??????
?????
??? ????? ?? ??????? ????? ???????? ?? | ?????? ?? ???????? ?? ???? ??? ????? ???? ?? ??????? ?? ???? ??
???????
??
??????
??
??????
?? ?????? ????? ???? ?????? ?? ??????????????
???????
?????? ???? ?????? ?? ?????? ?? ???????? (??????) ??? ???-??????? ?? ??? ??? ?? ?? ?? ???? ???????? ???? ?????? ???? ??? ?
?????? ???????? ????? ?? ????? ?????? ??? ????????? ?? ????? ???? ?? ?? "??????????? ????????? ??????" ?? ???? ????? ???
????? ???? ???? ???????- ???????? ?? ??? ???? ???????? ???
'?????? ???? ?????? ?? ???????? ?? ( ????????? ???????? ????), ???? ?????-????????? ??? ???? ??????? ??????? ???? ??? ( ?????? ????????? ??????? ??? ???? ???? ???????), ?? ?????? ??? ???? ?? ?????? ???( ??????????? ??????)?
??????
??
?????
?????? ?? ??
?????? ??????????
??
???? ?????
??
??????
?? ??? ???? ??? ?? ????? ?????? ????? ??? ?? ??? ???????? ?????????- ???? ??????, ???? ?????? ??
???????
?? ????? ??? ?? ?? ?????? ?? ????? ?? ?? ?? ??? ?? ????? ??? ???? 2500 ?????? ?? ?????? ??? ???? ????
[1]
?? ??? ?? ???? ?????? ?? ?? ??????
?????? ????
?? ????? ?? ?? ?? ?? ???????
??????
?? ???? ?? ?? ??? ?? ??? ????? ????????? ?? ????? ???? ?? ???? ?????? ?????? ?? ??? ?????? ?? ?????? ?????? ??? ???? ?? ?????? ??????? ???
?????
????????? ????? ??? ?????? ????? 7 ????? ?? ?????? ??? ???? ???? ?? ??? ???-
?????????
,
???????????
,
????
,
?????
,
?????
,
???
??
????????
?
????? ?? ??????? ???? ????? ??????? ?????? ??? ?? ????? ???? ????? ?? 100 ???????? ?????? ??? ?????? ?? ???? ??????? ???? ????? ?? ???????? ????
????? ???????
?????? ?? ?? ?? ???? ??? ?????? ??? 100 ?? ?????? ????? ???? ??? ?? 8848.86 ???? ?? ???? ???? ?????? ?? ??? ?????? ?????? ??? ???? ?????????? ???????? ?????,
??????????
, ???????, ????, ???????, ??????, ?????????, ????,
????????
, ?????, ???????? ??
????????
???
[2]
?????? ?????? ??? 15 ???? ?? ??????
?????
??? ?? 12 ???? ???? ???????? ??? ???? ??? ???? 72 ???????? ????
??????? ?????
????? ?? ????? ???? ???? ????? ??? ?????? ?? ??? ?????? ?????? ??? ????? ??? -
?????
,
????
,
???????????
??
???????
?
??-??????? ?? ?????????? ?? ?????? ?? ????-??????????? ??????? ?? ?????? ????? ?? ?????? ?? ??? ??? ?????? ?? ??????? ??? ????? ?????? 650 ??? ???? ????? ??? ?? ?? ???? ?????? ?? ?????? 450 ??? ???? ?????
[3]
?????? ??? ??? ???????????? ??????? ???? ?? ??? ?????
????????
,
????????
,
????????
,
?????
,
??? ??????
,
??????
,
?????
,
????????
???
??????
,
????????
?????? ???? ?????? ?????
????
??? ?? ???? ?????? ????? ?? (????:10.25)?
[4]
?????? ?? ???????
???? ?? ?????? ?? ???? ???
?????
??? ?? ???? ?????? ??? ?? ?? ????? ?? ???? ???? ??? ?? ?? ????? ?? - ????? ?? ???? ??? ??? ???? ????? ??? ??????????? ?? ?????? ??? ??????????????? ??? ?? ?? ?? - ???? ?? ? ????? ?????? ?? ????? ?? - ????? ?? ????? ???? ??? ?? ?????? ?????? (??????, ?????, ????, ??? ???) ????? ???? ??? ??? ???? ??? ? ?? ?? ????? ?? - ???? ?? - ????? ?? ?? ?????? ?? ???? ?? ?????? ????? ??? ????? ???? ???? ?? ???? ???? ??? ??? ?????? ??? ?? ???? ??? ???? (???) ????? ???? ?? ??? ??????? ?? ?? ???????? ?? ??? ??? ???? ?? ???? ?? ??? ? ??? ?? ?????? ?????? ???? ??? ?? ??????? ??? ????? ???? ????? ???????? ?? ??????? ??? ?????? ?? ?? ?????? ?? ??? ?? ???? ???? ????
[5]
Krishan:Bawliya
?????? ?????
?? ?? ??? ??
???? ??????
?? ?????? ?????????? ?? ???? ??? ??, ??? ?????? ?????? ??? ?? ???? ???? ?????? ?? ?????? ?????? ?? ??? ?? ?? ???? ???? ??? ????? ?????? ??? ?? ???? ?????? ?? ??? ??? ?????? 80 ?? 100 ???????? ?????? ??? ???? ??? ??? ???? ??? ????? 1628 ???? ?? ???? 3000 ???? ??? ???? ?????? ????? 4500 ???? ???
[6]
??????
???????
?? ?? ?????? - ??? ??? ??? ?? ??? ?? ??? ??, ????? ???????? ???? ?? ?? ???? ??? ?? ??????? ????????? ?? ??? ?????? ?? ???? ???? ??????? ???? ??????? ??? ?????? ?? ????? ?? ???? ???? ????
????? ???????
??
??
?? ????? ?? ???? ???? ???
?????
??? ??? ??????? (???? ?? ?????? ?? ???), ??????? ??? ??????? ?? ??????? ??? ?????????? (??????? ?? ????) ???? ???? ?????? ????? ?? ?? ???? ?? ??? '?????????' ??? ?? ????
?????????
?? ????????? ????? ??? ????? ??? ???? ????? 13,731 ??? ??? ???
??????
?? ???? ????
[6]
?????? ???? ?? ??????
????
-
???????????
?? ????? ?????? ?? ??? ?? ?????? ?? ????? ??? ?????? ?? ????????? ??????? ??? ?? ????? ??? ????? ??????? ???? ???? ?? ??????? ??? ????? ?????? ??? ?????? ??? ?? ????? ??? ???? ?? ?? ????? ?? ?????? ?? ?????? ?? ???? ???? ??? ?? ?????? ????? ???? ????
??????
,
????
?? ?????? ?? ??? ?? ???? ?? ?? ?????? ?? ????? ??? ?? ???? ???? ?? ????
????
,
????
,
????
,
?????
,
????
,
????
,??? ?? ??? ???? ?? ???????? ???? ???? ?????? ???? ????
[7]
?????? ?? ???????? ?? ???????? ???? ?? ???????? ???????? ??
????? ??????????
???????? ?????? ?? ???? ??? ???? ?????? ????? ?? ?? ?? ????? ?????? ?????? ????????????? ???? ????? ???????? ?? ?????? ?? ?? ??????? ?? ??? ??? ?? ????? ?????? ?? ??? ?????? ????? ?? ??? ?? ???????????? ?????? ???????????? ???? ?? ?????? ????? ?? ?? ????
[8]
.
???? ?????????? ??? ??? (840 ??? ???? ?????) ?????? ????? ?? ???? ?? ????? ?? ?? ??? ??????? ?? ?? ?????? 6000 ?????? ?? ???? ?? ???
????????? ?? ?????? ??????? ?? ??? ?? ????? ??????? ????? ?? ???????? ?? ???? ?? ??? ?? ???????-??????? ?? ??????????-?????????? ????? ??? ??? ??? ?? (650 ??? ???? ?????)
????????? ??????
?? ???? ????
?? ?? ???? ?? ?? ?????? 2500 ???? ?? ????????? ?????? ?? ???? ?? ???? ???
??? ?? ?????? ????? ?? ?????? ?????? ?????? 45 ??? ?? ????? ???? ?? ?????? ?? ?????? ???? ??? ??? ???? ???
?? ????? ?? ???? ?????? ?? ??? ????????? ?? ???? ???-??? ??? ??? ??? ????? ???? ????? ?? ?????? ?? ?? ??? ?????? ???? ???? ??????, ??? ???? ?????? ?? ???? ??? ??? ??????? ?? ???? ????
[16]
?????? ????? ?????? ?? ??? ????? ????????? ?? ??? ??? ??????? ???? ???? ?? ?? ????????? ??? ?????? ??? ?? ???? ?? ???? ??????? ?? ??????????? ?? ???? ?? ?? ????? ?? ???????? ???? ???? ????
[18]
???? ???? ?????? ???? ?? ?? ???? ?????? ?? ???? ???? ???? ??? ?? ??? ????????? ???-
[19]
- (?) ???-??????,
[5]
- (?) ???? ??????
- (?) ???? ??????
- (?) ????????
??? ??????
???? ?????? ?????? ?? ????? ?????? ?? ???? ???, ?? ?????? ?? ???? ??????? ?????? ??? ?? ??????? ??????, ?????? ?????? ?? ????? ?????? ?? ??? ??? ?????? ?? ????? ????????? ?? ?????? ?? ??? ????? ??? ???? ??????? ????? ???? ?? ??????? ?? ??? ??? ???? ??? ?????? ???? 40 ???? ??? ?? ?????? ?????-?????-???-???? ???? ????? ?????? ?????? ?? ???? ?? ??? ???
[20]
???? ??????
???? ???????? ?? ??? ???? ?? ?????? ?? ???? ???? ?????? ??? ???? ????? ???
?????? ?????
???? ???? ?? ?? ???????? ??? ?????? ???? ???????? ?? ??? ??? ???? ????????? ?? ?????? ?? ?????? ????? ?? ??????? ??? ?????? ?? ??????? ?????? ?? ??? ?? ?????? ???? ???? ??? ?????? ?? ???????? ??????? ?????, ????????, ???????, ????????? ?? ????? ???? ??????? ??? ?????? ?? ?????? ???? ?? ?????? ????? ????????? ????? ?????? ???? ?????? ?? ??? ??? ??????? ??????
?????
??? ?????? ?? ????? ????????? ?? ????? ?? ??? ??? ????
[6]
???? ??????
?????? ?? ?????? ??? ????? ??? ???? ?????? ?? ???? ?????? ?? ??? ?? ???? ?? ???? ??????? ???? ???? ?? - ?????? ???
??????? ????
?? ????? ???
?????????
????? ?????-?????? ??? ???
??? ?????
, ?????? ???
???????
,????????? ??? ??????? ?? ????????? ??? ????? ???
??????? ??????
?? ??? ??? ???? ???? ???
??????? ??????
?? ????? ?????? ?? ?? ?????? ?? ???? ???? ???? ???? ??? ?? ?? ???? ???? ???
?????? ?????
??
?????
?? ??? ?? ??????? ?? ???? ???? ?????? ?? ??? ???????? ???? ???? ??? ??????? ??? ????,
??????
??
????
????????? ??????? ?? ?? ??? ???? ??????? ?? ???? ?????? ?? ???
???
??????? ???? ???? ????
[21]
?? ????? ????? ?? ?????? ?? ??? ??????? ???????? ??? ????? ??
[18]
:-
- ?????? ??????
-
?????? ???
??
????? ???
?? ??? ?? ???
- ?????? ??????
- ????? ??
???? ???
(
????
) ?? ??? ?? ???
- ????? ??????
- ???? ??? ??
?????? ???
?? ??? ?? ???
- ??? ??????
- ?????? ??? ??
??????????? ???
?? ???? ?? ?? ???
?????? ????? ????? ?????????, ?????? ?? ?????????? ?????? ?? ?????????? ???
[22]
[23]
?????? ????? ?? ????? ? ???? ???? ????? ?? ????? ?? ???? ??? ????? ???? ????? ?? ???? ??? ??????? ?? ??????? ????????? ?? ??? ?????? ?? ???? ???? ??????????? ??????? ?? ?? ?????
??????
?? ?? ???????? ???? ??? ???? ????? ?? ??????? ???????? ???? ?? ???? ??:
- ?????? ???? ?? ????? ?? ??????-????-??????????? ?? ????? ?????? ?? ???? ??? ????? ????????? ?? ??????? ???
- ?????? ?? ???? ???? ?????
??????? ?????
?? ????????? ?? ???? ??? ???? ??
??????
?? ???? ?? ?? ?????????? ???????? ???? ?? ??? ??? ????? ???? ??? ?????? ?? ????? ????? ????????? ?????????? ????
???????????
?? ??? ?? ?????? ?????????? ?? ?????? ??? ???? ????? ???? ?? ????? ????
[23]
- ?? ????? ?????????
??????? ?????
?? ????? ??? ????? ?????? ???? ?? ??????? ???
??????? ?????
????? ??? ??? ?? ?? ??????? ?? ???????? ?? ???????????? ????? ?? ?? ?????? ????
- ?????? ?? ???????? ?? ?? ???? ?? ????? ??? ??
?????? ??????????
?? ?? ????????? ??? ?? ???? ?? ?????? ???????? ?????? ???? ???? ?? ??
???? ????
?? ????? ??? ????? ???, ?????? ?? ????????? ??? ????????? ?????? ?? ?????? ????????? ???????? ?????? ????? ????? ???
- ?????? ?? ????-?????? ??????????? ????????? ?? ????
?????
????????? ?????? ?? ????? ??? ????? ????, ?????????, ????? ?? ?????????? ?? ?????????? ?? ?????? ?????? ???? ????
- ?? ????????
?? ??? ??? ??????? ???????? ?????? ????? ???? ??????? ?? ????????? ???? ?? ????? ?? ??? ??? ????? ????? ?????? ????? ???
- ???? ????? ??????? ???? ????? ????, ??????? ?? ?????????
- ?????? ?? ??? ??? ?????? ?? ????? ?? ??????? ???? ??????? ??? ???? ??? ???? ??????? ??? ???? ???? ?????? ??????? ?????? ???
????
?? ??????? ??????? ???
???????
???
????
?? ??? ?? ???? ???? ???
- ????? ??????, ????
???? ?????
, ????????, ?????, ??????? ??? ??????? ?? ????? ?? ??? ????
- ???? ?? ???? ?? ?????
- ?????? ?? ????? ?? ??? ??? ????????? ?????? ?? ????????
- ?????? ?????? ?? ???? ?? ?????? ????????? ?? ?????
- ????????? ??????? ?? ?????
- ??????????
?????? ?? ??? ??? ?????? ????? ????? ?????????? ??? ??? ??? ??????? ?? ?????? ??????? ?? ??? ???
????? ?? ????
??? ??????? ??
?????? ??????
??????? ????
[24]
- ?????? ?? ??????? ???????
- ?????? ?? ??????? ?? ??
?????? ????????
?? ?????? ?????? ?? ??? ??? ?? ???? ?? ??? ???
- ?????? ??????? ??
?????? ?????
?? ???? ????? ?? ?????? ????? ??? ?? ??????? ?? ?? ????????? ????? ?? ?? ???? ????? ?? ????? ???????? ?? ??????????? ????? ???
- ??????? ??? ???
??????
???
???????
????? ??? ??????? ??? ??????? ???? ??? ?????? ?????? ?? ?????? ?? ???? ??? ????????? ???? ????,
??????? ????
?? ??????? ???? ?? ????? ???? ?? ??? ??????? ??? ?? ??????????
??????????
????? ???
- ?????? ?? ???? ???? ?? ???? ?? ??
?????
????
??? ?????
?? ????? ?? ???????? ????? ??? ????
?????? ??? ???? ???? ????? ?? ???? ???? ???? ???-?????? ?? ??????? ??????, ?????, ????? ?? ?????? ?? ?????? ????? ???? ???? ???? ?????? ???????????? ???? ??, ???? ???? ?? ??? ?????? ??? ?? ???? ??? ???? ??? ???? ???? ?? ???? ????? ???? ?? ???? ?????? ???? ?? ???? ????? ?? ???? 5500 ???? (18,000 ???) ?? ???? ??, ?? ?? ?????? ??? ???? ???? ??? ????? ?? ???, ???? ???? ?? ?????? ??????? ??? ???? ?? ???? ??? 900 ???? (2950 ???) ???? ??? ??????? ????? ?? ?????? (??????? ?? ??????? ????) ?????? ?? ????? ???? ??? ???? ???
|
---|
????? ?? ????
| |
---|
????? ?? ????????????
| |
---|
???
| |
---|
- ↑
????? ?????,
???? ?? ?????
Archived
2014-07-20 at the
????? ????
, ???? ??????, (?????? ???? ??.??.????)
- ↑
???? '?????', ????????.
"???? ?? 10 ?????????? ?????, ????? ??? ??"
.
hindi.webdunia.com
.
???
?? 1 ????? 2019 ?? ?????????
. ?????? ????
2020-06-09
.
- ↑
????? ?????,
???? ?? ?????
Archived
2014-07-20 at the
????? ????
, ???? ??????, (?????? ???? ??.??.????)
- ↑
"?????? ?? ????? 7 ??? ?????, ?? ??? ????? ?? ???? ??? ??????? ?? ???"
.
Dainik Bhaskar
. 2017-09-03.
???
?? 9 ??? 2020 ?? ?????????
. ?????? ????
2020-06-09
.
- ↑
?
?
"???? ??? ?????? ?? ??????"
.
Jagranjosh.com
. 2011-08-01.
???
?? 17 ?? 2017 ?? ?????????
. ?????? ????
2020-06-09
.
- ↑
?
?
?
"?????? ????? ??????? ?? ?????? ?? ????????"
.
Jagranjosh.com
. 2016-05-12.
???
?? 19 ????? 2017 ?? ?????????
. ?????? ????
2020-06-09
.
- ↑
????, ????????.
"himalaya | ???? ?? ?????? ?????? ??? ?? ????? ???? ??? ???"
.
hindi.webdunia.com
.
???
?? 22 ????? 2019 ?? ?????????
. ?????? ????
2020-06-10
.
- ↑
??? ????? ?????,
?????? ?? ???? ?????
Archived
2014-07-29 at the
????? ????
, ???? ??????, (?????? ???? 21-07-2014)?
- ↑
????? ?????,
???? ?? ?????
Archived
2014-07-29 at the
????? ????
, ???? ??????, (?????? ???? 21-07-2014)?
- ↑
??? ????????? ????? ??? ??????
Blanford & Medlicott (1879)
??
Heim & Gansser (1939)
?? ??????
- ↑
?
?
?? ?? ??????, ???? ?? ?????, ?????? ?????? ???
- ↑
"???? ?? ?????"
. ??? ?? 21 ????? 2014 ??
?????????
. ?????? ???? 16 ????? 2014
.
- ↑
"??????/?????? ?????? ??????? ???????"
.
Jagranjosh.com
. 2016-04-14.
???
?? 31 ????? 2017 ?? ?????????
. ?????? ????
2020-06-10
.
- ↑
"??? ?? ????, ???? ???????, ??? ?? ????????? ?? ?????"
.
Dainik Jagran
. ?????? ????
2020-06-10
.
- ↑
????? ?????,
?????? ?? ?????
Archived
2014-07-14 at the
????? ????
???? ?? ?????, (???? ??????)
- ↑
?
?
??? ????? ???,
???? ?? ?????
Archived
2014-07-14 at the
????? ????
(??????? ???? ??????)
- ↑
?????? ???????? ???????????? ???????
Archived
2014-06-25 at the
????? ????
(CSIR)