1934 сыл.

Туох буолбута [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• ?л??н нэ?илиэгэ уонна улуу?а т?р?ттэммиттэр.
• Ленинград университетыгар Спиридонов Н. И.?Тэки Одулок , дь?кээгир суруйааччыта кандидат диссертациятын к?м?скээбит.

Кулун тутар [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Кулун тутар 26 ? Британия?а суоппардар эксээмэн туттарар буолбуттар.

Муус устар [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Муус устар 16  ? Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа диэн бочуоттаах аат олохтоммут.

Бэс ыйа [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Бэс ыйын 29 ? Саха АССР Норуотун хамы?аардарын Сэбиэтин (СНК) ≪Учууталлар ??рэхтэрин кэтэхтэн ?рдэтинэр институуттарын тэрийии ту?унан≫ диэн уураа?а тахсыбыт.

Атырдьах ыйа [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Атырдьах ыйын 7 ? ССРС-ка "Судаарыстыба баайын дуолун хорон сиэ?ин ту?унан" сокуон ылыныллыбыт, ону тэ?э о?олор 12 саастарыттан холуобунай эппиэтинэскэ ?рд?к? миэрэ?э тиийэ тардыллыахтарын с?б?н ту?унан ыйаах тахсыбыт.

Алтынньы [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Алтынньы ? Дьокуускайга Уобаластаа?ы балыы?а диьэтэ тутуллан б?пп?т.
• Алтынньы 8 ? Дьокуускайга Педагогическай институт а?ыллыбыт, били??итэ ? М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Или??и федеральнай университет . Институт бастакы дириэктэринэн Иван Жегусов буолбут.

• Алтынньы 14 ? Главсевморпуть салалтатын бирикээ?инэн Дьокуускайга ?л??нэтээ?и Авиагруппа тэриллибит.
• Алтынньы 16 ? Кытай хомуньуустара аатырбыт ≪У?ун Айаннарын≫ са?алаабыттар. Кытай со?уруутугар ?ст??х т?г?р?йб?т элбэх оройуоннарынан тар?анан олорбут хомуньуустар бары мустан хайалаах, ыарахан суоллаах-иистээх сирдэринэн Кытай хотутугар к?сп?ттэр. Мао Цзэдун Кы?ыл Аармыйата Со?уруу Кытайтан ара?арыгар 86 000 ки?илээх эбит, онтон биир сылынан Хоту Кытайга тиийэригэр 4 000 ки?и эрэ ордубут.

Ахсынньы [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Ахсынньы 1 ? Ленинградка Политбюро чилиэнин Сергей Кировы ?л?рб?ттэр. Сталин бу т?бэлтэни Улахан Террору са?алыырга сылтах о?остубута.
• Ахсынньы 2 ? ахсынньы 11 ? Сэбиэскэй суруйааччылар Бастакы б?тт??н Саха сиринээ?и кэмпириэнсийэлэрэ буолбут. Тэрийэр кэмитиэти Амма Аччыгыйа салайбыта ^[1] . С?р?н дакылааты ВКП(б) Саха сиринээ?и обкуомун иккис сэкиритээрэ Николай Окоемов о?орбута, К?л?мн??р, ?кс?к?лээх уонна Алампа айымньыларын кириитикэлээбитэ, ол эрээри кинилэр айар ?лэлэрин чинчийэр ту?алаа?ын ыйбыта.
• Ахсынньы 7 ? Илин Сибиир кыраайыттан араарыллан Красноярскай кыраай олохтоммут. Горькай кыраайыттан (1932 сыллаахха диэри ? Алын Новгород кыраайа, нууч. Нижегородский край ) Кировскай кыраай араарыллан ??скээбит.
• Ахсынньы 7 ? Кировскай , Омскай уонна Оренбург уобаластар баар буолбуттар, ону кытта Илин Сибиир кыраайыттан араарыллан Красноярскай кыраай тэриллибит. Бу кэм?э Дьэ?иэй уонна Таймыыр сахалара Саха сириттэн тэйитиллибиттэрэ.
• Ахсынньы 17 ? Турция?а ким да?аны ≪ Атат?рк ≫ диэн араспаанньаны ылыа суохтаа?ын ту?унан сокуон тахсыбыт.

• Ахсынньы 20 ? Мордовия АССР тэриллибит. Бу иннинэ Мордовия автономиялаах уобала?ын бы?ыытынан Куйбышев кыраайыгар киирэрэ (билигин Самаара уобала?а ). Сэбиэскэй кэм?э икки уруулуу гынан баран бэйэ-бэйэлэрин ?йд?сп?т эрзя уонна мокша омуктары биир омук дииллэрэ, мордва диэн ааттыыллара, ол дьон тылларын билбэт сыдьааннара билигин да мордваларбыт дэнэллэр.

Т?р??б?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Тохсунньу 4  ? Зураб Церетели ? Сэбиэскэй Сойуус уонна Арассыыйа живописе?а , скульптора , дизайнера, педагог, профессор. 1997 сыллаахтан Арассыыйа художестватын академиятын бэрэсидьиэнэ.
• Тохсунньу 12  ? Николай Иванов  ? 1959-1990 сылларга тохтобула суох Амма улуу?ун оскуолаларыгар дириэктэрдээбитэ, Саха ?р?сп??б?л?кэтин ?т??лээх учуутала.
• Тохсунньу 18 ? Вениамин Миронов (1989.10.17 ?лб.) ? ?л??х?мэ Бастакы Н??р?ктээйититтэн т?р?ттээх суруналыыс, хо?оонньут, ССРС Суруйааччыларын Сойуу?ун чилиэнэ.

• Олунньу 12 ? Слепцов Будимир Дмитриевич
• Кулун тутар 1 ? Тобуроков Николай Николаевич - лингвист учуонай, литература критига, филология билимин дуоктара.
• Кулун тутар 1 ? Томскай Иннокентий Егорович (01.03.1934?19.09.2001) ? саха биллиилээх учуонайа, экономика билимнэрин доктора.
• Кулун тутар 5 ? Петрова Тамара Ивановна , саха тылын чинчийээччи, педагогическэй ноуука кандидаата, СГУ профессора, общественнай диэйэтэл.
• Кулун тутар 9 ? Юрий Гагарин т?р??б?т, бастакы куйаардьыт(космонавт) (?лб. 1968 )
• Кулун тутар 14 ? Федора Петровна Егорова (1934?2004) ? Саха сирин бастакы идэтийбит дьахтар-суруналыы?а, " Кыым " ха?ыат тутаах эрэдээктэрэ

• Муус устар 16 ? Петр Васильев , Саха АССР ?т??лээх агронома, Билим?э уонна тиэхиньикэ?э С? Судаарыстыбатын бириэмийэтин лауреата, ???ээ Б?л?? улуу?ун Ытык олохтоо?о, тыа ха?аайыстыбатын билимин хандьыдаата.

• Муус устар 22 ? Аввакумов Петр Денисович ? суруйааччы, литератураны ырытааччы
• Бэс ыйын 11 ? Скрябин Сольскай Васильевич - сибээс ветерана
• От ыйын 1 ? Ч?рк??хх? Протодьяконов Василий Никитич т?р??б?т ? С? ??рэ?ириитин ?т??лээх ?лэ?итэ, литературовед, литературнай критик.
• Атырдьах ыйын 19 ? Климовскай Игорь Владимирович , ирбэт то?у чинчийэр учуонай.
• Атырдьах ыйын 22 ? Яковлев Василий Васильевич (22.08.1934?26.01.1994) ? поэт, суруйааччы, тылбаасчыт.
• Бала?ан ыйын 6 ? Ойунская Сардана Платоновна (06.09.1934?13.07.2007) ? фольклорист, литературовед, тыл ??рэ?ин хандьыдаата.
• Бала?ан ыйын 13 ? Чертов Юрий Алексеевич - нуучча суруйааччыта. С? култууратын ?т??лээх диэйэтэлэ.
• Алтынньы 20 ? Федоров Егор Васильевич (20.10.1934 - 09.10.1987) - филологическай билим кандидата.
• Сэтинньи 8 ? Мочанов Юрий Алексеевич , археолог.
• Ахсынньы 20 ? Лебедев Василий Дмитриевич (1934 - 1982), эбээн поэта, филолог.
• Ахсынньы 21 ? Билюкина Алла Афанасьевна , литературовед, филология доктора.
• Ахсынньы 28 ? Мостахов Семен Егорович (1934-1993) - география билимин хандьыдаата, саха географиятын билимигэр биллэр-к?ст?р суолу хаалларбыт учуонай,

?лб?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Кулун тутар 31 ? Шадрин Р.И. ( 1893 ? 1934), ЯЦИК бэрэсэдээтэлин солбуйааччыта.

• Бэс ыйын 29 ? Э. К. Пекарскай , саха тылын элбэх сыллар усталарыгар ??рэппит, сахалыы-нууччалыы тылдьыт ааптара .
• Алтынньы 30 ? Иванов Алексей Андреевич - К?ндэ ( 1896 ? 1934), прозаик, драматург.

1. ↑ Материалы первой всеякутской конференции советских писателей: (2-11 декабря 1934 года) / Н. Е. Мординов. ? Якутск: Якутское государственное издательство, 1936. ? 161 с. ? 4200 экз.