Ропство ? краен облик на искористува?е на лу?ето од други лу?е. Робот е правно изедначен со предмет. Ропство има уште во првобитното општество , постои во стариот и средниот век , но и во новиот век (на пример, плантажно ропство во САД ).

Човекот ко? се нао?а во ропство се нарекува роб , а женската вари?анта е робинка .

Видови ропство [ уреди | уреди извор ]

Традиционалното ропство подразбира лу?ето да се третираат како предмет за купопродажба, односно како личен имот на оно? што ги поседува. Иако ово? вид бил доминантен во многу општества во минатото, ваквата форма на ропство е денес забранета од правните системи на било ко?а ме?ународно призната влада. ^[1]

Должничко ропство е една форма на неслободна работа, при што човекот самиот се става како залог поради отплата на заем или кредит. ^[2] Услугите потребни за отпла?а?е на долгот и нивното трае?е може да се недефинирани, ^[2] а ваквиот тип на ропство може да се пренесе од генераци?а на генераци?а. Ова е на?распространета форма на ропство во денешно време, а на?застапено е во ?ужна Ази?а . ^[3]

Принудна работа или неслободна работа е форма на ропство каде лицето е принудено да работи против сво?а вол?а, под закана или поради друг вид на казна. Со ваквата дефиници?а се опфатени и оние институции кои се уредени со закон, како што се регрутира?е на во?ници и казнена работа.

Тргови?ата со лу?е на?често ги опфа?а жените и децата кои се приморани на проституци?а , а ова е на?брзорастечка форма на присилна работа денес. Зем?ите како Та?ланд , Камбо?а , Инди?а , Бразил и Мексико се идентификувани како жаришта на комерци?ална сексуална експлоатаци?а на деца и жени. ^[4]

Принудниот брак може да се смета за форма на ропство. ^{[5] [6] [7] [8]} Брак склучен со дево?ка ко?а е киднапирана и против не?зина вол?а постои денес во некои зем?и. Во Етиопи?а националниот просек на бракови со киднапирани дево?ки е 69%. ^[9] Брак со малолетници се смета за форма на современо ропство. ^[10]

Истори?а на ропството [ уреди | уреди извор ]

На?раниот извор во ко? се споменува ропството е Хамурабиевиот законик ( Месопотами?а , око 1760 г. п.н.е.) од ко? се гледа дека во тоа време ропството било широко распространето и прифатено. Во Законикот се вели дека ?е биде казнет со смрт секо? што ?е помогне на роб да избега или ?е му даде засолниште на избеган роб. ^[11] Библи?ата го споменува ропството како воспоставена институци?а. ^[12]

Истори?ата на зем?ите Месопотами?а , Египет , Израел , Стара Грци?а , Стар Рим , Перси?а , Кина , како и цивилизациите на Маите , Ацтеките , на Сумер и на Инди?а изобилуваат со робови поврзани со во?ните. Воените заробеници на?често завршувале како робови на имотите на победниците. Кон робовите секаде се постапувало свирепо но не претерано, биде??и бробовите биле ?скапоцени“.

Во Стар Египет немало многу робови, зем?ата ?а обработувале слободните селани, а пирамидите ги граделе слободни работници. Сите робови биле сопственост на фараоните и не биле продавани на останатите гра?ани.

Во Стар Рим околу 15% до 20% од населението биле робови, а до 2 век кога биле донесени закони за заштита на робовите, робовласникот можел неказнето да убие сво? роб. Поради високата цена на робовите, сепак ова ретко се случувало. Позици?ата на робот зависела од работата за ко?а бил наменет, па робовите кои служеле во домовите на своите господари биле во подобра позици?а од оние кои работеле како зем?оделци.

Во древна Кина поимотните семе?ства имале робови, а на дворот на кинеските цареви имало и пове?е од ил?ада робови.

Робовите во Византи?а често биле кастрирани. ^[13] Во Цариград речиси една петтина од жителите биле робови, а градот во 15 век бил голем центар за продажба на робови. ^[14]

Арапите собирале робови по пристаништата на Источна Африка . Проценетиот бро? на Африканци кои биле одведени како робови на ово? начин се проценува на 11 до 17 милиони од 650 до 1900 година, додека бро?от на робови кои Европе?ците ги однеле во Америка е околу 11-12 милиони од 1500 до 1860-те години. ^[15]

Во Отоманското Царство, постоеле машки робови кои биле кастрирани, евнуси , кои служеле како чувари на харемот . Робинките пак, биле носени во харемот, и служеле како средство за забава на султанот. Елитните трупи на турската во?ска биле ?аничари и речиси сите биле однесени како деца и по потекло биле од Балканот .

Укинува?е на ропството [ уреди | уреди извор ]

Во текот на истори?ата, правени се низа обиди да се ослободат од ропство цели народи или некои групи. Во САД увозот на робови бил забранет во 1808 година, а нетрпеливоста ме?у робовладетелскиот ?уг и слободниот север е една од причините за Американската гра?анска во?на во 1861 година. Конвенци?ата за ропството што ?а организирала Лигата на народите во 1926 година, донела пресврт. Членот 4 од Општата деклараци?а на човекови права усвоена во ООН во 1948 година, строго и експлицитно го забранува ропството. Францускиот закон од 2001 година го прогласил ропството за злосторство против човештвото. ^[16] .

Современи случаи на ропство [ уреди | уреди извор ]

Здружението за борба против ропството ( англиски : Anti-Slavery Society ) тврди дека: ?Иако пове?е не постои ниедна држава ко?а правно го признава ропството, сепак укинува?ето на ропството не значи дека го нема.“ Посто?ат милиони лу?е ширум светот кои живеат и работат во услови слични на ропство. Според проценките на ме?ународните организации, во 2005 година имало околу 12,3 милиони случаи на принудна работа во светот.

Фондаци?ата ?Чекори слободно“ об?авила извешта? во 2018 година дека ропството во богатите западни зем?и го има многу пове?е отколку што било познато, а посебно во САД и Велика Британи?а , кои имаат 403.000 или еден на 800 лу?е во САД и 136.000 робови во ВБ. ^[17] Оваа Фондаци?а го дефинира современото ропство како ?ситуаци?а на експлоатира?е ко?а човекот не може да ?а одбие или да ?а прекине поради закана, насилство, принуда, злоупотреба на мо? или измама.“ ^[18]

Тргови?а со лу?е е вид на современо ропство, ^[19] при што жртвите се регрутираат преку нуде?е на лажно работно место, лажен брак и слично, или се продадени од семе?ството. Некои од жртвите се со измама доведени до долг, или пак се контролирани со употреба на дрога. ^[20] Во извешта? од 2006 година, се вели дека годишно околу 800.000 лу?е се пренесени преку границите со измама. Околу 80 проценти од нив се жени и дево?ки, а 50 проценти се малолетни, се вели во извешта?от на американскиот Сте?т Департмент од 2008 година. ^[21] Иако голем дел од нив се принудени на проституци?а, сепак некои од жртвите се приморани да работат физичка работа. ^[22]

Ропството како тема во уметноста и во популарната култура [ уреди | уреди извор ]

• ?Неда и три син?ири роб?е“ - македонска епска народна песна . ^[23]
• ? Приказната на робинката “ - книга на канадската писателка Маргарет Атвуд . ^[24]
• ?Роб на една убавица“ - песна на арапскиот поет Ибн Кузман . ^[25]
• ?Бродот со робови“ - песна на германскиот поет Ха?нрих Ха?не . ^[26]
• ?Ослободеник“ ? песна на ирскиот поет Ше?мас Хини . ^[27]
• ?Светлината на робовите“ - песна на македонскиот поет Ацо Шопов . ^[28]
• ? Дванаесет години роб “ (англиски: 12 years a slave ) - британско-американски филм од 2013 година. ^[29]
• ? ?ас сум роб “ (англиски: I am a slave ) - британски филм од 2010 година. ^[30]
• ?Денови на ропството“ (англиски: Slavery Days ) - песна на реге -групата Burning Spear од 1975 година. ^[31]
• ?Нови робови“ (англиски: New Slaves ) - песна на американскиот рапер Kanye West од 2013 година. ^[32]
• ?Неделен роб“ (англиски: Sunday's Slave ) - песна на рок -групата Nick Cave and the Bad Seeds од 1988 година. ^[33]
• ?Робови“ (англиски: Slaves ) - песна на американската панк-рок група Bad Religion . ^[34]
• ?Роб“ (англиски: The slave ) - песна на американската панк-рок група The Germs . ^[35]
• ?Брод со робови“ (англиски: Slave Ship ) - песна на американската рок -група The Jesus Lizard од 1992 година. ^[36]

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

? Ропство “ на Ризницата  ?

• СоциоВеб Архивирано на 12 ма? 2008 г.

Наводи [ уреди | уреди извор ]