|
|
Tu?n 1
N? hoang b?ng gia
la b? phim
nh?c k?ch
t??ng t??ng
s? d?ng cong ngh? ho?t hinh may tinh
n?m 2013 c?a M? do
Walt Disney Animation Studios
s?n xu?t va
Walt Disney Pictures
phat hanh. đay la b? phim ho?t hinh chi?u r?p th? 53 trong series
Walt Disney Animated Classics
. L?y c?m h?ng t? cau chuy?n c? tich
Ba chua Tuy?t
c?a nha v?n
Hans Christian Andersen
, b? phim k? cau chuy?n v? m?t nang cong chua d?ng c?m len đ??ng d?n than vao m?t cu?c hanh trinh gian kho v?i m?t anh chang mi?n nui c??ng trang, d? rung đ?ng nh?ng ban đ?u h?i tho l?, cung chu tu?n l?c trung thanh c?a minh va m?t chang ng??i tuy?t vui nh?n tinh c? g?p đ? đi tim ng??i ch? gai đang ph?i s?ng m?t minh, m?t n? hoang s? h?u s?c m?nh t?o ra b?ng gia đa vo tinh khi?n c? v??ng qu?c chim trong mua đong v?nh c?u.
N? hoang b?ng gia
ra m?t cong chung l?n đ?u t?i
r?p chi?u phim El Capitan
vao ngay 19 thang 11 n?m 2013, va đ??c phat hanh r?ng rai t?i cac r?p vao ngay 27 thang 11. Phim nh?n đ??c ph?n h?i chuyen mon r?t tich c?c, m?t s? nha phe binh con cho r?ng đay la b? phim ho?t hinh nh?c k?ch hay nh?t c?a Disney t?
k? nguyen ph?c h?ng
c?a hang. Phim c?ng la m?t thanh cong l?n v? th??ng m?i; la phim ho?t hinh co doanh thu cao nh?t m?i th?i đ?i.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 2
Axit đeoxiribonucleic
(vi?t t?t la
ADN
theo
ti?ng Phap
ho?c
DNA
theo
ti?ng Anh
) la
phan t?
mang
thong tin di truy?n
ma hoa cho ho?t đ?ng
sinh tr??ng
,
phat tri?n
, chuyen hoa ch?c n?ng va
sinh s?n
c?a cac
sinh v?t
va nhi?u loai
virus
. DNA va
RNA
la nh?ng
axit nucleic
; cung v?i
protein
,
lipid
va nh?ng
cacbohydrat
cao phan t? (
polysaccharide
), chung la m?t trong b?n lo?i
đ?i phan t?
chinh co vai tro quan tr?ng thi?t y?u đ?i v?i m?i d?ng
s?ng
đ??c bi?t đ?n. Ph?n l?n cac phan t? DNA đ??c c?u t?o t? hai m?ch
polyme
sinh h?c xo?n đ?u quanh m?t tr?c t??ng t??ng t?o thanh chu?i xo?n kep axit nucleic, v?i thanh ph?n bao g?m cac
đ?n phan
nucleotide
. Cac
nucleotide
lien k?t v?i nhau thanh m?t m?ch DNA b?ng
lien k?t c?ng hoa tr?
t?o thanh "khung x??ng s?ng" đ??ng-phosphat luan phien v?ng ch?c. DNA ?
t? bao nhan th?c
(
đ?ng v?t
,
th?c v?t
,
n?m
va
nguyen sinh v?t
) đ??c l?u tr? ben trong
nhan t? bao
va m?t s?
bao quan
, nh?
ty th?
ho?c
l?c l?p
; va ?
sinh v?t nhan s?
(
vi khu?n
va
vi khu?n c?
), DNA n?m trong
t? bao ch?t
. DNA l?u tr?
thong tin
sinh h?c, cac
ma di truy?n
đ?n cac th? h? ti?p theo va đ? ch? d?n cho qua trinh
sinh t?ng h?p protein
trong
di truy?n h?c
. DNA c?ng tr? thanh m?t cong c? phan t? giup cac nha nghien c?u kham pha cac ly thuy?t va đ?nh lu?t
v?t ly sinh h?c
, va trong
khoa h?c v?t li?u
nh?
cong ngh? nano DNA
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 3
Ai C?p c? đ?i
la m?t n?n
v?n minh
c? đ?i
n?m ? đong B?c
chau Phi
, t?p trung d?c theo h? l?u c?a
song Nile
thu?c khu v?c ngay nay la đ?t n??c
Ai C?p
. đay la m?t trong sau n?n v?n minh phat sinh m?t cach đ?c l?p tren th? gi?i. N?n v?n minh Ai C?p đ??c th?ng nh?t l?i vao n?m 3150 TCN v?i s? th?ng nh?t chinh tr? c?a
Th??ng
va
H? Ai C?p
d??i th?i v?
pharaon
đ?u tien. L?ch s? c?a Ai C?p c? đ?i đa tr?i qua m?t lo?t cac th?i k? v??ng qu?c ?n đ?nh, va cac giai đo?n h?n lo?n gi?a chung đ??c g?i la cac giai đo?n chuy?n ti?p:
C? V??ng qu?c
t??ng ?ng giai đo?n
S? k? đ? đ?ng
, Trung V??ng qu?c t??ng ?ng
Trung k? đ? đ?ng
va
Tan V??ng qu?c
?ng v?i
H?u k? đ? đ?ng
. Ai C?p đ?t đ?n đ?nh cao c?a quy?n l?c vao giai đo?n Tan V??ng qu?c, trong
th?i k? Ramesside
, tr??c khi b??c vao giai đo?n d?n suy y?u va r?i vao tay
đ? qu?c La Ma
, tr? thanh
m?t t?nh La Ma
d??i th?i n? hoang
Cleopatra VII
. Nh?ng thanh t?u c?a ng??i Ai C?p c? đ?i bao g?m khai thac
đa
, kh?o sat va k? thu?t xay d?ng h? tr? cho vi?c xay d?ng cac cong trinh
kim t? thap
,
đ?n th?
, va c?t thap t??ng ni?m; m?t h? th?ng toan h?c, m?t h? th?ng th?c hanh y h?c hi?u qu?, h? th?ng th?y l?i va k? thu?t s?n xu?t nong nghi?p, nh?ng tau th?y đ?u tien đ??c bi?t đ?n tren th? gi?i, cong ngh? g?m s? va th?y tinh c?a Ai C?p, nh?ng th? lo?i v?n h?c m?i, va cac hi?p ??c hoa binh đ??c bi?t đ?n s?m nh?t. Ai C?p đa đ? l?i m?t di s?n lau dai.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 4
Tr?n Nhan Tong
la v?
hoang đ?
th? ba c?a
v??ng tri?u Tr?n
trong
l?ch s? Vi?t Nam
. La con trai tr??ng c?a
Tr?n Thanh Tong
, Tr?n Nhan Tong đa đ??c vua cha truy?n ngoi vao thang 11 n?m 1278 ? luc ong ch?a đ?y 20 tu?i. Ong tr? vi t? n?m
1278
đ?n n?m
1293
, sau đo lam
Thai th??ng hoang
t? n?m 1293 cho đ?n khi
qua đ?i
. V? hoang đ? tr? s?m ph?i đ??ng đ?u v?i hi?m h?a xam l??c t?
đ? qu?c Mong-Nguyen
hung m?nh ? ph??ng B?c. Do v?y, ngay sau khi len ngoi Tr?n Nhan Tong đa tri?n khai nhi?u bi?n phap nh?m nang cao s?c m?nh
kinh t?
va ?n đ?nh
chinh tr?
?
xa h?i
c?a đ?i Vi?t, đ?ng th?i xay d?ng quan h? tich c?c v?i n??c lang gi?ng phia nam la
Chiem Thanh
. Sau khi
đ?y lui cac cu?c xam l??c c?a ng??i Mong
, Tr?n Nhan Tong đa khoi ph?c đ??c s? ?n đ?nh va h?ng th?nh c?a đ?i Vi?t, đ?ng th?i th?c thi ph??ng sach ngo?i giao v?a m?m d?o, v?a c?ng r?n v?i nha Nguyen. N?m 1293, ong truy?n ngoi cho thai t? Tr?n Thuyen (t?c vua
Tr?n Anh Tong
) va len lam
Thai th??ng hoang
. Sau đo Nhan Tong xu?t gia tu hanh theo
đ?o Ph?t
va l?y hi?u
Truc Lam đ?i s?
, la v? t? sang l?p c?a
Thi?n phai Truc Lam
, m?t dong thi?n Ph?t giao mang b?n s?c v?n hoa Vi?t Nam va tinh th?n nh?p th?. Tr?n Nhan Tong đ??c nhi?u s? gia đanh gia la m?t v? vua anh minh, đa co nhi?u đong gop cho s? phat tri?n b?n v?ng c?a
đ?i Vi?t
cu?i
th? k? 13
, c?ng cho vi?c b?o v? n?n đ?c l?p va m? r?ng c??ng th? đ?t n??c.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 5
The Red Tour
la
chuy?n l?u di?n
th? ba c?a n? ca s? kiem sang tac nh?c
ng??i M?
Taylor Swift
nh?m qu?ng ba cho album phong thu th? t? c?a co,
Red
(2012). Chuy?n l?u di?n di?n ra ? 4 chau l?c, b?t đ?u t?i
Omaha
vao ngay 13 thang 3 n?m 2013 va k?t thuc t?i
Singapore
vao ngay 12 thang 6 n?m 2014. đay la l?n đ?u tien Swift trinh di?n t?i nh?ng qu?c gia
H?i giao
nh?
Malaysia
va
Indonesia
. Swift bi?u di?n tren hai san kh?u khac nhau, thay đ?i nhi?u b? trang ph?c va trinh di?n b?ng nhi?u lo?i nh?c c? nh?
guitar đi?n
, guitar
acoustic
,
piano
va
b?ng c?m
trong su?t ch??ng trinh. Danh sach ti?t m?c ph?n l?n l?y t?
Red
k?t h?p v?i m?t s? ca khuc n?m trong cac album phong thu tr??c đay c?a Swift. T?i nhi?u thanh ph?, n? ca s? con gay b?t ng? cho khan gi? b?ng vi?c m?i nhi?u ngh? s? len san kh?u va song ca cung co. Chuy?n l?u di?n nh?n đ??c nhi?u ph?n h?i chuyen mon r?t tich c?c, m?t s? nha phe binh am nh?c con nh?n th?y s? bi?n chuy?n trong phong cach c?a Swift t? dong nh?c đ?ng que sang dong nh?c pop. Ve t?i nhi?u đ?u tr??ng va san v?n đ?ng đ??c ban h?t khi?n Swift ph?i t?ng c??ng them nhi?u đem di?n. T?ng th?, chuy?n l?u di?n ph?c v? h?n 1,7 tri?u ng??i ham m? t?i 12 qu?c gia, thu v? 150,2 tri?u USD t? 86 bu?i di?n chay ve va tr? thanh chuy?n l?u di?n co doanh thu cao nh?t m?i th?i đ?i b?i m?t ngh? s?
nh?c đ?ng que
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 6
T? nhien
la t?t c?
v?t ch?t
va
n?ng l??ng
ch? y?u ? d?ng b?n ch?t. "T? nhien" noi đ?n cac
hi?n t??ng
x?y ra trong th? gi?i v?t ch?t va c?ng nh?c đ?n
s? s?ng
noi chung. Ph?m vi bao quat c?a no t? c?p
h? nguyen t?
cho t?i nh?ng kho?ng cach l?n trong
v? tr?
. Nghien c?u v? t? nhien la m?t m?nh ghep l?n trong th? gi?i khoa h?c. Du cho con ng??i hi?n nhien la m?t ph?n c?a t? nhien, nh?ng nh?ng ho?t đ?ng c?a con ng??i th??ng đ??c phan bi?t r?ch roi kh?i nh?ng hi?n t??ng t? nhien. Khai ni?m t? nhien theo ngh?a t?ng th?, hay v? tr? v?t ch?t, la m?t trong vai khai ni?m m? r?ng c?a khai ni?m ban đ?u; no b?t đ?u b?ng nh?ng cach thong hi?u tr?ng tam c?a t? φ?σι? b?i cac tri?t gia tr??c
Sokrates
, va đa thu đ??c s? chu y d?n d?n theo th?i gian k? t? đo. Cach s? d?ng nay d?n đ??c ch?p nh?n trong giai đo?n phat tri?n c?a
ph??ng phap khoa h?c
hi?n đ?i trong vai th? k? qua. V?i nhi?u cach s? d?ng va y hi?u ngay nay, "t? nhien" c?ng nh?c đ?n
đ?a ch?t
va th? gi?i
hoang da
. T? nhien c?ng bao g?m nhi?u lo?i đ?ng th?c v?t s?ng khac nhau, va trong m?t s? tr??ng h?p lien quan t?i ti?n trinh c?a nh?ng v?t vo tri vo giac, c?ng nh?
v?t ch?t
va
n?ng l??ng
c?a t?t c? m?i th? ma chung c?u thanh len. Khi hi?u theo ngh?a la "
moi tr??ng t? nhien
" ho?c
vung hoang da
? đ?ng v?t hoang da, đa, r?ng, b? bi?n, va noi chung nh?ng th? khong b? tac đ?ng c?a con ng??i thay đ?i ho?c ph?n khang tr??c nh?ng tac đ?ng c?a con ng??i. Khai ni?m truy?n th?ng nay v? cac v?t t? nhien ma đoi khi ngay nay v?n s? d?ng ham y s? phan bi?t gi?a th? gi?i t? nhien va nhan t?o, v?i nh?ng th? nhan t?o đ??c ng?m hi?u t? tam th?c ho?c
t? duy
c?a con ng??i.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 7
Ng??i ti?n đ?a
la m?t b? phim
chinh k?ch
đ??c đ?o di?n b?i Takita Y?jir? va co s? gop m?t c?a Motoki Masahiro, Hirosue Ry?ko va Yamazaki Tsutomu. đ??c s? l??c d?a theo
Coffinman
, m?t cu?n h?i ki c?a Aoki Shinmon, b? phim doi theo m?t ng??i đan ong tr?, ng??i quay tr? l?i que nha sau khi tr?i qua m?t s? nghi?p ngh? s? ch?i cello khong thanh cong va tinh c? nh?n đ??c cong vi?c c?a m?t
n?kanshi
?m?t ng??i chuyen lam d?ch v? t?m li?m va th?c hi?n cac nghi th?c trong m?t
tang l?
theo truy?n th?ng c?a
Nh?t B?n
. Anh ch?u đ?nh ki?n b?t l?i t? nh?ng ng??i xung quanh, k? c? t? ng??i v? c?a minh, vi nh?ng đi?u c?m k? xa h?i m?nh m? ch?ng l?i nh?ng ng??i đ?i m?t v?i cai ch?t. Cu?i cung, anh gianh đ??c s? ton tr?ng t? h? va hi?u đ??c t?m quan tr?ng c?a cac k?t n?i gi?a cac ca nhan thong qua v? đ?p va ph?m gia c?a cong vi?c c?a minh. B?i nh?ng đ?nh ki?n ??c?a ng??i Nh?t đ?i v?i nh?ng ng??i th?c hi?n cong vi?c ti?p xuc v?i ng??i ch?t, cac nha phan ph?i ch? mi?n c??ng cho ra m?t b? phim?cho đ?n khi no b?t ng? gianh đ??c m?t chi?n th?ng l?n t?i Lien hoan phim th? gi?i Montreal vao thang 8 n?m 2008. Thang ti?p theo, b? phim đ??c cong chi?u t?i Nh?t B?n, n?i no ti?p t?c th?ng Gi?i th??ng Vi?n han lam cho Phim c?a n?m va tr? thanh b? phim trong n??c co doanh thu cao nh?t c?a n?m. Thanh cong nay đa đ?t đ?nh trong n?m 2009, khi no tr? thanh b? phim đ?u tien do Nh?t B?n s?n xu?t th?ng
Gi?i Oscar cho Phim ngo?i ng? hay nh?t
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 8
Cau l?c b? bong đa Manchester United
(
ti?ng Anh
:
Manchester United Football Club
) la m?t cau l?c b?
bong đa
chuyen nghi?p co tr? s? t?i Old Trafford, Greater Machester, Anh. Cau l?c b? đang ch?i t?i gi?i
Gi?i bong đa Ngo?i h?ng Anh
, gi?i đ?u hang đ?u trong
h? th?ng bong đa Anh
. đ?i bong co bi?t danh "Qu? đ?" đ??c thanh l?p v?i ten g?i Newton Heath LYR Football Club vao n?m 1878, đ?i ten thanh Manchester United nh? ngay nay vao n?m 1902 va chuy?n đ?n san v?n đ?ng hi?n t?i la
Old Trafford
vao n?m 1910. Manchester United gi? k? l?c 20 l?n
vo đ?ch bong đa Anh
, đo?t 12
Cup FA
, 4
Cup Lien đoan
va gi? k? l?c 21 l?n đo?t
Sieu cup Anh
. Cau l?c b? đa gianh đ??c ba
ch?c vo đ?ch chau Au
, 1
UEFA Cup Winners' Cup
, 1
Sieu cup chau Au
, 1
Cup Lien l?c đ?a
va 1
FIFA Club World Cup
. Trong mua gi?i
1998?99
, Manchester United tr? thanh đ?i bong Anh đ?u tien đo?t
cu ?n ba
trong m?t mua gi?i g?m cac ch?c vo đ?ch Ngo?i h?ng Anh, cup FA va UEFA Champions League. Manchester United la cau l?c b? bong đa đ?ng th? hai v? doanh thu tren th? gi?i trong mua gi?i
2013-14
, v?i doanh thu hang n?m 518 tri?u euro va đ?ng th? ba v? gia tr? đ?i bong tren th? gi?i trong n?m 2015 v?i tr? gia 1,98 t? USD. Tinh đ?n thang 6 n?m 2015, cau l?c b? co gia tr? th??ng hi?u bong đa l?n nh?t th? gi?i, ??c tinh tr? gia 1,2 t? USD. đay la m?t trong nh?ng đ?i bong co s? l??ng ng??i ham m? l?n nh?t tren th? gi?i.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 9
Xesi
(
ti?ng Latinh
:
caesius
) la m?t
nguyen t? hoa h?c
trong
b?ng tu?n hoan
co ky hi?u
Cs
va
s? nguyen t?
b?ng 55. No la m?t
kim lo?i ki?m
m?m, mau vang nga, va v?i đi?m nong ch?y la 28?°C (83?°F) khi?n cho no tr? thanh m?t trong cac kim lo?i ? d?ng l?ng t?i hay g?n
nhi?t đ? phong
. Xesi la m?t kim lo?i ki?m, co tinh ch?t v?t ly va hoa h?c gi?ng v?i
rubidi
,
kali
; la kim lo?i ho?t đ?ng m?nh, co kh? n?ng t? chay, ph?n ?ng v?i n??c th?m chi ? nhi?t đ? ?116?°C (?177?°F). No la nguyen t? co
đ? am đi?n
th?p th? hai sau
franxi
, va ch? co m?t đ?ng v? b?n la xesi-133. Xesi đ??c khai thac trong m? ch? y?u t? khoang ch?t pollucit, trong khi cac đ?ng v? phong x? khac, đ?c bi?t la
xesi-137
- m?t s?n ph?m phan h?ch h?t nhan, đ??c tach ra t? ch?t th?i c?a cac
lo ph?n ?ng h?t nhan
. T? th?p nien 1990, ?ng d?ng c?a nguyen t? nay tren quy mo l?n nh?t la xesi format trong
dung d?ch khoan
. No co nhi?u ?ng d?ng trong k? thu?t đi?n, đi?n t?, va hoa h?c. đ?ng v? phong x? xesi-137 co
chu k? ban ra
kho?ng 30 n?m va đ??c s? d?ng trong y h?c, thi?t b? đo cong nghi?p va th?y v?n. M?c du nguyen t? ch? co đ? đ?c tinh trung binh, no la v?t li?u nguy h?i ? d?ng kim lo?i va cac đ?ng v? phong x? c?a no ?nh h??ng đ?n s?c kh?e cao n?u đ??c phong thich ra moi tr??ng.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 10
243 Ida
(
) la m?t
ti?u hanh tinh
thu?c
h? Koronis
n?m ?
vanh đai ti?u hanh tinh
. No đ??c nha
thien v?n h?c
ng??i Ao
Johann Palisa
phat hi?n n?m
1884
. Ten c?a no đ??c đ?t theo ten c?a m?t
th?n n?
trong
th?n tho?i Hy L?p
. Thong qua quan sat, cac nha thien v?n x?p Ida vao ti?u hanh tinh lo?i S, lo?i ph? bi?n nh?t thu?c vanh đai phia trong. Vao ngay
28 thang 8
n?m
1993
, 243 Ida đa đ??c tau v? tr? khong ng??i lai
Galileo
bay ngang qua va th?m do khi tau
Galileo
đang th?c hi?n nhi?m v? đ?n
Sao M?c
. đay la ti?u hanh tinh th? hai ma đ??c m?t tau th?m do bay qua. 243 Ida la ti?u hanh tinh đ?u tien đ??c phat hi?n co v? tinh t? nhien. Gi?ng nh? cac ti?u hanh tinh khac trong vanh đai chinh, qu? đ?o c?a Ida n?m gi?a
Sao H?a
va Sao M?c. Chu k? qu? đ?o c?a 243 Ida b?ng 4,84
n?m
va chu k? t? quay la 4,63 gi?. 243 Ida co đ??ng kinh trung binh kho?ng 31,4 km (19,5
d?m
). Ti?u hanh tinh co hinh d?ng b?t th??ng va thuon dai. B? m?t c?a no b? b?n pha r?t nhi?u, đ??c xem la nhi?u nh?t trong H? M?t Tr?i, v?i nhi?u
h? va ch?m
(h? thien th?ch) khac nhau v? kich th??c va đ? tu?i. T? cac hinh ?nh c?a tau Galileo cung v?i cac đo đ?c khac đa cung c?p nh?ng hi?u bi?t m?i v? nh?ng ti?u hanh tinh ki?u ph? S.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 11
 Ozu tren t?p chi
The Mainichi Graphic
xu?t b?n vao thang 8 n?m 1951
Ozu Yasujir?
la m?t
đ?o di?n
va bien k?ch c?a
đi?n ?nh Nh?t B?n
. Trong s? nghi?p 40 n?m tr?i dai t? th?i ki phim cam đ?n giai đo?n hoang kim c?a đi?n ?nh Nh?t nh?ng n?m 1950, Ozu đa cho ra đ?i h?n 50 b? phim bao g?m c?
phim cam
, phim noi đen tr?ng va phim mau trong đo ng??i ta hi?n ch? con l?u gi? đ??c h?n 30 phim vi nhi?u phim thu?c th?i ki phim cam c?a đ?o di?n đa b? th?t l?c va khong th? tim l?i. N?u nh? ? giai đo?n đ?u s? nghi?p, cac tac ph?m c?a Ozu th? hi?n ?nh h??ng c?a
đi?n ?nh M?
thi t? n?m
1932
v?i
Umarete wa mita keredo
, đ?o di?n đa d?n hinh thanh phong cach lam phim rieng c?a minh v?i đ? tai chinh la cu?c s?ng c?a gi?i binh dan ho?c t?ng l?p sinh vien. Sau
chi?n tranh
, b? phim
Banshun
do ong th?c hi?n n?m
1949
đa đanh d?u b??c ngo?t trong s? nghi?p đ?o di?n khi Ozu b?t đ?u t?p trung th?c hi?n nh?ng b? phim v? đ? tai gia đinh v?i n?i dung gi?n d?, sau s?c, v?a co d?u ?n truy?n th?ng Nh?t B?n, v?a mang tinh th?i đ?i. Ozu th??ng đ??c bi?t t?i v?i phong cach s? d?ng cac goc quay t?nh, đ?t th?p cung ph?n b?i c?nh đ?n gi?n nh?ng tinh t?, ong la m?t đ?o di?n n?i ti?ng kh?t khe va th??ng ch?n m?t s? di?n vien quen thu?c c?a ong nh?
Hara Setsuko
hay Ryu Chishu đ? đ?m nh?n nh?ng vai chinh. Cung v?i
Kurosawa Akira
, Mizoguchi Kenji va Naruse Mikio, Ozu đ??c coi la bi?u t??ng c?a n?n đi?n ?nh Nh?t B?n, nhi?u tac ph?m c?a ong đ??c coi la nh?ng ki?t tac c?a Nh?t B?n noi rieng va
đi?n ?nh
th? gi?i noi chung nh?
Umarete wa mita keredo
,
Chichi ariki
hay
Tokyo monogatari
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 12
Emmy Noether
(23 thang 3, 1882 ? 14 thang 4, 1935), la
nha toan h?c
co ?nh h??ng
ng??i đ?c
n?i ti?ng vi nh?ng đong gop n?n t?ng va đ?t pha trong l?nh v?c
đ?i s? tr?u t??ng
va
v?t ly ly thuy?t
. đ??c
Pavel Alexandrov
,
Albert Einstein
, Jean Dieudonne,
Hermann Weyl
,
Norbert Wiener
va nh?ng ng??i khac mieu t? la m?t trong nh?ng nha n? toan h?c quan tr?ng nh?t trong
l?ch s? toan h?c
, ba đa lam len cu?c cach m?ng trong ly thuy?t
vanh
,
tr??ng
, va đ?i s? tren m?t tr??ng. Trong v?t ly h?c, đ?nh ly Noether gi?i thich m?i lien h? sau s?c gi?a tinh đ?i x?ng va cac
đ?nh lu?t b?o toan
. Cac cong trinh toan h?c c?a Noether đ??c chia thanh ba "k? nguyen" chinh. Trong giai đo?n đ?u (1908?19), ba co nh?ng đong gop quan tr?ng cho ly thuy?t cac b?t bi?n đ?i s? va
tr??ng s?
. Nghien c?u v? b?t bi?n vi phan trong phep tinh bi?n phan, hay
đ?nh ly Noether
, đa tr? thanh "m?t trong nh?ng đ?nh ly toan h?c quan tr?ng nh?t t?ng đ??c ch?ng minh giup thuc đ?y s? phat tri?n c?a v?t ly hi?n đ?i". Trong k? nguyen th? hai (1920?26), ba b?t đ?u cong trinh ma "thay đ?i b? m?t c?a đ?i s? [tr?u t??ng]". Trong k? nguyen th? ba (1927?35), ba cong b? ch? y?u cac cong trinh trong đ?i s? khong giao hoan va
s? sieu ph?c
c?ng nh? th?ng nh?t ly thuy?t bi?u di?n
nhom
v?i ly thuy?t mo đun va iđean.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 13
đ?t l? l?t mi?n Trung Vi?t Nam thang 11 n?m 1999
la m?t đ?t l? l?t l?n x?y ra ? cac t?nh
mi?n Trung Vi?t Nam
vao đ?u thang 11 n?m 1999. Do tac đ?ng c?a khong khi l?nh m?nh k?t h?p v?i d?i ap th?p xich đ?o, cac nhi?u đ?ng tren cao va cu?i cung la
ap th?p nhi?t đ?i
, cac t?nh mi?n Trung Vi?t Nam đa ph?i h?ng ch?u nh?ng tr?n m?a r?t l?n t? ngay 1 đ?n 6 thang 11 n?m 1999, gay ra l? l?t nghiem tr?ng, nh?n chim nhi?u huy?n, th? xa, lam thi?t h?i tai s?n len đ?n g?n 3.800 t? đ?ng va s? ng??i ch?t la 595. T?nh ch?u thi?t h?i n?ng nh?t la
Th?a Thien-Hu?
, do đo tr?n l? l?t đa đi vao ky ?c kho phai m? c?a ng??i dan t?nh nay. Sau l? l?t,
Chinh ph? Vi?t Nam
đa t? ch?c c?u tr? đ?ng bao vung l? đ?ng th?i keu g?i nh?ng s? h? tr? t? qu?c t?. Nhi?u qu?c gia va cac t? ch?c tren th? gi?i đa c?u tr? nh?m kh?c ph?c h?u qu? do thien tai nay gay ra. đ?t m?a l? thang 11 n?m 1999 nay c?ng đa xac l?p nhi?u k? l?c l?ch s? trong cac th?ng ke, so sanh v? thien tai va thi?t h?i thien tai gay ra t?i Vi?t Nam, tuy nhien, m?t s? k? l?c b? cac tr?n l? l?t khac v? sau pha v?.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 14
 Thi?t giap h?m USS
Texas
, ch? t?o n?m 1892, la thi?t giap h?m đ?u tien c?a H?i quan Hoa K?. ?nh mau Photochrom đ??c ch?p vao kho?ng n?m 1898.
Thi?t giap h?m ti?n-dreadnought
la thu?t ng? đ??c dung chung đ? ch? m?i ki?u
thi?t giap h?m
đi bi?n đ??c ch? t?o t? gi?a th?p nien
1890
cho đ?n n?m
1905
. Thi?t giap h?m ti?n-dreadnought thay th? cho cac tau chi?n b?c s?t c?a th?p nien
1870
va
1880
. đ??c ch? t?o b?ng
thep
va co l?p v? giap b?o v? lam b?ng thep toi, thi?t giap h?m ti?n-dreadnought mang m?t dan h?a l?c chinh bao g?m phao h?ng n?ng b? tri tren nh?ng
thap phao
xoay, đ??c h? tr? b?i m?t ho?c nhi?u dan phao h?ng hai nh? h?n. Chung đ??c v?n hanh b?ng đ?ng c? h?i n??c ba bu?ng banh tr??ng đ?t than. S? t??ng t? v? ki?u dang c?a thi?t giap h?m trong nh?ng n?m
1890
đ??c nh?n m?nh b?i s? l??ng gia t?ng cac tau chi?n đ??c ch? t?o. Cac th? l?c h?i quan m?i nh?
đ?c
,
Nh?t B?n
va
Hoa K?
b?t đ?u g?y d?ng h?m đ?i ti?n-dreadnought c?a rieng h?, trong khi h?m đ?i cac n??c
Anh
,
Phap
va
Nga
đ??c banh tr??ng đ? đ?i pho v?i cac m?i đe d?a m?i. Tr?n đ?ng đ? quy?t đ?nh gi?a cac h?m đ?i ti?n-dreadnought đ?i đ?ch đa di?n ra gi?a Nga va
Nh?t B?n
trong
tr?n Tsushima
ngay
27 thang 5
n?m
1905
.
Dreadnought
ti?p n?i xu h??ng thi?t k? thi?t giap h?m co phao h?ng n?ng l?n h?n co t?m b?n xa, b?ng cach ap d?ng s? đ? 'toan phao l?n' v?i m??i kh?u phao BL 305 mm (12 inch) va ki?u đ?ng c?
turbine h?i n??c
đ?i m?i khi?n cho no nhanh h?n. Nh?ng cho du đa l?c h?u, thi?t giap h?m ti?n-dreadnought v?n đong vai tro quan tr?ng trong
Chi?n tranh Th? gi?i th? nh?t
, va vai chi?c v?n ph?c v? trong
Chi?n tranh Th? gi?i th? hai
? nh?ng vai tro ph? tr?.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 15
 Ap phich phim do Bill Gold thi?t k?
Casablanca
la m?t b? phim chinh k?ch lang m?n c?a Hoa K? n?m 1942. Phim do đ?o di?n
Michael Curtiz
dan d?ng, d?a tren k?ch b?n san kh?u
Everybody Comes to Rick's
c?a Murray Burnett va Joan Alison. Phim co di?n xu?t c?a
Humphrey Bogart
,
Ingrid Bergman
, Paul Henreid, Claude Rains, Conrad Veidt, Sydney Greenstreet, Peter Lorre va Dooley Wilson. L?y b?i c?nh giai đo?n đ?u
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
,
Casablanca
đ? c?p t?i m?t ng??i đan ong b? gi?ng xe b?i l?a ch?n kho kh?n gi?a tinh yeu danh cho m?t ng??i ph? n? va trach nhi?m giup co cung ch?ng?la m?t lanh t? khang chi?n ng??i
Ti?p Kh?c
?thoat kh?i
Maroc
, luc nay thu?c quy?n qu?n ly c?a
chinh quy?n Vichy
Phap than đ?c Qu?c xa. Qua trinh ghi hinh chinh b?t đ?u t? ngay 25 thang 5 n?m 1942, k?t thuc ngay 3 thang 8; h?u h?t b? phim quay t?i
Warner Bros. Studios
,
Burbank
, v?i ch? m?t c?nh quay ?
San bay Van Nuys
, Los Angeles. đ??c đ?a ra r?p cong chi?u s?m nh?m t?n d?ng s? ki?n
quan đ?ng minh t?n cong B?c Phi
, phim cong chi?u l?n đ?u tien vao ngay 26 thang 11 n?m 1942 t?i
Thanh ph? New York
va ra m?t t?i M? vao ngay 23 thang 1 n?m 1943. T?i gi?i Oscar l?n th? 16, phim chi?n th?ng 3 h?ng m?c: "
Phim hay nh?t
", "
đ?o di?n xu?t s?c nh?t
" (Curtiz) va "
K?ch b?n chuy?n th? xu?t s?c nh?t
" (anh em nha Epsteins va Koch). Tr?i qua th?i gian, b? phim ti?p t?c đ??c đanh gia cao va no đ??c coi la m?t trong nh?ng tac ph?m kinh đi?n c?a đi?n ?nh Hollywood v?i nhi?u cau tho?i, hinh t??ng nhan v?t va ph?n nh?c phim đa tr? thanh m?u m?c trong
l?ch s? đi?n ?nh
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 16
Boeing 767
la lo?i may bay
ph?n l?c
than r?ng hai đ?ng c?, co kich c? t? v?a đ?n l?n va bay t?m xa, do
Boeing Commercial Airplanes
ch? t?o. No la lo?i may bay than r?ng hai đ?ng c? đ?u tien c?a Boeing va c?ng la lo?i may bay đ?u tien đ??c hang nay trang b?
bu?ng lai man hinh hi?n th?
danh cho hai phi cong. Boeing 767 s? d?ng hai
đ?ng c? tu?c bin ph?n l?c canh qu?t
,
canh đuoi
truy?n th?ng va thi?t k? canh sieu t?i h?n nh?m gi?m s?c c?n khong khi. Theo thi?t k?, 767 co th? ch? t? 181 đ?n 375 hanh khach tren quang đ??ng bay t? 7.130 đ?n 11.825?km, tuy thu?c vao cac bi?n th? khac nhau. Ngoai ra, nh? đ??c phat tri?n vao cung th?i đi?m, Boeing 767 va lo?i may bay than h?p hai đ?ng c? la
Boeing 757
co chung nhi?u thi?t k? va tinh n?ng, cho phep cac phi cong s? d?ng cung lo?i gi?y phep đ? đi?u khi?n c? hai. Boeing 767 co nhi?u phien b?n v?i chi?u dai khac nhau. 767-200 b?t đ?u ho?t đ?ng vao n?m 1982, theo sau no la m?u 767-300 vao n?m 1986 va m?u 767-400ER vao n?m 2000. Cac phien b?n t?m bay m? r?ng g?m co 767-200ER va 767-300ER đ??c đ?a vao ho?t đ?ng trong cac n?m 1984 va 1988 theo th? t?, con phien b?n ch? hang la m?u 767-300F b?t đ?u bay vao n?m 1995. 767 đ??c trang b? cac đ?ng c? ph?n l?c
canh qu?t
General Electric CF6
,
Pratt & Whictney JT9D
, Pratt & Whitney PW4000 ho?c Rolls-Royce RB211. Vao nh?ng n?m 90, 767 la lo?i may bay thong d?ng nh?t tren cac chuy?n bay xuyen đ?i d??ng n?i
B?c M?
v?i
chau Au
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 17
đa L?t
la thanh ph?
t?nh l?
c?a t?nh
Lam đ?ng
, n?m tren
cao nguyen Lam Vien
, thu?c vung
Tay Nguyen
, Vi?t Nam. T? xa x?a, vung đ?t nay v?n la đ?a ban c? tru c?a nh?ng c? dan ng??i L?ch, ng??i Chil va ng??i Sre thu?c
dan t?c C? Ho
. Cu?i th? k? 19, khi tim ki?m m?t đ?a đi?m đ? xay d?ng tr?m ngh? d??ng danh cho ng??i Phap ? đong D??ng, Toan quy?n
Paul Doumer
đa quy?t đ?nh ch?n cao nguyen Lam Vien theo đ? ngh? c?a bac s?
Alexandre Yersin
, ng??i t?ng tham hi?m t?i n?i đay vao n?m 1893. Trong n?a đ?u th? k? 20, t? m?t đ?a đi?m hoang vu, nh?ng ng??i Phap đa quy ho?ch va xay d?ng len m?t thanh ph? xinh đ?p v?i nh?ng bi?t th?, cong s?, khach s?n va tr??ng h?c, m?t trung tam du l?ch va giao d?c c?a
đong D??ng
khi đo. Tr?i qua nh?ng kho?ng th?i gian th?ng tr?m c?a hai cu?c chi?n tranh cung giai đo?n kho kh?n nh?ng th?p nien 1970?1980, đa L?t ngay nay la m?t thanh ph? 206 ngan dan,
đo th? lo?i m?t
tr?c thu?c t?nh, gi? vai tro trung tam chinh tr?, kinh t? va v?n hoa c?a t?nh Lam đ?ng. V?i đ? cao 1.500 met so v?i
m?c n??c bi?n
va đ??c cac day nui cung qu?n h? th?c v?t r?ng bao quanh, đa L?t th?a h??ng m?t
khi h?u mi?n nui
on hoa va d?u mat quanh n?m.
L?ch s? h?n m?t th? k?
c?ng đ? l?i cho thanh ph? m?t
di s?n ki?n truc gia tr?
, đ??c vi nh? m?t b?o tang ki?n truc chau Au th? k? 20.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 18
M?t Tr?i
la
ngoi sao
? trung tam
H? M?t Tr?i
, chi?m kho?ng 99,86%
kh?i l??ng
c?a H? M?t Tr?i.
Trai đ?t
va cac thien th? khac nh? cac
hanh tinh
,
ti?u hanh tinh
,
thien th?ch
,
sao ch?i
, va
b?i
quay quanh
M?t Tr?i. Kho?ng cach trung binh gi?a M?t Tr?i va Trai đ?t x?p x? 149,6?tri?u kilomet (1
đ?n v? thien v?n
AU) nen
anh sang
M?t Tr?i c?n 8 phut 19 giay m?i đ?n đ??c Trai đ?t. Trong m?t n?m, kho?ng cach nay thay đ?i t? 147,1?tri?u kilomet ?
đi?m c?n nh?t
(kho?ng ngay
3 thang 1
), t?i xa nh?t la 152,1?tri?u kilomet ? đi?m
vi?n nh?t
(kho?ng ngay
4 thang 7
).
N?ng l??ng M?t Tr?i
? d?ng anh sang h? tr? cho h?u h?t s? s?ng tren Trai đ?t thong qua qua trinh
quang h?p
, va đi?u khi?n
khi h?u
c?ng nh?
th?i ti?t
tren Trai đ?t. Thanh ph?n c?a M?t Tr?i g?m
hydro
(kho?ng 74% kh?i l??ng, hay 92% th? tich),
heli
(kho?ng 24% kh?i l??ng, 7% th? tich), va m?t l??ng nh? cac nguyen t? khac, g?m
s?t
,
nickel
,
oxy
,
silic
,
l?u hu?nh
,
magie
,
carbon
,
neon
,
canxi
, va
crom
. M?t Tr?i co
h?ng quang ph?
G2V.
G2
co ngh?a no co nhi?t đ? b? m?t x?p x? 5.778 K (5.505 °C) khi?n no co mau tr?ng, va th??ng co mau vang khi nhin t? b? m?t Trai đ?t b?i s?
tan x?
khi quy?n. Chinh s? tan x? nay c?a anh sang ? gi?i h?n cu?i mau xanh c?a quang ph? khi?n b?u tr?i co mau xanh. Quang ph? M?t Tr?i co ch?a cac đ??ng ion hoa va kim lo?i trung tinh c?ng nh? cac đ??ng hydro r?t y?u.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 19
Ch? ngh?a t? do
la m?t
h? t? t??ng
,
quan đi?m tri?t h?c
, va truy?n th?ng chinh tr? cho r?ng
t? do
la gia tr? chinh tr? c? s?. Ch? ngh?a t? do co ngu?n g?c t? phong trao
Khai sang
? ph??ng Tay, nh?ng thu?t ng? nay mang nhi?u ngh?a khac nhau trong cac giai đo?n khac nhau. Nh? t?i
M?
, khai ni?m ch? ngh?a t? do co y noi đ?n ch? ngh?a t? do m?i trong khi ? cac n?i khac no v?n mang y ngh?a ban đ?u c?a ch? ngh?a t? do c? đi?n. M?t cach khai quat, ch? ngh?a t? do nh?n m?nh đ?n
quy?n ca nhan
. No tim ki?m m?t xa h?i co đ?c đi?m la
t? do t? t??ng
cho m?i ca nhan, h?n ch? quy?n l?c (nh?t la c?a
nha n??c
va
ton giao
),
phap tr?
, t? do trao đ?i t? t??ng, m?t n?n
kinh t? th? tr??ng
h? tr?
doanh nghi?p t? nhan
t? do, va m?t h? th?ng
chinh ph?
minh b?ch
trong đo cac
quy?n c?a cong dan
đ??c b?o v?. Trong xa h?i hi?n đ?i, ng??i theo ch? ngh?a t? do ?ng h? m?t n?n
dan ch? t? do
co b?u c? cong b?ng va cong khai ma m?i cong dan đ?u đ??c h??ng quy?n
binh đ?ng tr??c phap lu?t
va co c? h?i thanh cong nh? nhau. Ch? ngh?a t? do ph? nh?n nhi?u gi? thuy?t n?n t?ng đa th?ng tr? cac ly thuy?t đ?u tien v? nha n??c, ch?ng h?n nh? th?n quy?n c?a vua chua, v? tri co đ??c do th?a k? va
qu?c giao
. Nh?ng quy?n c?n b?n c?a con ng??i ma t?t c? nh?ng ng??i theo ch? ngh?a t? do đ?u ?ng h? la
quy?n đ??c s?ng
,
quy?n t? do
va
quy?n s? h?u tai s?n
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 20
Your Name ? Ten c?u la gi?
la m?t b?
phim ho?t hinh
Nh?t B?n
thu?c th? lo?i tinh c?m lang m?n,
k? ?o
do
Shinkai Makoto
đ?o di?n. Phim do hang CoMix Wave Films s?n xu?t va
Toho
phat hanh t?i Nh?t B?n vao ngay
26 thang 8
n?m
2016
. B? phim k? v? Mitsuha ? n? sinh trung h?c bu?n chan v?i cu?c s?ng t? nh?t ? vung thon que ? va Taki ? m?t chang trai Tokyo ? vi m?t ly do nao đo b? hoan đ?i c? th? trong khi sao ch?i thien nien k? đang đ?n g?n. Sau khi phat hanh,
Your Name ? Ten c?u la gi?
đa đ??c gi?i phe binh
khen ng?i nhi?t li?t
cho c?t truy?n va hinh ?nh va đa gianh đ??c nhi?u
đ? c? va gi?i th??ng
t?i Nh?t B?n va c? tren th? gi?i. B? phim c?ng tr? thanh m?t hi?n t??ng đi?n ?nh t?i Nh?t B?n khi co doanh thu phong ve cao nh?t Nh?t B?n n?m 2016, la
phim co doanh thu cao th? 4 trong l?ch s? Nh?t B?n
, va tinh đ?n hi?n t?i la
phim anime co doanh thu toan c?u cao nh?t m?i th?i đ?i
, v??t qua
Sen va Chihiro ? th? gi?i th?n bi
c?a
Studio Ghibli
. Ngoai ra, th?ng l?i c?a phim con d?n đ?n
thanh cong k? l?c c?a n?n đi?n ?nh Nh?t B?n
trong n?m 2016, c?ng nh?
s? t?ng tr??ng m?nh v? m?t tai chinh
c?a cac cong ty lien quan tr?c ti?p va gian ti?p. Ben c?nh đo, vi?c s? d?ng hinh ?nh c?a cac đ?a danh co th?t ngoai đ?i đa
lam bung n? th? tr??ng du l?ch Nh?t B?n
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 21
Axit clohydric
la m?t
axit vo c?
m?nh, t?o ra t? s? hoa tan c?a khi
hydro clorua
(HCl) trong
n??c
. Ban đ?u axit nay đ??c s?n xu?t t?
axit sulfuric
va
mu?i ?n
vao
th?i Ph?c H?ng
, th?m chi t?
th?i Trung C?
, sau đo đ??c cac nha hoa h?c
Glauber
,
Priestley
va
Davy
s? d?ng trong cac nghien c?u khoa h?c c?a h?. Axit clohydric đ??c tim th?y trong
d?ch v?
, va c?ng la m?t trong nh?ng y?u t? gay b?nh loet d? day khi h? th?ng t? b?o v? c?a
d? day
ho?t đ?ng khong hi?u qu?. Axit clohydric đ?m đ?c nh?t co n?ng đ? t?i đa la 40%. ? d?ng đ?m đ?c axit nay co th? t?o thanh cac s??ng mu axit, chung đ?u co kh? n?ng ?n mon cac mo con ng??i, gay t?n th??ng
c? quan ho h?p
,
m?t
,
da
va
ru?t
. ? d?ng loang, axit clohydric c?ng đ??c s? d?ng lam ch?t v? sinh, lau chui nha c?a, s?n xu?t
gelatin
va cac
ph? gia th?c ph?m
, t?y g?, va x? ly
da
. Axit clohydric d?ng
h?n h?p đ?ng phi
(g?n 20,2%) co th? đ??c dung nh? m?t tieu chu?n c? b?n trong phan tich đ?nh l??ng. Axit clohydric đ??c s?n xu?t v?i quy mo l?n vao
cach m?ng cong nghi?p
th? k? 18
, ch? y?u đ??c s? d?ng trong nganh cong nghi?p hoa ch?t đ? s?n xu?t nh?a
PVC
, va cac s?n ph?m trung gian nh? MDI/TDI đ? t?o ra polyuretan. Co kho?ng 20 tri?u t?n axit clohydric đ??c s?n xu?t hang n?m.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 22
Ukiyo-e
la m?t th? lo?i ngh? thu?t phat tri?n m?nh m? t? th? k? 17 t?i th? k? 19 t?i
Nh?t B?n
. Cac ngh? s? c?a th? lo?i nay s?n xu?t cac b?n in va tranh in m?c b?n c?a cac đ?i t??ng nh? nh?ng thi?u n? đ?p; di?n vien
kabuki
va đo v?t
sumo
; cac c?nh trich t? nh?ng cau chuy?n l?ch s? va dan gian; c?nh đ?p du ngo?n va phong c?nh kh?p n?i; th?c v?t va đ?ng v?t; va k? c? n?i dung khieu dam. Thu?t ng?
ukiyo-e
d?ch ra co ngh?a la "nh?ng b?c tranh c?a th? gi?i h? ?o".
Edo
(ngay nay la Tokyo) tr? thanh n?i đ?t tr? s? c?a chinh quy?n
ch? đ? đ?c tai quan s?
vao đ?u th? k? 17. T?ng l?p th??ng nhan - v?n n?m ? d??i cung c?a
tr?t t? xa h?i
- đ??c h??ng l?i nhi?u nh?t t? s? t?ng tr??ng kinh t? nhanh chong c?a thanh ph?. Nhi?u ng??i me đ?m trong th? gi?i l?c thu c?a nha hat kabuki, k? n? h?ng sang va
geisha
c?a nh?ng khu ph? l?u xanh. Thu?t ng?
ukiyo
("phu th?") xu?t hi?n đ? mo t? l?i s?ng h??ng l?c nay. Cac b?c tranh
ukiyo-e
đ??c in ho?c v? ra c?a moi tr??ng nay xu?t hi?n vao cu?i th? k? 17, va tr? nen ph? bi?n v?i t?ng l?p th??ng nhan, nh?ng ng??i đa tr? nen đ? giau co đ? đ? kh? n?ng s? d?ng nh?ng b?c tranh nh?m m?c đich trang tri nha c?a c?a minh.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 23
Giuse Maria Tr?nh V?n C?n
(
19 thang 3
n?m
1921
?
18 thang 5
n?m
1990
) la m?t
h?ng y
va d?ch gi? Cong giao
ng??i Vi?t Nam
. Ong nguyen la
T?ng giam m?c
c?a
T?ng giao ph?n Ha N?i
va Ch? t?ch
H?i đ?ng Giam m?c Vi?t Nam
. V?i vai tro lanh đ?o chinh c?a giao h?i Cong giao mi?n B?c Vi?t Nam sau n?m 1975, Tr?nh V?n C?n đ??c xem la ng??i đa giup
giao dan
mi?n B?c v??t qua nh?ng kho kh?n trong vi?c s?ng đ?o gi?a nh?ng đ?i thay c?a đ?t n??c va khi
quan h? gi?a chinh quy?n Vi?t Nam va Toa Thanh Vatican
co nh?ng bi?n đ?ng l?n. Giuse Maria Tr?nh V?n C?n xu?t than trong m?t gia đinh Cong giao t?i
Ha Nam
. N?m 1949, ong đ??c th? phong
linh m?c
r?i thi hanh
m?c v?
t?i Nha th? chinh toa Ha N?i v?i vai tro la linh m?c chanh x?, kiem giam qu?n giao x? K? Set - Th?nh Li?t. Ong đ??c
Toa Thanh
b? nhi?m lam T?ng giam m?c Pho Ha N?i vao n?m 1963. Ong cung thi hanh m?c v? v?i
T?ng Giam m?c
Tr?nh Nh? Khue cho đ?n n?m 1978, khi
Giam m?c Khue
đ?t ng?t qua đ?i va ong đ??ng nhien k? v? tr? thanh T?ng giam m?c c?a T?ng giao ph?n Ha N?i theo Giao lu?t. N?m 1979,
Giao hoang Gioan Phaolo II
vinh th?ng ong lam
H?ng y
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 24
Star Wars: Th?n l?c th?c t?nh
la m?t phim đi?n ?nh
s? thi
khoa h?c vi?n t??ng ch? đ? v? tr? do
J. J. Abrams
đ?o di?n. đay la ph?n ti?p n?i c?a phim đi?n ?nh
S? tr? l?i c?a Jedi
cong chi?u n?m 1983, đ?ng th?i c?ng la ph?n phim đ?u tien trong b? ba ph?n phim h?u truy?n c?a lo?t phim
Star Wars
. Phim co s? tham gia di?n xu?t c?a
Harrison Ford
, Mark Hamill,
Carrie Fisher
, Adam Driver,
Daisy Ridley
, John Boyega, Oscar Isaac,
Lupita Nyong'o
, Andy Serkis, Domhnall Gleeson, Anthony Daniels, Peter Mayhew va Max von Sydow. Star Wars: Th?n l?c th?c t?nh do hai hang phim
Lucasfilm Ltd.
va Bad Robot Productions s?n xu?t, đ?ng th?i đ??c phan ph?i tren toan th? gi?i b?i hang
Walt Disney Studios Motion Pictures
. đay la phim đi?n ?nh đ?u tien trong lo?t phim Star Wars khong co s? giup đ? s?n xu?t c?a nha sang t?o th??ng hi?u
George Lucas
. Phim l?y b?i c?nh vao th?i đi?m 30 n?m sau cac s? ki?n ? ph?n phim S? tr? l?i c?a Jedi; theo chan ba nhan v?t m?i la
Rey
, Finn, va Poe Dameron trong cu?c tim ki?m hi?p s? Jedi cu?i cung,
Luke Skywalker
, va cu?c chi?n c?a h? va Lien minh Khang chi?n, d??i s? d?n d?t t? nh?ng c?u binh c?a phe N?i d?y, ch?ng l?i
Kylo Ren
va The First Order, m?t tan d? c?a đ? ch? Thien ha.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 25
Seorsumuscardinus
la m?t
chi
chu?t soc
co kich c? trung binh
t?ng t?n t?i
? chau Au vao đ?u th?
Trung Tan
(kho?ng 18-15 tri?u n?m tr??c đay), g?m 2 loai
S.?alpinus
va
S.?bolligeri
. C? hai loai tren đ?u ch? bi?t đ?n qua m?t s? hoa th?ch r?ng rieng l?, đao đ??c l?n l??t t?i
Oberdorf
, Ao; Karydia, Hy L?p; Tagernaustrasse-Jona, Th?y S? va Affalterbach, đ?c. đ?c đi?m chung c?a t?t c? cac r?ng nay la co cac mao ngang va dai xen k? v?i nh?ng mao ng?n h?n.
Seorsumuscardinus
co th? co lien h? ba con v?i
Muscardinus
(m?t chi
chu?t soc nau
con s?ng hi?n nay, xu?t hi?n cung th?i) va
Glirudinus
, xu?t hi?n s?m h?n. Vi
S. alpinus
va
S.?bolligeri
co giai đo?n phan b? rieng bi?t, khong trung l?p, Prieto đ? xu?t s? d?ng chi
Seorsumuscardinus
cho ph??ng phap
sinh đ?a t?ng
(thu?t dung hoa th?ch đ? xac đ?nh tu?i tr?m tich)
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 26
Maximianus
la Hoang đ? La Ma t? n?m 286 đ?n n?m 305. Ong mang t??c hi?u?
Caesar
?t? n?m 285 t?i 286,?r?i sau đo tr? thanh?
Augustus
?t? 286 đ?n 305.?Ong đa cung chia s? t??c hi?u Augustus v?i v? đ?ng hoang đ? va c?ng la th??ng c?p c?a ong,?
Diocletianus
, ng??i v?n co đ?u oc chinh tr? b? khuy?t cho ng??i h?u d?ng nh? Maximianus. Maximianus đa thi?t l?p tri?u đinh c?a minh t?i?
Trier
?nh?ng l?i danh ph?n l?n th?i gian cai tr? c?a ong cho nh?ng chi?n d?ch quan s?. Vao cu?i mua he n?m 285, ong đa đan ap phong trao kh?i ngh?a co ten la?Bagaudae?? Gallia. T? n?m 285 đ?n n?m 288, ong c?m quan ch?ng l?i cac b? t?c?
ng??i German
?d?c theo bien gi?i?
song Rhine
. Cung v?i Diocletianus, ong đa ti?n hanh m?t chi?n d?ch?
tieu th?
?ti?n sau vao lanh th? c?a?
ng??i Alamanni
?vao n?m 288, qua đo t?m th?i lam gi?m b?t m?i đe d?a t? ng??i German tren l?u v?c song Rhine.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 27
Dong mau anh hung
la m?t b?
phim hanh đ?ng
vo thu?t Vi?t Nam n?m 2007, đ??c hang phim Chanh Ph??ng va Cinema Pictures h?p tac s?n xu?t. Phim do
Charlie Nguy?n
đ?o di?n, đ??c chinh anh va
Johnny Tri Nguy?n
vi?t k?ch b?n, v?i di?n xu?t c?a Johnny Tri Nguy?n,
Ngo Thanh Van
,
Dustin Nguy?n
va
Nguy?n Chanh Tin
. Phim k? v? m?t s? quan m?t tham va co con gai c?a th? l?nh ngh?a quan trong b?i c?nh cu?c
kh?i ngh?a ch?ng Phap
vao
th?p nien 1920
. Toan b? cu?n phim ghi hinh t?i Vi?t Nam, keo dai đ?n thang 5 n?m 2006; qua trinh d?ng phim t?i Thai Lan c?ng đ??c th?c hi?n song song khi quay hinh. Kinh phi c?a phim đ?t con s? đ?u t? l?n nh?t đi?n ?nh trong n??c luc b?y gi?. Phim đ??c hang The Weinstein Company mua l?i đ? phan ph?i tren toan th? gi?i. Phim cong chi?u t?i
đ?i h?i đi?n ?nh Vi?t Nam qu?c t?
l?n th? III vao ngay 12 thang 4 n?m 2007, l?p k? l?c phong ve trong n??c, v?i doanh thu ??c tinh 10 t? đ?ng, du khong th? thu h?i l?i v?n s?n xu?t.
Dong mau anh hung
đ??c xem la đi?m sang c?a đi?n ?nh Vi?t th?i k? đ?i m?i, v?i cac đanh gia tich c?c v? y?u t? dan d?ng va vo thu?t, trong khi k?ch b?n va di?n xu?t g?p ph?i nhi?u nh?n xet trai chi?u. Phim gianh gi?i "Bong sen B?c" t?i
Lien hoan phim Vi?t Nam l?n th? 15
va "Gi?i th??ng l?n c?a ban giam kh?o" t?i Lien hoan phim Los Angeles chau A ? Thai Binh D??ng.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 28
Bob Dylan
(
Robert Allen Zimmerman
, sinh ngay
24 thang 5
n?m
1941
) la ca s?, nh?c s?, di?n vien, h?a s?, nha v?n va nha bien k?ch ng??i M?. Ong la m?t trong nh?ng ngh? s? co ?nh h??ng nh?t t?i n?n am nh?c noi rieng va v?n hoa th? gi?i noi chung trong su?t n?m th?p k? tr? l?i đay. Nh?ng thanh t?u l?n nh?t c?a ong ch? y?u co đ??c trong th?p nien 1960 khi ong tr?c ti?p la ng??i kh?i x??ng va đi đ?u trong nh?ng phong trao xa h?i. R?t nhi?u ca khuc nh?ng ngay đ?u c?a Dylan, tieu bi?u la "
Blowin' in the Wind
" va "The Times They Are a-Changin'", đa tr? thanh thanh ca c?a cac
ho?t đ?ng
nhan quy?n
va
ph?n đ?i chi?n tranh
. B? l?i sau l?ng s? ph?c h?ng c?a dong nh?c
folk
v?n la b? phong ban đ?u c?a ong, đ?a đ?n "
Like a Rolling Stone
" (1965) đa tr?c ti?p thay đ?i b? m?t n?n am nh?c đ?i chung luc b?y gi?. Ca t? c?a Dylan la s? k?t h?p ph?c t?p gi?a tinh chinh tr?, xa h?i, tri?t h?c va c? v?n h?c. N?i dung c?a chung trai hoan toan v?i th?
nh?c pop
thong th??ng va la ti?n đ? cho phong trao ph?n v?n hoa. S? nghi?p thu am keo dai t?i h?n 50 n?m c?a ong la s? tr?i nghi?m c?a r?t nhi?u phong cach truy?n th?ng đa d?ng c?a n??c M?, t?
folk
,
blues
va
nh?c đ?ng que
cho t?i
nh?c phuc am
,
rock 'n' roll
va rockabilly c?ng nh?
nh?c folk
t? Anh, Scotland va Ireland, đoi luc pha tr?n v?i
jazz
va
swing
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 29
Canada
la qu?c gia co di?n tich l?n th? hai tren th? gi?i, va n?m ? c?c b?c c?a
B?c M?
. Lanh th? Canada tr?i dai t?
đ?i Tay D??ng
? phia đong sang
Thai Binh D??ng
? phia tay, va giap
B?c B?ng D??ng
? phia b?c. Bien gi?i Canada-Hoa K? la đ??ng bien gi?i dai nh?t th? gi?i. B?t đ?u t? cu?i th? k? 15, ng??i Anh va ng??i Phap thanh l?p cac thu?c đ?a tren vung duyen h?i đ?i Tay D??ng c?a khu v?c. Sau cac xung đ?t khac nhau, đ?n cu?i th? k? 18 thi lanh th? c?a Anh Qu?c t?i B?c M? ch? y?u thu?c Canada ngay nay. N?m 1931, theo Quy ch? Westminster 1931, Anh Qu?c trao cho Canada tinh tr?ng đ?c l?p hoan toan tren h?u h?t cac v?n đ?. Canada la m?t n?n
dan ch? đ?i ngh?
lien bang
va m?t qu?c gia
quan ch? l?p hi?n
, N? v??ng
Elizabeth II
la nguyen th? qu?c gia. Canada la qu?c gia song ng? chinh th?c (
ti?ng Anh
va
ti?ng Phap
) t?i c?p lien bang. Do ti?p nh?n ng??i nh?p c? quy mo l?n t? nhi?u qu?c gia, Canada la m?t trong cac qu?c gia đa d?ng s?c t?c va đa nguyen v?n hoa nh?t tren th? gi?i. Canada la m?t qu?c gia phat tri?n va n?m trong s? cac qu?c gia giau co nh?t tren th? gi?i, v?i thu nh?p binh quan đ?u ng??i cao th? tam toan c?u, va
ch? s? phat tri?n con ng??i
cao th? 11. Canada đ??c x?p vao hang cao nh?t trong cac so sanh qu?c t? v? giao d?c,
đ? minh b?ch
c?a chinh ph?,
t? do dan s?
,
ch?t l??ng cu?c s?ng
, va
t? do kinh t?
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 30
Tr??ng quan B?t Chu?t t?i V?n phong N?i cac
(
ti?ng Anh
:
Chief Mouser to the Cabinet Office
) la ch?c danh cho chu meo s?ng t?i Ph?
Th? t??ng V??ng qu?c Lien hi?p Anh va B?c Ireland
?
S? 10 Ph? Downing
. đa co nhi?u chu meo đ?m nh?n nhi?m v? b?t chu?t t?i Ph? Downing, nh?ng theo website c?a Ph? Th? t??ng Anh, meo
Larry
đ??ng nhi?m la chu meo đ?u tien chinh th?c nh?n ch?c danh nay, con theo m?t b?n tin tren BBC thi tr??c đo, meo Humphrey (nhi?m k? 1989-1997) đa đ??c nh?n danh hi?u Tr??ng quan B?t Chu?t. đa t?ng co m?t chu meo t?i V?n phong B? Tai chinh Anh Qu?c ho?c
Ph? Downing
gi? ch?c v? b?t chu?t va lam thu nuoi trong tri?u đ?i
Henry VIII
, do H?ng y Wolsey mang theo khi ong nh?m ch?c
đ?i Ch??ng ?n
vao n?m 1515. Chu meo khong nh?t thi?t ph?i thu?c v? Ph? Th? t??ng va c?ng hi?m co tr??ng h?p nhi?m k? c?a Tr??ng quan B?t Chu?t trung v?i nhi?m k? Th? t??ng. Chu meo t?i nhi?m lau nh?t ? Ph? Downing đ??c bi?t đ?n la Wilberforce, v?i kho?ng th?i gian 13 n?m va qua cac đ?i Th? t??ng Edward Heath,
Harold Wilson
, James Callaghan, va
Margaret Thatcher
. đ??ng ch?c Tr??ng quan B?t Chu?t la chu meo
Larry
, nh?m ch?c t? ngay 15 thang 2 n?m 2011.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 31
S? hinh thanh va ti?n hoa c?a H? M?t Tr?i
b?t đ?u t? cach đay kho?ng 4,6 t? n?m v?i s?
suy s?p h?p d?n
c?a ph?n nh? thu?c m?t
đam may phan t?
kh?ng l?. H?u h?t kh?i l??ng suy s?p tich t? ? trung tam, t?o nen
M?t Tr?i
, trong khi ph?n con l?i d?t ra hinh thanh m?t đ?a đam may b?i ti?n hanh tinh ti?n hoa d?n thanh cac
hanh tinh
,
m?t tr?ng
,
ti?u hanh tinh
va cac ti?u thien th? khac trong
H? M?t Tr?i
. Mo hinh
gi? thuy?t tinh van
đ??c ch?p thu?n r?ng rai nay do
Emanuel Swedenborg
,
Immanuel Kant
va
Pierre-Simon Laplace
đ? ra t? th? k? 18. Ly thuy?t v? s? hinh thanh H? M?t Tr?i đa phat tri?n lien t?c nh? k?t qu? c?a ti?n b? trong nhi?u l?nh v?c khac nhau bao g?m
thien v?n h?c
,
v?t ly h?c
,
đ?a ch?t h?c
va
khoa h?c hanh tinh
. T? bu?i binh minh c?a k? nguyen khong gian, mo hinh đa b? th? thach va hi?u ch?nh nhi?u l?n đ? đap ?ng nh?ng phat hi?n m?i. H? M?t Tr?i đa ti?n hoa đang k? t? d?ng ban đ?u c?a no. Nhi?u m?t tr?ng đ??c hinh thanh t? cac đ?a khi va b?i quay xung quanh cac hanh tinh, trong khi m?t s? khac sinh ra đ?c l?p nh?ng v? sau b? b?t vao qu? đ?o c?a hanh tinh. Va ch?m thien th? x?y ra th??ng xuyen cho t?i t?n ngay nay va đong vai tro trung tam trong s? ti?n hoa c?a H? M?t Tr?i. V? tri cac hanh tinh th??ng xuyen thay đ?i va hi?n t??ng d?ch chuy?n hanh tinh nay đ??c cho la thi?t y?u trong s? ti?n hoa giai đo?n đ?u c?a H? M?t Tr?i.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 32
Ph?c H?ng
la m?t phong trao v?n hoa th??ng đ??c xem la bao ph? giai đo?n t? th? k? 14 đ?n th? k? 17, kh?i đ?u t?i
Firenze
(
Y
) vao
H?u k? Trung đ?i
, sau đo lan r?ng ra ph?n con l?i c?a
chau Au
? nh?ng quy mo va m?c đ? khac nhau, đanh d?u s? kh?i đ?u c?a
th?i k? c?n đ?i
. Ng??i ta c?ng dung t? Ph?c H?ng đ? ch?, m?t cach khong nh?t quan, th?i k? l?ch s? di?n ra phong trao v?n hoa noi tren. V?i t? cach m?t phong trao v?n hoa, Ph?c H?ng bao ham s? n? r? c?a cac n?n v?n h?c ti?ng Latin c?ng nh? cac ti?ng dan t?c b?n đ?a, b?t đ?u t? s?ng l?i vi?c nghien c?u cac t? li?u c? đi?n, s? phat tri?n c?a phep
ph?i c?nh tuy?n tinh
va cac k? thu?t nh?m bi?u di?n m?t hi?n th?c t? nhien h?n trong m? thu?t, va m?t cu?c c?i cach giao d?c ti?m ti?n nh?ng ph? c?p. Trong chinh tr?, Ph?c H?ng đa đong gop vao s? phat tri?n nh?ng hi?p ??c ngo?i giao, va trong khoa h?c la m?t s? quan tam l?n h?n t?i quan sat th?c nghi?m va
l?p lu?n quy n?p
. Cac s? gia th??ng l?p lu?n nh?ng bi?n đ?i v? tri tu? nay la m?t c?u n?i gi?a
Trung C?
va th?i hi?n đ?i. M?c du Ph?c H?ng ch?ng ki?n nh?ng cu?c cach m?ng trong nhi?u l?nh v?c, c?ng nh? nh?ng thay đ?i chinh tr?-xa h?i, no v?n đ??c bi?t đ?n nhi?u nh?t b?i nh?ng thanh t?u l?n lao v? m? thu?t va nh?ng c?ng hi?n c?a nh?ng v? nhan đa tai nh?
Leonardo da Vinci
hay
Michelangelo
đa lam xu?t hi?n thu?t ng?
V? nhan Ph?c H?ng
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 33
Gia Long
(1762?1820, ten huy Nguy?n Phuc Anh, th??ng đ??c g?i t?t la Nguy?n Anh) la hoang đ? đ?u tien va la ng??i thanh l?p
nha Nguy?n
, tri?u đ?i quan ch? cu?i cung c?a
Vi?t Nam
. La chau trai c?a v?
chua Nguy?n
cu?i cung, sau khi g?n nh? toan b? gia t?c b? quan
Tay S?n
b?t gi?t n?m
1777
, Nguy?n Anh ph?i tr?n ch?y va b?t đ?u cu?c chi?n 25 n?m v?i Tay S?n đ? khoi ph?c l?i c? nghi?p c?a dong t?c. Sau nhi?u th?t b?i l?n va ph?i c?u vi?n s? giup đ? c?a
Xiem La
va
Phap
, ong gi? v?ng đ??c
Nam Ha
va đ?n n?m
1802
thi đanh b?i Tay S?n, len ngoi hoang đ?, th?ng nh?t Vi?t Nam sau nhi?u th? k? n?i chi?n. Tri?u đ?i c?a ong đ??c đanh d?u b?ng vi?c chinh th?c s? d?ng qu?c hi?u Vi?t Nam v?i c??ng th? r?ng l?n nh?t cho đ?n th?i đo, keo dai t? bien gi?i v?i
Trung Qu?c
t?i
v?nh Thai Lan
; thay th? cac c?i cach c?a Tay S?n b?ng chinh sach đi?u hanh xa h?i va n?n giao d?c g?n ch?t v?i cac gia tr?
Nho giao
truy?n th?ng nh?m c?ng c? c?ng nh? xay d?ng s? ?n đ?nh đ?t n??c; va đ?nh đo t?i
Phu Xuan
. Ngoai ra, ong con la ng??i m? đ??ng trong vi?c ti?p thu cong ngh?
ph??ng Tay
qua vi?c m?i ng??i Phap giup xay d?ng cac thanh tri l?n, hu?n luy?n quan đ?i va khoan th? cho vi?c truy?n đ?o
Cong giao
. D??i tri?u đ?i c?a ong, Vi?t Nam tr? thanh m?t th? l?c quan s? hung m?nh ?
đong D??ng
, cung Xiem La phan chia ?nh h??ng đ?i v?i
Chan L?p
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 34
Paris
la thanh ph? th? đo c?a n??c
Phap
, n?m ? phia b?c n??c Phap, khu v?c trung tam c?a
chau Au
, Paris đ??c xay d?ng hai ben b?
song Seine
v?i tam la đ?o
Ile de la Cite
, c?ng la n?i h?p l?u c?a song Seine va
song Marne
. Paris n?m ? đi?m g?p nhau c?a cac hanh trinh th??ng m?i đ??ng b? va đ??ng song, va la trung tam c?a m?t vung nong nghi?p giau co. Vao th? k? 10, Paris đa la m?t trong nh?ng thanh ph? chinh c?a Phap cung cac cung đi?n hoang gia, cac tu vi?n va nha th?. T? th? k? 12, Paris tr? thanh m?t trong nh?ng trung tam c?a chau Au v? giao d?c va ngh? thu?t. Th? k? 14, Paris la thanh ph? quan tr?ng b?c nh?t c?a Kito giao va trong cac th? k? 16, 17, đay la n?i di?n ra
Cach m?ng Phap
cung nhi?u s? ki?n l?ch s? quan tr?ng c?a Phap va chau Au. đ?n th? k? 19 va 20, thanh ph? tr? thanh m?t trong nh?ng trung tam v?n hoa c?a th? gi?i, th? đo c?a ngh? thu?t va gi?i tri. La thanh ph? th? đo, Paris t?p trung cac ho?t đ?ng v?n hoa, tai chinh, th??ng m?i... c?a toan n??c Phap. N?i ti?ng v?i ten g?i
Kinh đo anh sang
, Paris la m?t trung tam v?n hoa l?n c?a th? gi?i va c?ng la m?t trong nh?ng thanh ph? du l?ch thu hut nh?t. S? nh?n nh?p, cac cong trinh ki?n truc va khong khi ngh? s? đa giup Paris m?i n?m co đ?n 30 tri?u khach n??c ngoai. Thanh ph? con đ??c xem nh? kinh đo c?a th?i trang cao c?p v?i nhi?u khu ph? xa x? cung cac trung tam th??ng m?i l?n.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 35
 Katy Perry
Katy Perry
la m?t n?
ca s?
kiem
sang tac nh?c
,
th??ng nhan
, nha ho?t đ?ng t? thi?n va di?n vien ng??i M?. Sinh ra ?
Santa Barbara
bang
California
, co theo đu?i th? lo?i
nh?c Phuc am
? l?a tu?i thi?u nien va cho phat hanh album đ?u tay c?a minh,
Katy Hudson
(2001). Perry b?t đ?u n?i ti?ng khi phat hanh đ?a đ?n "
I Kissed a Girl
" cung album phong thu th? hai
One of the Boys
(2008). Album phong thu th? ba,
Teenage Dream
(2010) ti?p t?c ra m?t hang lo?t cac đ?a đ?n đ?ng đ?u
Billboard
Hot 100
. Album phong thu th? t?,
Prism
(2013) cho phat hanh 5 đ?a đ?n, trong đo co 2 đ?a đ?n quan quan "
Roar
" va "
Dark Horse
", co tr? thanh ngh? s? đ?u tien co nhi?u video đ?t h?n m?t t? l??t xem t?i
Vevo
cho hai bai hat nay. Perry đa nh?n đ??c nhi?u gi?i th??ng va đ? c?, bao g?m 11
đ? c? cho gi?i Grammy
, 4
K? l?c Guinness Th? gi?i
, 5
Gi?i th??ng Am nh?c M?
va l?t vao danh sach "N? ngh? s? b?i thu nh?t trong am nh?c" c?a t?p chi
Forbes
trong cac n?m 2011 đ?n 2016. Trong xuyen su?t s? nghi?p am nh?c c?a minh, Perry đa ban ra h?n 100 tri?u đ?a đ?n tren toan th? gi?i, giup co tr? thanh m?t trong
nh?ng ngh? s? am nh?c co s? doanh thu l?n nh?t m?i th?i đ?i
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 36
V?t ly h?c
la m?t mon
khoa h?c t? nhien
t?p trung vao s? nghien c?u
v?t ch?t
va
chuy?n đ?ng
c?a no trong
khong gian
va
th?i gian
, cung v?i nh?ng khai ni?m lien quan nh?
n?ng l??ng
va
l?c
. M?t cach r?ng h?n, no la s? phan tich t?ng quat v?
t? nhien
, đ??c th?c hi?n đ? hi?u đ??c cach bi?u hi?n c?a
v? tr?
. V?t ly la m?t trong nh?ng nganh han lam s?m nh?t, va co l? la s?m nh?t khi tinh chung v?i
thien v?n h?c
. Trong hai thien nien k? v?a qua, v?t ly la m?t ph?n c?a
tri?t h?c t? nhien
cung v?i
hoa h?c
, vai nhanh c? th? c?a
toan h?c
va
sinh h?c
, nh?ng trong cu?c
Cach m?ng khoa h?c
b?t đ?u t? th? k? 17, cac mon
khoa h?c t? nhien
n?i len nh? cac nganh nghien c?u rieng đ?c l?p v?i nhau. V?t ly h?c giao nhau v?i nhi?u l?nh v?c nghien c?u lien mon nganh khac nhau, nh?
v?t ly sinh h?c
va
hoa h?c l??ng t?
, gi?i h?n c?a v?t ly c?ng khong ro rang. V?t ly h?c c?ng co nh?ng đong gop quan tr?ng qua s? ti?n b? cac
cong ngh?
m?i đ?t đ??c do nh?ng phat ki?n ly thuy?t trong v?t ly. Vi d?, s? ti?n b? trong hi?u bi?t v?
đi?n t? h?c
ho?c
v?t ly h?t nhan
đa tr?c ti?p d?n đ?n s? phat minh va phat tri?n nh?ng s?n ph?m m?i, thay đ?i đang k? b? m?t xa h?i ngay nay, nh?
ti vi
,
may vi tinh
,
laser
,
internet
, cac
thi?t b? đi?n t? dan d?ng
, hay la
v? khi h?t nhan
; nh?ng ti?n b? trong
nhi?t đ?ng l?c h?c
d?n t?i s? phat tri?n
cach m?ng cong nghi?p
; va s? phat tri?n c?a nganh
c? h?c
thuc đ?y s? phat tri?n
phep tinh vi tich phan
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 37
 đ? qu?c Anh
đ? qu?c Anh
bao g?m cac
qu?c gia t? tr?
, cac
thu?c đ?a
, cac
lanh th? b?o h?
, cac
lanh th? ?y thac
va cac
lanh th? khac
do
Anh
cai tr? va qu?n ly. Vao giai đo?n đ?nh cao c?a no, đay la
đ? qu?c l?n nh?t
trong l?ch s? va la
c??ng qu?c
hang đ?u th? gi?i trong h?n m?t th? k?. đ?n n?m 1913, đ? qu?c Anh cai tr? kho?ng 413 tri?u ng??i, chi?m 1/5 dan s? th? gi?i luc đo va bao ph? di?n tich h?n 33.670.000?km², g?n m?t ph?n t? t?ng di?n tich toan c?u. Do v?y, nh?ng di s?n v? v?n hoa,
ngon ng?
,
lu?t phap
c?a đ? qu?c Anh đ??c truy?n ba r?ng rai. Vao th?i đi?m no đ?t t?i đ?nh cao c?a quy?n l?c, đ? qu?c Anh th??ng đ??c vi v?i cau noi "
đ? qu?c co m?t tr?i khong bao gi? l?n
" b?i vi s? m? r?ng c??ng th? ra toan đ?a c?u đ?ng ngh?a v?i vi?c m?t tr?i luon chi?u sang tren it nh?t m?t trong nh?ng vung lanh th? c?a đ? qu?c. Trong su?t
Th?i đ?i Kham pha
vao th? k? 15 va 16,
Tay Ban Nha
va
B? đao Nha
la hai qu?c gia chau Au đi tien phong trong phong trao tham hi?m th? gi?i va trong qua trinh đo h? đa thi?t l?p cac đ? qu?c h?i ngo?i l?n. đ? k? v?i s? th?nh v??ng vo cung l?n ma hai đ? qu?c th?c dan nay gianh đ??c, cac n??c Anh,
Phap
va
Ha Lan
b?t đ?u thi?t l?p cac thu?c đ?a va cac m?ng l??i m?u d?ch c?a h? t?i
chau M?
va
chau A
. M?t lo?t cu?c chi?n v?i Phap va Ha Lan trong th? k? 17 va 18 đa giup Anh tr? thanh m?t c??ng qu?c chi ph?i th?ng tr? t?i
B?c M?
va
?n đ?
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 38
Ngoi sao
la m?t qu? c?u
plasma
sang, kh?i l??ng l?n đ??c gi? b?i
l?c h?p d?n
. Ngoi sao g?n
Trai đ?t
nh?t la
M?t Tr?i
, no la ngu?n c?a h?u h?t
n?ng l??ng
tren Trai đ?t. Nhi?u ngoi sao khac co th? nhin th?y đ??c tren b?u tr?i đem, khi chung khong b? lu m? đi d??i anh sang c?a M?t Tr?i. V? m?t l?ch s?, h?u h?t cac ngoi sao sang va nhin th?y b?ng m?t th??ng n?m tren
thien c?u
đ??c nhom l?i cung nhau thanh cac
chom sao
va cac
m?ng sao
, va nh?ng ngoi sao sang nh?t đ?u đ??c đ?t nh?ng ten g?i rieng. Trong ph?n l?n th?i gian ho?t đ?ng c?a no, m?t sao chi?u sang đ??c la do cac
ph?n ?ng t?ng h?p h?t nhan
t?i loi c?a no, gi?i phong n?ng l??ng truy?n qua ph?n ben trong sao va sau đo
b?c x?
ra khong gian ben ngoai. Cac
nha thien v?n h?c
xac đ?nh đ??c
kh?i l??ng
, đ? tu?i, thanh ph?n hoa h?c va nhi?u tinh ch?t khac c?a ngoi sao b?ng cach quan sat ph?,
đ? sang
va chuy?n đ?ng c?a no trong khong gian. Kh?i l??ng t?ng c?ng c?a ngoi sao la y?u t? chinh trong qua trinh
ti?n hoa sao
va s? tan l?i c?a no. Nhi?u đ?c tr?ng khac c?a m?t sao đ??c xac đ?nh thong qua l?ch s? ti?n hoa c?a no, bao g?m
đ??ng kinh
, s? t? quay, chuy?n đ?ng va
nhi?t đ?
. M?t bi?u đ? lien h? gi?a nhi?t đ? v?i đ? sang c?a nhi?u ngoi sao, g?i la
bi?u đ? Hertzsprung-Russell
(bi?u đ? H-R), cho phep xac đ?nh đ??c tu?i va tr?ng thai ti?n hoa c?a m?t ngoi sao. M?t sao b?t đ?u t? m?t đam may co s?p l?i c?a cac v?t ch?t v?i thanh ph?n c? b?n la
hiđro
, cung v?i
heli
va m?t it cac
nguyen t?
n?ng h?n. Cac sao co th? t?p h?p l?i thanh m?t c?u truc lien k?t h?p d?n l?n h?n, nh? m?t
qu?n tinh
hay m?t
thien ha
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 39
 Banh Pi.
S?
π
la m?t
h?ng s?
toan h?c
co gia tr? b?ng t? s?
chu vi
đ??ng tron
chia cho
đ??ng kinh
c?a đ??ng tron đo. H?ng s? nay x?p x? b?ng 3,14159, con đ??c vi?t la
pi
va đ??c bi?u di?n b?ng
ch? cai Hy L?p
π
t? gi?a th? k? 18.
π
la m?t
s? vo t?
, ngh?a la khong th? bi?u di?n chinh xac no thanh t? s? c?a hai
s? nguyen
(ch?ng h?n nh? 22/7 hay cac phan s? khac th??ng dung đ? x?p x?
π
); do đo, bi?u di?n
th?p phan
c?a no khong bao gi? k?t thuc va khong bao gi? tu?n hoan. H?n n?a,
π
con la m?t
s? sieu vi?t
- t?c la m?t s? khong ph?i la nghi?m c?a b?t ki
đa th?c
khac khong v?i h? s? h?u t? nao. Tinh sieu vi?t c?a
π
ng? y r?ng khong th? nao gi?i đap đ??c thach th?c co t? th?i c? v?
c?u ph??ng hinh tron
ch? v?i compa va th??c k?. Cac con s? trong bi?u di?n th?p phan c?a
π
d??ng nh? xu?t hi?n theo m?t th? t? ng?u nhien, m?c du ng??i ta ch?a tim đ??c b?ng ch?ng nao cho tinh ng?u nhien nay. Trong hang ngan n?m, cac nha toan h?c đa n? l?c m? r?ng hi?u bi?t c?a con ng??i v? s?
π
, đoi khi b?ng vi?c tinh toan gia tr? c?a no v?i đ? chinh xac ngay cang cao. Tr??c th? k? 15, cac nha toan h?c nh?
Archimedes
va
L?u Huy
đa s? d?ng cac k? thu?t hinh h?c, d?a tren cac đa giac, đ? đanh gia gia tr? c?a
π
. B?t đ?u t? th? k? 15, nh?ng
thu?t toan
m?i d?a tren
chu?i vo h?n
đa cach m?ng hoa vi?c tinh toan s?
π
, va đ??c nh?ng nha toan h?c bao g?m
Madhava c?a Sangamagrama
,
Isaac Newton
,
Leonhard Euler
,
Carl Friedrich Gauss
, va
Srinivasa Ramanujan
s? d?ng.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 40
Th?n tho?i Hy L?p
la t?p h?p nh?ng
huy?n tho?i
va
truy?n thuy?t
c?a ng??i
Hy L?p c? đ?i
lien quan đ?n cac
v? th?n
, cac anh hung,
b?n ch?t c?a th? gi?i
, va ngu?n g?c c?ng nh? y ngh?a c?a cac tin ng??ng, nghi l? ton giao h?. Chung la m?t ph?n c?a ton giao Hy L?p c? đ?i va nay la b? ph?n c?a m?t ton giao hi?n đ?i l?u hanh ? Hy L?p va tren th? gi?i g?i la
Hellenismos
. Cac h?c gi? hi?n đ?i tham kh?o va nghien c?u cac truy?n th?n tho?i nay đ? r?i sang vao cac th? ch? ton giao, chinh tr? Hy L?p c? đ?i,
n?n v?n minh c?a h?
c?ng nh? đ? tim hi?u v? b?n than s? hinh thanh huy?n tho?i. Th?n tho?i Hy L?p đ??c th? hi?n ro rang trong t?p h?p đ? s? nh?ng truy?n k?, va trong cac tac ph?m ngh? thu?t t??ng tr?ng Hy L?p, ch?ng h?n cac tranh v? tren binh g?m va cac đ? t? l?. Truy?n k? th?n tho?i Hy L?p đa c? g?ng gi?i thich ngu?n g?c c?a th? gi?i, k? t? m? v? cu?c đ?i va cac cu?c phieu l?u c?a m?t t?p h?p đa d?ng nh?ng v? th?n, n? th?n, anh hung va nh?ng sinh v?t th?n tho?i. Nh?ng truy?n k? nay luc đ?u đ??c truy?n mi?ng b?ng th? ca; ngay nay cac th?n tho?i Hy L?p ch? y?u đ??c bi?t thong qua cac tac ph?m v?n h?c Hy L?p. Nh?ng t? li?u v?n h?c Hy L?p lau đ?i nh?t đ??c bi?t, nh? hai
anh hung ca
Iliad
va
Odysseia
c?a
Hom?ros
, t?p trung vao cac s? ki?n lien quan t?i
Cu?c chi?n thanh Troia
. Th?n tho?i Hy L?p đa co m?t ?nh h??ng bao trum tren v?n hoa, v?n h?c, ngh? thu?t
ph??ng Tay
va v?n duy tri nh? m?t ph?n c?a di s?n va ngon ng? ph??ng Tay.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 41
đ? qu?c Parthia
hay con đ??c g?i la
đ? qu?c Arsaces
(247 TCN ? 224 CN) la m?t qu?c gia c?a ng??i Iran ?
Trung đong
, co n?n chinh tr? va quan s? phat tri?n m?nh, va la đ?i th? đang g?m c?a
đ? qu?c La Ma
tren mi?n đ?t nay. đ? qu?c nay do vua
Arsaces I
sang l?p, g?n li?n v?i
nha Arsaces
co ngu?n g?c t?
Parthia
(đ?i khai ? tay b? Khurasan, thu?c mi?n đong b?c
Iran
). Sau đo la m?t satrap (t?nh) trong cu?c n?i lo?n ch?ng l?i
đ? ch? Seleukos
.
Mithridates I c?a Parthia
(cai tr?: 171-138 TCN) đa m? r?ng đ? ch? b?ng cach chi?m l?y vung Media va
L??ng Ha
t? v??ng qu?c Seleukos. Vao th?i ki đ?nh cao, đ? qu?c Parthia tr?i dai t? phia b?c c?a
song Euphrates
, nay la phia đong
Th? Nh? K?
, t?i phia đong Iran. đ? qu?c nay n?m an ng? tren
con đ??ng t? l?a
n?i li?n
đ? ch? La Ma
? l?u v?c
đ?a Trung H?i
v?i
nha Han
? Trung Qu?c, va vi th? no nhanh chong tr? thanh m?t trung tam th??ng m?i va m?u d?ch. La tri?u đ?i l?n chi?m đ?t va k? t?c
nha Seleukos
cung v?i m?t s?
diadochi
(s? quan c?a Macedonia - Hy L?p) khac, cac v? vua Parthia, khac v?i cac diadochi, đa tr? thanh tri?u đ?i b?n x? c?a dan Iran, m?c du h? yeu thich
n?n v?n minh Hy L?p
đ?n m?c t? nh?n la
philhellenes
(b?n c?a nh?ng ng??i Hy L?p) tren nh?ng đ?ng ti?n ma h? ban hanh. Cac nha vua tri?u đ?i Arsaces đa s? d?ng danh hi?u la "Vua c?a cac vua", nh? m?t tuyen b? la ng??i th?a k? th?c s?
đ? ch? Achaemenes
, la tri?u đ?i đ?u tien c?a ng??i Ba T? đ??c bi?t đ?n trong l?ch s?.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 42
Khi quy?n c?a Sao M?c
la b?u khi quy?n hanh tinh l?n nh?t trong
H? M?t Tr?i
. No ch? y?u c?u t?o t?
phan t? hydro
va
heli
theo t? l? t??ng t? nh? trong M?t Tr?i, cac h?p ch?t hoa h?c khac ch? co m?t v?i m?t l??ng nh? va bao g?m
metan
,
amoniac
,
hydro sulfua
va
n??c
. M?c du n??c đ??c cho la n?m sau trong khi quy?n, n?ng đ? đo đ??c tr?c ti?p la r?t th?p. N?ng đ?
nit?
,
l?u hu?nh
, va
khi hi?m
trong khi quy?n
Sao M?c
nhi?u kho?ng g?p ba l?n so v?i M?t Tr?i. B?u khi quy?n c?a Sao M?c thi?u m?t ranh gi?i ben d??i ro rang va d?n d?n chuy?n thanh
ch?t l?ng
khi đi sau vao trong hanh tinh nay. T? đ? cao th?p nh?t cho đ?n đ?nh, b?u khi quy?n đ??c phan thanh cac t?ng la
t?ng đ?i l?u
,
t?ng binh l?u
,
t?ng nhi?t
va
t?ng ngoai
. M?i t?ng co đ?c đi?m
gradien nhi?t đ?
rieng. T?ng th?p nh?t, t?ng đ?i l?u, co m?t h? th?ng ph?c t?p g?m nh?ng đam may va s??ng mu, bao g?m cac l?p
amoniac
,
amoni hydro sulfua
va n??c. Nh?ng đam may amoniac ? tren cung co th? đ??c nhin th?y ? b? m?t c?a Sao M?c đ??c phan b? trong kho?ng m?t ta d?i đ?i, ch?y theo cac v? tuy?n song song v?i đ??ng
xich đ?o
, va đ??c bao quanh b?i nh?ng dong gio đ?i r?t m?nh đ??c g?i la cac
dong tia
. Khi quy?n Sao M?c cho th?y m?t lo?t cac hi?n t??ng soi đ?ng luon di?n ra, bao g?m s? b?t ?n đ?nh c?a cac d?i may, cac lu?ng xoay (
xoay thu?n
va
xoay ngh?ch
), cac c?n bao va set.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 43
Tr?n Dyrrhachium
(ngay nay g?n
Durres
?
Albania
) la m?t tr?n đanh di?n ra vao ngay
18 thang 10
n?m
1081
, gi?a quan đ?i
đong La Ma
do
Hoang đ?
Alexios I Komnenos
ch? huy va
ng??i Norman
ch? huy b?i Robert Guiscard,
Cong t??c c?a Apulia va Calabria
? mi?n nam n??c Y. Tr?n đanh di?n ra ? ben ngoai thanh ph?
Dyrrhachium
(con đ??c g?i la
Durazzo
), th? ph? c?a đong La Ma ? t?nh Illyria va k?t thuc b?ng m?t chi?n th?ng c?a ng??i Norman. Sau khi
ng??i Norman thon tinh cac t?nh mi?n nam n??c Y c?a đong La Ma
, Hoang đ? đong La Ma
Mikhael VII Doukas
đa h?a hon con trai minh v?i con gai c?a Robert Guiscard. Khi gi?i quy t?c ?
Constantinopolis
l?t đ? Mikhael, Robert đa coi đay la m?t cai c? đ? t?n cong đong La Ma vao n?m 1081. Quan Norman đa bao vay thanh Dyrrhachium, nh?ng h?m đ?i c?a ong ta đa b?
ng??i Venice
đanh b?i. Ngay 18 thang 10, quan Norman đ?ng đ? v?i quan đ?i đong La Ma do đich than hoang đ? Alexios I Komnenos ch? huy ? ben ngoai thanh ph?. Cu?c chi?n b?t đ?u khi canh h?u c?a quan đong La Ma tran sang t?n cong canh t? c?a quan Norman, khi?n h? tan v? va thao ch?y. Linh đanh thue Varangian đu?i theo truy kich nh?ng d?n tach ra kh?i l?c l??ng chinh va b? tieu di?t hoan toan. Ngay sau đo, cac
hi?p s?
Norman đanh th?ng vao trung quan c?a đong La Ma, lam đa ph?n quan đong La Ma thao ch?y kh?i chi?n tr??ng. Sau chi?n th?ng nay, ng??i Norman chi?m thanh Dirrhachyum va ti?n sau vao n?i đ?a, gianh quy?n ki?m soat ph?n l?n
Macedonia
va
Thessaly
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 44
Titanic
la m?t b? phim th?m ho? lang m?n co y?u t? l?ch s? c?a M? phat hanh n?m 1997, do
James Cameron
lam đ?o di?n, vi?t k?ch b?n, đ?ng s?n xu?t, đ?ng bien t?p va h? tr? tai chinh m?t ph?n. Phim l?y y t??ng d?a tren
v? đ?m tau
RMS
Titanic
n?i ti?ng trong l?ch s? vao n?m 1912, v?i s? tham gia c?a cac di?n vien chinh
Leonardo DiCaprio
va
Kate Winslet
trong vai hai con ng??i đ?n t? hai
t?ng l?p
khac nhau trong xa h?i, h? đem long yeu nhau tren chuy?n ra kh?i đ?u tien c?a con tau x?u s?. Phat hanh vao ngay 19 thang 12 n?m 1997, b? phim đa gianh đ??c thanh cong vang d?i c? v? doanh thu va chuyen mon. Trong s? m??i b?n
gi?i Oscar
đ??c đ? c?, phim gianh chi?n th?ng ? m??i m?t h?ng m?c, trong đo co gi?i
Phim hay nh?t
va
đ?o di?n xu?t s?c nh?t
, b?ng v?i k? l?c c?a
Ben Hur
(1959) v? phim gianh đ??c nhi?u gi?i Oscar nh?t. Kinh phi th?c hi?n b? phim do
Paramount Pictures
va
20th Century Fox
cung c?p, va vao th?i đi?m đo, đay la
b? phim co kinh phi cao nh?t trong l?ch s?
, v?i t?ng m?c đ?u t? ??c tinh kho?ng 200 tri?u đo la M?. V?i doanh thu tren 1,84 t? đo la M? trong l?n phat hanh đ?u tien, phim c?ng tr? thanh b? phim đ?u tien v??t qua m?c doanh thu 1 t? đo la M?.
Titanic
gi? ngoi v?
b? phim co doanh thu cao nh?t m?i th?i đ?i
, cho t?i khi m?t b? phim khac c?ng c?a Cameron ra m?t n?m 2009,
Avatar
v??t qua l?i nhu?n c?a no vao n?m 2010.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 45
Ph? c? H?i An
la m?t đo th? c? n?m ? h? l?u
song Thu B?n
, thu?c vung đ?ng b?ng ven bi?n t?nh
Qu?ng Nam
, cach thanh ph?
đa N?ng
kho?ng 30 km v? phia Nam. Nh? nh?ng y?u t? đ?a ly va khi h?u thu?n l?i,
H?i An
t?ng la m?t th??ng c?ng qu?c t? s?m u?t, n?i g?p g? c?a nh?ng thuy?n buon Nh?t B?n, Trung Qu?c va ph??ng Tay trong su?t th? k? 17 va 18. Tr??c th?i k? nay, n?i đay c?ng t?ng co nh?ng d?u tich c?a th??ng c?ng
Ch?m Pa
hay đ??c nh?c đ?n cung
con đ??ng t? l?a tren bi?n
. Th? k? 19, do giao thong đ??ng th?y ? đay khong con thu?n ti?n, c?ng th? H?i An d?n suy thoai, nh??ng ch? cho đa N?ng khi đo đang đ??c ng??i
Phap
xay d?ng. H?i An may m?n khong b? tan pha trong hai cu?c chi?n tranh va tranh đ??c qua trinh
đo th? hoa
? ?t cu?i th? k? 20. B?t đ?u t? th?p nien 1980, nh?ng gia tr? ki?n truc va v?n hoa c?a ph? c? H?i An d?n đ??c gi?i h?c gi? va c? du khach chu y, khi?n n?i đay tr? thanh m?t trong nh?ng đi?m du l?ch h?p d?n c?a
Vi?t Nam
. đo th? c? H?i An ngay nay la m?t đi?n hinh đ?c bi?t v? c?ng th? truy?n th?ng ?
đong Nam A
đ??c b?o t?n nguyen v?n va chu đao. Ph?n l?n nh?ng ngoi nha ? đay la nh?ng ki?n truc truy?n th?ng co nien đ?i t? th? k? 17 đ?n th? k? 19, ph?n b? d?c theo nh?ng tr?c ph? nh? h?p. N?m xen k? gi?a cac ngoi nha ph?, nh?ng cong trinh ki?n truc
ton giao
,
tin ng??ng
minh ch?ng cho qua trinh hinh thanh, phat tri?n va c? suy tan c?a đo th?. H?i An c?ng la vung đ?t ghi nhi?u d?u ?n c?a s? pha tr?n, giao thoa v?n hoa. Cu?i n?m
1999
,
T? ch?c Giao d?c, Khoa h?c va V?n hoa Lien Hi?p Qu?c
(UNESCO) đa cong nh?n đo th? c? H?i An la m?t
di s?n v?n hoa th? gi?i
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 46
Thien ki?n xac nh?n
la m?t khuynh h??ng c?a con ng??i ?a chu?ng nh?ng thong tin nao xac nh?n cac ni?m tin ho?c
gi? thuy?t
c?a chinh h?. Con ng??i bi?u hi?n
thien ki?n
ho?c
đ?nh ki?n
nay khi h? thu th?p ho?c ghi nh? thong tin m?t cach co ch?n l?c, ho?c khi h? di?n gi?i no m?t cach thien v? va th??ng đi kem v?i s? t? ch?i xem xet cac goc nhin khac. ?nh h??ng c?a thien ki?n xac nh?n m?nh h?n đ?i v?i cac v?n đ? lien quan t?i
c?m xuc
, ho?c nh?ng ni?m tin đa ?n sau vao
tam th?c
. Ng??i ta c?ng co xu h??ng di?n d?ch b?ng ch?ng khong ro rang đ? ?ng h? cho l?p tr??ng co s?n c?a h?. S? tim ki?m b?ng ch?ng, gi?i thich va ghi nh? m?t cach thien v? c?ng đ??c vi?n d?n đ? gi?i thich phan c?c thai đ? (khi b?t đ?ng tr? nen c?c đoan h?n m?c du cac ben khac nhau đ?u ti?p xuc v?i cung m?t b?ng ch?ng), tin đi?u c? ch?p (khi nh?ng tin đi?u v?n t?n t?i ngay c? khi b?ng ch?ng r?ng no sai l?m đa đ??c đ?a ra), hi?u ?ng ?u tien phi ly (khi ng??i ta tin t??ng h?n vao thong tin nh?n tr??c trong m?t lo?t thong tin), t??ng quan ?o t??ng (khi ng??i ta nh?n th?c m?t cach sai l?m v? m?i t??ng quan gi?a hai s? ki?n ho?c tinh hu?ng). M?t lo?t cac thi nghi?m trong nh?ng n?m 1960 đ? xu?t r?ng con ng??i co xu h??ng thien v? nh?ng gi xac nh?n ni?m tin hi?n co c?a h?. Cac nghien c?u sau đo đa gi?i thich l?i nh?ng k?t qu? nay nh? m?t khuynh h??ng ki?m tra y ni?m m?t chi?u, t?p trung vao m?t kh? n?ng va b? qua nh?ng kh? n?ng khac. Trong m?t s? tinh hu?ng, khuynh h??ng nay co th? lam l?ch l?c?
nh?n th?c
?va k?t lu?n c?a con ng??i. Quy?t đ?nh sai l?m do nh?ng thien ki?n nay ??đa đ??c th?y trong cac b?i c?nh chinh tr? va t? ch?c.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 47
Tr?n Thai Tong
(1218 ? 1277, ten huy Tr?n C?nh), la v? hoang đ? đ?u tien c?a
nha Tr?n
trong
l?ch s? Vi?t Nam
. Ong ? ngoi t? n?m 1225 t?i n?m 1258, sau đo lam Thai th??ng hoang cho đ?n khi qua đ?i. Tr?n C?nh sinh ra vao
th?i Ly
, que ? lang T?c M?c (
Thien Tr??ng
). Len 7 tu?i, ong đ??c chu la
Tr?n Th? đ?
ti?n c? lam Chi h?u chinh chi ?ng c?c, h?u h? cho n? hoang nh? tu?i
Ly Chieu Hoang
. N?m 1225, Tr?n Th? đ? bu?c Chieu Hoang c??i va nh??ng ngoi cho Tr?n C?nh, t?c vua Tr?n Thai Tong. Cung v?i cha - th??ng hoang
Tr?n Th?a
va chu - thai s? Tr?n Th? đ?, Thai Tong đa ti?n hanh c?i t? lu?t phap, hanh chinh, đ?ng th?i khuy?n khich nong, th??ng nghi?p va phat tri?n n?n giao d?c
Tam giao đ?ng nguyen
. Ong c?ng xay d?ng quan đ?i m?nh va ng?n ch?n quan
Chiem Thanh
c??p pha m?n nam. Trong th?i gian đo, tren h??ng b?c đ?i Vi?t, dan t?c
Mong C?
đa tr?i d?y thanh m?t đ? qu?c quan s? l?n. N?m 1258, t??ng Mong C?
Uriyangqatai
đem quan
t?n cong đ?i Vi?t
, Tr?n Thai Tong tr?c ti?p lanh đ?o khang chi?n va cu?i cung đa đanh b?i ng??i Mong C?. Ong con la m?t
thi?n s?
Ph?t giao
, đa truy?n d?y kinh nghi?m tu hanh c?a minh qua nhi?u tac ph?m. Ong đ??c xem la ng??i co ?nh h??ng l?n đ?n s? hinh thanh
Thi?n phai Truc Lam
? giao h?i th?ng nh?t đ?u tien c?a
đ?o Ph?t t?i Vi?t Nam
? vao cu?i th? k? 13.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 48
Squatina squatina
la m?t loai
ca nham d?t
trong h? Squatinidae t?ng phan b? r?ng rai ? vung n??c ven bi?n phia đong b?c
đ?i Tay D??ng
. đay la loai
ng?y trang
t?t ? khu v?c đay
đ?i d??ng
, v?i c? th? ph?ng, m? r?ng ? ph?n vay b?ng va vay ng?c khi?n chung co b? ngoai gi?ng v?i m?t con
ca đu?i
.
Squatina squatina
co c? th? r?ng, rau hinh non, l?ng co it gai, c? th? co mau xam ho?c nau nh?t ? l?ng v?i m?t mo hinh c?a r?t nhi?u ch?m sang nh? li ti. M?t con tr??ng thanh co th? dai t?i 2,4 m (7,9?ft). Gi?ng nh? cac loai khac trong h?,
Squatina squatina
la
đ?ng v?t ?n th?t
, s?n m?i vao ban đem. Chung vui minh trong l?p
tr?m tich
bun
va ch? đ?i con m?i đi qua. Th?c ?n ch? y?u la cac sinh v?t đay bao g?m
ca
va
đ?ng v?t khong x??ng s?ng
. Con cai đ? 2 n?m m?t l?n, m?i l?n sinh t? 7 - 25 con ca con.
Squatina squatina
th??ng it gay nguy hi?m cho con ng??i, nh?ng n?u b? khieu khich chung co th? c?n va lam b? th??ng. Loai ca nay b? đanh b?t lam th?c ?n t? th?i
Hy L?p c? đ?i
, va hi?n nay đ??c ban tren th? tr??ng chau Au d??i ten "monkfish". K? t? gi?a th? k? 20, c?ng th?ng th??ng m?i trong đanh b?t ca đa khi?n s? l??ng loai b? gi?m nhanh chong, ? m?t s? đ?a ph??ng loai nay g?n nh? đa
tuy?t ch?ng
, con l?i ? m?t s? khu v?c ? phia b?c thi qu?n th? phat tri?n phan tan, t??ng đ?i ch?m va b?p benh b?i t? l? sinh s?n th?p.
Lien minh Qu?c t? B?o t?n Thien nhien
(IUCN) đa đ?a chung vao danh sach loai
c?c k? nguy c?p
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 49
Nh?ng ng??i b?n
(t?a g?c:
Friends
) la m?t
lo?t phim truy?n hinh
hai k?ch tinh hu?ng
M? do
David Crane
va
Marta Kauffman
sang l?p, đ??c cong chi?u l?n đ?u tien tren kenh
National Broadcasting Company
(NBC) vao ngay 22 thang 9 n?m 1994. Lo?t phim ch? y?u xoay quanh đ?i s?ng xa h?i va tinh c?m c?a m?t nhom b?n sinh s?ng va lam vi?c t?i
Manhattan
,
thanh ph? New York
. Lo?t phim đ??c s?n xu?t b?i Bright/Kauffman/Crane Productions, h?p tac cung
Warner Bros. Television
. Kauffman va Crane b?t đ?u th?c hi?n
Nh?ng ng??i b?n
d??i cai ten
Insomnia Cafe
vao thang 11 n?m 1993. Sau 10 mua phim, t?p phim cu?i cung đ??c NBC t?ng c??ng qu?ng ba va trinh chi?u vao ngay 6 thang 5 n?m 2004, v?i trung binh 52,5 tri?u khan gi? M? theo doi, tr? thanh t?p phim đ??c xem nhi?u nh?t trong th?p nien 2000 va la m?t trong nh?ng t?p k?t mua thu hut nhi?u ng??i xem nh?t l?ch s? truy?n hinh.
Nh?ng ng??i b?n
nh?n nhi?u ph?n h?i tich c?c trong su?t th?i gian len song va tr? thanh m?t trong nh?ng lo?t phim hai k?ch tinh hu?ng ?n khach nh?t m?i th?i đ?i. Lo?t phim gianh nhi?u gi?i th??ng va vinh danh, trong đo co 62 đ? c? cho
gi?i Primetime Emmy
; đ?ng th?i đ?t thanh cong v? t? l? khan gi? khi gi? v?ng x?p h?ng trong top 10 t? l? ng??i xem trong khung gi? vang cu?i cung. Trong khi t?o đ??c nh?ng ?nh h??ng v?n hoa đang k?,
Nh?ng ng??i b?n
ti?p t?c trinh chi?u tren toan c?u v?i m?i mua phim phat hanh qua đ?nh d?ng DVD. Ti?p n?i t?p phim cu?i cung, m?t lo?t phim
ngo?i truy?n
Joey
c?ng đ??c th?c hi?n.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 50
Di truy?n h?c
la m?t b? mon
sinh h?c
, nghien c?u v? tinh
di truy?n
va
bi?n d?
? cac
sinh v?t
. K? t?
th?i ti?n s?
, th?c t? v? vi?c cac sinh v?t s?ng th?a h??ng nh?ng đ?c tinh t? cha m? đa đ??c ?ng d?ng đ? t?ng s?n l??ng
cay tr?ng
va
v?t nuoi
, thong qua qua trinh
sinh s?n ch?n l?c
hay la
ch?n l?c nhan t?o
. Tuy nhien, di truy?n h?c hi?n đ?i, tim hi?u v? qua trinh di truy?n, ch? đ??c ra đ?i vao gi?a
th? k? 19
v?i nh?ng cong trinh c?a
Gregor Mendel
. Du khong hi?u v? n?n t?ng v?t ch?t c?a
tinh di truy?n
, Mendel v?n nh?n bi?t đ??c r?ng sinh v?t th?a k? nh?ng tinh tr?ng theo m?t cach
rieng r?
?ma trong đo nh?ng đ?n v? c? b?n c?a di truy?n đ??c g?i la
gene
. Cac gene t??ng ?ng v?i nh?ng vung n?m trong
ADN
, m?t
cao phan t?
đ??c c?u thanh t? b?n lo?i đ?n phan
nucleotide
; chu?i nh?ng nucleotide nay mang
thong tin di truy?n
? sinh v?t. ADN trong đi?u ki?n t? nhien co d?ng chu?i xo?n kep, trong đo nucleotide ? m?i chu?i lien k?t
b? sung
v?i nhau. M?i chu?i l?i co th? ho?t đ?ng nh? m?t khuon đ?
t?ng h?p
m?t chu?i b? sung m?i. Chu?i nucleotide trong gene co th? đ??c
phien ma
va d?ch ma trong t? bao đ? t?o nen chu?i cac
axit amin
, hinh thanh
protein
. M?t thay đ?i nh? c?a gene trong phan t? ADN c?ng s? d?n đ?n thay đ?i trinh t? axit amin, thay đ?i c?u truc va ch?c n?ng c?a protein, va đi?u nay co th? tac đ?ng khong nh? len t? bao c?ng nh? toan b?
c? th? s?ng
.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 51
Sao Th?y
la hanh tinh nh? nh?t va g?n
M?t Tr?i
nh?t trong tam
hanh tinh
thu?c
H? M?t Tr?i
, v?i
chu k? qu? đ?o
b?ng 88
ngay
Trai đ?t
. Nhin t? Trai đ?t, hanh tinh hi?n len v?i
chu k? giao h?i
tren qu? đ?o b?ng x?p x? 116 ngay, va nhanh h?n h?n nh?ng hanh tinh khac. T?c đ? chuy?n đ?ng nhanh nay đa khi?n ng??i La Ma đ?t ten hanh tinh la Mercurius, v? th?n lien l?c va đ?a tin m?t cach nhanh chong. Trong
th?n tho?i Hy L?p
ten c?a v? th?n nay la
Hermes
(Ερμ??). Ten
ti?ng Vi?t
c?a hanh tinh nay d?a theo ten do Trung Qu?c đ?t, ch?n theo hanh
th?y
trong
ng? hanh
. Do hanh tinh h?u nh? khong co khi quy?n đ? gi? l?i nhi?t l??ng, b? m?t Sao Th?y tr?i qua s? bi?n đ?i nhi?t đ? l?n nh?t trong s? cac hanh tinh, thay đ?i t? 100
K
vao ban đem t?i 700 K vao ban ngay. Tr?c quay c?a Sao Th?y co
đ? nghieng
nh? nh?t trong H? M?t Tr?i nh?ng hanh tinh l?i co
đ? l?ch tam qu? đ?o
l?n nh?t. T?i
vi?n đi?m qu? đ?o
, Sao Th?y ? cach xa M?t Tr?i h?n 1,5 so v?i khi hanh tinh ?
c?n đi?m qu? đ?o
. B? m?t hanh tinh co r?t nhi?u h? va ch?m nhin trong gi?ng nh? b? m?t c?a
M?t Tr?ng
, va hanh tinh khong con ho?t đ?ng đ?a ch?t trong hang t? n?m tr??c. Tren Sao Th?y khong co s? bi?n đ?i th?i ti?t theo mua nh? ? cac hanh tinh khac b?i vi no khong co b?u khi quy?n đang k?.
[
đ?c ti?p
]
|
Tu?n 52
M? Tam
(sinh ngay 16 thang 1 n?m 1981), la n? ca s?, nh?c s? va di?n vien ng??i Vi?t Nam. Sinh ra t?i
đa N?ng
, co s?m b?c l? n?ng khi?u v? am nh?c va lien ti?p gianh chi?n th?ng t?i nhi?u cu?c thi ca hat l?n nh? luc con ? đ? tu?i thi?u nien. Co kh?i nghi?p ca hat b?ng album đ?u tay
Mai yeu
(2001) va album k? ti?p
đau ch? rieng em
(2002) khong lau sau khi t?t nghi?p th? khoa t?i tr??ng
Nh?c vi?n Thanh ph? H? Chi Minh
. Album phong thu th? ba,
Yesterday & Now
(2003) giup M? Tam l?p k? l?c v? doanh s? ban ra t?i th? tr??ng trong n??c. Trong nh?ng n?m con l?i c?a th?p nien 2000, co phat hanh m?t chu?i cac s?n ph?m am nh?c thanh cong th??ng m?i, bao g?m cac album
đ? c?
cho gi?i
C?ng hi?n
nh?
Hoang hon th?c gi?c
(2005),
Vut bay
(2006) va
Tr? l?i
(2008). N?m 2004, M? Tam t? ch?c ch??ng trinh bi?u di?n "Liveshow Ngay ?y & bay gi?", co m?c kinh phi đ?u t? l?n nh?t t?i Vi?t Nam luc đo. Ben c?nh vi?c t? sang tac, co con hat cac ca khuc c?a tac gi? khac nh? "Toc nau moi tr?m", "H?a mi toc nau", "??c gi", "Hat v?i dong song" hay "
Cay đan sinh vien
". Co gianh 3
gi?i
C?ng hi?n
cho "Ca s? c?a n?m", 1
gi?i Am nh?c chau Au c?a MTV
, 11 l?n lien ti?p nh?n gi?i "Ca s? đ??c yeu thich nh?t" va 3 n?m lien ti?p nh?n gi?i "G??ng m?t c?a n?m" c?a
Gi?i th??ng Lan Song Xanh
.
[
đ?c ti?p
]
|