Na Naisiuin Aontaithe

Na Naisiuin Aontaithe
	(en) United Nations ; (zh) ?合? ; (es) Organizacion de las Naciones Unidas ; (ru) Организация Объединённых Наций ; (ar) ????? ????? ??????? ; (fr) Organisation des Nations unies
	Bratach na Naisiun Aontaithe
	;
Aintiun	Hymn to the United Nations (en)
Sonrai
Ainm gearr	???? , ONU , OSN , UN , БДО , PBB , BM , FN , YK , ONU , URO , PBB , ONU , ООН , VN , ONZ , ANO , UN agus UN
Cineal	eagraiocht idir-rialtasach ; eagraiocht idirnaisiunta ; eagraiocht Comhghuaillithe
Cuspoir an tionscadail no gniomhaiocht	siochain agus deonu
Ide-eolaiocht pholaitiochta	idirnaisiunachas
Teanga oifigiuil	an Ruisis , an Araibis , An Mhandairinis Chaighdeanach , Bearla , an Fhraincis , an Spainnis agus An tSinis
Foirm dli	eagraiocht idir-rialtasach
Foirm dli
Teann in ait	Conradh na Naisiun (1946)
Data a bunaiodh	1945
Bunaitheoir(i)	An tAontas Soiveadach , Stait Aontaithe Mheiricea , Poblacht na Sine (1912?1949) , Poblacht Shoiveadach Shoisialach na hUcraine , Poblacht Shoiveadach Shoisialach na Bealaruise , an Riocht Aontaithe , an Fhrainc , an Aetoip , an India , Ceanada , An Iugslaiv , An tSeicslovaic , an Astrail , an Nua-Shealainn , an Isiltir , an Danmhairg , Lucsamburg , an Bheilg , an Pholainn , an Iorua , an Ghreig , an Araib Shadach , an Eigipt , an Iaraic , an tSiria , an Liobain , an Tuirc , an Iarain , an Airgintin , an Bholaiv , an Bhrasail , an tSile , an Choloim , Costa Rice , Cuba , an Phoblacht Dhoiminiceach , Eacuador , an tSalvadoir , Guatamala , Haiti , Honduras , an Libeir , Meicsiceo , Nicearagua , Panama , Paragua , Peiriu , Na hOileain Fhilipineacha , an Afraic Theas , Uragua agus Veiniseala
Gniomhaiocht
Limistear oibriuchain	domhanda
Rialachas corparaideach
Ceanncheathru	≪ Headquarters of the United Nations ≫ ; 42nd Street ; Nua-Eabhrac, New York ;
Uachtaranacht	Antonio Guterres
Ardrunai	Antonio Guterres (2017?luach ar iarraidh)
Ard-Runai na Naisiun Aontaithe	Antonio Guterres
Fochomhlacht	Comhairle Slandala na Naisiun Aontaithe ; Eagraiocht Dhomhanda Slainte ; Ardchoimisineir na Naisiun Aontaithe um Dhideanaithe ; United Nations Environment Programme (en) ; UNICEF ; United Nations Industrial Development Organization (en) ; United Nations Peacekeeping Force in Cyprus (en) ; Gniomhaireacht Idirnaisiunta Fuinnimh Adamhaigh ; United Nations Department of Economic Affairs (en) ; Working Group on Discrimination Against Women and Girls (en) ; Special Adviser on Africa (en) ; United Nations Radio (en) ; An Eagraiocht Bhia agus Talmhaiochta ; United Nations Postal Administration (en) ; Comhthionol Ginearalta na Naisiun Aontaithe ; Ciste Airgeadaiochta Idirnaisiunta ; United Nations Research Institute For Social Development (en) ; World Intellectual Property Organization (en) ; EOECNA ; Comhairle Eacnamaioch agus Shoisialta na Naisiun Aontaithe ; an Chuirt Bhreithiunais Idirnaisiunta ; Ardrunaiocht na Naisiun Aontaithe ; World Food Programme (en) ; Comhairle Iontaobhaiochta na Naisiun Aontaithe ; United Nations Integrated Office in Haiti (en)
Codanna	Comhthionol Ginearalta na Naisiun Aontaithe ; Comhairle Iontaobhaiochta na Naisiun Aontaithe ; United Nations Committee of the Whole (en) ; Special Adviser on Africa (en) ; Working Group on Discrimination Against Women and Girls (en) ; an Chuirt Bhreithiunais Idirnaisiunta ; Comhairle Eacnamaioch agus Shoisialta na Naisiun Aontaithe ; Ardrunaiocht na Naisiun Aontaithe ; Comhairle Slandala na Naisiun Aontaithe ; United Nations Integrated Office in Haiti (en)
Cuid de	Coras na Naisiun Aontaithe
Iar-ainm	United Nations ; ????? ????? ??????? ; Organisation des Nations unies ; Vereinte Nationen ; Организация Объединённых Наций ; ?合? ; Organizacion de las Naciones Unidas ; Organizacja Narodow Zjednoczonych
Eile
Uimhir teileafon	+1-212-963-4475
	Gradam a fuarthas (2020) Gradam na Ceithre Shaoirse ? Bonn Saoirse ; (2003) Duais Sakharov ; (2002) Duais Nobel na Siochana ; (1950) Duais Peabody ;
Suiomh greasain	un.org

Bunaiodh Eagraiocht na Naisiun Aontaithe (no Na Naisiuin Aontaithe de ghnath) sa bhliain 1945 . Foram is ea na Naisiuin Aontaithe inar feidir leis na 193 ballstat ceisteanna deacra a ardu agus a phle, fadhbanna cogaidh agus siochana ina measc. ^[1] Chomh maith leis an tsiochain agus an tslandail a chothu ar domhan, cosnaionn Eagraiocht na Naisiun Aontaithe cearta an duine , tugann si cabhair dhaonnuil, cuireann si an fhorbairt inbhuanaithe chun cinn agus seasann si leis an dli idirnaisiunta .

Stair [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Sa bhliain 1919, cuireadh Conradh na Naisiun ar bun mar thoradh ar phlean Woodrow Wilson , Uachtaran na Stat Aontaithe , tar eis an Chead Chogadh Domhanda . Ach ar ndoigh, nior eirigh leis an eagraiocht sin cogadh domhanda eile a sheachaint.

Baineadh usaid as an ainm ‘Na Naisiuin Aontaithe’, a chum Franklin D. Roosevelt , Uachtaran na Stat Aontaithe, den chead uair ar an 1 Eanair 1942 , le linn an Dara Cogadh Domhanda , nuair a gheall ionadaithe o 26 naisiun go leanfadh a rialtais orthu ag troid le cheile i gcoinne Chumhachtai na hAise (an Ghearmain, an Iodail agus an tSeapain).

Bhi an saol reabtha o bhonn tar eis scrios an Dara Chogaidh Dhomhanda. Bhi run ag na bunaitheoiri nach ligfi dona leitheid de shlad tarluint aris. D’aithin ceannairi domhanda go raibh ga le heagraiocht dhomhanda a chuideodh leis an tsiochain a chothu agus lena chinntiu nach dtarlodh cogai feasta.

Siniodh caipeis bhunaidh na Naisiun Aontaithe, Cairt na Naisiun Aontaithe , ar an 26 Meitheamh 1945 , i San Francisco . Thainig Cairt na Naisiun Aontaithe i bhfeidhm ar an 24 Deireadh Fomhair 1945 . Anois ceiliurtar La na Naisiun Aontaithe ar an 24 Deireadh Fomhair gach bliain.

Eagraiocht [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Ta formhor thiortha an domhain ina mbaill ar an eagraiocht.

Ta a ceanncheathru suite i Nua-Eabhrac , agus ta 193 ballstat aige. Ta 6 teangacha oifigiula aige: Bearla , Fraincis , Spainnis , Araibis , Sinis agus Ruisis .

Iocann baill na Naisiun Aontaithe as gach rud a dheanann an eagraiocht, de reir scala measunachtai a chomhaontaionn gach tir. Ta an scala sin bunaithe ar chumas ioca tire, ar a hioncam agus ar dhaonra na dtiortha eagsula.

Imeachtai [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Cothaionn na Naisiun Aontaithe an tsiochain: ta 117,000 coimeadai siochana aici in 15 oibriocht ar cheithre ilchrioch.
Baineann si leas as an taidhleoireacht chun coinbhleachtai a chosc: cabhraionn se le thart ar 67 dtir in aghaidh na bliana lena gcuid toghchain
Deanann si cearta an duine a chosaint agus a chur chun cinn ar fud an domhain agus tri 80 conradh/dearbhu.
Cabhraionn si le nios mo na 65 milliun duine ata ag teitheadh o chogadh, gorta agus gearleanuint, agus tugann si cosaint doibh.
Cuireann si vacsaini ar fail do 45% de phaisti an domhain, rud a chuidionn le tri mhilliun duine a thabhairt slan gach bliain .
srl.

Eire agus na Naisiuin Aontaithe [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Chuaigh Eire isteach sna Naisiuin Aontaithe sa bhliain 1955. ^[2]

Ta trupai de chuid na hEireann ina gcoimeadaithe siochana ar fud an domhain faoi bhratach na Naisiun Aontaithe le breis agus 50 bliain anois ? o 1958 i leith, in aiteanna deacra dushlanacha ar nos an Mheanoirthir , an Chongo agus na hAfraice Thiar agus na hAfraice Thuaidh. Is ag Eirinn ata an teist is faide gan bhriseadh o thaobh coimeadaithe siochana de chuid na Naisiun Aontaithe: ta breis is 70,000 turas dualgais curtha diobh ag fir agus mna de chuid Oglaigh na hEireann.

D’fhoin Mary Robinson, iar-Uachtaran na hEireann, mar Ard-Choimisineir na Naisiun Aontaithe um Chearta an Duine o 1997 go 2002.

Toghadh Eire chun fonamh ar Chomhairle na Naisiun Aontaithe um Chearta an Duine le linn na treimhse 2013-2015.

Sa bhliain 2020, bhi suiochan gnothaithe ag Eirinn ar Chomhairle Slandala na Naisiun Aontaithe ar feadh dha bhliain (2021-2022). ^[3]^[4]

Ard-Runai na Naisiun Aontaithe [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Uimhir	Ainm	Tir	Teacht in Oifig	Eiri as Oifig	Notai
1	Trygve Lie	An Iorua	2 Feabhra 1946	10 Samhain 1952	a d'eirigh as a phost
2	Dag Hammarskjold	An tSualainn	10 Aibrean 1953	18 Mean Fomhair 1961	a fuair bas in oifig
3	U Thant	Burma	30 Samhain 1961	31 Nollaig 1971	arbh e an chead duine nach Eorpach e bheith in oifig
4	Kurt Waldheim	An Ostair	1 Eanair 1972	31 Nollaig 1981
5	Javier Perez de Cuellar	Peiriu	1 Eanair 1982	31 Nollaig 1991
6	Boutros Boutros Ghali	An Eigipt	1 Eanair 1992	31 Nollaig 1996	nar chaith ach an treimhse ba ghairide riamh in oifig
7	Kofi Annan	Gana	1 Eanair 1997	31 Nollaig 2006
8	Ban Ki-moon	An Choire Theas	1 Eanair 2007	31 Nollaig 2016
9	Antonio Guterres	An Phortaingeil	1 Eanair 2017	In oifig