| Bu m?qal?d?
hec bir m?lumatın m?nb?si
gost?rilm?mi?dir
.
Lutf?n,
etibarlı m?nb?l?r
?lav? etm?kl? m?qal?ni t?kmill??dirm?y? kom?k edin. Q?r?z yaradan m?nb?siz hiss?l?r muzakir?siz silin? bil?r.
|
| Bu m?qal?d?ki v? ya bolm?d?ki
m?lumatlar kohn?dir.
S?hif?y? yenil?nmi? m?lumatlar ?lav? etm?kl? Vikipediyanı z?nginl??dirm?y? kom?k ed? bil?rsiniz.
|
| Niger
|
|---|
| Republique du Niger
|
| |
|
Fraternite, Travail, Progres
,
Fraternity, Work, Progress
,
Братство, труд, прогрес
|
|
Himn:
La Nigerienne
|
 |
| R?smi dill?ri
|
|
| Paytaxt
|
Niamey
- 1 090 min sakin
|
| ?dar?etm? forması
|
Respublika
|
| Prezident
|
Mohamed Bazoum [ 7.IV.2021~ ]
|
| Ba? nazir
|
Ouhoumoudou Mahamadou [ 2.IV.2021~ ]
|
| Sah?si
|
Dunyada 22-ci
|
| ? Umumi
|
1267000 km²
|
| ? Su sah?si (%)
|
0,03
|
| ? ?hali
|
19,2 milyon n?f?r (
60-cı
)
|
| ? Siyahıyaalma (24.XII.2012)
|
17 138 707 n?f.
|
| ?
Sıxlıq
|
15 n?f./km²
|
| ? Umumi
|
19,05 milyard
dollar
(
147-ci
)
|
| ? Adamba?ına
|
1 100
dollar
(
222-ci
)
|
| ?nternet domeni
|
.ne
|
| ISO kodu
|
NE
|
| BOK kodu
|
NIG
|
| Telefon kodu
|
+227
|
| Saat qur?aqları
|
|
| N?qliyyatın yonu
|
sa?
[d]
[1]
|
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar
|
Niger
Niger
? r?smi sur?td? -
Niger Respublikası
? Q?rbi
Afrikada
dovl?t. Olk? ?razisind?n axan Niger cayının adı il? adlanır. Niger tuareql?rin danı?dıqları tama?ek dilind? "Boyuk cay" v? ya "Caylar cayı" dem?kdir. Olk? ?razisinin 80 %-i Saxara s?hrasında yerl??ir. Nigerin paytaxtı
Niamey
??h?ridir.
Niger 7 olk? il? h?ms?rh?ddir ?
?lc?zair
,
Liviya
,
Cad
,
Nigeriya
,
Benin
,
Burkina Faso
v?
Mali
il?.
Muasir
Saxara s?hrasının
?razisind? ?lveri?li rutub?tli iqlim ??raiti oldu?u dovrd? Nigerin sakinl?ri indikind?n xeyli f?rql?nirdi. E.?. 8?6-cı minillikl?rd? Higerd?
Kiffiy m?d?niyy?ti
movcud olmu?dur.
Kiffiy m?d?niyy?tinin
numay?nd?l?ri hundurboylu v? mohk?m b?d?n qurulu?una malik idil?r. E.?. 5?3-cu minillikl?rd?
Kiffiy m?d?niyy?tini
Teneriy m?d?niyy?ti ?v?z etdi. Bu
m?d?niyy?tin
numay?nd?l?ri artıq dig?r bir irq?-
Avropoid irqinin
Aralıq d?nizi
bolg?sin? xas olan xususiyy?tl?r? malik idil?r.
Saxara s?hrasında
yenid?n quraqlıq ba? verdiyi dovrd? Teneriy m?d?niyy?ti m?hv oldu v? onun numay?nd?l?ri dig?r ?lveri?li ya?ayı? ?razil?rin? kocdul?r.
VII ?srd?n
Niger cayı
vadisind?ki ?razil?r Sonqay knyazlı?ının t?rkibin? daxil oldu. XV ?srin sonlarında bu knyazlıq gucl?n?r?k imperiyaya cevrildi. Lakin 1591-ci ild? Sonqay dovl?tinin ?razisi
M?rake?
sultanının ordusu t?r?find?n i??al olundu. Bununla yana?ı muasir Nigerin ?razisind? yerl???n c?nub regionlar oz must?qilliyini saxlama?a nail oldular. Bu ?razid? hakim Lulanil?r sulal?sind?n olan Askiya Nuxanın ba?cılı?ı il? Dendi knyazlı?ı yaradıldı. Bu dovl?tin
M?rake?l?
s?rh?dl?ri indiki
Mali
v? Niger s?rh?din? uy?un idi. Sonralar Dendi knyazlı?ı Askiya n?slind?n olanların idar? etdikl?ri bir nec? kicik knyazlıqlara parcalandı. XVIII ?srd? Nigerin ?razisinin xeyli hiss?si h?l? VII ?srd?n muasir Nigerin ?imalında m?skunla?mı? koc?ri Tuareq tayfasının hakimiyy?ti altına du?du. Onlar burada Aqades sultanlı?ının ?sasını qoydular v? Niamey ticar?t bazasını yaratdılar. Tuareql?r m?rk?zl??dirilmi? dovl?t? malik deyildil?r, h?yatları t?hluk? qar?ısında qalanda onlar azad konfederasiya halında birl??irdil?r.
?ndiki Nigerin c?nubunda oturaq h?yat t?rzin? malik ?kinci xalqlar m?skunla?mı?lar. Niger cayının vadisi Dendi v? Doso knyazlıqları arasında bolu?durulmu?du. Nigerin ??rqind? xausalarin yaratdıqları Maradi v? Damaqara ??h?r-dovl?tl?ri movcud idi. XIX ?srin ?vv?ll?rind? Afriada islam bayra?ı altında ba? vermi? fulanil?rin cihadı h?r?katı n?tic?sind? Sokoto xilaf?ti yaradıldıqdan sonra xausaların yaratdıqları ??h?r-dovl?tl?rin ?halisi i??al olunmu? c?nub ??h?rl?rind?n qacanların hesabına xeyli artdı.
Niger ?razisin? g?l?n ilk avropalı 1805?1806-cı ill?rd? Niger cayını t?tqiq ed?n ?otlandiyalı Munqo Park olmu?dur.
Henrix Bart
v? Eduard Fogel 1853?1855-ci ill?rd? Niger cayından Cad golun? q?d?r ?razini t?tqiq etm?k ucun ekspedisiya t??kil etmi?l?r. Onlar Sey, Sokoto, Zinder, Qure v? Bornu ?razil?rin? d? s?yah?t etmi?l?r. 1870-ci ild? Qustav Naxtiqal Saxara s?hrasından kec?r?k Kane-Bornoya s?yah?ti zamanı Bilmu v? Nqiqmi ?razil?rind? d? olmu?dur. 1884-cu ild? keciril?n
Berlin
konfransının q?rarına ?sas?n Niger Fransanın nufuz dair?sin? daxil edilmi?dir.
1946-cı ild? Niger
Fransa
?ttifaqının t?rkibind? d?nizarxası ?razi statusunu aldı. Olk?d? seckili Ba? ?ura-yerli ozunuidar? orqanı yaradıldı. Ba? ?urada yerli tayfaların r?hb?rl?ri ?sas yer tuturdular.
?halinin sayı ? 15,3 mln. (2009-cu il iyul ayına olan m?lumat).
?llik artım ? 3,7 % (2009);
Do?um ? 51,6 h?r 1000 n?f?r?;
Olum ? 14,8 h?r 1000 n?f?r?;
Emiqrasiya ? 0,6 h?r 1000 n?f?r?;
Orta ya? ? 52;
U?aq olumu ? 117 h?r 1000 n?f?r? (dunya uzr? dorduncu).
- ↑
http://chartsbin.com/view/edr
.