1939)
Бельгия  Бельгия (1940)
Нидерланд  Нидерланд (1940)
Люксембург  Люксембург (1940)
Норвегия  Норвегия (1940)
Югославия Югославия (1941)
Дания  Дания (1940)
Греция Греция (1940?1941)
Чехословакия  Чехословакия
?алып:Флагификация/Дэн
Мексика  Мексика
Эфиопия Эфиопия
Корея республикаһы Корея Республика?ы
[1]


Оккупациялан?ан
территориялар?ы
?аршылы? к?р??те? х?р?к?те:

?аршылы? к?р??те?се
Франция
Югославия
халы?-азатлы? армия?ы


Нацист блогынан сы??ан д??л?тт?р:
Румыния Румыния (1944?1945)
Болгария Болгария (1944?1945)
Италия Италия (1943?1945)
Финляндия  Финляндия (1944?1945)
Ираҡ Ирак (1943?1945)


Гитлер?а ?аршы коалицияны
я?лаусы д??л?тт?р:

Португалия Португалия [11]


Германия?а ?аршы ?у?ыш и?лан ит?л?р,

Ось илд?ре ??м союзниктары Германия Германия
??м сателлит

Япония империяһы Япония
??м сателлит

Италия Италия (1940?1943)
??м сателлит

Венгрия Венгрия (1941?1944)
Финляндия  Финляндия (1941?1944)
Румыния Румыния (1941?1944)
Болгария (1941?1944)
Таиланд  Таиланд (1942?1945)
Ираҡ Ирак (1941)


Коллаборацион х?рби формированиелар:
Уры? азатлы? армия?ы
Укра?нське Визвольне В?йсько


Гитлер коалиция?ына
?аршы тороусы илд?р,
Ос?а инм?г?н:

Иран (1941) [12]
Сан-Марино  Сан-Марино [13]


Государства, поддерживавшие Ось:
Испания [14]

Командир?ар

Совет Социалистик Республикалар Союзы Иосиф Сталин Бөйөк Британия Уинстон Черчилль
Америка Ҡушма Штаттары Франклин Рузвельт
Ҡытай Республикаһы Чан Кайши

Өсөнсө рейх Адольф Гитлер Япония Хирохито
Италия Бенито
Муссолини

Ю?алтыу?ар

16.000.000 тир??е х?рби, 30.000.000 тир??е тыныс халы?

9.000.000 х?рби ??м 8.000.000 тыныс халы?

  Икенсе донъя ?у?ышы Викимилект?
Ялта конференция?ы, 1945

Икенсе б?т? донъя ?у?ышы ( 1 сентябрь 1939  ? 2 сентябрь 1945 ) ? кешелек тарихында и? ?ур ?у?ыш . Был ?у?ышта 72 д??л?т ??м Ер шары хал?ыны? 80 % ?атнаш?ан, ?у?ыш х?р?к?тт?ре 40 д??л?т территорияларында бул?ан, 57 миллион тир??е кеше ??л?к бул?ан.

Montreal Daily Star : ≪Germany Quit≫, May 7, 1945

?у?ышты? т??шарттары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Версаль килеше?е Германияны? ?ораллы к?ст?рен ??тере? м?мкинлеген ны? сикл?г?н. Л?кин, Гитлер влас?а килг?нд?н ?у?, Германия Версаль килеше?ене? б?т? сикл?не???рен д? бо?а башла?ан ? атап ?йтк?нд?, армия?а алыныу терге?елг?н ??м ти? ген? т?рл? х?рби техника эшл?п сы?арыр?а тотон?ан. 1936 йылда Германия ??ск?р??ре Рейн демилитаризациялан?ан зона?ын ба?ып ал?ан. 1938 йылда Германия Австрияны ??м Чехословакияны? бер ?л?ш?н ??ен? ?уш?ан.

Европала?ы ??м Т?нья? Африкала?ы х?рби х?р?к?тт?р театр?ары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Икенсе донъя ?у?ышы 1939 йылды? 1 сентябренд? Германияны? Польша?а ??ж?м ите?е мен?н башлан?ан. 3 сентябрь Б?й?к Британия ??м Франция Германия?а ?у?ыш и?лан итк?нд?р. 17 сентябрь совет ??ск?р??ре Польшаны? к?нсы?ыш т?б?кт?рен ба?ып ал?ан (1939 йыл?ы Совет-герман килеше???рен ?ара). 30 ноябрь совет ??ск?р??ре Финляндия территория?ына инг?н ( ?ыш?ы ?у?ыш 1940 йылды? 12 мартына тиклем дауам итк?н ??м формаль я?ынан совет сы?ана?тар?а Икенсе донъя ?у?ышыны? ?л?ш? тип и??пл?нм?й). 1940 йылды? апрель ??м май ай?арында Германия ??ск?р??ре Дания , Норвегия , Бельгия , Нидерланды , Люксембург , июнь айында Францияны ба?ып ал?андар. 1940 йылды? июнь айында СССР Литва , Латвия , Эстония ??м Румынияны? к?нсы?ыш т?б?кт?рен ба?ып ал?ан. 1940 йылды? 10 июленд? Германия я?лап Италия ?у?ыш?а инг?н, уны? ??ск?р??ре август ??м сентябрь ай?арында Британия Сомалийы, ?л?шл?т? Кения ??м Судан ба?ып ал?андар, Мысыр территория?ына инг?н. Декабрь айында улар Британия ??ск?р??ре тарафынан тар-мар ителеп, 1941 йылды? ?инуар ? май ай?арында К?нсы?ыш Африканан ?ыуыл?ан. 1941 йылды? апреленд? Германия Греция ??м Югославияны ба?ып ал?ан. Япония ?ытай?ы? к?нья? т?б?кт?рен ??м француз ?индо?ытайыны? т?нья? ?л?ш?н оккупацияла?ан.

1941 йылды? 22 июненд? Германия Советтар Союзына ??ж?м итк?н ( Б?й?к Ватан ?у?ышын ?ара). 1941?1942 йылдар?а Гитлер?а ?аршы коалицияны? ниге?е формалаш?ан ( СССР , Б?й?к Британия ??м Америка ?ушма Штаттары ).

?ы?ыл Армияны? Сталинград ( 1942 ? 1943 ), Курск (1943) ??м Днепр (1943) яу?арында?ы е?е???ре Икенсе донъя ?у?ышыны? боролошон билд?л?г?н. 1943 йылды? майында Б?й?к Британия ??м Америка ??ск?р??ре Т?нья? Африканы азат итк?нд?р. 1943 йылды? июленд? Италияны? фашист режимы емерелг?н, октябрь айында Италия Германия?а ?у?ыш и?лан итк?н. Германия ??ск?р??ре Италия территория?ын ба?ып ал?ан. 1943 йылды? июль-август ай?арында коалиция ??ск?р??ре Италия?а , 1944 йылды? июненд?, икенсе фронт булдырып, Нормандия?а инг?нд?р. 1944?1945 йылдар?а совет ??ск?р??ре ???к ??м К?нья?-к?нсы?ыш Европа илд?рен азат итк?н. 1945 йылды? апреленд? союздаш ??ск?р??р Т?нья? Италияны азат итк?н, К?нбайыш Германияны ба?ып ал?ан. 1945 йылды? 2 майында ?ы?ыл Армия Берлинды яулап ал?ан. 8 май Берлин янында?ы Карлсхорст тиг?н урында Германия ??ск?ре башлы?тары шарт?ы? капитуляция тура?ында?ы акт?а ?ул ?уй?андар. СССР , А?Ш ??м Б?й?к Британия х?к?м?т башлы?тарыны? Берлин конференция?ы ( 17 июль  ? 2 август , 1945, Потсдам ) Европаны? ?у?ыштан ?у??ы ?оролошоно? ниге???рен билд?л?г?н.

Атлантика ?с?н ?у?ыш [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Икенсе донъя ?у?ышы башланыр алдынан Б?й?к Британияны? Х?рби ди?ге? к?ст?ре Германияны?ынан к?пк? к?сл?р?к ине. Б?й?к Британияны? х?рби флотына ?аршы к?р?ше? ?м?т??? эш тип и??пл?п, Германияны? х?рби ди?ге? флотыны? баш сардары Редер крейсер ?у?ышы стратегия?ын ?айла?ан, й??ни дошманды? транспорттарын ю? ите? стратегия?ын. Был идеяны ??м?л?? ашырыр ?с?н уты?ынсы йылдар а?а?ында ≪Дойчланд≫, ≪Адмирал Шеер≫, ≪Адмирал граф Шпее≫ исемле ≪ке?? линкор?ары≫ т???лг?н. Шул у? ма?сат?а ≪Бисмарк≫ ??м ≪Тирпиц≫ исемле линкор?ар арнал?ан.

1941 йылды? май айында ≪Бисмарк≫, Атлантика?а рейд?а сы?ып, Британия х?рби караптары тарафынан батырыл?ан. Шунан ?у? Гитлер ?ур караптар?а ышыныс ю?алтып, х?рби флот башлы?ы итеп Дёницты т???йенл?нг?н. Дёниц и?? ??ене? ?ыу а?ты к?м?л?ре яр?амында ?у?ыш алып барыу тактика?ын айырыуса у?ышлы ?уллан?ан.

Германия к?пл?п ?ыу а?ты к?м?л?ре т???й башла?ан. Т???? улар?ы? х?рби х?р?к?тт?ре у?ышлы бул?ан, л?кин 1943 йылды? апрелен?н алып Германияны? ?ыу а?ты к?м?л?ре ауыр ю?алтыу?ар кисер? башла?ан.

Атлантика ?с?н ?у?ыш осоронда, 1939 йылдан алып 1945 йыл?а тиклем, Германия 340 ?ыу а?ты к?м??ен ю?алт?ан. Гитлерга ?аршы коалиция к?ст?ре 4 245 транспорт карабы ю?алт?ан.

Атлантика ?с?н ?у?ышта Германияны? х?рби флоты ны? к?с???л?нг?н. ????мт? булара?, Германия х?рби ди?ге? к?ст?ре, коалиция к?ст?ре Нормандия?а ди?ге? я?ынан инг?нд?, етди ?аршылы? к?р??т? алма?ан.

Алы? К?нсы?ыш ??м Тымы? океанда?ы х?рби х?р?к?тт?р театр?ары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1931 йылдан алып япондар Маньчжурияны ??м Т?нья? ?ытай?ы ба?ып ала башла?андар. 1941 йылды? 7 декабренд?, ?у?ыш и?лан итм?й, Перл Харбор?а ??ж?м итеп, Япония А?Ш -?а ?аршы ?у?ыш ас?ан (был ?у?ыш Тымы? океанда?ы ?у?ыш исеме а?тында билд?ле). 1941?1942 йылды? башында Япония Малайзия , Индонезия , Филиппин , Бирманы ба?ып ал?ан. Тымы? океанда?ы ?у?ыш Мидуэй атоллы янында?ы яу?ан ?у? боролош ал?ан.

1944?1945 йылдар?а Б?й?к Британия ??м Америка ??ск?р??ре Маршалл ??м Мариан утрау?арын, Филиппиндар?ы азат итк?н ??м Японияны? Окинава утрауын ба?ып ал?ан. Америка авиация?ы Японияла?ы Хиросима (1945 йылды? 6 авгусында) ??м Нагасаки (9 авгусында) ?алаларына атом бомбаларын т?ш?рг?н. 1945 йылды? 9 авгусында Советтар Союзы Япония?а ?у?ыш и?лан итк?н, совет ??ск?р??ре Японияны? Квантун армия?ын тар-мар итк?н, Т?нья?-К?нсы?ыш ?ытай, Т?нья? Корея, К?нья? Сахалин ??м Курил утрау?арын азат итк?н. 1945-се йылды? 2 сентябренд? Япония шарт?ы? капитуляция тура?ында?ы акт?а ?ул ?уй?ан.

Та?ы ?ара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 臨時政府 對日宣戰布告 71周年 記念式 (71th anniversary of the Declaration of war on Japan) (English), Yonhapnews  (21 July 2013). 7 декабрь 2012 тикшерелг?н.
  2. Шулай у? Югославия Халы?-азатлы? ??ск?рен? ??м Совет ??ск?р??рен? ?аршы х?р?к?тт?р?? ?атнаша
  3. 3,0 3,1 3,2 Шулай у? Совет ??ск?р??рен? ?аршв х?рби х?р?к?тт? ?атгаша
  4. 4,0 4,1 Украина баш к?т?ре?сел?рен? ?аршы х?рьи х?р?к?т? ?атнаша
  5. Шулай у? Британия ??ск?рен? ??м Греция армия?ына ?аршы х?рби х?р?к?тт? ?атнаша
  6. Шулай у? Грецияны азат ите? армия?ына ?аршы ?у?ыша
  7. Олевська Республ?ка та Пол?ська с?ч: партизани в роки ?? Св?тово? в?йн?. Володимир Г?нда
  8. ТАРАС БОРОВЕЦЬ ? ≪ПОЛ?СЬКА С?Ч≫ ? УПА(Б-Б) ? РАДЯНСЬК? ПАРТИЗАНИ. Володимир Дзьобак
  9. Шулай у? француз ??ск?рен? ?аршы б?релешт?р?? ?атнаша
  10. Также вели боевые действия против Армии крайовой и Полесской сечи
  11. Предоставление Союзникам военных баз на Азорских островах, а также участие в боевых действиях против Японии португальских волонтёров на территори Восточного Тимора
  12. Иранская операция
  13. 17 сентябрь 1940 йыл Сан-Марино объявило войну Великобритании. 29 сентября 1943 года Сан-Марино объявило о своём нейтралитете, однако 26 июня 1944 года подверглось бомбардировке со стороны британских ВВС.
  14. Отправка добровольческой ≪Голубой дивизии≫ на Восточный фронт и заправка немецких подводных лодок в испанских портах