Расейская мова
|
русский язык
|
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/ISO_639_Icon_ru.svg/300px-ISO_639_Icon_ru.svg.png) |
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg/250px-Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg.png)
Кра?ны, дзе расейская мова мае аф?цыйны статус
За?важная колькасьць расейскамо?нага насельн?цтва
|
Ужываецца ?
| Расе?
;
дыяспара ?ншых кра?на?
СССР
,
Заходняй Э?ропы
,
?зра?лю
,
ЗША
,
Канады
|
---|
Рэг?ён
| першапачаткова ? цэнтар э?рапейскае Расе?,
цяпер ? Расея, а таксама дыяспара кра?на? былога СССР ? кра?на? Захаду
|
---|
Колькасьць карыстальн?ка?
|
|
---|
Клясыф?кацыя
| ?ндаэ?рапейская сям'я
|
---|
Аф?цыйны статус
|
---|
Аф?цыйная мова ?
| прызнаных кра?нах
:
Расея
,
Беларусь
,
непрызнаных, дэ-факта ?сных
:
Па?днёвая Асэтыя
|
---|
Дапаможная мова ?
| аф?цыйны статус
:
Казахстан
,
Кыргыстан
,
Таджык?стан
,
Абхаз?я
,
Прыднястро?е
,
рэг?янальная
:
Малдова
(
Гагавуз?я
,
Прыднястро?е
),
Румын?я
(некаторыя камуны жудэца? Тулча й Канстанца),
ЗША
(
Нью-Ёрк
),
арган?зацы?
:
ААН
,
МАГАТЭ
,
М?жнародная арган?зацыя грамадзянскай ав?яцы?
,
ЮНЭСКО
,
САЗ
,
СНД
,
Э?раз?йская эканам?чная супольнасьць
,
АДКБ
,
Шанхайская арган?зацыя супрацо?н?цтва
,
АБСЭ
,
Сакратарыят Дамовы аб Антарктыцы
,
ISO
|
---|
Рэгулюецца
| ?нстытутам расейскае мовы пры Расейскай акадэм?? навук
|
---|
Статус
:
| 1 дзяржа?ная
[d]
[1]
|
---|
П?сьмо
| расейск? альфабэт
?
к?рыл?ца
|
---|
Коды мовы
|
---|
ISO 639
-1
| ru
|
---|
ISO 639-2(Б)
| rus
|
---|
ISO 639-2(Т)
| rus
|
---|
ISO 639-3
| rus
|
Расе?йская мова
(г?старычная
маско?ская мова
[2]
[3]
[4]
[5]
[a]
; рас.
русский язык
) ?
усходнеславянская мова
славянскае гал?ны
? складзе
?ндаэ?рапейскай мо?най сям’?
.
Расейскую мову л?чаць
роднай
170 м?льёна? чалавек, зь як?х каля 130 м?льёна? жыве ?
Расе?
. Расейская мова мае статус
дзяржа?най мовы
? Расе?,
аф?цыйнай мовай
у
Казахстане
(побач з
казаскай мовай
у якасьц? дзяржа?най),
Кыргыстане
(побач з
кыргыскай мовай
у якасьц? дзяржа?най). Расейская мова таксама мае статус аф?цыйнай у непрызнаных утварэньнях
Абхаз?я
,
Па?днёвая Асэтыя
?
Прыднястро?е
, а таксама ? а?таномнай
Гагавуз??
(
Малдова
). У
Беларус?
часо?
прарасейскага
рэжыму Лукашэнк?
дзеля адна?леньня
пал?тык? рус?ф?кацы? кра?ны
з мэтай атрымаць падтрымку ? грошы Расе?
[6]
Аляксандар Лукашэнка
дэ-факта
нада?
расейскай мове
статус дзяржа?най мовы (фармальна побач зь
беларускай
, якая аднак, пачала дыскрым?навацца
[7]
) на падставе аф?цыйна агучаных вын?ка?
рэфэрэндуму 1995 году
, як? супярэчы?
Канстытуцы? Беларус?
? дзейнаму заканада?ству, адзнача?ся парушэньнем закона?
[8]
? фальсыф?кацыяй вын?ка? галасаваньня
[9]
.
≪Уводз?ны ? граматыку славянарасейскую або маско?скую. Да ?жытку навучэнцам маско?скай мовы≫ (
?льля Кап?ев?ч
, 1706 г.)
Расейская граматыка
М?ха?ла Ламаносава
, 1755 г.
рас.
≪Язык российский≫
у граматыцы Ламаносава
Расейская (у арыг?нале ?
маско?ская
,
маскав?цкая
) мова дакладна разьмяжо?валася з
рускай мовай
(пад якой звычайна разумел?
старабеларускую
) у творах заходнеславянск?х ? ?ншаславянск?х г?сторыка? ? л?нгв?ста? прыкладна да сярэдз?ны XVII стагодзьдзя, кал? пачало адбывацца ?х паступовае атаясамл?ваньне
[10]
. У
Вял?к?м Княстве Л?то?ск?м
?
Рэчы Паспал?тай
расейскую мову называл?
маско?скай
дзеля адрозьненьня ад рускай (старабеларускай) мовы
[2]
[4]
[b]
. Ва
?кра?не
таксама адрозьн?вал?
стара?кра?нскую мову
? старабеларускую (л?то?скую) мовы ад маско?скай ? напрыклад, у падрыхтаваным у канцы XVII ? пачатку XVIII ст. на па?днёвай Чарн?га?шчыне або на па?ночнай Палта?шчыне зборн?ку верша? Кл?менц?я З?но??ва: ≪
О теслях або теж о плотника(х) по моско(в)скии(и): а о дейлидах
по лито(в)ски(и)
≫
[12]
.
Тым часам у самой
Маско?скай дзяржаве
пад ≪рускай≫ разумел?
царко?наславянскую мову
[13]
[14]
, а не жывую або мясцовую п?сьмовую мову
[15]
. За часам?
Расейскай ?мпэры?
да 1830-х гадо? расейскую мову звычайна азначал? як рас.
российский язык
[15]
. Гэтая назва зьяв?лася ? XVII ст. ? пашырылася ? XVIII ст., у тым л?ку ? працы
М?ха?ла Ламаносава
≪Расейская граматыка≫ (рас.
≪Российская грамматика≫
)
[16]
. Пазьней зьяв?лася яшчэ назва рас.
великорусский / великоросский язык
дзеля пазначэньня мовы расейца?, як?х у Расейскай ?мпэры? па
падзелах Рэчы Паспал?тай
пачал? называць рас.
великоруссы / великороссы
.
Беларуск?я словы
Расея
(да рас.
Россия, Великороссия
) ?
расейск?
(да рас.
великорусский
) падае
Беларуска-расейск? сло?н?к
М?колы Байкова
?
Сьцяпана Некрашэв?ча
(1925 год). Гэты ж сло?н?к да перакладу рас.
великорусский
прапануе таксама варыянты
маско?ск?
?
маскальск?
. Раней назва
расейская мова
?жывалася як асно?ная ? газэце
Наша Н?ва
[17]
. Назвы
Расея
?
расейск?
? нарматы?ныя ? сучаснай нармал?зацы?
Беларускага клясычнага правап?су
(2005 год)
[18]
. Паводле
Этымаляг?чнага сло?н?ка беларускай мовы
НАН Беларус?
, словы
Расея
,
расейск?
,
расеец
не нясуць абражальнай
сэмантык?
?, магчыма, прыйшл? ? беларускую мову з расейск?х дыялекта? (або ? вын?ку ?ласных фанэтычных працэса? ? паводле той жа мадэл?, што ? беларуск?я народныя формы ?мёна?
А?дакея
?
Захвея
/
Сахвея
ад
Е?дак?я
?
Саф?я
[17]
), дзе л?чыл?ся першасным?, народным? словам? ? адрозьненьне ад штучнай назвы
Рас?я
(рас.
Россия
), што пашыралася ? Масков?? з пачатку XVI ст. як слова высокага стылю беспасярэдне пад уплывам
грэцкай мовы
[19]
. Форма
Расея
? заканамерная з пункту гледжаньня
акцэнталёг??
: ужываньне ≪е≫ замест ≪?≫ вызначаецца пазыцыяй нац?ску (напрыклад,
Карэ?я
,
Гв?не?я
,
Эрытрэ?я
,
Дагаме?я
ды ?ншыя) ? яго замена на ≪?≫ ? расейскай л?таратурнай мове, в?даць, адбылася пад уплывам назва? э?рапейск?х кра?на? (
А?нгл?я
,
Галя?ндыя
,
Швэ?цыя
ды ?ншыя)
[20]
.
Надп?с па-расейску бязь
ёра
Аснову
альфабэту
расейскае мовы складае
к?рыл?ца
. З часо? апошняе
рэформы
расейскае артаграф?? ? 1918 годзе ? склад расейскага альфабэту ?ваходзяць 33 л?тары. Зь ?х 10 л?тара? выкарысто?ваюцца для перадачы галосных гука?:
а
,
е
,
ё
,
и
,
о
,
у
,
ы
,
э
,
ю
?
я
(пры гэтым дадзеных л?тара? менш у пара?наньн? з колькасьцю ?ласна галосных). Астатн?я 23 л?тары перадаюць зычныя гук?, пры гэтым л?тары
ъ
?
ь
выкарысто?ваюцца не для адлюстраваньня асобных самастойных гука?, а ёсьць ?ндыкатарам? цьвёрдасьц? альбо мяккасьц? ная?ных зычных (
больш падрабязная ?нфармацыя ? артыкуле:
расейская фанэтыка
).
А а
|
Б б
|
В в
|
Г г
|
Д д
|
Е е
|
Ё ё
|
Ж ж
|
З з
|
И и
|
Й й
|
К к
|
Л л
|
М м
|
Н н
|
О о
|
П п
|
Р р
|
С с
|
Т т
|
У у
|
Ф ф
|
Х х
|
Ц ц
|
Ч ч
|
Ш ш
|
Щ щ
|
Ъ ъ
|
Ы ы
|
Ь ь
|
Э э
|
Ю ю
|
Я я
|
Так?м чынам, большасьць л?тара? расейскага альфабэту супадае зь
беларуск?м
, аднак ёсьць асабл?васьц?. У расейск?м альфабэце няма л?тара?
?
?
?
. Першая зус?м адсутн?чае ? расейскай мове. Другая абазначаецца л?тарай
И
. Гэтая л?тара раней ?снавала ? ? беларускай мове, аднак у XX ст. яе перастал? выкарысто?ваць. У расейск?м альфабэце ?снуюць л?тары, як?х няма ? беларускай —
И
,
Щ
,
Ъ
. Пасьля 1918 году л?тара
Ъ
была забаронена ? не выкарысто?валася да 1960-х гадо?. Л?тара
Щ
выкарысто?ваецца для абазначэньня на п?сьме гуку, падобнага на мякк? [ш'], як? адсутн?чае ? беларускай мове. З расейскае мовы
Щ
перадаецца на беларускую дзьвюма л?тарам?
ШЧ
. Напрыклад, расейскае слова
Благовещенск
перадаецца беларуск?м п?сьмом
Благавешчанск
.
Был? ? расейскае мове ?ншыя л?тары:
?
,
?
,
?
,
?
,
?
,
?
,
?
. Яны был? выведзеныя з карыстаньня ? 1918 годзе пасьля
бальшав?цкага перавароту
.
Артаграф?я расейскае мовы мае досыць арха?чны характар (не адлюстро?ваюцца зьмены ненац?скных галосных, аглушэньне ф?нальных зычных, выпадзеньне зычных ? г.д.), г?сторыя якой працягваецца некальк? стагодзьдзя?, сама артаграф?я ? асно?ным засно?ваецца на этымаляг?чным прынцыпе.
Акрамя складу л?тара?, у часы савецкае ?лады расейская мова зьведала ?ншыя ?стотныя зьмены ? артаграф?? (напрыклад, скарачэньне ?жываньня злучка, прыбраньне кропак з
абрэв?ятура?
). У 1920?1930-я гг. у рамках усесавецкае пал?тык? лац?н?зацы? мова? народа? СССР высо?вал?ся прапановы па пераводзе расейскага альфабэту на
лац?нскую аснову
, але сам? падобныя праекты ?снавал? яшчэ з часо? Расейскай ?мпэры?. Зьмены ? артаграф?? й артаэп?? (прытым давол? значныя) працягваюцца й дагэтуль (зьмены тапон?ма?, варыяцыйнасьць ужываньня нац?ску, роду ? г.д., засваеньне ?нтэрнацыянал?зма?).
Расейская мова належыць да
?ндаэ?рапейскае
сям’? мова? ? на фоне мова? гэтае сям’? выя?ляе асабл?вую бл?зкасьць з мовам? славянскае гал?ны ?ндаэ?рапейск?х мова?, з прычыны чаго, а таксама праз агульнае паходжаньне з часо?
праславянскае
мовы, ус?м? мовазна?цам? л?чыцца моваю славянскага паходжаньня. Агульнапрынята, што ? складзе славянскае гал?ны мова? расейская бл?зкая
беларускай
ды
?кра?нскай
, шляхам чаго расейская мова традыцыйна аднос?цца да
?сходнеславянскае
групы славянск?х мова?.
Г?сторыя расейскае мовы прасочваецца прынамс? з канца першага тысячагодзьдзя н.э., кал?
славянск?я плямёны
?сходняй Э?ропы пачал? засяленьне сучасных па?днёва-заходн?х рэг?ёна? Расе?. Праз пэ?ны час з праславянскае мовы вылучаецца сукупнасьць дыялекта?, на аснове як?х разьв?ваецца л?таратурная мова, вядомая ? л?нгв?стыцы й г?старыяграф?? пад тэрм?нам
старажытнаруская мова
. Размо?ныя дыялекты Маско?скага княства й некаторых ?ншых суседн?х пазьней пачынаюць разьв?цьцё ? расейскую мову, у той час як прыкладна з
Х???
ст. на тэрыторыях ВКЛ атрымл?вае разьв?цьцё ?ласная народная мова й яе л?таратурны стандарт (гл.
старабеларуская мова
).
Кантакты мовы цэнтральнай Расе? з грэцкамо?най л?таратурай ? суседн?м? цюрск?м? дзяржавам? становяцца прычынай узбагачэньня расейскае
лексык?
эл?н?змам? й цюрк?змам? (як?я часам пран?кал? й на ?зровень карэннае лексык?, але ?х уплы? не зья?ляецца ?стотным). Незважаючы на частае асьвятленьне ? публ?цыстыцы, а таксама г?старычныя кантакты, дзель запазычваньня?
ф?на-вугорскага
паходжаньня крайне маленькая й аднос?цца перадус?м да
дыялектызма?
або да спэцыф?чных культурных панятка? (
тайга
,
тундра
). З
XVIII
?
Х?Х
стагодзьдзя? у расейскую мову пран?кае вял?кая колькасьць гал?цызма? (француск?я запазычваньн?) ? герман?зма? (нямецкая), частасьць ?х тагачаснага выкарыстаньня залежала ад функцыянальнага стылю мовы або адукаванасьц? носьб?та. Вядомыя запазычваньн? зь ?ншых славянск?х мова?, але ?х уплы? аднос?цца ? асно?ным тольк? да адпаведных культурных рэал?я?. Як ? ? ?ншых шматл?к?х славянск?х мовах, маюць ролю ?нтэрнацыянал?змы
ангельскага
,
лац?нскага
ды
грэцкага
паходжаньня.
Урэшце, абсалютная большасьць лексык? сучаснай расейскай мовы мае славянскую
этымалёг?ю
.
Гукавы лад расейскае мовы вылучаецца ная?насьцю сынкопы (выпадзеньня) галосных, лен?цы? (паслабленьне выма?леньня зычнага) ? апакопы (выпадзеньне будзь-як?х канчатковых гука? ц? спалучэньня?), што не?ласьц?ва ?ншым усходнеславянск?м мовам, дзе рэал?зацыя галосных ? зычных звычайна зья?ляецца адметна выразнай. Распа?сюджаны пераход не
нац?скнога
о
,
а
ды ?ншых шматл?к?х галосных у шва (
/?/
) або
/?/
, што таксама амаль не распа?сюджана ? ?ншых усходнеславянск?х. Як ? ? ?ншых усходнеславянск?х, адзначаецца аглушэньне ф?нальных зычных ? сэнсаадрозная роля палятал?зацы? зычных (напрыклад,
плот
, але
плоть
). З прычыны арха?чнасьц? расейскай артаграф?? ?се дадзеныя рысы, акрамя апошняга, не адлюстро?ваюцца на п?сьме (напрыклад, шва пазначааецца як
о
або
а
? значэньн? ад г?сторы? паходжаньня кораню слова, прыкладам,
молоко
).
Ужо ? часы старажытнарускае мовы вядомыя пераходы некаторых група? зычных, дакладней, зьмена ?х станов?шча ? слове, што адбылося гэтак жа, як у будучых укра?нскай ? беларускай мовах.
Марфалёг?я
бл?зкая ?ншым усходнеславянск?м мовам, хоць не выпадае казаць пра ?х абсалютную тоеснасьць.
Сынтакс?с
дэманструе значна большае падабенства.
Дыялекталяг?чная мапа расейскае мовы (у т.л. дыялекты захаду, што раней л?чыл?ся дыялектам? беларускае мовы, а таксама дыялекты ?кра?нскае мовы на по?дн?). Жо?тыя, аранжавыя адценьн? ? па?днёвыя дыялекты, зялёныя ? па?ночныя, ружовыя ? пераходныя. На мапе в?дно г?старычнае перамяшчэньне некаторых цэнтральных гаворак далей, на по?дзень ? ?сход.
Традыцыйна ? складзе расейскае мовы вылучаюць дзьве дыялектныя групы ? па?днёвую й па?ночную, як?я драбяцца на дыялекты, дыялекты, у сваю чаргу, распадаюцца на асобныя гаворк?, арэал як?х абмежаваны групай вёсак ц? пасел?шча?. Да часо? ?снаваньня мовазна?ства ?
СССР
у русыстыцы панавал? нацыянал?стычныя палажэньн?, згодна зь як?м? ?ласна расейская мова складала г.зв.
вял?карасейскую гаворку
≪расейскае мовы≫, сам жа тэрм?н
расейская мова
(рас.
русск?й языкъ
) ме? на ?вазе ня тольк? ?ласна расейскую мову (
вял?карасейскую гаворку
), а таксама беларускую ды ?кра?нскую мовы, як?я ? асно?ным з пал?тычных матыва? зьн?жал?ся да статусу гаворак
расейскае мовы
(у шырок?м панятку). Падобных канцэпцыя? таксама прытрымл?вал?ся мовазна?чыя школы заходн?х кра?на?, але з разьв?цьцём мовазна?ства й г?старыяграф?? ? большасьц? даведзены яе адмо?ны характар.
З часо? разьв?цьця мовазна?ства ? СССР ?снавала тэндэнцыя вызначэньня межа? дыялекта? расейскае мовы з дыялектам? ?ншых усходнеславянск?х мова? на аснове выключна межа? саюзных рэспубл?к, БССР ? УССР з РСФСР; дадзеная практыка захо?ваецца й у сучасных расейск?х дасьледаваньнях па расейскай мове. У часы Расейскай ?мпэры? дыялекты захаду й по?дня сучаснай Расе? практычна па?сюдна прызнавал?ся ? якасьц? беларуск?х ? ?кра?нск?х дыялекта? (то бок, дыялекты Смаленшчыны, Браншчыны, Туду, Кубан? ? г.д.). У цяперашняй расейскай мовазна?чай практыцы гэтыя дыялекты, як ? ? часы СССР, л?чацца ? якасьц? дыялекта? расейскае мовы, ва ?кра?не, кра?нах Захаду ? (часам) у Беларус? ? адпаведна ? якасьц? дыялекта? беларускае ц? ?кра?нскае мова?.
Дыялекты расейскае мовы, за выняткам дыялекта? беларускае мовы на захадзе Расе? й дыялекта? укра?нскае мовы на по?дн?, умо?на дзеляцца на гаворк? раньняга й позьняга фармаваньня. Першыя ?ключаюць у сябе дыялекты цэнтральнай Расе?, на аснове як?х спрадвеку фармавалася расейская мова, друг?я ? дыялекты па?ночнай Расе?, Ка?казу, Сыб?ры, Далёкага ?сходу й дыяспары, як?я фармавал?ся па засяленьн? этн?чным? расейцам? тых ц? ?ншых тэрыторыя?. Усе дыялекты расейскае мовы зья?ляюцца ?заемназразумелым?.
Некаторыя гаворк? на захадзе й по?дн? Расе? дэманструюць пэ?ныя пераходныя рысы м?ж беларускай ? ?кра?нскай мовам? адпаведна.
Л?таратурная расейская мова заснаваная на гаворках цэнтральнае Расе?, як?я належаць да па?днёвых дыялекта?. Асобным чынам вылучаюць таксама ма?леньне жыхаро? Масквы й Санкт-Пецярбургу, як?я адрозьн?ваюцца гало?ным чынам у лексыцы, радзей ? у фанэтыцы.
- ^
У беларускамо?най л?нгв?стычнай л?таратуры пачатку ХХ ст. ? таксама
рас?йская мова
- ^
Напрыклад, у ?нвэнтары
Смаленску
1654 году: ≪
<…> На браме Капыценскай гармата 5-фунтовая з надп?сам Маско?ск?м. Другая 6-фунтовая з надп?сам Маско?ск?м. <…> Шэсьць гармат пяц?фунтовых з надп?сам Маско?ск?м
≫, таксама выразна адрозьн?ва? ≪рускую≫ ад ≪маско?скай≫ ? ≪польскай≫ мова? маг?лё?ск? хран?ст другой паловы XVII ст.
Траф?м Сурта
[11]
- ^
а
б
Ethnologue
(анг.)
? 25, 19 ?
Dallas, Texas
:
SIL International
, 1951. ? ISSN
1946-9675
- ^
а
б
Свяжынск? У.
Беларуская мова //
ВКЛ. Энцыкл
. ?
Мн.
: 2005 Т. 1.
С. 300.
- ^
Вячорка В.
Як беларусы называл? сябе ? сваю мову ? розныя часы? // 100 пытання? ? адказа? з г?сторы? Беларус?. ?
Менск
, 1993. С. 76.
- ^
а
б
Тумаш В.
Дыпляматычная кантравэрсыя 1646 году за беларускую мову
// Зап?сы Беларускага ?нстытуту Навук? й Мастацтва. № 12, 1974 г.
- ^
Свяжынск? У.
Паверх бар’ера?: Маско?ская мова ? Вял?к?м Княстве Л?то?ск?м // Metriciana: Даследаванн? ? матэрыялы Метрык? Вял?кага Княства Л?то?скага. Т. 3 / рэдакцыйная калег?я:
А. Дзярнов?ч
(гало?ны рэдактар) ? ?нш. ?
Менск
: Аддзел спецыяльных г?старычных навук
?Г
НАНБ
, 2004. С. 228?240.
- ^
Сапра?дныя беларуск?я с?мвалы: вось што трэба ведаць пра Пагоню ? БЧБ
,
Наша Н?ва
, 22 л?стапада 2020 г.
- ^
Гуштын А.
Рэферэндум-1995. Права на беларускую мову
, NAVINY.BY, 13 тра?ня 2015 г.
- ^
Пастухо? М.
, Пульша С.
Канстытуцыя: шматкроць перап?саная ? не дзеючая
(бел.)
//
Новы час
. ? 2021. ? № 10 (718). ? С. 4.
- ^
Навумчык С.
Рэфэрэндум-95 пра сымбол?ку ? мову ня бы? лег?тымным
,
Радыё Свабода
, 12 тра?ня 2019 г.
- ^
Запрудск? С.
Назвы беларускай мовы ? працах даследчыка? Х?Х ст. // Беларусь ? беларусы ? прасторы ? часе. ?
Менск
, 2007. С. 256.
- ^
Марзалюк ?.
Тэрм?налог?я этн?чнай г?сторы? Беларус? XIV?XVII стст.: набл?жэнне да рэал?я?, Ц? стварэнне новых м?фа?? // Г?старычны альманах. № 9, 2003. С. 122.
- ^
Запрудск? С.
Назвы беларускай мовы ? працах даследчыка? пачатку Х?Х ст.
// Беларуская мова ? мовазна?ства: Х?Х стагоддзе / пад агул. Рэд. М. Прыгодз?ча. ?
Менск
: БДУ, 2013. С. 92.
- ^
Мойс??нко В. М.
Кого називали ≪людьми руськими≫ на Рус? та на поструських геопол?тичних утвореннях?
// Мовознавство. № 4? 2016. С. 30.
- ^
Успенский Б. А. Краткий очерк истории русского литературного языка (XI?XIX вв.). ? М.: ≪Гнозис≫, 1994.
С. 65
.
- ^
а
б
Запрудзк? С.
Назвы беларускай мовы ? працах даследчыка? Х?Х ст. // Беларусь ? беларусы ? прасторы ? часе. ?
Менск
, 2007. С. 257.
- ^
Дуличенко А. Д. Введение в славянскую филологию. ? 2-е изд., стер. ? М.: ≪Флинта≫, 2014. С. 326?329.
- ^
а
б
Вячорка В.
Расейская, маско?ская, руская? Як называць мову ?сходн?х суседзя?
,
Радыё Свабода
, 5 лютага 2019 г.
- ^
Бушляко? Ю.
,
Вячорка В.
,
Санько З.
,
Са?ка З.
Беларуск? клясычны правап?с. Збор прав?ла?. Сучасная нармал?зацыя
. ? В?льня?Менск, 2005. Пункт 33, з):
расейск? (ад Расе[й|а])
- ^
Этымалаг?чны сло?н?к беларускай мовы. Т. 11. ?
Менск
, 2006. С. 114.
- ^
Гл?нн?к А.
Расея або Рас?я?
// Роднае слова. № 9, 1993. С. 27.
- 100 пытання? ? адказа? з г?сторы? Беларус? / Уклад.
?. Саверчанка
,
З. Санько
. ?
Менск
: Рэдакцыя газеты ≪
Звязда
≫, 1993. ? 80 с.
- Свяжынск? У.
Паверх бар’ера?: Маско?ская мова ? Вял?к?м Княстве Л?то?ск?м // Metriciana: Даследаванн? ? матэрыялы Метрык? Вял?кага Княства Л?то?скага. Т. 3 / рэдакцыйная калег?я:
А. Дзярнов?ч
(гало?ны рэдактар) ? ?нш. ?
Менск
: Аддзел спецыяльных г?старычных навук
?Г
НАНБ
, 2004. С. 228?240.