Vikipedi : Gozetmenler

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
( Vikipedi:Gozetmen sayfasından yonlendirildi)

Gizleme (gecmi?te Gozetim olarak da adlandırılmı? olan) Vikipedi'deki geli?mi? bir silme bicimidir ki normal silmeden farklı olarak bilgiyi her turlu ola?an eri?imden, hizmetlilerinki dahil, cıkarır, gizler . ?ftira niteli?i ta?ıyan bir materyali silmek, mahremiyeti korumak ve bazen ciddi telif hakkı ihlallerini kaldırmak amacıyla, sıkı sınırlar dahilinde, kullanıcı adını, de?i?iklik iceri?ini, ve/veya de?i?iklik ozetini saklamakta kullanılır. Gizleme fonksiyonunu bir de?i?iklik uzerine uygularken, bir revizyon metnini, bir katılımcının kullanıcı adını veya IP adresini, ve bir katılımın de?i?iklik ozetini veya bunların herhangi bir kombinasyonunu gizlemek mumkundur. Bu ilgili revizyonun (de?i?ikli?in) "gozetmen" yetkisi olan kullanıcılar dı?ında gorulebilmesini engelleyecektir. Bu sebeple normal hizmetlilerin uyguladı?ı silmeden farklıdır. Ek olarak, kullanıcı adını, eylem ve hedefi, veya, ad de?i?tirmeler ve engellemeler gibi herhangi bir aleni kayıt olayının kayıt ozetini gizlemek de mumkundur. Gozetmen yetkisine sahip kullanıcılar bir hesabı tamamen saklayabilirler ki bu hesabı kullanıcı listesinden siler ve ilgili adı gecti?i tum de?i?iklik ve olay kayıtlarında gizler.

Turkce Vikipedi'de, gozetmenlik, yani de?i?iklikleri gizleme yetkisi, belirli kullanıcılara verilmi?tir ve bu kullanıcılar, ancak a?a?ıdaki sıkı kriterler sa?landı?ında herhangi bir materyali gizleyebildikleri gibi birbirlerinin yetki kullanımlarını da gozlemlerler. Gozetmen olan kullanıcıların 18 ya?ın uzerinde olmaları ve Wikimedia Vakfı 'na ki?isel kimlik bilgilerini vermi? olmaları ?arttır.

Terminoloji [ kayna?ı de?i?tir ]

"Gozetim", yani ozgun formuyla "oversight" terimi (fonksiyon/arac icin kullanılan) daha onceleri de?i?iklikleri (revizyonları) cıkarmada kullanılan i?lev isminden turemi?tir: Extension:Oversight , ki ba?larda kasıt kayıt eri?iminin, i?levin kullanımının gozetimini sa?lamasıydı. "Oversight" yani gozetim i?levi gecici bir onlem olarak du?unulmu?tu; nitekim bu i?levin yerine gecen RevizyonSil sistemi oversight i?levinin sahip oldu?u bircok sorunu cozdu?u gibi (geri donulemezlik ve de?i?ikliklerin yanlı? hesaplara atfına yol acma gibi sorunlar dahil), orijinalde yer almayan yeni ozellikler de getirmi?tir (hesap ve kayıt gizleme dahil). Tarihsel sebepler dolayısıyla, halen, gizleme ozelli?ini kullanma yetkisi olan kullanıcı grubuna "gozetmenler" denilmektedir; gizleme i?lemine de "gozetim" (oversight) dendi?i olur.

Orijinal adıyla "RevisionDeleted" olan, "RevizyonSil" bazen RevDel veya RevDeleted olarak kısaltılabilir.

Gozetim ve RevizyonSil [ kayna?ı de?i?tir ]

Gizlemeye izin veren 2 durum vardır: Bunlar Gozetim (2006 yılından beri kullanımda) bir di?eri ise RevizyonSil (2009 yılından itibaren kullanımda). Genel olarak RevizyonSil tercih edilmekte ve Gozetimin bu durumlarda kullanımı genel anlamda onerilmemektedir.

Gozetim ve RevizyonSil'in Kar?ıla?tırılması [ kayna?ı de?i?tir ]

  Gozetim RevizyonSil
Faaliyet alanı Sayfa de?i?ikliklerini gizleyebilme Sayfa, dosya kayıt giri?leri ve kullanıcı isimlerini gizleyebilme.
Sayfa de?i?ikliklerindeki gizlilik Yapılan butun de?i?ikliklerin bir butun olarak tamamen silinebilmesi. Kullanıcı adı, duzenleme ozeti veya yazı, ki?i tarafından secilebilir. Gorunebilirli?i ve etkilenmemi? olu?unun bilgisi, gizlilik durumunu gerektirmez.
Sayfanın tamamının gizlenmesi Bircok sayfada birden fazla duzenleme yer almasına ra?men, sıradaki her duzenlemenin bir butunmu? gibi gizlenmesi. Ayrıca bir sayfanın son hali gizlenememekte. Sayfadaki tum duzenlemeler tamamen gizlenecek ?ekilde ayarlanır. Butun sayfa ve duzenlemelerde ihlal bulundu?u zaman, hızlı bir ?ekilde kullanıcı adı, duzenleme ozeti, ve yazılarda gizleme yapabilecek etkin bir kısayol tu?udur.
Bir sayfadaki sonuncu veya herhangi bir duzenlemenin gizlenmesi Sonuncu veya herhangi bir duzenleme gizlenemez. Sonuncu veya herhangi bir duzenleme gizlenebilir fakat; tum duzenleme icin bu yapılamaz.
Kayıt giri?lerinin gizlili?i Mumkun de?il. Kullanıcı adı, hedef ve nedenlerin her biri kayıt giri?lerinden gizlenebilir. Gorunebilirli?i ve etkilenmemi? olu?unun bilgisi gizlilik durumunu gerektirmez.
Sayfa isimlerinin gizlili?i Mumkun de?il. Mumkun. Sayfa herhangi bir olumsuzluk icermeyen bir ba?lık ta?ımalıdır. Bunun akabinde orijinal sayfa adı kayıttan gizlenebilir.
Kullanıcı adı gizlili?i Mumkun de?il. Silinmesi gereken bir kullanıcı adı gizlenebilir. Bu bir kullanıcıyı yasaklarken ortaya cıkan ek bir secenektir.
Gizliliklerin sayfa duzenleri uzerindeki sonucları Duzenleme daha once hic yapılmamı? gibi silinecek; sayfa gecmi?inde, linklerde ve kayıtlarda gorunmeyecektir. Bir duzenleme butun kayıtlarda normal bir ?ekilde gorunebilir; fakat, gizlenmi? kısım kullanıcılar tarafından ula?ılabilir de?ildir. Bu durumda giri?te bir sorun meydana gelir, ancak linkler Gozetmen ozelli?ini ta?ıyan kullanıcı tarafından kullanılabilirli?ine devam eder.
Duzenleme gecmi?i ve nitelikler uzerine sonucları Duzenlemelerden once ve sonrasındaki herhangi bir de?i?iklik, bir sonraki duzenlemede gorunecektir. Bunun sonucu olarak ozellik ve 'kusur' etkilenebilir. Okuyucular eski icerikleri goremez ve gecmi? bolumlerdeki bilgi kirlili?inden dolayı olu?abilecek anla?ılmama sorunu bu sayede azalacaktır.
Eski haline getirebilme Gozetim uzanımı bir 'geri dondurebilme' olana?ına sahip de?ildir. Gozetmen olan bir kullanıcı RevisionDelete ile 'geri dondurebilme' i?lemini yapabilir.

Temel farklılık: Gozetmen, sayfalara ait duzenlemeleri tamamen kaldırırken RevizyonSilici daha kontrollu bir ?ekilde aktiviteleri geri donu?umlu vaziyette, gecmi? bilgileri ve duzenlemeleri daha az kullanım dı?ı bırakıp i?lemleri yapar.

Politika [ kayna?ı de?i?tir ]

Wikimedia Vakfı'nın Gizleme politikası m:Hiding revisions sayfasında belgelenmi?tir.

Bu ozelli?in kullanımı sadece uc durum icin onaylanmaktadır:

  1. Aleni kılınmamı? ki?isel bilginin cıkarılması ; orne?in telefon numaraları, ev adresleri, i? yerleri veya kimliklerini aleni kılmamı? anonim veya takma adlı bireylerin kimlikleri. Ek olarak yanlı?lıkla oturum kapatıp de?i?iklik yaparak IP adreslerini istemeden ortaya cıkaran kullanıcıların yaptı?ı de?i?ikliklerin gizlenmesi de buna dahil edilebilir.
  2. Potansiyel olarak iftira niteli?i ta?ıyabilecek bilginin cıkarılması ; ya: a) Wikimedia Vakfı danı?manının tavsiyesi uzerine; ya da b) soz konusu ozne ozellikle bilginin gecmi?ten cıkarılmasını istedi?inde, durum nettir ve ilgili de?i?ikli?i gizlememek icin herhangi bir editoryal sebep bulunmaz.
  3. Telif hakkı ihlalinin cıkarılması ; Wikimedia Vakfı danı?manının tavsiyesi uzerine.

Gizlenmi? de?i?iklikler hizmetlilerce eri?ilemezler, fakat gozetmenlerce gorulebilirler ve e?er bir hata olmu?sa geri getirilebilirler.

Gizleme yaygın ve normal vandalizmde - fevkalade kotu ve saldırgan vandalizmde bile - yukarıdaki durumlardan biri soz konusu olmadı?ı sonucta kullanılmaz.

??leyi? [ kayna?ı de?i?tir ]

Eylemler [ kayna?ı de?i?tir ]

"Gozetmenlik" yetkisi olan kullanıcılar a?a?ıdaki eylemleri gercekle?tirebilirler:

  1. Gozetmenli?i kullanarak belirli sayfa de?i?ikliklerini (butun olarak) gizlemek.
  2. RevizyonSili kullanarak belirli sayfa de?i?iklikleri elemanlarını (metin, kullanıcı adı veya ozet de?i?ikli?inin hepsi veya herhangi birini) gizlemek veya gostermek (gizlemeyi geri almak).
  3. Kayıt girdilerini gizlemek veya gostermek (gizlemeyi geri almak).
  4. Engellerken kullanıcı adlarını gizlemek veya gostermek.
  5. Gizleme kayıtlarını (her arac icin bir tane) ve gizlenmi? materyali gozden gecirebilmek.

Gozetmenlik fonksiyonuyla gizlenen sayfa de?i?iklikleri geriye sayfa gecmi?inde herhangi bir iz bırakmazlar ve geri getirilemezler. RevizyonSil kullanılarak gizlenen de?i?ikliklerse sayfa gecmi?inde gorulebilir bir iz bırakırlar ve e?er durum gerektirirse geri getirilebilirler.

Kayıt [ kayna?ı de?i?tir ]

Gozetim ile gizlenen duzenlemeler buraya kaydedilir.

RevizyonSil ozelli?i, gozetmen ve hizmetliler tarafından kullanılabilir. Gozetmen olan kullanıcılar; RevizyonSil ozelli?ini, hizmetli eri?imi engellenmi? gizli tutulan bir eylemin secimi icin kullanılabilir ya da bir yoneticinin yapabilece?i gibi gorup de?i?tirebilirler. Yoneticiler bunun en son haline eri?im hakkına sahiptir. Bu nedenle; yapılan eylem, gizlilik kaydı veya silme kaydında kayıt altına alınmı? bulunmaktadır.

  1. Hizmetlilerin eri?iminin de dı?ında tut secene?i ile gizlenmi? olan sayfa duzenlemeleri ve kayıt altına alınmı? eylemler gizleme kaydına kayıt edilir.
  2. Hizmetlilerin eri?iminin de dı?ında tut secene?i ile gozetmen veya bir hizmetli tarafından silinmemi? olan sayfa duzenlemeleri ve kayıt altına alınmı? eylemler silme kaydında kayıt edilir.
  3. Listelerden kullanıcı adını gizle secene?i ile bloke edilmi? hesaplar, gizlilik kaydında kayıt altına alınır.

Kayıtlar, kimin kaldırdı?ı, ne zaman, hangi sayfadan ve yapılan bir yorum ?eklindedir. Onceki yapılan duzenleme ile gizlenmi? olan bir duzenleme arasındaki farkı kar?ıla?tıracak bir ba?lantı mevcuttur.

Gorunum [ kayna?ı de?i?tir ]

E?er De?i?iklikSil bir o?e uzerinde "gizleme" modunda uygulanmı?sa (yani de?i?ikli?in veya kayıt girdisinin bazı bolumleri hali hazırda gizleme yoluyla redakte edilmi?se), " del/undel " yani " sil/siligerial " metni kalın harflerle gozukur. Aksi takdirde normal yazı tipiyle gozukur.

Gozetmenlik kullanımı kahyalar tarafından gozetmenlik politikasının kuralları ı?ı?ında verilir.

Gozetmenler yasal olarak en az 18 ya?ında olmalı ve bunu gozetmen politikasında yer aldı?ı gibi Wikimedia Vakfı'na bildirmek zorundadırlar.

Kahyalar, butun Wikimedia projelerinde gozetmenlik rolunu ustlenebilirler. Yerel bir projede en az 2 gozetmen pozisyonunda bulunan kullanıcı olmalıdır ya da hic bulunmamalıdır. Bunun nedeni ise birbirleriyle ileti?im halinde olma ve birbirlerini de denetlemeleri gereksinimidir. E?er bir gozetmen kullanıcı kalırsa di?er gozetmen kullanıcının yerine yeni bir gozetmen kullanıcı secilmeli ya da kalan gozetmen kullanıcı da gorevi bırakmalıdır.

Gozetmenler, hakem kurulu olmayan Wikimedia projelerinde topluluk tarafından fikir birli?i sa?lanarak secilir. Adaylar, ba?vurularını yaptıktan sonra fikir birli?i sa?lanması halinde (olumlu-olumsuz oylamalarda en az %70-80 oran ya da secim duzeninde oylamalarda en yuksek oy sayısı) eri?imi Meta uzerindeki Steward requests/Permissions sayfasında talep etmeli ve toplulu?un kararının yer aldı?ı sayfaya verilmi? bir ba?lantıyı da eklemelidir.

Gozetmenler [ kayna?ı de?i?tir ]

Guncel listeye buradan ula?abilirsiniz.


  1. ^ Etkinlik sutunu, gorevlilerin son 30 gun icinde gercekle?tirdi?i i?lem sayısına gore etkinlik durumunu gostermektedir. 0-4 i?lem "etkin de?il", 5-49 i?lem "yarı etkin", 50 ve uzeri i?lem ise "etkin" ile ifade edilmi?tir.

Tarihce [ kayna?ı de?i?tir ]

Kullanıcı:DoğuKullanıcı:Vito GenoveseKullanıcı:TaysinKullanıcı:EldarionKullanıcı:Elmacenderesi

Yardım iste [ kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bakınız [ kayna?ı de?i?tir ]