Martynika

Martinique

Departament zamorski
Herb Flaga
Hymn : La Marseillaise (Marsylianka)
Pa?stwo	Francja
Siedziba	Fort-de-France
Data powstania	1783
Zarz?dzaj?cy	Jean-Christophe Bouvier
Zarz?dzaj?cy	Alfred Marie-Jeanne [1]
Powierzchnia	1128 km²
Populacja  (2018) ? liczba ludno?ci	371 246
? g?sto??	329 os./km²
Numer kierunkowy	+596
Strefa czasowa	UTC -4
J?zyki urz?dowe	francuski
Poło?enie na mapie
Poło?enie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodro?ach
Strona internetowa

Martynika ( fr.   Martinique ) ? departament zamorski Francji ^[2] , zajmuj?cy karaibsk? wysp? o tej samej nazwie, poło?on? w archipelagu Wysp Nawietrznych w Małych Antylach , mi?dzy dwoma niezale?nymi pa?stwami Dominik? na połnocy i Saint Lucia na południu.

Geografia [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Geografia Martyniki .

Martynika to gorzysta wyspa pochodzenia wulkanicznego . Spo?rod kilku jej wulkanow najbardziej znany a zarazem najwy?szy to Montagne Pelee (1397 m n.p.m.). Podczas erupcji 8 maja 1902 r. gor?ca chmura wulkaniczna zniszczyła całkowicie nadmorskie miasto Saint-Pierre . Zgin?ło wowczas 30 tysi?cy osob. Ostatni wybuch tego wulkanu miał miejsce w 1929 .

Na wyspie panuje klimat rownikowy wilgotny ze ?rednimi temperaturami 24-28 °C. ?rednie roczne sumy opadow wynosz? od 1250 mm na wybrze?u po 5000 mm we wn?trzu wyspy.

Na ?yznych glebach wulkanicznych rosn? bujne lasy rownikowe , cho? wyst?puj? tu rownie? gatunki drzew sprowadzone z Europy. Na wybrze?ach spotyka si? ro?linno?? namorzynow? .

Przyroda [ edytuj | edytuj kod ]

Na terytorium zaobserwowano 1325 gatunkow rodzimych zwierz?t, w tym a? 105 wyst?puj?cych endemicznie , natomiast 9 uznano za wymarłe ^[3] - do nich nale?? Amazona martinicana , Ara guadeloupensis , Capitellum metallicum , Incerticyclus cinereus , Incerticyclus martinicensis , Leiocephalus herminieri , Leptodactylus fallax , Megalomys desmarestii oraz Tityus exstinctus ^[4] . Z kolei 117 gatunkow zwierz?t zostało introdukowanych lub ich pochodzenie nie jest znane (13 z nich ma status gatunku inwazyjnego ). Ponadto odnotowano wyst?powanie jednego gatunku grzybow ( Agaricus fiardii ). Zarejestrowano tak?e 1791 gatunkow rodzimych ro?lin, z czego 36 to endemity ^[3] . Tymi endemicznymi gatunkami ro?lin s? Acrocomia aculeata , Aechmea reclinata , Aechmea serrata , Anthurium lanceolatum , Ardisia magdalenae , Arthrostylidium obtusatum , Besleria coriacea , Besleria lanceolata , Buxus subcolumnaris , Calathea martinicensis , Charianthus nodosus , Coccoloba caravellae , Comocladia martinicensis , Comocladia undulata , Croton martinicensis , Cybianthus dussii , Drypetes dussii , Eugenia gryposperma , Eupatorium medullosum , Inga martinicensis , Lobelia conglobata , Metastelma martinicense , Myrcia martinicensis , Operculina leptoptera , Oreopanax ramosissimus , Palicourea martinicensis , Philodendron dussii , Pilotrichum luciae , Piper martinicense , Pitcairnia spicata , Pouteria martinicensis , Rondeletia martinicensis , Schefflera urbaniana , Staphidiastrum latifolium , Vanilla pleei oraz Verbesina leprosa ^[5] . Ponadto 197 gatunkow zostało sztucznie wprowadzonych lub ich pochodzenie nie jest znane ^[3] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Wyspa została odkryta przez Krzysztofa Kolumba , ktory w 1502 roku podczas swojej czwartej podro?y do Ameryki na krotko przybił do brzegu w okolicach dzisiejszego Le Carbet . Nazwa "Martynika" jest modyfikacj? okre?lenia "Madinina" ('wyspa z bujn? ro?linno?ci?' w j?zyku Karaibow ) ^[6] i nie ma zwi?zku z imieniem Martyna .

Pierwsi francuscy osadnicy pojawili si? jednak dopiero w 1635 roku. Od tego czasu wyspa pozostawała nieomal nieprzerwanie w r?kach Francuzow. Podczas wojny siedmioletniej w latach 1756-1763 i wojen napoleo?skich w latach 1794-1815 znajdowała si? pod brytyjsk? okupacj?. Francuscy plantatorzy sprowadzali na wysp? niewolnikow do pracy przy trzcinie cukrowej . Uzyskali oni wolno?? dopiero w roku 1848 . Tworz? oni swoist? kreolsk? kultur? wyspy.

W 1946 roku Martynika uzyskała status departamentu zamorskiego Francji. Z inspiracji rewolucyjnych władz kuba?skich od drugiej połowy lat 60. XX wieku zacz?ły działa? na wyspie ugrupowania o orientacji lewicowej, ktorych celem jest niepodległo?? wyspy. W latach 70. i 80 cieszyły si? poparciem nawet kilkunastu procent Martynika?czykow. Ugrupowania te do ko?ca lat 80. XX wieku zorganizowały ł?cznie kilkana?cie demonstracji niepodległo?ciowych. By rozładowa? społeczne napi?cie, władze francuskie w roku 1982 zdecydowały si? na ograniczone reformy decentralizacyjne i samorz?dowe. W ich wyniku Martynika, b?d?c departamentem zamorskim Francji, uzyskała rownie? status regionu . Z bud?etu centralnego Francji wydzielono znaczne ?rodki na rozwoj tego biednego i przeludnionego terytorium. W 1998 roku wyspa uzyskała dodatkowe, ograniczone uprawnienia autonomiczne, m.in. powołano do ?ycia Rad? Regionaln?. W efekcie ??dania niepodległo?ciowe osłabły (popiera je 2-4% obywateli). Skuteczno?? działa? władz francuskich potwierdziły wyniki referendum z 7 grudnia 2003 roku: przy frekwencji wynosz?cej 43,94% uprawnionych 50,34% głosuj?cych (minimalna wi?kszo??) opowiedziało si? za politycznym i administracyjnym status quo wyspy (departament i region zamorski Francji ? DOM i ROM). Za autonomi? wewn?trzn? w ramach tzw. zbiorowo?ci zamorskiej (collectivite d’outremer) na wzor innych francuskich terytoriow zale?nych ( Majotty , Polinezji Francuskiej , Saint-Barthelemy , Saint-Martin , Saint-Pierre i Miquelon oraz Wallis i Futuna ) głosowało 49,52%. Martynika, jako integralna cz??? Republiki Francuskiej, jest członkiem Unii Europejskiej (jest jej regionem peryferyjnym ).

Ustroj polityczny [ edytuj | edytuj kod ]

Martynika ma jednocze?nie status departamentu i regionu administracji Francji, co oznacza, ?e jej przedstawiciele we francuskim Zgromadzeniu Narodowym wybierani s? bezpo?rednio w wyborach. Na czele wyspy stoi prefekt , ktory zarz?dza rad? generaln?. W 2003 roku pojawił si? projekt poł?czenia administracji regionalnej i departamentalnej, ale został on odrzucony podczas referendum .

Departament Martyniki dzieli si? na 34 gminy (fr. commune ).

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Demografia Martyniki .

Znacz?ca wi?kszo?? mieszka?cow wyspy (90%) to osoby pochodzenia afryka?skiego i afryka?sko-biało-india?skiego, ludno?? biała stanowi 5% mieszka?cow a osoby pochodz?ce z Chin i Azji mniej ni? 5% ^[7] .

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center ^{[8] [9]} :

• katolicy ? 84,6%,

    Osobny artykuł: Metropolia Martyniki .

• protestanci ? 9,6%:
  • adwenty?ci dnia siodmego ? 5,8% ^[10] ,
  • zielono?wi?tkowcy ? 2% ^[10] ,
• inni chrze?cijanie ? 2,3%, (gł. ?wiadkowie Jehowy )

    Osobny artykuł: ?wiadkowie Jehowy na Martynice .

• brak religii ? 2,3%,
• muzułmanie ? 0,2%,
• hindui?ci ? 0,2%,
• tradycyjne religie plemienne ? 0,2%,
• inne religie ? 0,6%.

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

Gospodarka wyspy opiera si? na dwoch sektorach: rolnictwie i turystyce . Uprawy maj? głownie charakter plantacji , produkuj?cych głownie na potrzeby eksportu trzcin? cukrow? , banany i kwiaty egzotyczne. Ponadto na potrzeby miejscowej ludno?ci uprawia si? bataty i maniok . Pewne znaczenie ma hodowla zwierz?t . Za to słabo rozwini?te jest le?nictwo i rybołowstwo .

Martynika?ski przemysł ogranicza si? głownie do przemysłu cukrowniczego, ktoremu towarzyszy destylacja rumu .

Wysp? najcz??ciej odwiedzaj? oczywi?cie tury?ci z Francji, a tak?e ze Stanow Zjednoczonych . Z tymi dwoma krajami Martynika ma regularne poł?czenia lotnicze z portu w Le Lamentin , koło Fort-de-France .

Głownym partnerem handlowym Martyniki jest Francja.

Emisja gazow cieplarnianych [ edytuj | edytuj kod ]

Emisja rownowa?nika dwutlenku w?gla z Martyniki wyniosła w 1990 roku 1,191 Mt, z czego 0,944 Mt stanowiła emisja dwutlenku w?gla. W przeliczeniu na mieszka?ca emisja wyniosła wowczas 2,633 t dwutlenku w?gla. Od tego czasu emisje wahaj? si?, przy czym do?? du?y wzrost nast?pił w 2012. Głownym ?rodłem emisji przez cały czas była energetyka. W 2018 emisja dwutlenku w?gla pochodzenia kopalnego wyniosła 2,456 Mt, a w przeliczeniu na mieszka?ca 6,377 t ^[11] .

Martynika

Porty lotnicze na Martynice

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Zamieszki we francuskich departamentach zamorskich (2009)
• gminy departamentu Martynika

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Prefektura Martyniki
• Fotografia podro?nicza ? Martynika ? zdj?cia i informacje