Napisy dialogowe
? jedna z technik
tłumaczenia
filmow
. Polega ona na pokazywaniu tłumacze? dialogow lub piosenek na ekranie w formie pisemnej. Innym zastosowaniem napisow jest udogodnienie dla osob
niesłysz?cych
.
W
Polsce
napisy dialogowe u?ywane s? głownie do tłumaczenia dialogow w filmach podczas projekcji
kinowych
, na płytach
DVD
(cz?sto jako opcja do wyboru obok
lektora
lub
dubbingu
) oraz w niektorych filmach pokazywanych w
telewizji
do tłumaczenia piosenek pojawiaj?cych si? w nich, gdzie do tłumaczenia dialogow przewa?nie wykorzystywany jest lektor. W Polsce napisy stosuje si? te? w filmach rodzimych do tłumaczenia obcoj?zycznych dialogow.
Według bada? z 2002 roku, jedynie 8,1% Polakow woli ogl?da? filmy z napisami, co czyni je najmniej preferowan? metod? tłumaczenia filmowego
[1]
.
Napisy w polskiej telewizji
[
edytuj
|
edytuj kod
]
TVP Polonia
nadaje niektore polskie filmy i seriale z napisami w
j?zyku angielskim
. Płatne telewizje, takie jak
Canal+
,
HBO
czy
Ale Kino+
, oferuj? mo?liwo?? wyboru napisow, dubbingu/lektora b?d? całkowite wył?czenie tłumaczenia do niemal?e wszystkich emitowanych przez siebie filmow i seriali. Canal+ emitowała z napisami serial
Miasteczko South Park
, z kolei
FOX
w takiej wersji wy?wietlał
Simpsonow
, obecnie s? oni emitowani z lektorem. Napisami opatrzona jest rownie? wi?kszo?? seriali
anime
emitowanych na Canal+,
Hyper
oraz
AXN SciFi
.
Podczas emisji wybranych programow TVP emituje napisy dla osob niesłysz?cych dost?pne w
teletek?cie
TVP (
Telegazecie
)
[2]
. W 2011 roku
Bronisław Komorowski
podpisał znowelizowan? ustaw? medialn?, zgodnie z ktor? stacje telewizyjne maj? obowi?zek emitowa? z napisami lub z tłumaczeniem migowym co najmniej dziesi?? procent ramowki na kwartał. Po wej?ciu ustawy cz??? stacji wprowadziła mo?liwo?? wyboru napisow dla osob posiadaj?cych odbiorniki cyfrowe, w takiej wersji emitowane s? m.in. filmy w Superkinie (
TVN
) i Megahicie (
Polsat
)
[3]
.
TV Puls
rozpocz?ła emisj? cz??ci filmow z lektorem i wbudowanymi napisami dla niesłysz?cych.
Jesieni? 2008 roku
program drugi Telewizji Polskiej
po południu nadawał z polskimi napisami ameryka?skie seriale
Nie ma to jak hotel
i
Radiostacja Roscoe
(w po?niejszym czasie powtarzany w wersji z dubbingiem). Ostatecznie Telewizja Polska zarzuciła projekt nadawania obcoj?zycznych seriali z polskimi napisami ze wzgl?du na nisk? ogl?dalno??.
Tworzenie napisow dialogowych
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Profesjonalnie przygotowane napisy powinny liczy? dwie linie (dopuszczalne s? trzy, chocia? rzadko spotykane s? sytuacje, gdy tłumacz decyduje si? na wykorzystanie trzeciej linii) po maksymalnie czterdzie?ci znakow ka?da (wliczaj?c w to spacje i znaki interpunkcyjne). Pojedyncza pełna linia powinna by? widoczna na ekranie przez przynajmniej trzy sekundy, aby widz mogł j? bezproblemowo przeczyta? i rozezna? si? w sytuacji na ekranie. U?ycie wi?kszej ilo?ci znakow w linii lub zbyt krotkie wy?wietlanie jej na ekranie mo?e sprawi?, ?e napisy stan? si? nieczytelne. Konieczno?? zmieszczenia si? w ilo?ci znakow oraz odpowiednie rozstawienie napisow w czasie wymusza stosowanie skrotow, przez co cz??? dialogow nie zostaje przeło?ona. Zazwyczaj nie tłumaczy si? wykrzyknie? i zaj?kni?? (np. ?ohh”, ?ahh”, ?whoa!”, ?wow!”, ?umm...”), powtorze? czy bezpo?rednich apostrof. Osoby opracowuj?ce napisy staraj? si? przeredagowa? zbyt długie zdania tak, aby były one krotsze, ale jednocze?nie oddawały sens wypowiedzi. Przykładowo zdanie ?Mike, can you help me with this, please?” powinno zosta? przeło?one na ?Pomo?esz mi z tym?”, zamiast: ?Mike, prosz? (czy) mogłby? mi z tym pomoc?” ? widz widzi na ekranie, do kogo zwraca si? dana posta? i rozumie jej intencje wyra?one za pomoc? gry aktorskiej, co pozwala maksymalnie skroci? napisy, oddaj?c jedynie najwa?niejszy sens zdania. W scenach, gdy jednocze?nie rozmawia ze sob? wiele postaci, przekładany jest jedynie dialog maj?cy najwi?ksze znaczenie dla filmu
[4]
. Podobne skroty stosowane s? przy opracowywaniu
wersji lektorskich
, aby lektor zd??ył przeczyta? skrypt w wymaganym przedziale czasowym, a widz zdołał zrozumie? wypowiadane przez niego słowa i rozezna? si? w kontek?cie. Jedyn? form? opracowania filmow, w ktorej nie jest wymagane stosowanie skrotow, jest
dubbing
.